uiteindelijk
impressie
uiteindelijk
december 1977
3
doorfred moormann
Uiteindelijk is
een gezamenlijke
uitgave van:
Barneveldse Krant,
Leusder Krant,
Lunters Nieuwsblad,
De Stad Nijkerk,
De Woudenberger
Medewerkenden:
Jur van Ginkel,
Jan van der Hoeven,
Teus van de Kuilen,
Fred Moormann,
Dick van Rheenen,
J. van Rijn,
Miny van Scherrenburg,
Aad Veth,
Bert Vos,
Jan de Vries.
Foto's:
ANP-foto
Jan Pit,
Johan Sneevliet,
Janus Visser.
Puzzels:
Persbelangen
Lay out:
Harry Gorter
Eindredaktie en produktie:
Dick van Rheenen
Bert Vos
Uitgave:
Barneveldse
Krantenkombinatie
Barneveld.
december 1977
Kerstmis in Nederland. Een
kerstboom, kerkdienst, kerstlied
jes en kalkoen. De religieuze
kant, met de geboorte van Chris
tus telt voor ons sterk mee. Uit
stekend natuurlijk, maar waarom
voltrekt deze feestdag en de erop
volgende jaarwisseling zich voor
zoveel mensen in een landerige
sfeer? En heus niet alleen voor
eenzamen, bejaarden en al
leenstaanden, die een
vervanging voor het gezellig sa
menzijn zoeken in de bijeenkom
sten die door volksstammen
goedbedoelende lieden overal
worden opgezet Helaas is dat
gezellig samenzijn ook elders
vaak niet zo gezellig. Zalig zijn de
weinigen die met de gebrekkige
middelen aan de feestdagen een
speciaal tintje weten te geven.
Laten we eerlijk zijn, Kerstmis is
te weinig féést. Lekker eten en
drinken kun je elke dag doen en
in een kerstboom zitten maar zó
veel kransjes. Bovendien kun je
er beter niet teveel van eten, er
zijn al genoeg maag en darm
klachten zo tegen half januari.
Niet al teveel mensen zijn in staat
hun honger naar vrede, goede wil
en vreugde te ontlenen aan de
geboorte van Christus.
KERSTMAN
Wat ontbreekt dan aan Kerst en
Nieuwjaar? Geen kerstman. We
hebben Sinterklaas al en één zo'n
prettige heilige is meer dan vol
doende. Pogingen om de man in
gang te doen vinden hebben geluk
kig maar weinig succes. Een con
currentiestrijd tussen de heilige
ruiter en de sleeënde vrolijkerd lijkt
me uiterst pijnlijk. Toch zijn er heel
wat mensen die aan de goedgeefs
heid van Sinterklaas die van de
Kerstman hebben toegevoegd In
de Angelsaksische landen doen ze
dat ook. maar daar is onze Sint on
bekend. Een machteloos gebaar
om de geef- en neemexplosie van
begin december aan het eind van
diezelfde maand nog eens
dunnetjes over te doen.
In een kerstman en nóg meer ca
deautjes hoeven we het dus niet te
zoeken. Te vrezen valt dat we het
met kerstboom en lekker eten
zullen moeten blijven doen en de
extra's in onszelf moeten ontdek
ken. Niet dat dat eenvoudig is. In
vroeger, simpeler tijden kon iemand
nog denken dat als alle mensen
van goede wil zijn er vrede op aarde
zal heersen Helaas blijkt elke dag
dat over de hele wereld de definities
van goede wil nogal uiteen lopen en
dat over vrede ook vreemde ideeën
de ronde doen. Vroeger was dat
ook wel zo. natuurlijk, maar toen
wist je dat tenminste niet.
Met goede wil moet je trouwens
ook uitkijken tegenwoordig. Met
een groot gebaar je portemonnee
trekken om een arme sloeber uit de
narigheid te helpen kan nog wel.
maar dat gebeurt al georganiseerd
en het hele jaar door. Nuttig, maar
de diepe persoonlijke bevrediging
om een aparte medemens uit diepe
nood te hebben geholpen
ontbreekt. En geen enkele arme
sloeber is sloeberig genoeg om je
geen blauw oog te slaan als je hem
een tientje probeert te geven. Gelijk
heeft 'ie natuurlijk Niemand in Ne
derland hoeft meer te leven van de
charitas van een ander, ledereen
heeft recht op een bestaansmini
mum Met hoop is het al even slecht
gesteld Diepe wanhoop komt niet
meer voort uit materiële nood
Wanhoop genoeg, maar die hef je
niet op met je portemonnee. Wer
keloze mensen, gedeprimeerde
mensen, rusteloze mensen moeten
al een heel ingewikkeld soort hoop
koesteren. En mensen die het
,,goed hebben" en toch ontevreden
zijn. wéten niet eens waarop ze
moeten hopen.
