Het Bijbelwoord in beeld:
schitterende gravures
uit de 17e eeuw
„De verzamelaar" heeft niets
aan kracht ingeboet
Wolkers op herhaling
KREATIEVE SERIE VAN
BRUNA UITGEBREID
RENDEZ-VOUS IN DE
KARPATEN - TRAGIEK
EN SPANNING
Noerejev
als Valentino
„SCHIMMEN VAN HET WESTER-
EILAND" MOEILIJK VOOR LEKEN
FOWLES' DEBUUT OPNIEUW UITGEBRACHT
PRIMA NEDERLANDSE POLICIER:
TUSSEN NU EN NOOIT'
Samenstelling: Bert Vos
Leusder Krant - boeken
DONDERDAG 5 JANUAR11978
-
boeken, voor u besproken
i
In de kreatieve serie van Bruna
Zijn kortgeleden vier nieuwe
delen uitgekomen. Onder het
motto: „In woord en beeld" kun
nen de kreatievelingen onder u
weer heel wat leerzame zaken
opsteken uit de boeken:
l,Werken met papier", „Druk
technieken", „Macramé" en
l,k._ndvlechten".
In „Werken met papier" van June
Uackson en Hannah Skipper
Worden allerlei basistechnieken
uitgelegd en je staat dan echt wel
een beetje versteld van Wat je al
lemaal met papier kunt doen Knip
pen, plakken, vouwen Wie de meer
dan tweehonderd afbeeldingen in
kleur bekijkt, krijgt zin om zo te be
ginnen, Voor jong en oud. met een
pchat aan simpele, maar erg leuke
pn keurige ideeën.
i Datzelfde geldt voor Druk
technieken" van Rosemary Sim
mons Het is wel iets anders dan het
„simpele" drukken van een krant,
wat Simmons ons laat zien.
Aardappel-stempels, viltstempels,
houten stempels, linoleum-snijden,
meer kleurendruk, houtgravures,
cliché's, stencils, sjablonen, je kunt
het zo gek niet opnoemen of er
staat wel iets over in, in dit
eveneens kleurrijk uitgeboerde
boek.
Wie het oude handvak van
mandvlechten weer wil opnemen,
kan het beste zijn of haar licht op
steken in het boek „Mandvlechten"
van Barbara Manyard Je staat ver
steld wat je zelf - gezellig thuis in de
hobbykamer, met pitriet kunt doen
Ook hier weer met meer dan twee
honderd kleurenfoto's, die de zaak
er veel duidelijker op maken.
Tenslotte aandacht voor „Ma
cramé" van Barbara Pegg, waarin
aan de hand van duidelijke
teksten en meer dan 250 kleuren
foto's de kunst van macramé nog
eens op een rijtje wordt gezet.
Hoewel macramé tegenwoordig
één van de meest beoefende
hobby's is, zal men zeker in dit
boek van Barbara Pegg ver
schillende erg leuke nieuwighe
den kunnen ontdekken.
Prijs per deel, gebonden,
14,90. Veel plezier voor weinig
geld.
De oude Keltische cultuur brengt
steeds meer pennen in beweging,
en de wildste theorieën (vaak
nauwelijks gehinderd door archeo
logische, filologische of historische
kennis) over de herkomst en de in
houd van die cultuur worden voort
durend naar voren gebracht Het is
tijd dat de Nederlandse lezer kennis
kan nemen van een wetenschappe
lijk verantwoord boek over de oude
Kelten.
Schrijvers uit de klassieke
oudheid vermelden dat een uitge
strekt gebied van Europa en
Klein-Azië bewoond werd door Kel
tische volkeren De Kelten die zich
vestigden op de Britse eilanden,
hebben hun cultuur het langst in
stand kunnen houden, en hun talen
bleven tot op heden levend. Van de
Ierse Kelten zijn vele teksten over
geleverd. die behoren tot de minst
aangetaste Keltische cultuuruitin
gen. waaruit veel informatie is ver
kregen over hun levenswijze en we
reldbeschouwing De bestudering
van deze oude teksten is het hoofd
onderwerp van de keltologie.
De keltologie is in ons land door
weinige onderzoekers beoefend,
maar enkelen van hen - onder wie
dr. Maartje Draak - verkregen grote
jnternationale reputatie Dr Draak.
|die hoogleraar is in de Keltische
taal- en letterkunde te Utrecht en
Amsterdam, bracht in dit boek een
aantal beschouwingen bijeen,
waarin zij opvallende aspecten van
de oud-Ierse traditie bespreekt. De
onderwerpen van enkele hoofd
stukken zijn: de literatuur en de reli
gie van de oude leren; hun kerste
ning; de verhalen rond Sint-
Dr Maartje Draak
Schimmen uit het
wester-eiland
Verkenningen inde
oud-Ierse traditie
Brandaan in relatie tot de pre
christelijke epiek; de Ierse navertel
lingen van A. Roland Holst en vele
andere literaire en cul
tuurhistorische thema's.
