Henk „de koster"
nam afscheid
Boeiende expositie van schilders en
beeldhouwers uit de 18e- en 19e eeuw
Amivedi
Maandag
zijn de
winkels
dicht
VERZAMELING HANNEMA - DE STUERS IN DE ZONNEHOF
Leusder Krant - regio
DONDERDAG 29 DECEMBER 1977
Leusder Krant -
Achtervelds nieuws
TOOROP
Van Jan Toorop (1858-1928) is
er uit zijn eerste tijd een met het
paletmes in hoofdpartijen op
gezette portret van de kunstkritikus
George Destreé uit 1888, en een in
pointilleertechniek uitgevoerd
zeegezicht uit 1898. Ook het sym
bolisme. waarop Toorop zich later
wierp, is vertegenwoordigd met de
prent „Devotie". Door zijn
groepsgenoot van de Vingtisten,
George Lemmen, is Toorop uitge
beeld, lezend en pijp rokend, in
pointilleertechniek met zwart krijt.
Een héél sterk portret. Van Toorops
dochter Charley (1891 -1955) is een
uit 1914 daterend stilleven met aar
den kruik aanwezig Een krachtig
schilderij in fel bewogen kleuren.
BEELDHOUWWERK
Tenslotte het beeldhouwwerk
van de Nederlandse kunstenaars.
Ook hiervan hebben de verzame
laars een aantal mooie werken aan
hun kollektie kunnen toevoegen.
indrukwekkend is het brons van
Mendes da Costa (1863-1939) van
Vincent van Gogh, 1908. „Mijn
God, mag het". Da Costa beeldt
Vincent af op het moment, dat hij de
dramatische beslissing neemt, het
palet en de penselen in de linker
hand omhoog houdend, om zich
voor goed aan de schilderkunst te
gaan wijden. Een prachtig gave
brons van een intense ekspressie.
Van Lambertus Zijl (1866-1947),
wiens werk onder andere te zien is
aan Berlages Beurs, een fraai
meisjesfiguurtje, inpressionistisch
van opzet. De panter in sluipende
houding is van John Raedecker
(1885-1956), die het Dammonu-
ment vervaardigde. John Raedec
ker ontwierp ook verscheidene
dramtatische maskers, die onder
invloed van de Oosterse kunst, een
heel eigen ekspressie hebben. Een
mooie beeltenis van de dichter P. C.
Boutens werd gemaakt door Margo
Heldring en verguld brons in hol-
reliëf met een opmerkelijk dimen-
sieonaal effekt. Van de in 1944 ge
fusilleerde beeldhouwer Gerrit van
der Veen is een bronzen portret
aanwezig van de jonge prinses Ju
liana. Van de beeldhouwer Altorf
ziet u een fjorseleinen papegaai uit
1912, gebakken door Chris Lanooy,
die enige tijd met Altorf samen
werkte
Bijzonder bemoedigend om al
deze Nederlandse kunstenaars
terug te zien. Stuk voor stuk ka
rakteristieke persoonlijkheden,
die in hun ambacht evolueerden
op de bewogen stromingen van
hun tijd.
SEVERINI
Van Gino Severini (1883-1966) is
de potlood - voorstudie uit 1922 te
zien voor het doek ,,Le Pierrot", dat
zich in museum Boymans bevindt.
Ook is er uit 1920 het stilleven met
guitaar en uit 1931 het portret van
Severini's dochter.
De werken zijn uit de tijd dat Se
verini sober en naturalistisch was
gaan tekenen en schilderen. Seve
rini behoorde tot de Italiaanse
schilders, die in het Chiarrellathea-
ter in Turijn in 1910 het Futuristisch
Manifest ondertekenden. Severini,
die een dichterlijke aanleg had, een
kundig schilder was, en die een
grote eruditie had, probeerde in zijn
schilderijen het statische van het
kubisme met het dynamische van
het futurisme te verenigen.
