lokter Drukker neemt afscheid van zijn
latiënten, maar niet van Amersfoort
IK BEN GEEN HELD; IK BEN KINDERARTS GEWORDEN"
De sterrenhemel in januari
SFEERVOLLE
KERST VAN
DE KP0
Leusder Krant - Kunst
DONDERDAG 29 DECEMBER 1977
lagen
>eerd,
een
John
itaan
s be-
i een
robe-
1
het
AMERSFOORT - ,,Ik ben geen
)e|d, anders was ik nooit kinderarts
gorden, maar had ik de grote
Bensen wel aangedurfd." Deze uit
braak van dokter J. Drukker, de
\mersfoortse kinderarts, die op het
goment, dat in de oudejaarsnacht
je klok haar twaalf slagen zal doen
koren, zijn praktijk neerlegt, moet
tinzelfsprekend niet letterlijk ge-
jomen worden. Het tekent echter
«el de man, die in zijn ruime huis
kamer aan de Breestraat tegenover
oos zit en het verhaal van zijn leven
vertelt. En daarbij - „opdat hij geen
iperte leugens vertelt!" - wordt ge
secondeerd door zijn echtgenote,
sevrouw M. H. Drukker-Lind.
Dokter Drukker heeft juist voor
tweede maal zijn AOW-
jitkering gekregen, is dus 65 en
vindt de tijd gekomen om het rus-
iger aan te gaan doen. Geboren in
Amsterdam - „dat kan je nog horen
ook" - op 1 november 1912,
«zocht hij eerst daar, later in het
dorp Laren, waarheen het gezin
Jrukker - omdat Jan niet zo sterk,
latasthmatisch was - verhuisde, de
agere school. Dan gaat hij naar het
ihristelijk Lyceum in Hilversum,
im vervolgens in Amsterdam medi
cijnen te gaan studeren. In februari
1938 doet hij zijn arts-examen en
erkt dan anderhalfjaar in het Am-
lerdamse Wilhelmmagasthuis.
!ind 1939 begint hij in het Am-
terdamse BG - het Binnengasthuis -
an de opleiding kinder-
eneeskunde. Die keuze is mede
«paald door de netvkesoperatie,
ie hij in 1936 moest ondergaan en
ertoe leidde, dat hij maar over het
gezichtsvermogen van één oog be
schikt. Daardoor was bijvoorbeeld
een specialisatie in de chirurgie uit
gesloten.
EERSTE AMERSFOORTSE PE
RIODE
I In het najaar van 1942 mag
IMlokter Drukker zich kinderarts
mmen. Moet hij zich ergens vesti
gen. Het oog valt op Amersfoort,
*aar de gezondheidszorg toen nog
aet zo sterk uitgebouwd was als nu
of om de woorden van dokter
Drukker te gebruiken „de genees
kunde geweldig achterliep". Een
uitspraak, die mevrouw Drukker
toch wel erg bout vindt, zodat hij
haar aanvult met; ,,in vergelijking
met Amsterdam." Zeker, er waren
twee ziekenhuisjes, het St.
Elisabeth en de Lichtenberg, waar
aan dan de specialisten A. Brester,
F. G. In singer en A. Hardon ver
bonden zijn. De Lichtenberg is on
dergebracht in het Militair
Hospitaal aan de Hogeweg, omdat
het eigen gebouw aan het begin van
de ütrechtseweg door de Duitsers
gevorderd is. Om toch ergens baas
eigen huis te zijn koopt de Lich
tenberg aan de Vlasakkerweg, hoek
Korte Bergstraat een paar villa's,
waarin officieel op 1 december
1942 een polikliniek geopend
wordt, maar waar dokter Drukker
ilop 21 november de eerste patién-
ten behandelt. Hij is de vierde spe
cialist van de Lichtenberg en op
dokter C. W. J. Frijlink na, die als
provinciaal kinderarts in
Amersfoort woont, de eerste kin
derarts in Amersfoort. „En dan te
«denken, dat er nu 60 specialisten
ran de Lichtenberg verbonden zijn,
waarvan 3 kinderartsen!"