Dr Maartje Draak toont met deze
beschouwingen duidelijk aan dat de
Iers-Keltische cultuur in niets lijkt op
alle zweverige theorieen over de
Kelten, die door speculanten van de
Europese „oer-beschavingen" zijn
verzonnen.
Het boek is voor het grootste deel
echter niet toegankelijk voor de
leek, maar voor de zeer geïnteres
seerde leek staan er wel aardige
dingen in, bijvoorbeeld over het
werk van Roland Holst en over
science-fiction en in verband met
het vakgebied van de schrijfster. In
een luchtig stukje bindt zij als ge
volgtrekking op het hart bij de be
studering van letterkundige beïn
vloeding niet alleen met het werk
van vroegere, doch ook met dat van
toekomstige auteurs rekening te
houden Maar tenzij u erg thuis bent
in de Keltische materie kunt u het
boek toch maar beter niet kopen.
F. M.
Nog niet zo lang geleden kon men in Amersfoort de film „Valentino" zien
van de Engelse regisseur Ken Russell met Rudolf Noerehev als de legen
darische filmheld Valentino Hoewel ik de film persoonlijk niet als een
succes beschouw (de bombastische stijl van Russell is daar grotendeels
schuldig aan), is het toch een erg plezierige bezigheid om het boek „Noere
jev als Valentino" van Alexander Bland door te lezen om ook te bekijken.
Het boek belicht de totstandkoming van de film, de achtergronden van
zowel Valentino als van Noerejev, van Russell Dat alles rijk geïllustreerd
met foto's in kleur en zwart-wit. Voor filmliefhebbers een interessant
boekwerk, uitgegeven door A W Bruna Zn te Utrecht Gebonden, prijs
V.
Of u nou dagelijks uw Bijbel
leest of niet: ik wil graag de
aandacht vestigen op „Het
Bijbelwoord in beeld", een
bundel van meer dan vierhon
derd zeventiende-eeuwse ko
pergravures van Jan Luyken
en anderen, voorzien van he
dendaagse begeleidende
(Bijbel-)teksten. Het is een
uitgave van de nog jonge uit
geverij Gradivus in Den Haag,
die hiermee een prachtig
boekwerk het licht laat zien.
Op het grote formaat 22 bij 32
cm. worden in bijna driehonderd
bladzijden meer dan
vierhonderd prachtige koper
gravures. die waren opgenomen
in Pieter Mortier's „Historie des
Ouden en des Nieuwen Tes
taments", uitgegeven in 1700.
weergegeven.
De begeleidende teksten (een
moderne weergave van het
oude Bijbelwoord) werden ge
schreven door Rik van Steen
bergen. Natuurlijk had men kun
nen volstaan met een
fascimilé-uitgave van de oude
teksten, maar die zijn voor de
moderne Nederlander
nauwelijks leesbaar meer te
noemen. Vandaar dat men voor
een bewerkte tekst heeft geko
zen, die, gezet in een forse
twaalf punts letter, typografisch
overeenkomt met de oorspron
kelijk gezette tekst.
„Het Bijbelwoord in beeld" is
een schitterende uitgave ge
worden, niet alleen voor de Bij
belkenners. maar ook voor cul
tuurkenners en de minnaar der
schone kunsten.
Over de gravures valt meer te
vertellen dan in dit boek mogelijk
is: men moet ze zien om tegelo
ven dat onze yoorouders met
primitieve middelen tot zo grote
prestaties in staat waren. Maar
Pieter Mortier zelf verzekert ons
dan ook dat hij „groote kosten
gedaan hebbe om met alle be-
denkelyke naauwkeurigheyd
verscheydene jaaren lang aan
de kopere plaaten te doen ar-
beyden". En deze verzekering
neemt u onmiddellijk voor waar
aan als u de uitgave alleen maar
doorbladert. Dat arbeiden overi
gens geschiedde door mannen
als een Jan Luyken, die nog
altijd beroemd is om zijn groot
expressief vermogen en zijn be
kwaamheid om in koper weer te
geven wat zijn rijke fantasie hem
ingaf.
Uitgegeven door Gradivus
b.v. te Den Haag. Gebonden.
Prijs 47,50.
V.