De Pierrot is knap getekend, met
prachtige draperieën van kraag en
mouwen. De beide handen hebben
een eigen uitdrukking: de ene hand
vormt de akkoorden, de andere
hand staat bijna „hol" naar buiten
voor het aantokkelen van de
snaren
MARC
Dan is er Franz Mare (1880-
1916: hij sneuvelde bij Verdun),
mede-oprichter van „Der Blaue
Reiter" Hij had ooit geaarzeld tus
sen de theologie, de philologie en
de schilderstudie Voorzichtig ging
hij zijn weg, ook toen zijn geestver
wanten Klee en Kandinsky met hun
nieuwe ideeèn door de kunst
heenstormden.
Marc had van ouds een bijzon
dere belangstelling voor dieren,
vooral voor paarden en herten. Met
een romantisch elan trachtte hij tot
de ziel der dieren dóór te dringen.
Hij beeldde elke diersoort uit in zijn
eigen karakteristieke vorm, bewe
ging en eigenschappen. Van hem is
er op de tentoonstelling een magi
strale gouache uit 1913. drie fabel
dieren, in diepe zuivere kleuren, ko
raalrood, blauw en groen.
PERMEKE
Ook Constant Permeke (1886-
1951) kunt u in de kollekte
Hannema bewonderen. Er zijn twee
fraaie doeken: „De oogst" uit 1918
en „Les Histoires Vraies" uit 1915.
Permeke is de schilder van het
instinktieve realisme. Zijn kunst is
spontaan en poëtisch, vaak door
trokken van Vlaamse humor. Zijn
toets is robuust. Zijn komposities
NIEUWJAARSWENS
ACHTERVELD - De medewerk
ster van de Leusder Krant te Ach
terveld wenst allen een voorspoedig
nieuwjaar Zij hoopt dat de mede
werking en samenwerking meer
even prettig zal zijn als het alge
lopen |aar
ACHTERVELD - Maandag, 2e Kerst
dag, werd na de Hoogmis in Ons
Gebouw een afscheidsreceptie ge
houden in verband met het vertrek van
de koster, de heer H. Smink. Na bijna
twintig jaar de funktie van koster van de
R.K. Kerk te Achterveld te hebben ver
vuld heeft de heer Smink een andere
werkkring aanvaard.
De heer Smink, beter bekend als
Henk de koster, zal node worden
gemist. In die bijna twintig jaar heeft hij
onder drie pastoors gewerkt. Veel heeft
hij meegemaakt op alle mogelijke ge
bieden, zowel de veranderingen in als
buiten de kerk. Hij verzorgde de rouw
en trouwdiensten en dit was altijd zo
verzorgd dat iedereen er steeds
tevreden over was. Niet alleen het inte
rieur van de kerk verzorgde hij, doch
ook de daaromheen liggende tuin. Te
vens werd ook de begraafplaats geheel
door hem onderhouden.
Velen hebben maandag van de gele
genheid gebruik gemaakt om tijdens de
receptie afscheid van Henk te nemen.
Velen deden dit met weemoed. Tijdens
deze afscheidsreceptie werd door pas
toor Jansen als pastoor en tevens als
voorzitter van het kerkbestuur het
woord gevoerd. Hierin kwam naar
voren dat ook hij Henk Smink node zag
vertrekken. Hij dankte hem voor alles
wat hij voor de parochie en de kerk had
gedaan. Niet alleen voor de kerk, want
naast de kerk staat ook nog een
pastorie. Daar was Henk ook dikwijs te
vinden. Ook de pastoorshuishoudsters
hadden wel eens problemen met het een
of ander en Henk wist daar altijd wel
een oplossing voor. Pastoor Jansen hen
het aller beste in zijn nieuwe werkkring.
Tijdens het afscheid gingen veel
handdrukken vergezeld van een ge
schenk. Ook hieruit bleek de
waardering voor het werk door Henk
gedaan. Na het afscheid dankte Henk
Smink voor het genoten vertrouwen dat
hem al die jaren is geschonken. Ook hij
nam node afscheid maar zijn gezin komt
op de eerste plaats. Hij wenste ook alle
parochianen het allerbeste toe.
ACHTERVELD - Bij de stichting
Amivedi, tel. 03425-1554 zijn de na
volgende dieren als vermist opgegeven:
twee grijze Cyperse poesjes, zusjes,
vermist sedert 22 december, Leusden-
Zuid.
