Isabelle Hupperts subtiele spel
in Goretta's „La Dentellière"
GEWELD IN PECKINPAIfS „CROSS OF IRON", AVONTUUR IN „THE MAN WHO WOULD OE KING"
BEKÉRWÏ
zijn „Cross of Iron' is - om het even
duidelijk te stellen - geen oorlogsfilm,
zoals er zoveel zijn gemaakt De ro
mantiek van de oorlogsheld ontbreekt,
evenals de waanzinnige relativering
van de werkelijkheid waar zoveel
oorlogsfilms mank aan gaan Pec-
kinpah is trouwens niet een regisseur,
die romantisch filmt Hij filmt het ge
weld. maar vooral de mens achter dat
geweld De drijfveer, die hem drijft, die
hem er toe brengt om dat geweld toe te
passen ..Cross of Iron" is een knap
gemaakte analyse van het afschuwelij
ke oorlogsbedrijf .Cross of Iron" is niet
alleen de konfrontatie der wereld
machten, maar ook de persoonlijke
botsing tussen sergeant Steiner (spel
van James Coburn) en kapitein Strans-
ky, een felle nazi (Maximillian Schell).
Steiner is een man van het gewone
volk, een anti-nazi, die de oorlog in al
haar giganteske, afschuwelijke groots
heid terug brengt tot de bron, waaruit
alle oorlog ontstaat het verschil tussen
arm en rijk, goed en kwaad. Ondanks
het feit. dat Steiner een nihilist is. zon
der meer. Een cynische vechter vol on
vervalste haat ten opzichte van z'n
meerderen, maar wel een man. die
tenminste nog enige eerbied kan op
brengen voor het leven, temidden van
de meedogenloze dood
Een knappe oorlogsfilm, dat wel,
maar ook eéntje, die je doet beseffen
dat oorlog nog wel iets anders is dan het
„soldaatje spelen" in de glamour van
het heldendom volle losse flodders.
(Grand 2. eerste week. 16 jaar).
THE MAN WHO WOULD
BE KING
Hoewel Sean Connery toch de beste
James Bond-vertolker blijft, is deze
acteur niet in die rol blijven steken en is
hij er in geslaagd zich ervan te bevrijden
door het spelen van uitstekende rollen
in uiteenlopende genres films Of het nu
als een wat oudere Robin Hood is (in
„Robin en Marian) of als een Arabische
diplomaat die namens zijn land een
verbond met Israël aangaat: Connery
weet zijn karakters uitstekend uit te die
pen Zo ook in de avonturenfilm „The
man who would be king' (De man die
koning wilde zijn) van de bekende re
gisseur John Huston, die hiermee een
kort verhaal van de Engelse schrijver
Rudyard Kipling op grandioze wijze
verfilmde Met Connery en Michael
Caine in de hoofdrollen als twee avon
tuurlijke schavuiten, die in het eind van
de vorige eeuw in het toen nog koloniale
India op zoek gaan naar roem en rijk
dom Het is een zware reis. die deze
twee avonturiers maken, maar na heel
wat omzwervingen bereiken ze dan
toch het doel: de macht over een klein
grensstaatje van India (het imaginaire
Kafiristan)
John Huston heeft van Kiplings
verhaal een schitterende film ge
maakt, waarbij het prachtige land
schap (er werd in Marokko gefilmd)
fraai in beeld gebracht door came
raman Oswald Morris) de geschie-
filmagenda Amersfoort
Filmagenda voor Amersfoort van don
derdag 22 juni t/m woensdag 28 juni
1978
GRAND, tel. 033-14632
GRAND 1
Naar het boek van Jan Wolkers
Turks Fruit, 16 jaar
met Rutger Hauer en Monique van de
Ven
Dagelijks: 13 45,18.45, 21.30 uur, zon
dag 13.45, 16.15, 18 45. 21 30 uur.
