(„Ouderwetse" dorpsagent, die steeds Achtervelder met de Achtervelders was
Wachtmeester Bijl neemt
afscheid van dè rijkspolitie,
maar niet van Achterveld
donderdag 20 april 1978
je beste vriend
dor bert vos
Jachtige tijd
grensperikelen
sport
kleine jeugd en jeugd
van vroeger
naar achterveld
veilig verkeer
politie kees
Leusder Krant - interview
De Achtervelders kennen hem vrijwel allemaal. Er gaat geen dag voorbij of hij staat
j wel ergens op een hoekje, zoals bij de Hessenkar of bij de Jan van Arkeiweg naast de
\kerk. Altijd ,,in" voor een praatje. Zwaait dan regelmatig naar voorbijrijdende Achter-
I velders, die van tevoren hun snelheid wat hebben aangepast. Vaak rijdt hij door het
dorp of naar Stoutenburg op zijn fiets. Rustig. Haast heeft hij dan niet. Loopt re
gelmatig bij de Achtervelders naar binnen voor een lekker bakje koffie. En de Achter-
velders zouden zich beledigd voelen als hij dat niet zou doen. Hoogtepunt is altijd het
uitgaan van de school. Alle kinderen kennen hem: politie" Bijl. Voor hen is hij de
vraagbaak, de vriend. Zijn woord telt zwaarder dan dat van de onderwijzer op school.
Aan de andere kant zijn er de bewoners van St. Joseph. Ook hier is hij vaak op bezoek.
Voor een gezellig praatje. Voor een kop koffie..Vaste prik", zegt Dick Bijl alsof het de
meest normale gang van zaken is, dat politieagenten regelmatig bejaardentehuizen
bezoeken. Vijf jaar woontpolitie" Bijl nu in Achterveld. Het is de mooiste afsluiting Van-'
zijn loopbaan geworden wat hij zich had kunnen denken. Op woensdag 26 april a.s.
neemt wachtmeester Bijl afscheid. Omdat hij dan met pensioen gaat. Funktioneel
leeftijdsontslag, heet dat in politiekringen. Politie" Bijl heeft eigenlijk nog geen be
hoefte om z'n uniform op een knaapje te hangen, maar aan de andere kant, zegt hij,
krijgt hij méér tijd om zich bezig te houden met al die dingen in het dorp en in de
gemeenschap, die hem aanspreken. Met de Hartstichting, de muziekvereniging,
Veilig Verkeer Nederland en niette vergeten de Leusder Krant, waar zijn vrouw en hij al
jaren achtereen de wekelijkse Achterveldse pagina voor volschrijven.
,lk heb het meeste aan de
Wachtmeester Bijl en zijn vriendje Kees tijdens de Tour de Junior
Een hobby van de héér Bijl is het
veilig verkeer en dan met name ook het
verkeersonderwijs op school. Dat dit
door de kinderen op prijs wordt gesteld,
blijkt wel uit de „diploma's", die de kin
deren aan de heer Bijl hebben uit
gereikt. Toch is het lesgeven in veilig
verkeer niet altijd even gemakkelijk,
zeker niet als er kleine kinderen tussen
zitten, die erg moeilijke vragen stellen.
Zoals dat meisje, dat na een toelichting
Eén van de rapporten, die de
kinderen hem uitreikten. „Wij vonden u
erg aardig", staat er en het cijfer is 9'/z.
Sommige gaven een tien. Voor bekeu
ringen uitdelen kreeg hij een 2 en dat
betekent, dat er bijna niets werd uitge
deeld Strengheid een 4: erg aardig,
dus niet zo streng. Waarschuwingen:
een 8, er werden nogal wat waarschu
wingen uitgedeeld Gedrag een 7Va
en dat is altijd nog boven het ge
middelde van een 7, zoals op de
meeste schoolrapporten wordt ver
meld Een diploma voor goed ge
drag
op de blaaspijpjes heel onschuldig
vraagt: „Wat doet u nu op een vrije
avond, als u een lekker borreltje hebt
gedronken en u wordt opgeroepen?"
