Elf-
proef
Leusder Krant - Reportage
DONDERDAG 18 ME11978
vervolg op pagina 7
LEUSDEN - Medio augustus aanstaande moet de Leusdense vestiging van
de Bankgirocentrale klaar zijn. In de tweede helft van augustus moet dan de
computer-apparatuur In het gebouw geïnstalleerd worden. Het uittesten van
dezeapparatuur kan dan in maand septemberzijn beslag krijgen, waarna men
begin oktober helemaal operationeel hoopt te zijn.
In het gebouw wordt een Burrough B 7750-systeem met randapparatuur
geïnstalleerd. Daarnaast zal gebruik gemaakt worden van twee IBM-
computers type 270 - 138.
computers worden ondergebracht in een van de verdiepingen van het gebouw. In
het gebouw zijn tal van technische ruimten te vinden, onder meer voor de nood-
aggregaten en de zogeheten no-breakinstallatie. Deze no-break-installatie moet in
werking treden tussen het moment waarop de stroom om welke reden dan ook in het
gebouw uitvalt en het moment waarop de noodaggregaten de stroomvoorziening
over kunnen nemen. In de benedenruimte zijn een garage en aè administratie te
van de
BETAALCHEQUES
Het vierde projekt van de Bankgiro
centrale zal voor velen ook een niet ge
heel onbekend terrein zijn. Het betreft
de verwerking van betaalcheques. Dat
is een dienstverlening aan de Stichting
Bevordering Chequeverkeer van jJe
gezamenlijke banken. In de loop van
1974 kwamen daar de Eurocheque bij.
HANDGESCHREVEN
vinden. De administratieve medewerkers doen hun werk in een soort kantoortuin.
Op de eerste verdieping van het gebouw is het bedrijfsrestaurant te vinden, waarin
plaats is voor ongeveer 120 mensen. Vanuit het bedrijfsrestaurant loopt een brede
trap naar een eilandje in de vijver, die de Bankgirocentrale omgeeft Op het eilandje
komen zitjes, waar de medewerkers van de BGC bij goed weer hun pauzes kunnen
doorbrengen.
Rondom het gebouw wordt een tuin aangelegd. Ook worden er parkeerplaatsen
gecreëerd Voor een vlotte aan- en afvoer van de zogeheten.in- en output" worden
voorzieningen getroffen.
Bijzondere aandacht besteedt de Bankgirocentrale aan twee zakenVan belang is
allereerst een optimale klimaatbeheersing in het gebouw, omdat de apparatuur
uitermate gevoelig is voor wisseling van temperatuur en vochtigheidsgraad. Daar
naast viordt veel geld uitgegeven aan de beveiliging van het gebouwf zoals ook <3e
kostbare en kwetsbare installaties in Amsterdam streng beveiliqd zijn.
Bankgirocentrale
overgebracht. Het grootste deel van de j
handgeschreven opdrachten wordt j
door de banken dan ook op magneet-
band aangeleverd.
Eind 1977 werden er maandelijks ca.
7 V: miljoen via het overtypeproces af
gehandeld
f
BANDEN, CASSETTES
EN DISKETTES
De ..input" - de door de cliënten van
de Bankgirocentrale ter verwerking J
aangeboden informatie - komt in ver-
schillende vormen binnen. Er is al ge- I
sproken over ponskaarten en hand
geschreven formulieren. Daarnaast
worden er moderne middelen gebruikt,
zoals de magneetband.
Ook door middel van een magneet
band kan men betalen, omdat een
computer net zo goed van een mag
neetband zijn gegevens kan ontvangen
als van ponskaarten. Voordeel van de
magneetband boven de ponskaart is
onder meer dat het verwerkingsproces
sneller verloopt. Heeft de computer
eenmaal zijn informatie van zo'n mag
neetband ontvangen, dan is de verdere
afwikkeling dezelfde als bij de pons
kaarten.
Sinds eind 1976 kan de Bankgiro-
centrale ook zgn. diskettes en cassette
tapes als invoermedia accepteren. De
ze worden in hoofdzaak door kleinere
computers aangemaakt
Diskettes lijken op kleine gram
mofoonplaten, cassette-tapes op
bandjes die voor cassette-recorders
worden gebruikt. Het verschil is dat via
beide media geen muziek ten gehore
wordt gebracht maar dat hierop admini
stratieve gegevens voorkomen De
Bankgirocentrale beschikt over ap
paratuur, waarmee de gegevens van
diskettes en cassette-tapes worden
overgebracht op magneetbanden, die
vervolgens op het centrale computer
systeem worden verwerkt.
FORMULIEREN
De Bankgirocentrale zoekt hier onder meer ponstypistes
Het laatste projekt is nog steeds een
belangrijke voor de Bankgirocentrale.
Het betreft het handgeschreven ver
keer, dat ongeveer 40% van het totale
bankgiroverkeer uitmaakt. Daartoe be
horen de bankgiroformulieren, die
iedereen die een bankrekening heeft,
kan gebruiken om iets van zijn rekening
naar die van een andere te laten over
schrijven.