ACHTERVELD - In verband met in
ventarisatie zullen de winkels in Ach
terveld op maandag 2 januari de gehele
dag gesloten zijn. De winkeliers ver
zoeken zeker de huisvrouwen hiervan
goede nota te willen nemen daar het
niet prettig is om voor een gesloten deur
te komen.
PICABIA
Van de later surrealistisch wer
kende schilder Francis Picabia
(1879-1953) treft u op De Zonnehof
het doek „Papillons" uit 1929. Het
is een stuk, dat reeds een blik geeft
op de fantastische droomwereld
van Picabia. In lichte, blijde kleuren,
zijn op speelse en luchtige wijze
een groot wit paard en een paar
denhoofd neergezet in een omge
ving met dartelende vlinders en
weelderig rankende bloemen.
TYTGAT
Heel fijn vind ik de doeken van
Edgard Tytgat (1879-1957). Wat
wist die man de teerheid van het
landschap te treffen en wat een
warmte aan kleur had ie op zijn pa
let! „De tuin achter het huis Insu-
linde"uit 191 Oen „Sneeuweffektte
Watermael" uit 1913 zijn beide ju
weeltjes.
PICASSO
Van Picasso is een diep door
leefde tekening (Oost-Indische
inkt) te zien uit 1903. De tekening is
ontstaan in Picasso's zogenaamde
blauwe periode, die liep van 1901
tot 1904. Het is het portret van een
blinde vrouw, een aangrijpende te
kening van een mens die het vi
suele kontakt met de wereld moet
missen en die in het donker tastend
zijn levens cyclus moet vervullen. In
de blauwe periode putte Picasso
zijn inspiratie uit de wereld van het
circus, de zwervers, de gehan-
dikapten, de armen.
RAOULDUFY
Tenslotte wil ik u een klein doek
noemen van Raoul Dufy (1877-
1953), „Rondpoint des Champs-
Elysées" uit 1926.
Dufy, die geboortig was uit Le
Havre, waar ook Boudin, Monet,
Friesz en Braque hun jeugd door
brachten werd omringd door de le
vendigheid en de invloedrijke licht
wisselingen van een stad aan zee.
BEELDHOUWERS
Van schilder-beeldhouwer Edgar
Degas (1834-1917) is een
prachtige vrouwenentors in brons
aanwezig. De vrouw wast haar rug
met een spons en buigt zich daarbi|
lichtelijk naar links voorover
Van de 150 beeldhouwwerken in
was, die na de dood van Degas op
zijn atelier gevonden werden,
waren er slechts drie, waaronder
deze vrouwentorso, in gips
gegoten. Alle anderen werden latef
in gips gegoten, en 74 beelden
werden in brons gegoten.
Van Degas kunt u ook een zeer
mooie vrouwenkop zien leunend op
de linkerhand!
Op de tentoonstelling ook enkele
werken van Zadkine (1890-1968).
Een bronzen gedrapeerde
vrouwenfiguur uit 1930. Een
lopende diana uit 1939 in olmhout,
in de hand een pijl van ijzer, op de
rug een pijlenkoker. Groots en
krachtig van opvatting.
Een verguld bronzen zelfportret
van Jacob Epstein (1880-1959)
Epstein werd bekend door zijn graf
steen voor Oscar Wilde op Père La-
chaise in Parijs (1913) en zijn
portret bustes van vele beroemde
persoonlijkheden. Hij werkte mo
numentaal en realistisch, enige tijd
abstract.
Een prachtig vrouwelijk naakt is
te zien van Alexander Archipenko
(1887-1964). De benen van hel
brons zijn lang. en vloeien buiten
gewoon fraai tot de buik samen De
torso en het hoofd zijn naar links
gebogen, de linker arm is voor de
borst gevouwen.
Van Joseph Czaky is er een zit
tend vrouwelijk naakt in marmer de
armen boven het hoofd gekruist.