De heer Bijl grijnst als hij aan die vraag
denkt. „Dan sta je wel even met je
mond vol tanden", bekent hij, „maar
ook daar heb ik toch wel iets op gevon
den Ik heb gezegt: „Kijk, we hebben
een afspraak, mijn collega als ik. De
ene avond mag ik een borreltje drinken,
de andere avond hij. En wie die avond
niet drinkt, die rukt uit als het nodig
is
De politie is je beste vriend,
zeggen de reclame-campagnes
vaak. Als er één politieman is, die dat
in de loop der jaren heeft waarge
maakt, dan is het wel wachtmeester
Bijl. Kortgeleden tijdens een verga
dering, werd gesteld, dat zo'n tachtig
tot negentig procent van 't welzijns
werk in Achterveld werd gedaan
door politieman Bijl, die als een
echte wijk (lees dorps-) agent funk-
tioneert. Het volgende voorval il
lustreert wellicht dat „vriend zijn".
Op een gegeven moment werd de
heer Bijl op een voetpad bijna omver
gereden door een jeugdige fietser en
dat leverde de knaap natuurlijk een
fikse reprimande op. Uren later
kwam Bijl de jongen opnieuw tegen,
met bal. „Politie Bijl", zullen we een
partijtje voetballen?" vroeg hij. En zo
kon het gebeuren, dat een wellicht
verbaasde buitenstaander wacht
meester Bijl kon zien voetballen met
een jeugdige verkeersovertreder, die
kort daarvoor een fikse uitbrander
had gekregen
vervolg op pagina 7
„Ik vind het fijn om zo nu en dan eens
met de jeugd van vroeger te praten.
Elke week ga ik dan ook naar huize St.
Joseph. Vaste prik".
kant van dit
vrolijke
ACHTERVELD - Wachtmeester
iK Bijl is - als hij op woensdag 26
ril officieel afscheid neemt van de
Éspolitie - zo'n kleine veertig jaar
i itieman geweest. Een heel leven,
gon vóór de tweede wereldoorlog
in 1938 grotendeels in militaire
rnst te hebben doorgebracht, met
1 spoedopleiding voor de poli-
roepen. Op 14 juli 1940 kreeg hij
l ontslag. De oorlog was
ïiiddels uitgebroken. Acht maan-
i lang was hij deel van de mare-
iussee in Breskens tot hij op 1
f art 1941 bij de verkeersgroep van
neuzen kwam. Omdat mo-
Tijden niet zijn allerliefste hobby
s („ik kreeg er een gezicht van
of ik geelzucht had") werd hij in
i /ember van dat jaar overgeplaatst
Br de politiebrigade van Terneu-
(l, in juni 1942 naar de poli-
brigade van Sas van Gent. Toen de
ispolitie werd opgericht kwam
chtmeester Bijl bij dit korps in
'9 el, op 1 januari 1946. Intussen al
bI wat politieervaringen rijker ge-
rden.
,Het was een prachtige tijd, daar aan
grens", vertelt Dick Bijl als we op een
0pnd een gesprek met hem en zijn
uw Aline hebben naar aanleiding
I l zijn komende afscheid En zijn ge-
"ht glimlacht daarbij breeduit, terwijl
ogen glinsteren van plezier. De
J&kdotes vloeien dan als vanzelf uit
i mond en dan is het lachen
blazen. Hoewel geboren op het
ra-Hollandse Zuid-Beijerland, vertelt
heer Bijl zijn verhalen in dat sappige
id-Nederlands, daarmee de vrolijk-
Id van het gebeuren onderstrepend,
ren gebeurtenis, die hem in die tijd
paar erg heeft aangegrepen, is de
g^Öhiedenis van zijn eerste dienst-
s. „Een pracht van 'n fiets, echt
ar.
lig met zo'n gezondheidszadel, weet
vel". Een fiets om - vooral in die tijd -
Is op te zijn Maar het noodlot sloeg
let bekende beeld van „politie" Bijl
ens de Tour de Junior De Achter-
J tiers zullen hem niet alleen wat dat
reft moeten missen Ook zijn vaste
ndplaatsen zullen straks door ande-
i worden ingenomen Voor beiden
Jffljes wennen
„Hé joh, doe nou niet vervelend, ga
nou eventjes aan de kant".Politie" Bijl
aan het werk in zijn dorp Achterveld.
op een sombere avond toe, toen hij en
een collega op „patrouille" waren. „Dat
ging vroeger op de fiets". Op een gege
ven moment kwam een vrachtwagen
voorbij, die maar één achterlicht had.
Een kwestie van snel reageren en de
vrachtwagen werd tot stilstand ge
bracht.