IN OORLOG: ZWERVEND BE
STAAN
De eerste Amersfoortse periode
duurt echter maar kort en het werk
3ls kinderarts begint eigenlijk pas na
nei 1945. Of, zoals dokter Drukker
iet zelf zegt, doelend op de Amers-
oortse periode, „32 jaar en niet
anger." Al vrij gauw na hun komst
naar Amersfoort raken de Drukkers
zijdelings betrokken bij de illegali-
eit. Eigenlijk meer bij toeval,
.want ik ben geen held." Er werd
wat onderdak geboden aan onder
gedoken studenten en geallieerde
'iloten en de eerste, niet direkt na
ijn dropping gearresteerde, agent
uit Engeland, verbleef in huize
Drukker. Want Schreieder, de
Duitse SD man, was toen al bezig
met z'n England-Spiel. Het was
raadzaam niet in Amersfoort te
Wijven, maar er werd toch gewerkt.
Dokter Drukker nam de huisarts
praktijk in Terschuur waar, zwierf
wat her en der over de Veluwe. En
dan komt het verhaal los van de
gebeurtenissen na de geallieerde
luchtlanding bij Arnhem op 17 sep-
ember 1944. Het verhaal hoe er
&n seintje kwam van huisarts De
Vaard uit De Klomp: „kom alsje-
'lieft, ik weet me geen raad".
VVant de oorlogshandelingen, de
vacuatie, de bombardementen
veroorzaakten veel slachtoffers en
in een villa in Ederveen, die nu deel
uitmaakt van de Stichting Veluwe-
land moest een noodziekenhuisje
worden ingericht, waar 30 a 40 ge
wonden uit het dorp èn de psychia
trische inrichting Wolfheze werden
ondergebracht en verzorgd Geen
eenvoudige opgave, vooral niet
waar het ten dele volwassen psy
chiatrische patiënten betrof. Na één
a twee weken vorderden de
Duitsers de villa. Dokter Drukker
nu: „We hebben toen erg stom ge
daan, waren het meest beducht
voor de patiënten, alles draaide
erom die naar veiliger oorden af te
voeren. We lieten het materiaal, dat
niet te vervangen of aan te vullen
was, achter, maar daar denk je op
dat moment met aan."
NOODZIEKENHUISJE IN
NIJKERK
Dan, in de laatste oorlogs
maanden, het noodziekenhuisje in
Nijkerk, ondergebracht in de toon-
kamers van Tijsseling, die toen
waren waar nu de tabaksfabriek
Gruno is. Een vrij groot nood-
ziekenhuisje waar zelfs geopereerd
werd, want „Gijs Tijsseling zorgde
wel, dat er stoom op de ketels stond,
zodat we licht hadden als het nodig
was.In het ziekenhuis werden ook
veel passanten opgenomen, die on
dervoed aan een hongertocht waren
begonnen en onderweg instortten.
Dokter Drukker vertelt het verhaal
van de Rotterdammer, die onder de
luis aankwam. De man werd in bed
gestopt, zijn kleren naar wasserij
Ten Bokkel Huinink gebracht om
ontluisd te worden, maar die kwa
men niet terug. Wat bleek?
Men had ze daar verbrand, omdat
er niets meer mee te beginnen was.
„En dan zit je in de laatste oorlogs
maanden, terwijl er niets te krijgen,
met een spiernaakte vent, die met
een deken om zich heen wel in het
huis kon rondwandelen, maar voor
wie je weer kleren op moest zien te
scharrelen voor hij weer weg kon.
IN 1945: WEER AMERSFOORT
In mei 1945 de terugkeer naar
Amersfoort, werken in de twee
ziekenhuizen, want St. Elisabeth
had nog geen kinderarts. „Het ac
cent lag toen vooral bij ingewand
stoornissen bij zuigelingen, ten dele
als gevolg van de voedingssituatie
en van de primitieve woonom
standigheden." In de Lichtenberg
toen een kinderafdeling met 8 bed
den, een aantal dat met de groei van
het oude ziekenhuis geleidelijk tot
45 steeg. Voor het zover was moest
er soms heel sterk geïmproviseerd
worden en dokter Drukker
herinnert zich hoe de direktrice
hem eens samen met de hoofdzuster
onder haar bed aantrof! Wat was
namelijk het geval?
De direktrice had in het zieken
huis de beschikking over een grote
zitkamer met annex een kleine
slaapkamer. Op die slaapkamer had
de kinderafdeling een begerig oog
laten vallen, want dan kon men
weer over enkele bedden meer be
schikken. Om een voorstel daartoe
in te dienen moest men de exacte
afmetingen van de kamer weten.