GRAND 2
Eén van Sam Pechinpah's sterkste
films
Cross of Iron, 16 jaar
met James Coburn. Maximilian Schell
en Senta Berger
Dagelijks 13 45.18 45. 21.30 uur, zon
dag. 13.45, 16 15, 18.45. 21 30 uur
GRAND 3
John Travolta in de geweldige muziek-
en dansfilm
Saterdaynight Fever, 12 jaar
met muziek van de Bee Gees
Dagelijks 13.30,18 30. 21.15 uur; zon
dag 13 30. 16 00, 18 30, 21.15 uur
GRAND 4
Een tragedie, die je door de ziel snijdt.
La dentellière, 16 jaar
met Isabelle Huppert en Yves Be-
neyton.
Dagelijks 13 45, 18 45, 21.30 uur; zon
dag 13 45 16 15. 18 45 21 30 uur
GRAND 5
Charles Heston in zijn geweldige rol als
Ben Hur, alle leeftijden
Dagelijks: 13.45. 20.00 uur
CINEMA, tel. 033-18900
CINEMA 1
Ryan O'Neal als superchauffeur met
gevaarlijke opdrachten
Driver, 16 jaar
Dagelijks: 13 45.18 45.21.30 uur. zon
dag 13 45. 16 15. 18 45, 21 30 uur
CINEMA 2
Twee superhelden op strooptocht in In
dia
The man who would be king. 12 jaar
(de man die koning wilde zijn)
met Sean Connery en Michael Caine
Dagelijks 13 30. 18 30. 21 15 uur; zon
dag 13 30. 16 00. 18 30. 21 15 uur
EURO, tel. 033-33655
EURO CINEMA
Het verhaal van Woody Allen's eigen
leven
Annie Hall, 16 jaar l
met Diane Keaton, Carol Kane en Paul 1
Simon
Dageli|ks 13.45, 18.45, 21.15 uur, za
terdag 16 15, 18.45, 21 15 uur, zon- I
dag: 13 45, 16.15, 18 45. 21.15 uur;
woensdag 18 45, 21.15 uur
KINDERVOORSTELLINGEN
EURO CINEMA
Flitsende degens in
Zorro en de drie musketiers, alle leef
tijden
Een spannende film voor kinderen van
af 8 jaar.
Zaterdag- en woensdagmiddag 13.45
uur
DUO, tel. 033-16572
DUO 1
Zo intens dat het u zal uitputten
De complete verleiding, 16 jaar
met Monique Cardin en Rita Stone
Dagelijks: 14.15,19.15,21 30 uur; zon
dag 14 15. 16 30. 19.15. 21 30 uur.
DUO 2
Een duivelse film
The Manitou, 16 jaar
met Tony Curtis. Stella Stevens en Ann
Sothern
Dagelijks: 14 00.19 00. 21 15 uur; zon-
dag 14 00. 16 15. 19 00, 21 15 uur.
NACHTVOORSTELLINGEN
DUO 1
Een unieke film over een menselijk pro
bleem
Super erotic feelings, 16 jaar
met Kate C 1ara. Paul Freeman en
Edward Judo
Vrijdag- en zaterdagavond 24.00 uur
DUO 2
Hoe ontvoer je een geleerde uit een
zwaar bewapende Nazi-raketbasis
Dwars door de vuurlinie, 16 jaar
Vrijdag- en zaterdagavond 23 45 uur
LET OP:
Vanaf volgende week donderdag de
geweldige Nederlandse familiefilm,
gerealiseerd door meesterlijke trucage.
Pinkeltje
Premiere Nederland in het Grand
Theater v
Tevens verwacht 6 juli Louis de Funes
Onkruid vergaat niet
UUNUChUMU H JUNI 13/0 IO_
DOOR BERT VOS
AMERSFOORT - Afgezien van een reprise van „Turks Fruit" in Grand 1 de
nieuwste Peckinpah: „Cross of Iron" en „The man who would be a king" in
Cinema 2, vind ik de belangrijkste film deze week toch wel „La dentellière"
van de Zwitserse regisseur Claude Goretta in Grand 4. Ik zag de film voor het
eerst tijdens de Filmweek Arnhem vorig jaar oktober en naar mijn gevoel
behoorde hij tot de beste (naast „Providence" van Alain Benaio en „Que la
fète commence"). Langzaam maar zeker krijgen we in Amersfoort (nu we er
een theater bij hebben) ook al die prima festival-films te zien en daarvan is
„La dentellière" in ieder geval de fraaiste.