En wie nou denkt dat hier de op
lossing volgt om het Kerstfeest
meer inhoud te geven heeft het mis
Je kunt moeilijk slechte economi
sche omstandigheden wensen om
de eenvoudige vreugden met
Kerstmis terug te brengen. Zelfs
onze traditie van gezelligheid speelt
ons parten. Wat voor speciaals
heeft een familiefeest als je al ge
wend bent gezellig bij elkaar te
knuddelen? Tolerantie, ook al
zoiets. Als je er toch al geen ge
woonte van maakt andersdenken
den te belagen, wat is er dan spe
ciaal aan vergevingsgezindheid
met Kerstmis? Het blijft landerig
ENGELAND
Ik zou best in Engeland Kerstmis
willen vieren. Ze hebben daar niet
eens een woord dat ons begrip ge
zelligheid helemaal dekt De
mensen zijn vriendelijk genoeg,
maar uithuizerig en familielieden
zijn minder geneigd bij elkaar te
kruipen. Eigenlijk bestaat er weinig
verschil tussen de houding tegen
over familieleden en die tegenover
vrienden en kennissen. In die om
standigheden geeft Kerstmis een
mooie gelegenheid om de banden
wat nauwer aan te halen tussen
dierbaren. De tegenstellingen zijn
ook wat groter. Dat is dan te wijten,
denk ik, aan de beroerde economi
sche situatie. Toen de mijnwerkers
met lang geleden een staking
hielden voor hogere lonen (niet on
terecht als je met honderdvijftien
gulden in de week een gezin moet
onderhouden) ontlokte dat een
taxi-chauffeur de opmerking dat er
maar eens hard over gedacht
moest worden om daar met het ge
weer in de hand een eind aan te
maken Ongezellig noem ik dat,
maar met Kerstmis heeft zo'n man
alle ruimte om wat prettiger gedach
ten tegenover de medemens te
koesteren.
SIMPEL
Betere mensen dan ik zullen daar
anders over denken, maar ik vrees
dat het met het verdwijnen van de
simpele tegenstellingen rijkdom -
armoede, vreugde - verdriet een
stuk moeilijker is geworden
Kerstmis tot een belevenis te ma
ken.
Daarom ben ik gek op kerstverha
len Als het dan te moeilijk voor me
is om uit mijn armoedig ge
voelsleven de in aanmerking ko
mende emoties te halen en de
buitenwereld niet meewerkt dan zal
ik het daarmee moeten doen. En ik
kan het iedereen die met dezelfde
problemen kampt aanraden
Vroeger had ik op die bleke
kerstmorgen, als iedereen met de
ziel onder de arm liep, een donker,
somber boek in mijn handen, waar
van ik jaren heb gedacht dat het
..Kerstspoken" heette. Er stond
..Kerstsproken maar de letters
staken nauwelijks af tegen de kaft
en de inhoud maakte het misver
stand begrijpelijk doodsbleke,
koude geesten kwamen in bijna
ieder verhaal voor en dienden om
de levenden te waarschuwen met
hun eigen bandeloze levenswandel
als voorbeeld. De hoofdpersoon
had het meestal erg onplezierig (het
waren oude verhalen en zij
weerspiegëlden van de hardheid
van het leven) en de afloop, altijd op
kerstavond, bracht wel een beetje
troost, maar toch nooit een
oplossing voor alle problemen. De
verhalen brachten me in een prettig
melancholieke stemming die ik uit
stekend bij het Kerstfeest vond
passen.
STEMMINGEN
Later ben je wat minder gevoelig
voor stemmingen, en zie je wel in
dat er een behoorlijke dosis melo-
dramma in de meeste kerstverha
len zit. Maar zij blijven nog altijd te
gemoet komen aan mij heimwee
naar simpele emoties. Pas later ook
stuitte ik op de kerstverhalen van
Charles Dickens en het boek komt
elk jaar zo tegen de feestdagen als
vanzelf uit de kast Nou geloof ik
niet dat ze nog veel gelezen worden
en eerlijk gezegd zijn de meeste
ook vrij taai naar moderne begrip
pen, maar één ervan is klassiek en
is nog even leesbaar als toen het
honderdvijfendertig jaar geleden
onder de eenvoudige titel ,,Een
kerstverhaal in proza" (A Christmas
Carol in prose) het licht zag Wat het
verhaal nou zo speciaal maakt is
moeilijk te zeggen Het volgt
precies het bekende stramien van
kerstverhalen, tot en met de oude
slechterik die tot inkeer komt.
Scrooge is een oude gierigaard, die
zich met succes verzet tegen ieder
een die poogt zijn betere ge
voelens tot leven te wekken Als dat
zou lukken werd zijn eigen leven en
dat van anderen in zijn omgeving
onmiddellijk een stuk plezieriger
Iedereen ziet dat, ziet al het goeds
dat Scrooge zou kunnen doen met
zijn geld. alleen Scrooge ziet het
niet en er zijn maar liefst vier
geesten nodig om hem te bekeren
En er is een Dickens nodig om zo
trefzeker in te spelen op het verlan
gen van de lezer naar simpele
goedheid
..Marley was dood, om daarmee
te beginnen. Hieromtrent bestaat
niet de minste twijfel. De akte voor
zijn begrafenis was ondertekend
door de geestelijke, door de kos-
tenvoorzanger, door de begrafenis
ondernemer en de eerste
rouwdrager Scrooge on
dertekende haar En Scrooge's
naam was solvent aan de beurs
voor ieder stuk, waarop hij zijn
handtekening beliefde te zetten De
oude Marley was zo dood als een
deurnagel".
Lees 'ns een kerstverhaal.