Dus wachtte men een moment af,
dat de direktrice er niet was, om de
kamer op te meten. Om natuurlijk
prompt door haar overlopen te
worden'
VAN 8 NAAR 90 BEDDEN
Met de plaatsing van de Zweedse
barakken in de tuin van het zieken
huis in het voorjaar van 1952 kreeg
ook de kinderafdeling meer ruimte:
45 bedden. In september 1957, toen
de Lichtenberg naar het huidige ge
bouw verhuisde steeg dat aantal tot
70, nog later zelfs tot 90 „Het ge
weldig hoge geboortecijfer van
rond 1957 maakte dat
noodzakelijk. In 1964 kwam de
kentering, zodat nu een 70 bedden
weer genoeg is En in plaats van de
éne kinderarts voor de Lichtenberg
in 1945 zijn het er nu drie.
Is dat, gelet op het sterk gedaalde
geboortecijfer, niet aan de hoge
kant?, vragen we aan dokter Druk
ker.
En daarmee komen we op de
ontwikkeling van de kindergenees
kunde in de laatste dertig jaar. Het is
niet meer de strijd tegen spugen en
diarrhee, want door de goede voor
lichting, door de sterke
ontwikkeling van de baby voedings
industrie en door het beschikbaar
komen van nieuwe geneesmiddelen
is er veel veranderd. Van „gewone"
ziektebestrijding is de kinder
geneeskunde veelal een intensieve
medische behandeling geworden
„Kwalitatief wordt nu veel meer
gedaan. De ouders - het klinft zo
wrang - accepteren afwijkingen
minder gemakkelijk. Ze willen ërbij
betrokken worden."
OUDERS BIJ VERZORGING
BETROKKEN
Als vroeger een kind in het zieken
huis werd opgenomen was het van
en voor de zusters. De ouders
mochten per dag misschien een half
uurtje op bezoek komen, maar in
navolging van Engeland zijn ze
meer en meer bij de verzorging be
trokken In de meeste Nederlandse
ziekenhuizen kunnen de ouders nu
een deel van de dag zo maar bin
nenlopen. In de Lichtenberg is dat
van 's middags twee tot 's avonds
zeven en dokter Drukker vindt het
een goede zaak, dat de ouders mee
doen, meehelpen met helemaal niet
zulke kleine ingrepen als bijvoor
beeld een hersenprik bij hun kind.
„Het was natuurlijk wel een over
winning op jezelf om op je vingers
gekeken te worden."
DRUKKE DAGEN
Het gesprek gaat terug naar de
beginjaren. Dokter Drukker was
kinderarts in Amersfoort, terwijl
men andere kinderartsen vond in
Arnhem, Apeldoorn, Zwolle, Hil
versum en Zeist. Dat betekende een
uitgestrekt rayon, dat eerst op de
motorfiets, later met de auto
bereden moest worden. En hij somt
zijn dagindeling op zoals die in de
vijftiger jaren dinsdags was.
's Morgens van 8 tot 10 uur in de
Lichtenberg, dan consultatiebureau
in het Soesterkwartier tot 12 uur
met gemiddeld een 50 a 60
kinderen. Vervolgens racen naar
het St. Elisabeth om de patiëntjes
daar te bekijken, dan 10 minuten
om te eten, en snel naar Putten waar
achtereenvolgens consultatie-en
kleuterbureau werd gehouden. Dan
om drie uur consultatiebureau in
Nijkerk, weer met een 50 a 60 kin
deren en vervolgens het kleuter
bureau met de inentingen. Daarna
het spreekuur van het medisch
opvoedkundig bureau bij het Wit-
Gele Kruis aan 't Zand van half zes
tot half acht.
„De vrijdag was nog krankzinni
ger. Ook dan begon de dag in de
Lichtenberg. Om 10 uur volgde de
polikliniek, daarna van 1 tot 2 thuis
- toen nog in de Korte Bergstraat 13
het spreekuur voor particuliere pa
tiënten, waarop ook de patiënten
van het ziekenfonds niet geweerd
werden. Vervolgens was er het
consultatiebureau aan het Wit-Gele
Kruis in de Nieuwstraat, met
meestal een 70 a 80 moeders met
hun kind, dat tot zes uur duurde.
Voordat je naar huis ging reed je
even naar het ziekenhuis om te
kijken of daar nog iets bijzonders
was."
NATGEPLAST BILJART
Aan het spreekuur aan huis in die
Korte Bergstraat zijn ook herinne
ringen verbonden. De huiskamer
was wachtkamer en mevrouw
Drukker moest dan haar toevlucht
in de keuken zoeken, maar 's
avonds had men het probleem van
beplaste of bespuwde stoelen.