Terwijl zijn collega de fiets in de berm
neerlegde, zette Bijl zijn pas verworven
karretje heel voorzichtig tegen de voor
bumper van de vrachtwagen, voordat
de beide heren een pittig gesprek had
den met de chauffeur. Een bonnetje
werd niet zo snel uitgeschreven en men
volstond met een waarschuwing,
temeer omdat enkele honderden
meters verder een garage was. waar
het achterlicht snel gerepareerd kon
worden. Met een joviale zwaai werd het
teken gegeven, dat de chauffeur door
mocht rijden. Het gekraak van een ver
morzelende fiets ging door merg en
been. „Ik zag het gezondheidszadel
door de lucht vliegen en in een heg te
rechtkomen", vertelt Bijl en aan zijn ge
zicht te zien doet het hem nog een
beetje pijn, dat zo'n mooie fiets in de
vernieling werd geholpen. „Ik heb met
stomme verbazing toegekeken Ik
snapte eerst helemaal niet wat er aan
de hand was. Toen besefte ik, dat mijn
eigen fiets daar in kleine stukjes over de
weg werd verspreid". Overigens kwam
alles op z'n pootjes (of wieltjes) terecht,
want de toen nog jeugdige Bijl kreeg
keurig netjes een nieuwe fiets.
Verhalen over de grens behoren
tot de meest kostelijke. „Dat was een
prachtige tijd", glundert Bijl en zijn
vrouw Aline bevestigt dat met al
even veel plezier bij de gedachte aan
die tijd. „In het begin dat ik er zat,
waren de Duitsers nog de baas en
dat betekende, dat we nooit één
smokkelaar hebben kunnen
grijpen". Hij grijnst breed uit. „Dat
ging ook moeilijk, want ook al
hadden die smokkelaars zo'n vijftig
kilo smokkelwaar op hun nek, ze
hadden gymschoentjes en niet de
volledige bepakking van een poli
tieman. Het was gewoon een kwestie
van wie het hardst kon rennen. De
smokkelaars wonnen het. Hadden
een veel betere training ook". „Puk
keldragers", werden ze toen ge
noemd. „Toen had je nog geen pant
serauto's en zo. Die kwamen pas
later en toen was de lol er eigenlijk
een beetje af".
Het belangrijkste smokkel-artikel
was boter. De botersmokkel vierde in
die tijd hoogtij. Hele partijen gingen de
grens over. Aardig is het verhaal van
een wagen, die werd aangehouden bij
de grens. Het was een onbeduidende
grensovergang zonder cóntrole, maar
Bijl en zijn collega liepen daar toevallig
en de wagen gedroeg zich
merkwaardig genoeg om voor een
smokkelwagen door te kunnen gaan.
De hele wagen werd onderzocht, maar
niets hoor. „Niks te vinden" Ze lopen
verder en nauwelijks vijf minuten later
rijdt een wagen hen voorbij, vrij zwaar
beladen. Snel gevolgd door drie ande
ren „Wat wil je, we waren op de fiets
En dan begin je niets".
Anders was het op een morgen bij
een grenspost. Het was bitter koud. „Ik
liep daar naar binnen voor een praatje
en zag een vrouw bij de kachel zitten. Er
was iets met haar, maar ik kon niet zo
snel bedenken, wat dat was. Wat doet
die hier? vroeg ik de douaneman. „Had
het koud", zei die, „wilde zich wat op
warmen". Nu kende ik dat vrouwtje
goed en opeens wist ik het: ze was veel
dikker dan normaal. En ja hoor, even
later vormde zich het eerste boterplasje
onder haar stoelWe hebben haar
maar laten gaan toen ze flink was op
gewarmd. Zal al moeite genoeg hebben
gehad om zich te ontdoen van al die
gesmolten boter
Het „vangen" van smokkelaars was
een echte sport. Bijl: „De echte be
roepssmokkelaars waren zonder meer
erg sportief. Als je ze had gepakt, dan
deden ze ook geen poging meer om te
ontsnappen. Dan hadden ze de
wedstrijd gewoon verloren. Maar je
moest wel bewijzen, dat ze iets hadden
gesmokkeld".
De tijden veranderen en ook het
smokkelwezen werd gemechaniseerd.
De pantserauto's kwamen in de mode
en de produktie van kraaiepoten kwam
op een zeer hoog niveau „Je was op
een gegeven moment als politie en
douane altijd nét een slag te laat Op het
moment, dat je de nieuwste smokkel-
snufjes van de heren had ontdekt, had
den zij al weer nieuwe trucs bedacht".