Op dit moment wordt practisch het
gehele handgeschreven verkeer, u
weet wel. die bankgiroformulieren, door
de Bankgirocentrale verwerid In 1976
werd door het bankwezen een begin ge
maakt met de invoering van een nieuw
formulier dat, méér dan het zgn. groen-
Weinig mensen bedienen een grote hoeveelheid apparatuur
vijf projekten
girocentrale, die ze verwerkt na goed
keuring door de bank van het be
drijf. De eerste Nederlanders die hun
salaris op deze wijze thuis kregen, wa
ren in 1967 de onderwijzers In 1968 liet
de eerste individuele opdrachtgever, de
gemeente Hilversum, langs deze weg
salarissen betalen. Eind 1968 bedroeg
de produktie in dit projekt ongeveer
10.000 posten per maand
In 1977 werden in totaal 166 miljoen
posten verwerkt; dat is gemiddeld bijna
14 miljoen per maand. Daaruit moge de
geweldige groei van dit projekt blijken.
INCASSO
Het tweede projekt dat ter hand werd
genomen was het incasso-projekt, het
voor bedrijven en instellingen innen van
gelden.
Wie als bankrekeninghouder een
maal een machtiging geeft tot bankgiro
incasso, hoeft voor die steeds terugko
mende betalingen niets meer te doen.
Begin 1978 waren er bij de Bankgiro
centrale ongeveer 2600 bedrijven ge
registreerd, die hun vorderingen op
particuliere- of zakelijke relaties via één
van de incasso-systemen periodiek in
casseren. Het aantal gebruikers van de
incasso-systemen is vooral de laatste
jaren sterk toegenomen.
Wil een bedrijf worden toegelaten tot
zo'n incasso-procedure dan dient een
drie-partijen-contract te worden geslo
ten tussen dit bedrijf, zijn bankrelatie en
de Bankgirocentrale. Hierna kunnen de
incasso-opdrachten ter verwerking
worden aangeleverd op magneetband,
diskette, cassette-tape, optisch lees
bare formulieren of ponskaarten. De
Bankgirocentrale zorgt dan dat de be
dragen van de bankrekeningen van de
betalers worden afgeschreven en op de
rekening van het bedrijf worden bijge
schreven.
Met dit projekt worden vooral nuts
bedrijven, verzekeringsmaat
schappijen, uitgevers van dagbladen
en dergelijke bediend.
Het was het Gemeentelijk Energie
bedrijf in Dordrecht, dat in 1969 als
eerste van deze service van de Bank
girocentrale gebruik maakte. In de loop
van dat jaar volgden er meer opdracht
gevers, zodat de produktie eind '69 al
enkele duizenden posten per maand
bedroeg.
De stijging zette zich voort. Via 3 mil
joen posten in 1971 is men thans aan
geland op 55 miljoen posten in 1977.
AlTeen al in de laatste maanden van
1977 werden er 4,8 miljoen posten ver
werkt.
ACCEPTGIRO
Niemand is onbekend met het derde
projekt van de Bankgirocentrale: de ac
ceptgiro. ledereen ontvangt regelmatig
ponskaarten thuis, waarmee hij beta
lingen aan bedrijven of instellingen, die
hem deze kaarten doen toekomen, kan
verrichten. Met de toename van het
aantal in omloop gebrachte stortings
acceptgirokaarten van de Postcheque-
en Girodienst nam ook het aantal van
deze kaarten toe dat bij de banken ter
betaling werd aangeboden In 1969 be
sloot men om eveneens voor de ver
werking hiervan de Bankgirocentrale in
te schakelen. Nu worden vrijwel alle bij
de banken aangeboden zoaeheten
,,stac-kaarten" ^stortings accept
girokaarten) door de BG verwerkt.
Men verdeelt de stac-k&cu ien daar in
éénster-kaarten en tweester-kaarten.
Daarnaast zijn er nog de optisch
leesbare formulieren. Ze zijn bestemd
voor kleinere bedrijven, die geen com
puter bezitten en ook geen gebruik ma
ken van een computer-servicebureau.
Met behulp van één zo n formulier kan
men maximaal 23 betalingen verrich
ten Ze worden met de schrijfmachine
ingevuld. De Bankgirocentrale beschikt
over optische lezers, die als het ware
ogen hebben, waarmee ze de ingetypte
gegevens kunnen lezen. Hebben ze die
gegevens eenmaal ..in zich opgeno
men", dan worden de transacties ver
der afgewikkeld als bij ponskaart of
magneetband.
De .input" vindt meer en meer op
magneetband plaats Ook de ..output"
- d.w.z. de gegevens die na de com
puterverwerking beschikbaar komen -
wordt in toenemende mate op mag
neetband aan de banken afgeleverd.
NAW-BESTAND
Ruggegraat van het gehele verwer
kingssysteem van de Bankgirocentrale
is het naam-adres-woonplaatsbestand,
kortweg aangeduid als ,,NAW-be-
stand". In dit bestand zijn de gegevens
van ruim zeven miljoen bankrekenin
gen opgeslagen. Elk gegeven bevat
naam, adres en woonplaats, alsmede
het bankrekeningnummer en het num
mer van de bank waar de betrokkene
een rekening heeft. Door middel van dit
bestand kan de verwerking van alle
transacties op nummer geschieden.