Trouwens dat hadden de biljarters
in café Sport aan de Leusderweg op
de hoek van de Verhoevenstraat
donderdagsavonds ook als daar
overdag consultatiebureau was ge
weest. De ballen rolden niet op het
natgeplaste biljart, dat als kleedtafel
had gediend. De consultatie
bureaus, zowel voor het Groene-,
Oranje-Groene- en Wit-Gele Kruis,
hebben altijd veel tijd gevraagd.
Het waren er minimaal 9 per week,
in Amersfoort, maar bijvoorbeeld
ook in Putten, Nijkerkerveen en
Bameveld. Veel tijd gevraagd, maar
ook veel voldoening gegeven. En
hoeveel babies en kleuters uit
Amersfoort en de regio zullen niet
onder de ogen van dokter Drukker
geweest zijn? Later kwamen er as
sistenten als de doktoren Velzeboer
en Zwaan. Weer later dr H G.
Scholten, met wie een associatie tot
stand kwam. Een associatie, die nog
weer later werd uitgebreid met dr.
H. J. Dijkhuis en dr. A. van Rhijn.
PRINSELIJKE PATIENTJES
Het is tijdens een zitting van het
consultatiebureau in Bameveld, dat
dokter Drukker naar het Utrechtse
academisch ziekenhuis wordt ge
roepen als lid van het medisch team
bij de geboorte van prins Willem
Alexander.
Want - waarom weet hij niet, de
samenstelling van het medisch team
was een zaak van de huisartsen van
de prinselijke gezinnen - de Amers
foortse kinderarts maakte steeds
deel uit van de medische teams, die
voor de in Utrecht plaats gehad
hebbende bevallingen van leden
van de koninklijke familie werden
gevormd. En nog mag hij de prinsen
tot zijn patiënten rekenen!
Veel meer zaxen passeren de
revue tijdens het gesprek in de huis
kamer aan de Breestraat, waar dok
ter en mevrouw Drukker nu een
anderhalf jaar wonen. Ze vinden
het er een stuk rustiger dan aan de
Ütrechtseweg: „we zijn geen mo
ment van plan hier ooit weer weg te
gaan."
Zaken als het Ziekenfonds
Amersfoort en Omstreken, dat een
voortreffelijke en goed lopende
zaak wordt genoemd, als het tarief,
dat in 1949/1950 bij verwijskaarten
gold, „zodat je voor een bezoek aan
een patiëntje in bijvoorbeeld Har
derwijk - een rit van 60 km - een
bedrag van 3,47 kreeg."
HET DOEK VALT
Op 31 december om middernacht
valt het doek. Zelf heeft hij
gevraagd om op oudejaarsavond
nog de dienstdoende kinderarts te
zijn, maar is het definitief af
gelopen. Komt er meer tijd voor de
hobby's, zoals de fotografie en het
schrijven van wat „kronkel"-
achtige impressies voor „Arts en
Auto". En ook voor de enkele
bestuursfunkties, zoals gede
legeerde van de KNMG - de Konin
klijke Nederlandse Maatschappij
tot bevordering der Geneeskunst -
voor de gelijktrekking van de
Een hoge hoed. een
bruidsboeketeen extra
omhelzingen een kaart
van de Leusder Krant.
V Hoort er allemaal bij. ais
je gaat trouwen.
LEUSDER KRANT
Finnmark 3, Leusden-C. Tel. 033-41495
•Ons kantoor is op
werkdagen geopend
van 10.00-12.00 uur Modellenboeken
en van 14.00-16.00 uur.
In het ochtendgloren is tijdens de
eerste twee weken van januari zeer laag
boven de zuid-oostelijke horizon met
wat geluk de planeet Mercurius te vin
den. Mars is vrijwel gedurende de hele
nacht boven de horizon. Hij is als oranje
„ster" te zien in het sterrenbeeld Kreeft.
Jupiter is nog helderder dan Mars en als
schitterende witte „ster" m de Tweelin
gen te vinden. Ook Saturnus is het
grootste deel van de nacht zichtbaar en
wel in het sterrenbeeld Leeuw. Rond 21
uur komt de planeet met de ring in het
Oosten op. De ring is alleen in een tele-
skoop waar te nemen. Saturnus staat ook
in januari, net als afgelopen maand, nog
dicht bij de helderste ster van de Leeuw,
Regulus genaamd. De Maan vormt sa-
menstanden met deze planeten en met
artsenopleiding in de landen van de
EEG, zoals het secretariaat van
„Ars Hospitals", de stichting, die de
kunst binnen de ziekenhuismuren
brengt. Voor de rest: de tuin, die
zeker in het komende voorjaar aan
dacht zal krijgen.