„La dentellière" is de vijfde speelfilm van de Zwitserse regisseur Claude
Goretta. die in 1972 doorbrak met „L'invitation", waarna in 1974 „Pas si
merchant que ca" volgde. In 1976 kwam Goretta met „La Dentellière", die ook
in Cannes veel lof oogstte. De hoofdrol in deze schitterende film, gemaakt
naar het gelijknamige boek van Pascal Lainè, wordt gespeeld door Isabelle
James Coburn als sergeant Steiner in Sam Peckinpah's „Cross of Iron".
VRIENDINNEN
Verbijsterd las ik vorige week een
simpel krantebericht over de zeer
merkwaardige lotgevallen van een
Nederlandse toeriste in Oostenrijk.
Een toerist zoals u en ik. maar toch
met helemaal Het berichtte ging
over Margarete. een dame uit Leid-
schendam. die op een zonnige
morgen met een paar aardige
vriendinnen in Oostenrijk een hoge
berg opging per skilift om terug te
wandelen naar het dal. Ervaren
bergbeklimmers doen dat wel eens
en hebben daar erg veel plezier in.
Ik kan me dat voorstellen. Stevig
gekleed in een duffelse jekker met
bontkraag, een sneeuwbui van het
juiste fabrikaat, een pikhouweel,
wat touw en niet te vergeten heel
stevige bergschoenen. Met zo n
uitrusting kan je (bijna) niets ge
beuren, ook al weet je dat nooit in de
bergen
Zo niet die Margarete uit Leids-
chendam. In Leidschendam heb je
geen bergen en als /e op vakantie
bent ga je niet m allerlei boeken
snuffelen om je op de hoogte te
shellen van de gevaren der bergen
Zou verloren tijd zijn. nietwaar? Ik
weet niet waar Margarete en haar
vriendinnen aan hebben gedacht
toen ze de bergen introkken, maar
een feit is, dat ze een paar lichte
plastic sandalen aan haar voeten
stak en een fleurig badpak, want het
was beneden erg warm in het dal.
Ze waren met z'n zessen, toen ze
ruim twee kilometer hoog uit de lift
stapten en vrolijk kwebbelend aan
de lange afdaling begonnen. Een
gezellig wandelingetje, zoals wij
normaal gesproken op een aardige
zondagmiddag met de kinderen de
eenden zouden gaan voeren in het
park, ook al zouden wij dat niet di-
rekt in een zwempak doen
Het is natuurlijk niet meer te ach
terhalen, maar Margarete sukkelde
op een gegeven moment waar
schijnlijk wat dromerig achter haar
vijf vriendinnen aan. Valt ook niet
mee met die plastic sandaaltjes,
nietwaar? Het onweer kwam wat
onverwacht en het werd er ook niet
warmer op, maar ach. dat kun /e zo
hebben op vakantie Vlot werd een
groot sneeuwveld overgestoken,
maar ja, dat onder die sneeuwlagen
met altijd vaste bodem zit, dat weet
bijna iedereen, behalve Margarete
en haar vriendinnen Margarete
voelde de bodem onder zich weg
zakken en ze gleed, kompleet met
badpak en plastic sandaaltjes, een
diepe kloof m Een beetje koud,
maar dacht Margarete nog. haar
vriendinnen zouden haar er wel
weer uithalen
Die vriendinnen merkten echter
niets. Vrolijk pratend en blij, dat het
toch nog meeviel met dat onweer,
werd de tocht voortgezet. Mar
garete in haar badpak en plastic
sandaaltjes bleef achter.