Het zal duidelijk zijn dat de Bankgiro
centrale voor de constante venwerking
van een dergelijk complex van gege
vens gebruik maakt van computers
De produktie voor het giroverkeer
werd tot eind 1977 verwerkt met een
Burroughs computer van het type
B6700. Dit is een zgn. triple system, dat
wil zeggen dat het systeem beschikt
over drie centrale verwerkingseenhe
den Medio december 1976 werd ter
an een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM - „Heb je het al
riioord? Ze komen naar Leus-
,n." Met deze slogan opende de
ankglrocentrale onlangs een
dvertentieserie, die duidelijk
moet maken dat er een vestiging
van deze instelling in Leusden
pmt. Nu wisten we dat in Leus
den, dankzij de problemen die de
jkatie van het gebouw indertijd
ipleverde, al wel. Maar wat die
ankglrocentrale nu precies
pet, dat zal niet iedereen me
en duidelijk zijn. Hoewel vrijwel
dereen af en toe wat met de BG
maken heeft, is het contact niet
erg direkt.
De Bankgirocentrale is in 1967 in het
ven geroepen op initiatief van de han-
ilsbanken en landbouwkredietban-
>n. Het instituut had als doel in de toe-
>mst het girale geldverkeer tussen de
inken onderling en dat tussen de ban-
m en de girodiensten centraal en
•automatiseerd te verwerken. Twee
ar na de oprichting traden ook de
jndsspaarbanken toe
JF PROJEKTEN
De Bankgirocentrale heeft de door
ar verrichte werkzaamheden ver-
eld in zogeheten projekten. Het
rste projekt dat de Bankgirocentrale
ider handen nam, was het zoge-
lamde salarisprojekt, later omge-
opt in het projekt crediteurenbetalin-
»n omdat met behulp hiervan al gauw
ik allerlei andere betalingen werden
rricht. Het crediteurenbetalingen-
Djekt omvat onder meer het uitbetalen
in salarissen voor vele honderden
iderlandse bedrijven^ Dat gaat met
ïhüTp van ponskaarten, magneet-
en andere machine-leesbare
die worden vervaar-
uitbetalende bedrijf,
ponskaarten gaan naar de Bank-
Direkteur W. J. Dalmijn: ,,Geen concrete plannen voor verdere uitbreiding"
(van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM - Meer dan zeven
miljoen bankrekeningnummers in
huis hebben en daar dan geen ver
gissingen mee maken. Hoe speel je
dat klaar?
Bij de Bankgirocentrale hebben
ze daar een betrekkelijk simpele
oplossing voor gevonden: de zoge
heten elf-proef. Die gaat als volgt in
zijn werk:
Een bankrekeningnummer be
staat uit negen cijfers. Het eerste
cijfer moet men vermenigvuldigen
met een 9, het tweede met een 8, het
derde met een 7 enzovoort tot en
met het negende cijfer, dat dus met
1 vermenigvuldigd moet worden.
Wanneer men al deze produkten
optelt, moet de som deelbaar zijn
door elf.
Bijvoorbeeld het bankrekening
nummer 482752939
4x9=36
8x8=64
2x7=14
7x6=42
5x5=25
2x4= 8
9x3=27
3x2= 6
9x1= 9
231
231 is 21x11, het bankrekening
nummer is juist
Een bankrekeningnummer waar
van bijvoorbeeld de eerste 8 cijfers
overeenstemmen maar dat een an
der laatste cijfer heeft, of waarvan
twee cijfers per ongeluk zijn verwis
seld, bestaat dus niet, omdat de som
van de eerdergenoemde produkten
dan niet deelbaar is door elf. Voor
elke verwerking is deze elf-proef in
gebouwd. Betaling vén of óp een
verkeerd rekeningnummer wordt
dus door de computer onmiddellijk
gesignaleerd.
Beeld van de werkzaamheden in één van de computerzalen
Het verschil is dat bij de éénster-kaar
ten het bedrag nog moet worden bijge-
ponst, terwijl bij de tweesterren-kaarten
het bedrag zal door het bedrijf of de in
stelling is ingevuld In het laatste geval
gaat het meestal om vaste bedragen,
zoals dat bij abonnementen het geval
is. Van beide soorten acceptgiro-kaar
ten tezamen werden er in 1977 meer
dan zestig miljoen verwerkt.
tje, tegemoet komt aan de wensen van
de diensten en de eisen van het ver
werkingsproces.
Omdat het bankgiroformulier zelf niet
direct voor computerverwerking ge
schikt is, dienen de gegevens van het
formulier te worden overgebracht op
een informatiedrager die de computer
wel aankan, d.w.z een optisch lees
baar formulier of, zoals in dit geval, een
magneetband Zowel bij de Bankgiro
centrale als bij een aantal grote banken
werden centrales opgericht waar de
gegevens van de formulieren met be-
nulp van toetsenborden met beeld
scherm op een magneetband worden