Dokter Jan Drukker verlaat het
toneel, waarvan het decor in die
tweeëndertig jaar volkomen veran
derde, maar waarvan het middel
punt, waar alles om draaide - het
kind - bleef. Zelf zegt hij: „De bege
leiding is veel zwaarder geworden.
Het aantal zeer ernstige ziekte
beelden nam toe, maar ook de mo
gelijkheden om de kinderen beter te
krijgen." Dokter Drukker zag ook
veel „kostbaren" niet beter worden
en we weten dat de mens Drukker
daarbij zelf sterk persoonlijk be
trokken was. „Het leven achter het
toneel is vaak dramatischer dan het
leven erop!"
enkele heldere sterrenDe belangrijkste
daarvan zijn: 7 januan 's ochtends met
Mercurius, 19 januari 's avonds met de
ster Aldebaran van de Stier. In de nacht
van 20/21 januan met de planeet Jupiter
en 23/24 januan met de planeet Mars. In
de eerste week van januari hebben we
veel kans enkele meteoren te zien (ook
„vallende sterren" genoemd, hoewel dit
verschijnsel mets met sterren van doen
heeft: het zijn kleine steentjes en kos
misch gruis dat in de dampkring van de
aarde verbrandt en een lichtflits teweeg
brengt). In de nacht van 3 op 4 januan
vooral rond middernacht wordt het
maximum verwacht van de zogenaamde
Boöhdenzwerm van meteoren.
ORION
In deze wintermaand zijn enkele
fraaie sterrenbeelden te bewonderen
Het mooiste is ongetwijfeld aan de zuide
lijke hemel te zien: Onon met in totaal
zeven heldere sterren, waarvan drie op
één lijn in de midden. Zij vormen de
„gordel" van de jager Orion. Bekijken
we de hemelstreek van Orion met een
verrekijker dan zijn er honderden
sterren te onderscheiden en bovendien
een klein neveltje. In die nevel worden
volgens de astronomen nog steeds
sterren geboren. Bekeken met behulp
van een echte teleskoop is Orion nog
interessanter. De sterren blijken
gekleurd en de nevel is groot en grillig
gevormd
Wilt u meer weten over
sterrenkundige zaken, over teleskopen,
amateurverenigingen of wilt u een keer
een bezoek brengen aan een volks
sterrenwacht, schrijf of bel dan naar
Stichting De Koepel, Nachtegaalstraat
82bis, Utrecht, tel. 030-311360.
LEUSDEN - Dat het Kerstfeest van de
KPO jaarlijks weer een hoogtepunt is
van het totale programma, bewees wel
de propvolle Johannes Hoeve. Er waren
85 dames aanwezig in de prachtig ver
sierde boerderij. Het bestuur had een
achttal dames bereid gevonden om de
organisatie van deze avond ter hand te
nemen. Dat dit een geweldig succes was,
bewees het enorme applaus dat de
dames en de meisjes die bij de bediening
hielpen na afloop ontvingen.
De voorzitter verwelkomde
iedereen, in het bijzonder de oud-GA-
pastor Van Wee. Pastor Lieberom nam
de plaats van pastor Ter Bolke in, ook
de eerwaarde Zusters waren aanwezig
Bijzonder jammer was, dat twee oud
bestuursleden en oprichters van de KPO
wegens ziekte geen gehoor aan de uit
nodiging konden geven.
In haar openingswoord wees de
voorzitster erop dat niet alle mensen
een blij en gelukkig kerstfeest vierden,
dat heel wat mensen het vreselijk
vinden deze gezellige dagen; dat zijn de
eenzamen onder ons. Ze vroeg om eens
rond te kijken of wij vrouwen daar, in
het bijzonder in deze dagen, aandacht
aan konden besteden en de eenzamen
onder ons niet te vergeten.
Na een gebed gaf ze de hamer over
aan mevrouw Jac v.d. Hengel die de
avond verder begeleidde.
Na gezamenlijk een paar liederen ge
zongen te hebben werd er een klein
souper aangeboden, dat erg in de smaak
viel.
Onder dit sfeervol samenzijn kon
men genieten van het orgelspel en zang
van Francis van Zandbnnk.
Om 23.00 uur sloot de voorzitster
deze grandioze avond af met nogmaals
iedereen heel hartelijk te bedanken
voor de inzet die het „eendags-bestuur"
heeft getoond om deze avond te doen
slagen.