Beneden in het dal werd nog
eens wat lacherig nagepraat over
het toch wel spannende avontuur
en niemand kwam op de gedachte,
dat Margarete niks zei. Ach, als je
met z n zessen bent, zie je gauw
een schaapje over het hoofd Het
avondeten m het hotel smaakte
voortreffelijk en de vriendinnen
waren het er over eens, dat het
jammer was, dat Margarete blijk
baar geen honger had Haar plaats
aan de tafel bleef leeg. Er werd van
een verkwikkende nachtrust geno
ten - berglucht is altijd erg gezond
en de volgende morgen maakten
de vriendinnen een aardige tocht
door het dal. Zonder Margarete in
haar badpak en haar plastic san
daaltjes Die zat te bibberen in de
diepe kloof
's Middags vroeg één der
vriendinnen, waarom Margarete
toch steeds op haar kamer bleef.
Tja. daar vroeg je zo wat. Er werd
een onderzoekje ingezet en toen
bleek - gek toch. dat Margarete niet
op haar kamer was. Waar is die nou
gebleven? zullen ze zich stom
verbaasd hebben afgevraagd.
Misschien een vriendje? Ach nee,
zo n type was Margarete niet. Wie
op de gedachte kwam, dat Mar
garete misschien nog op de berg
zat, waar de vriendinnen de vorige
dag zo'n prachtige wandeling had
den gemaakt, weet ik niet, maar een
uur later werden ruim honderd man
aan het werk gezet om Margarete
op te sporen Signalement: een
fleurig badpak en plastic sandaal
tjes
Margarete heeft geluk gehad. Ze
werd door ervaren bergbeklimmers
gevonden In een diepe kloof, bib
berend in de sneeuw. Half versuft
door de enorme kou. Totaal verbij
sterd hebben ervaren bergbeklim
mers de vrouw m haar badpak en
haar plastic sandaaltjes naar bene
den gedragen.
..De vrouw vertoonde be
vriezingsverschijnselen,'' zo be
sloot het krantebericht Arme Mar
garete Met haar fleurige badpak en
haar plastic sandaaltjes. Ik zou het
óók erg koud krijgen met vi/f van
zulke vriendinnen
Huppert. „La dentellière" is het verhaal van een kapstertje, Pomme, (Isabelle
Huppert), dat verliefd wordt tijdens vakantie op een adelijke jongeman, de
student (trouwens ook een uitstekende rol van Yves) Beneyton.
ervaringen in een psychiatrische kli
niek)'. is het totaal van „La dentelliere"
zonder meer zeer positief. Het is een
film, die zonder meer indruk achterlaat,
waar je na afloop nog een tijd over na
denkt Want ook al is Pomme wellicht
een toch wat exceptioneel geval, het
geen Goretta heeft verfilmd (naar wat
Pascal Lainè schreef) is in ieder geval
niet uniek „La dentellière" wijst je daar
nog eens nadrukkelijk op Hij wijst op
het feit, dat er nog steeds stands
verschillen bestaan, die niet door liefde
alleen opgevangen kunnen worden
Dat er nog steeds tal van vooroordelen
zijn, die een stevige barrière vormen,
waardoor het voor velen onmogelijk zal
zijn om te kommuniceren met hen, die
denken aan de „goede" kant van die
barrière te staan en ondanks de zoge
naamde „intelligentie" niet in staat zijn
om die barrière af te breken en een brug
te bouwen naar hen, die gewoon begrip
willen, genegenheid Die het niet be
langrijk vinden, of je veel hebt geleerd of
van betere afkomst bent. Maar die het
belangrijk en noodzakelijk vinden, dat je
in staat bent om gewoon te praten, lief
te hebben en te begrijpen
Ook uit dat oogpunt gezien, is „La
dentellière" een film, die bij kan dra
gen aan dat begrip. Een ontroerende,
zoals gezegd hartverscheurend
goed gemaakte film over een simpel,
maar toch zeer essentieel gegeven.