Toch bleven er ook eenvoudige smok
kelaars. zoals die ene, die vlak bij de
grens woonde, naast een kruideniers-
winkeltje. De weg was Nederlands ge
bied, de berm aan de andere kant Bel
gisch. „Op een mooie morgen liep ik
rustig mijn route door het dorp, toen ik
op een gegeven moment regelmatig
iets geels door de lucht over de weg zag
vliegen, richting Belgié Pas toen ik op
enkele meters afstand was, zag ik het
Vliegende kaasjes. De meest simpele
manier van smokkelen: gewoon
„Ik heb weinig beroerde dingen
meegemaakt tijdens mijn werk als poli
tieman. Je kunt eigenlijk stellen, dat ik
vrijwel altijd aan de vrolijke kant van dit
vak heb gelopen Maar als er iets met
kinderen gebeurde, dan sliep ik een
hele nacht niet. Dóér kan ik niet tegen".
kreeg ik in Achterveld te horen, dat
hier wel een wielerronde werd ge
houden, de Tour de Junior. Ik dacht:
nou kom ik wéér in die wielertroep
terecht, maar ik moet zeggen, dat het
gelukkig in Achterveld allemaal heel
anders is. De Tour de Junior is mijn
hobby geworden. Het is elk jaar wéér
een hoogtepunt en behoort tot de
fijnste weken van het jaar".
De kleine jeugd en de jeugd van
vroeger. Aan hen heeft de heer Bijl zijn
hart verpand Voor de kinderen is „poli
tie" Bijl, zoals hij door het kleine grut
wordt genoemd, de vraagbaak van het
dorp. Bij het uitgaan van de scholen
staat „politie" Bijl bij de oversteekplaat
sen en moet tal van soms zeer indrin
gende vragen beantwoorden. Zoals on
langs over heksen „Politie Bijl", vroeg
een klein, hummeltje, „gelooft u in hek
sen?" Dick Bijl aarzelt geen moment en
zegt vastberaden: „Ik wel". „Oh", het is
eventjes stil. „De meester zegt, dat ze
niet bestaan" Maar wat „politie Bijl"
zegt wordt eerder voor „waar"
aanvaard en de heer Bijl deed er nog
een schepje bovenop, door te zeggen,
dat hij regelmatig heksen ziet als hij op
nachtdienst is. „Weet je wat", zegt hij,
„jij gaat eens een keer met mij mee op
nachtdienst en dan zal ik je heksen
beroep gestaan"
kaasjes over de grens gooien Ik vond
het zo'n goed idee, dat ik maar net heb
gedaan, of ik het niet had gezien
laten zien". Die afspraak kon gelukkig
niet worden nagekomen, want er werd
door Bijl geen nachtdienst meer ge
draaid. Of de heksen nou bestaan of
niet, daar is de knaap nog niet achter
gekomen.
Met de komst van de pantserwa
gens en dergelijke was voor de heer
Bijl ook de tijd aangebroken om naar
iets anders om te zien. De lol was er
af en het echte douanewerk werd
overgenomen door de mobiele een
heid. Via Zuiddorp en Mijdrecht
kwam hij op 27 januari 1973 in Ach
terveld terecht. „De ontvangst hier
was buitengewoon", zegt de heer
Bijl, „men wist heel snel, wat ze aan
me hadden en daarom had ik weinig
moeilijkheden en werd ik vlug
geaccepteerd". Wachtmeester Bijl
heeft het desondanks toch even
moelijk gehad. „Ja", zegt hij, „in
Mijdrecht kende men geen wieler
ronde, zoals in andere zuidelijke
plaatsen wel vaste prik was. Ik was
daar dan ook een gelukkig mens,
want ik had er een hekel aan. Toen
Hoewel wachtmeester Bijl in het hele
dorp door iedereen is geaccepteerd in
de loop der jaren en in feite op handen
wordt gedragen, heeft hij in ieder geval
één echte fan. En dat is kleine Kees v d
Bremer.
Hij is de grote vriend van „poli
tie" Bijl en heeft lange tijd de ambitie
gehad om het later in het politievak ook
ver te schoppen. Liep vaak rond met
een oude politiepet, door Bijl eens ge
schonken Maar dat is voorbij. De
vriendschap bleef (ze zijn op dezelfde
dag jarig), maar de pet is nu opgebor
gen. „Mijn vriend is nu geen politie
meer", zegt Kees, „dus ik ook niet
meer".