Czaky onderging de invloeden van
Maillol en Despiau en ging vervol
gens kubistisch en futuristisch wer
ken Ook is er van hem een gesti
leerde bronzen panter te zien
Bijzonder mooi is het bronzen
beeld van Oscar Jespers, een
model voor het monument voor de
dichter Paul van Ostayen in Ant
werpen (1931Het is een massief,
kompakt beeld van een engel, die
de vleugels op de rug heeft gevou
wen en die met het hoofd rust op de
armen.
Tenslotte het schone bronzen
portret van de aktrice Maria Lam uit
1929, vervaardigd door Charles
Despiau (1874-1946). Despiau be
kwaamde zich, werkend in hel
Louvre en werkte een jaar of vijf
samen met Rodin. Vele van zijn por
tretten bevinden zich in het Musée
National d' Art Moderne in Parijs
Zijn kunst is nobel en estetisch
U kunt deze boeiende tentoon
stelling in De Zonnehof bezoeken
tot en met zondag 5 februari 1978,
dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur
Op de zondagen
•van 13.00 tot 17 00 uur.
Op nieuwjaarsdag is het ek-
sposeum gesloten.
ANCO MALI.
„In de paskamer" - Isaac Israëls.
onderwerpen zich veelvuldig aan
een architektonische discipline.
In de eerste wereldoorlog was
Permeke met een aantal andere
Vlaamse schilders uitgeweken naar
Engeland.
Beide doeken werden in
Engeland geschilderd. Op een
bank zit een oorlogsinvalide met
een verpleegster. Het doek is ge
schilderd in Sidford, en is opgezet in
grote partijen, voornamelijk in ro
den. Het andere doek beeldt het
landschap bij Devonshire uit. Met
het oogstgebeuren geschilderd in
opgewekte kleuren tegen een
wijdse hemel, die in grote toetsen
met het paletmes is aangegeven.
Een heel mooi schilderij van een
wat minder bekende Belgische
schilder is „Het Zeemanslied" uit
1926 van Frits van den Berghe
(1883-1939).
Via grote agave-achtige bladen
en tropische bloemvormen leidt de
blik naar de blanke en zwarte vrou
wen, die op de gekromde aardlijn
voorbijgaan. Het is een ritmisch
knap geschilderd doek, dat in ver
fijnde kleurnuanceringen een ode
aan de vorouw, aan de schone
vormen, aan het groeiproces schijnt
te zijn.
Hij interesseerde zich minder voor
de direkte waarneming der dingen,
maar herschiep ze door eigen ver
beeldingskracht Graag zette hij
kontrasterende tonen tegen elkaar
zonder neutrale tussenzones. Vaak
onderstreept hij de lichte vlakken'
met forse zwarte toetsen om de
klank ervan des te intensiever te
laten dóórklinken.
paskamer" Een meisje met Oost-
Indische Kers in het haar in een kort
jurkje wordt geflankeerd door een
oudere vrouw, in grijze bloes met
hoed op. Links staat een tabouret
waarop kleren zijn gelegd, rechts
een tafel met een doosHet is min of
meer en genrestuk.
Dan is er nog een joyeuze zwart
krijttekening uit 1984: „Jonge
vrouw ten voeten uit". Vlot en
zwierig van opzet De vrouw leunt
naar één zijde, haar borst komt
bloot. Zij eet een koek.
BREITNER
Van George Hendrik Breitner
(1857 Rotterdam - 1924 Am
sterdam) zijn er drie zwart-
krijttekeningen te zien, en eén
olieverfdoekje Het doekje „De
Grintgroeve". is door Breitner in Al
giers geschilderd. Het wordt ge
kenmerkt door de typisch Breitne-
riaanse gedragen kleuren en de
impressionistische wijze van
schilderen. Twee karren met paar
den ervoor, beladen met grint, om
geven door een aantal figuren, van
wie een met rode tez op. Het is een
karakteristiek sfeerstuk.
De krijttekeningen, gesigneerd
G.H.B zijn fraaie portretnotities,
waarvan vooral het portret van de
jonge vrouw iets zeer innemends
heeft.