Warm aanbevolen.
(Grand 4, eerste week, 16 jaar).
CROSS OF IRON
De Amerikaanse regisseur Sam
Peckinpah staat bekend om zijn (vaak)
formidabel gemaakte geweld-films
Peckinpah zet zijn geweld-studio voort
met de film „Cross of Iron" (Het IJzeren
Kruis) en duikt daarvoor in het geweld
van de oorlog, de tweede om precies te
LA DENTELLIÈRE
Isabelle Huppert is het nieuwe ge
zicht van de Zwitserse film, zelfs al kan
men haar sinds 1971 in Franse films
hebben gezien, zoals in „Les valseu-
ses„Que la fète commence" en „Le
petit Marcel". Door een toeval heeft zij
een reeks malende meisjes gespeeld,
zodat een criticus al waarschuwde dat
zij zich niet moest „specialiserende
films waren „Aloise", „Les Indienssont
encore loins" en „La dentellière". „La
dentellière" (letterlijk „de kantkloster")
werd geregisseerd door Claude Goret
ta, wiens derde speelfilm „L'invitation"
zo'n verrassing was In „Ladentellière"
wordt „Franpois" gespeeld door Yves
Beneyton, die indertijd de hoofdrol ver
tolkte in „Nel nome del padre"
Goretta verfilmde de roman van Pas
cal Lainè, die in 1974 de Prix Concourt
won. Het is het verhaal van een jongen,
die het leven van een meisje verwoest
door zijn gebrek aan ervaring Zij is een
Parijs kapstertje. dat met een vriendin
naar Cabourg gaat en daar Franpois
ontmoet, een student „Wat me in de
roman aantrekt." zegt Goretta. „is het
probleem van communicatie tussen
twee mensen die op elkaar verliefd
worden, omdat ze zich niet op dezelfde
manier uitdrukken. Zij zijn van ver
schillende stand. Zij een arbeidster, hij
een bourgeois. Hij kan zich door woor
den uitdrukken, zij niet. Haar geweldige
gevoeligheid blijft onuitgedrukt door
een gebrek aan cultuur. Dus kunnen ze
elkaar niet vinden Omdat het jonge
meisje niet heeft geleerd haar innerlijke
leven te veruiterlijken, eindigt het
avontuur in eenzaamheid, angst en
stilte."
Béatrice. bijgenaamd Pomme. werkt
in een Parijse kapsalon. Zij wordt onder
de hoede van Marylène genomen, die
zoveel meer van het leven weet en die
twee keer per week door een heer met
grijzend haar mee uit wordt genomen.
Wanneer de heer haar aan de kant zet,
heeft Maryfène het niet. meer, zij is de
wanhoop nabij, huilt en dreigt zelfmoord
te plegen, hetgeen erop neerkomt, dat
zij met Pomme naar een badplaats
gaat, een kamertje huurt, naar het
strand gaat, de salon de the en de
plaatselijke dancing bezoekt, totdat er
weer een heer met grijzend haar ver
schijnt. Dan is Pomme aan haar eigen
lot overgelaten, maar zij krijgt een idylle
met de student Franpois
Pomme en Franpois uiten zich ver
schillend; Pomme geeft misschien
meer dan Franpois kan ontvangen De
zomervakantie komt ten einde. Pomme
trekt in Parijs bij Franpois in; zij ontmoet
zijn vrienden en wordt later aan zijn
ouders voorgesteld Franpois moeder
merkt op dat Pomme een „fille tres
honnête" is Franpois breekt met Pom
me. Zij maakt geen ruzie, vraagt geen
uitleg, huilt niet. Zij leeft met haar lijden,
in stilte. Zij eet niet meer, het is een stil
protest van haar lichaam Het liefdesa
vontuur eindigt voor haar in een psy
chiatrisch ziekenhuis. Enkele maanden
later hoort Franpois van de ziekte van
het meisje en gaat hij haar opzoeken
Daar ziet hij in, dat Pomme's leven op
hield op de dag dat hij haar verliet. Dit
keer gaan Pomme en Franpois voor
goed uiteen Hij keert terug naar zijn
autootje, zijn studie, zijn examen, zijn
leven Pomme keert terug naar haar
werk, want haar therapie bestaat uit
handenarbeid, breien of kant klossen.