John Fowles maakte in het begin
van de zestiger jaren naam met zijn
romandebuut De Verzamelaar (The
Collector). Zijn later boeken, waar
onder „The French Lieutenants
Woman dat niet lang geleden
werd verfilmd, hebben eigenlijk
nooit meer het peil ervan gehaald
Zijn novellenbundel „The Ebony
Tower" is nog het meest vermel
denswaard. „De Verzamelaar", dit
jaar opnieuw uitgegeven door
Bruna, heeft ongetwijfeld literaire
kwaliteiten, maar het succes ervan
destijds kan met evenveel recht
worden toegeschreven aan het
spektakulaire thema, geënt op de
verdwijningen van jonge vrouwen
John Fowles schreef een boek over
wat hij zich voorstelde dat hen zou
kunnen overkomen, en, geheel in
de lijn van het verhaal, laat hij het
einde open. het aan de lezer overla
tend te bedenken wat de enge
hoofdpersoon nog meer zou
kunnen aanrichten.
Dit klinkt als een griezelig soort
pornografie, maar dat is het beslist
niet, ook al wordt het boek daar niet
minder beklemmend om. Het is het
verhaal van een benauwde, steriele
geest die langzaam het leven,
doodt in een meisje dat in elk
opzicht zijn tegendeel is. De sym
boliek past keurig: de verzamelaar
voegt een stuk aan zijn kollekbe toe.
Het verhaal is in twee stukken
gesplitst Eerst is de.verzamelaar"
aan het woord. Hij ontvoert een
meisje en probeert haar „een
beetje om me te laten geven" Zijn
relaas is stuntelig, zijn logica ge
perverteerd en zijn emoties zijn, zo
ze al bestaan, niet toegankelijk. Het
eropvolgende relaas is van het
meisje zelf. dat een gevangene is,
niet alleen fysiek, maar ook met
haar levensgevoel geen kant op
kan. De emoties kan de lezer zich al
bij het verhaal van de vlinderver
zamelaar zelf voorstellen, maar
reikwijdte ervan kan hij pas in haar
eigen relaas bevatten.
John Fowles debuut heeft nog
niets aan kracht ingeboet. Dat kan
ook niet, want elk boek dat mense
lijke gevoelens op een goede
manier behandelt, blijft altijd ak-
tueel.
De Verzamelaar, John Fowles.
Bruna 1977. Prijs 24,90, ge
bonden.
Fred Moormann.
Wie wat meer van Jan Wolkers
heeft gelezen, zal in diens laatste
boek „De Kus" weinig nieuws
aantreffen. Het lijkt een optelsom
van elementen, die je ook al kon
aantreffen in alles wat verscheen
van „Kort Amerikaans" tot en
met „De Walvogel". Wat dat be
treft misschien wat teleurstel
lend, „De Kus". Van de andere
kant is het wederom een heel be
hoorlijk verhaal, op de van Wol
kers bekende - dus gedegen
wijze - verteld. Want een verhaal
vertellen, dat kun je aan de in
middels ouder wordende mees
ter heel best overlaten.
De ik-figuur en zijn vriend Bob
maken in „De Kus" een zeven-
tiendaagse reis door Indonesië.
Naar het lijkt in een poging om dat
gat te vullen dat zovele jaren
geleden ontstond, toen Bob naar
Indonesië vertrok om het vaderland
te dienen en de ik-figuur tan
denknarsend achterbleef
Toen Bob terugkwam sleepte hij
een karrevracht ellende achter zich
aan. Wat hij als militair in Indonesië
allemaal heeft uitgehaald, dat blijkt
niet altijd even best te zijn Vandaar
dat hij, samen met de ik-figuur
reizend door Indonesië op tal van
plaatsen aan dingen terug moet
denken En de ik-figuur op zijn beurt
heeft ook reden genoeg om terug te
kijken, want het samenzijn met Bob
doet hem aan zoveel terugdenken
Aan zijn zuster, die door Bob zwan
ger in de steek is gelaten. Aan de
moeder van Bob. die door zijn
vriend zo honds behandeld werd. Óf
aan het schoolvriendinnetje, dat
voor de ogen van Bob werd dood
gereden, wat zijn leven danig be
ïnvloedde.
p"
Mevrouw A. Lourens-Koop
verrast ons dezer dagen met een
prima Nederlandse politieroman.
Hoewel ik dacht, dat met het werk
van Sjöwall en Wahllöo het hoog
tepunt in dit genre wel bereikt
was, blijken ook nog andere, ja
zelfs Nederlandse auteurs, in
staat te zijn een goede policier te
schrijven. Zo bijvoorbeeld A.
Lourens-Koop.
Goed, Castellum aan de Rijn -
waar „Tussen nu en nooit" zich af
speelt - is Stockholm niet, maar dat
neemt niet weg dat er een heleboel
gebeurt. Het begint er al mee. dat
een rechercheur doodgeschoten
wordt aangetroffen. En dat, terwijl
hij met vakantie is, zodat niemand
weet waar hij mee bezig geweest
kan zijn. Als men daar dan
langzaam maar zeker achterkomt,
komt de deksel van een beerput,
waarin een oud drama verscholen
ligt.
De schrijfster is niet alleen in
staat een spannend politieverhaal
in elkaar te steken, de personen die
er in acteren tekent ze goed uit.