VAN KONIJNENBURG
Willem van Konijnenburg
(1868-1943) is vertegenwoordigd,
door een aquarel uit 1887, „De
boom", die hij schilderde in zijn
Limburgse tijd, toen hij de ro
mantiek en het impressionisme van
de Haagse school nog volledig
aanhing. Van zijn hand is ook de
aquarel „Ruiter te paard". Onder
invloed van monumentalisten als
Jan Toorop. Roland Holst en Thorn
Prikker kwam hij tot stilering, in de
geest van een Franse symbolist als
Puvis de Chavannes.
VAN DER LECK
En dan is daar Bart van der Leek
(1876-1958) met zijn bevrijdende
theorieën, die in 1916 uitmonden in
zijn abstrakte komposities. Van der
Leek richtte in 1917 met Mondriaan,
Van Doesburg, Oud, Rietveld en
Wils de Stijlgroep op.
Op de tentoonstelling ziet u de
drie voorstudies voor het abstrakte
schilderij „De bloesemtak" uit
1921De eerste potloodtekening is
geheel naturalistisch; in de tweede
potloodtekening is het bloeiende
appelboompje in rechthoekige
vormen weergegeven. In de derde
voorstudie, een aquarel, zijn de
takken als grijsblauwe streken en
de bloemen als oranje-rode
kleurenvlakjes aangegeven.
Uit 1918 dateert een abstrakte
kompositie in de primaire kleuren
rood, blauw, geel met zwart en wit
als tegenspelers, in een ele
mentaire vlakverdeling. Iets derge
lijks vindt u ook uitgevoerd op een
keramiektegel. Het is een periode in
de kunst, die helder en duidelijk aan
doet, en die het verstandelijke ele
ment optimistisch naar voren
schuift.
PIET MONDRIAAN
Van het in Amersfoort in 1872
geboren lid van de Stijlgroep Piet
Mondriaan (overleden in New York
in 1944) hebben de verzamelaars
diverse stukken weten te verwer
ven. Er is een groot olieverfdoek uit
1908, „Bomen aan het water", ge
schilderd in het Gein. In dit doek
manifesteert zich reeds de kleuren-
doorbraak. Tegen een geel-oranje
fond schuldert Mondriaan sterke
blauwe aksenten in hemel, water en
aan de horizon. De boomstammen
zijn weliswaar nog ekspressief ge
bogen, het afhangende loof is ty
pisch voor de vroegere
Mondriaanse schilderwijze. In de
voorgrondpartij vertoont zich nog
een bruin-groen getinte naturalis
tisch opgevatte begroeiing.
„Het meisje met de gele hoed" is
door Mondriaan geschilderd in
1912. Het doek is schetsmatig op
gezet in heldere kleuren. Een fris en
levendig portret, dat de invloeden
van de Franse schilderkunst in zich
draagt.
Een traditioneel geschilderd
doek, aansprekend door zijn sfeer
volle typering van een aan tafel zit
tend echtpaar anno 1925, met als
achtergrond een door het raam en
de vitrage versluierd landschap, is
van de hand van Willem Tholen
(1860-1931). De bloemkeuze, de
lelietjes van dalen, houdt een type
ring in van het begin van deze
eeuw.
Een mooie aquarel is die van
Herman Kruyder 1881 -1935) sterk
geometrisch ojigebouwd
JAN SLUYTERS
Prachtig werk ook van Jan
Sluyters (1881 -1957) Daar is in de
eerste piaats het doek „Bloemen in
een vensterbank" uit 1913 Sluylers
schilderde graag bloemen en deed
dit op de voor hem karakteristieke
wijze tegen een zéér licht gekleurde
achtergrond, zodat de kleuren van
de bloemen helder over komen. In
een glazen karaf staan irissen,
vermengd met gele en rode klap-
roosjes. Door het raam zijn de lijnen
van de huizen aan de overzijde
zichtbaar. Eveneens uit 1913 en in
kubistische trant is het kinderportret
van zijn hand. Het kind in een fel
rood jurkje is in een fauteuil ge
schilderd tegen de ook voor Kan
dinsky typische in gele, blauwe,
grijze en rode toetsen ge-
skandeerde achtergrond.