HARTVERSCHEUREND
Claude Goretta is er op formida
bele wijze in geslaagd een hart
verscheurend mooie film te maken,
die - zoals de aankondiging terecht
stelt - door je ziel snijdt. Het is vooral
Isabelle Huppert als Pomme, die
door haar subtiele, soms alleszeg
gende stille spel op een overrom-
Michael Caine en Sean Connery in „The man who would be king", van John
Huston.
pelende wijze het toch - ondanks de
humor - trieste verhaal van een
meisje vertelt, dat door het stands
verschil, door de twee geheel ver
schillende werelden, tenslotte af
scheid moet namen van de man, van
wie ze houdt.
Pomme is en blijft het tere, breekbare
meisje, dat groen en onervaren, niet
berekend op de groot-steedse manie
ren, de „intelligente" wijze van discus
siëren, er uiteindelijk niet in slaagt die
barrière te overwinnen
Goretta weet het verhaal van „De
kantwerkster" te filmen op een ongelo
felijk subtiele wijze, zonder dat de me
lodramatische aspekten van het toch
niet zo opzienbarende verhaal de over
hand krijgen
Hoewel het slot voor mijn gevoel wat
te overtrokken overkomt (Pomme be
landt tenslotte door haar frustrerende
met Diane Keaton - in slaagt een
schitterende film te maken vol autobio
grafische aspekten over een man en
een vrouw, die het best met elkaar kun
nen vinden, maar uiteindelijk toch uit
elkaar gaan Flitsende humor, die
ternauwernood de laag kan bedekken,
waaronder zich de triestheid van het
gegeven zich verbergt In Euro Cinema
voor de tweede week Zorro en de drie
Musketiers zijn te zien in de kindermati
nee van Euro Cinema op woensdag- en
zaterdagmiddag, terwijl de sex weer
hoogtij viert in Duo 1 „De complete
verleiding" in het weekprogramma en
„Super erotic feelings" in het nachtpro
gramma. Geweld en horror in Duo 2,
waar men in het weekprogramma kan
kijken naar één van die demonische
films, die zijn gevolgd op het succes van
„The Excorcist" „The Manitou" met
Tony Curtis en Stella Stevens, terwijl in
de nachtvoorstellingen een oorlogs-
thnller wordt gedraaid „Dwars door de
vuurlinie", waarin een geleerde uit een
zwaar bewapende Nazi-raketbasis
wordt ontvoerd.
Yves Beneyton en Isabelle Hupert in de ontroerend fraaie Zwitserse film van Claude Goretta: „La dentellière".
denis rond de twee zwervers subliem
ondersteunt. Samen met de luchtige
dialogen en de acteursprestaties van
Connery, Caine en niet te vergeten
Christopher Plummer als de schrij
ver Kipling, is het resultaat een film,
waar je met plezier naar kijkt, ook al
lijken die ruim twee uur soms wel een
tikkeltje te lang.
(Cinema 2, eerste week, 12 jaar).
IN HET KORT
Scène uit „Turks Fruit" met Rutger Hauer en Monique van der Ven.
In het verdere programma van deze
week kan men nog eens kijken naar een
reprise van „Turks Fruit" (Grand 1),
terwijl „Saturday Night Fever" de twee
de week in gaat in Grand 3 „Ben Hur"
is nu eenmaal onverwoestbaar en be
gint nu aan de vijfde week in Grand 5
„Driver" (met Ryan O'Neal), een van de
betere achtervolgings-films. blijft na
tuurlijk nog eventjes in Cinema 1even
als Woody Allen's autobiografie „Annie
Hall", waarin Woody Allen er - samen