Daardoor bevolken echte mensen
het boek en wordt het aangenaam
om te lezen. Het komt allemaal mis
schien wat houterig op gang, maar
hoe verder het verhaal vordert, des
te meer zit de goede loop er in.
Een boek, dat je nieuwsgierig
naar de volgende doet uitkijken. En
wellicht laat grijpen naar haar
vorige titels „Ze kunnen het niet la
ten" en „Ze vragen er om".
M. K.
A. Lourens-Koop: „Tussen nu en
nooit"
Zwarte Beertje 1765.
Bruna Amsterdam 1977.
Jacques Sandulescu en Annie
Gottlieb schreven samen het
boek „The Carpathian Caper",
dat kortgeleden in Nederland ver
scheen bij A. W. Bruna Zn. te
Utrecht in de vertaling van J. F.
Niessen-Hossele, als „Rendez
vous in de Karpaten".
Het is het boeiende en spannen
de avontuur van een jonge Roe
meen, die naar Amerika emi
greerde en tijdens een kort verblijf in
zijn geboorteland tot de ontdekking
komt, dat zijn vader door de ge
heime politie om het leven is ge
bracht. Hij wil wraak nemen en ont
wikkelt een stoutmoedig plan. Hij
wil zijn moeder en zijn vriendin naar
het vrije westen brengen en tegelij
kertijd kostbare ikonen stelen uit
een geheimzinnig klooster.
Het boek laat zich lezen als een
erg spannende film, maar aan de
andere kant zijn Sandulescu en
Gottlieb er in geslaagd om de
hoofdpersonen zoveel diepgang
mee te geven, dat de lezer zich al
snel verplaatst in de tragedie, die
zich in het leven der Roemenen
heeft afgespeeld onder het juk van j
het toenmalige Stalinistische com-
munisme. Het boek kreeg daardoor i
een sterk karakter en werd méér i
dan louter een goed opgezette
avonturenroman met veel, soms 1
onwaarschijnlijke aktie, zowel in 1
Roemenie als daarbuiten.
Het boek is rijp om verfilmd te
worden, alleen ben ik bang, dat
een film nooit die diepgang zal
kunnen krijgen als het boek. De
praktijk heeft zo langzamerhand
wel geleerd, dat spektakelfilms
meer zijn gericht op de aktie zelf
dan om de drijfveren en achter
gronden van de hoofdpersonen,
die de aktie uitvoeren. Dergelijke
films doen de boeken, waarop ze
zijn gebaseerd, tekort. Daarom:
toch eerst maar lezen. Als er een
film van wordt gemaakt, weet u
tenminste, wat is weggelaten
Bruna-1977 - Prijs 24,50.
Zo ontstaat een boek, waarin niet
alleen de reis beschreven wordt,
maar waarin ook de ene flash-back
na de andere te vinden is. Wat de
beschrijving van de reis zelf betreft:
zeer knap. met de ogen van een
schilder, beziet en beschrijft
Wolkers - net als de ik-figuur en
Bob - zijn reis naar Indonesië met
een gezelschap gemaakt. Zijn be
schrijvingen van de gedragingen
van zijn reisgenoten zijn werkelijk af
en toe erg mooi
De leader van het verhaal van is
de slechter wordende gezond
heidstoestand van Bob In de
eerste hoofdstukken de fitheid
zelve, takelt de vnend langzaam
maar zeker af. De in het gezelschap
meereizende arts heeft geconsta
teerd dat het jicht is. Bob heeft
eerst pijnlijke voeten, loopt vervol
gens moeilijk, kan uiteindelijk niet
meer lopen En dan sjouwt de ik
figuur hem wel verder langs de vele
bezienswaardigheden van het
verre land. Al heeft Bob zelf al even
eerder geconstateerd „dat het ge
daan is met de koopman". En al
maak je het complete einde dan niet
mee, het is duidelijk wel gedaan
met de handelaar in kunstboeken.
Als je die elementen, die ik
hierboven op een rijtje heb gezet,
nog eens bij elkaar optelt, dan
merk je dat veel al eerder in het
werk van Wolkers op doek. De
aftakeling van een nauwe
verwant is al haarfijn in „Turks
Fruit" beschreven. Het achter
blijven van een ik-figuur, terwijl
vrienden in aktie waren in Indo
nesië komt aan de orde in de
Walgvogel. En zo'n situatie als
met een zus van de ik-figuur ot
een vriendinnetje, dat heeft Wol
kers ook al eerder bij de hand
gehad. Met andere woorden:
Wolkers is een beetje op herha
ling. Al schrijft hij nog steeds op
de van hem bekende, bekwame
wijze.
Marnix Kreyns
Jan Wolkers: De Kus
20,-.
Meulenhoff, Amsterdam 1977.