Uit een eerdere periode, 1907,
nog geheel in de ban van het
fauvisme, dateert het doek „Tjalk
aan de Kostverlorenvaart". Woelig
geschilderd, in donkere tonen
LEO GESTEL
Van Leo Gestel kunt u in De Zon
nehof zien de geschilderde voor
studie in geel, groen, paars en rood
van het liggend, vrouwelijk naakt uit
1909, in gestreepte toetsen uitge
voerd. En de jonge gitana, een por
tret uit 1914, dat de strenge invloed
van de Spaanse schilderkunst heeft
ondergaan, en dat wordt geken
merkt door een tendens zwermend
naar realisme en monumentaliteit.
Van de zwierige Hollandse Parij-
zenaar Kees van Dongen (1877-
1968) twee zeer ekspressieve di
rekte gouaches.
AMERSFOORT - In de kollekte
Hannemma - De Stuers uit het
Kasteel 't Nijenhuis bij Heino in
Overijssel, waarvan op het
ogenblik een keuze is te zien in
de Zonnehof, bevinden zich wer
ken van een groot aantal
bekende buitenlandse kun
stenaars. Graag willen wij ver
schillende daarvan de revue
laten passeren.
De verzameling Is bijeen
gebracht door dr. D. Hannema,
en is genoemd naar zijn ouders
Dirk Hannema en Hermine Elise
de Stuers.
Het is de eerste maal, dat een zo
grote hoeveelheid schilder- en
beeldhouwwerken uit deze kollektie
gezamenlijk elders wordt geëkspo-
seerd.
De verzamelaars van de
Hannema-De Stuers kollektie zijn
van eigen onderscheidingsvermo
gen en eigen estetische normen
uitgegaan. In de loop van de jaren
kreeg de uitgebreide kollektie in het
kasteel Nijenhuis steeds meer het
karakter van een verzameling, be
staande uit zelfstandige eenheden.
De schilderijen en de beeld
houwwerken, samen met de zich in
de vertrekken bevindende meubels
en tapijten, vertegenwoordigen de
sfeer van bepaalde perioden in de
geschiedenis van de kunst.
VINCENT VAN GOGH
De Zonnehof-ekspositie bevat
twee minder bekende werken van
Vincent van Gogh „Oude man met
hoge hoed" en „Le moulin de la
Galette". De man met de hoge hoed
is een zwart-wit krijttekening, date
rend uit 1884. Het is een werk uit
Van Gogh's Nuenense periode.
Een periode die zeer vruchtbaar
was in deze tijd schilderde Van
Gogh ook De Aardappeleters,
1885. De kop van de oude man is
de weergave van de realiteit van de
ouderdom, vereenvoudigd tot
enkele essentiële trekken. Zijn por
tretten tekenend naar de natuur
vormde Van Gogh hun uitbeelding
psychisch om, teneinde er een
dramatische levensekspressie in te
bereiken.
De Moulin de la Galette werd ge-
schilders in 1886, toen Vincent via
Antwerpen naar Parijs was getrok
ken waar zijn broer Theo de galerie
Goupil leiaoe in narijs onderging
hij de invloed van de Franse kun
stenaars De lucht, die Vincent ach
ter de Moulin schildert, is helder en
licht geworden. De figuren die de
trap afdalen, hebben kleurige toet
sen gekregen
ISAAC ISRAELS
Van Isaac Israels (Amsterdam
1865 - Den Haag 1934) zijn er op de
Zonnehoftentoonstelling drie
werken aanwezig. Daar is in de
eerste plaats het prachtige doek,
„Jonge vrouw in profiel",
geschilderd in 1917 Het is een
harmonisch portret, zuiver van
sfeer, gaaf van kompositie, voor
namelijk in gelen uitgevoerd. De
jonge vrouw staat voor Vincent van
Goghs doek „Zonnebloemen", dat
nu in de National Gallery in Londen
is. Tussen 1917 en 1920 kreeg
Isaac Israels twee Van Goghs in
bruikleen van mevrouw Van
Gogh-Bonger Op nóg twee andere
schilderijen, zal hij deze Zon
nebloemen méé-uitbeelden.
Uit 1910 dateert het door Israels
in Parijs geschilderde doek. „In de
„Moulin de la Galette" - Vincent van Gogh.
