BH
„Coming Home" - Jane Fonda in
anti-oorlogsfilm als love story
„Het verloren paradijs",
een filmische explosie
Leusder Krant - Kijk op de film
DONDERDAG 5 OKTOBER 1978
F71
EUR IN JE LEVEN
In deze vooruitstrevende en naar
ien zegt sterk geëmancipeerde tijd,
ïjgen de mannen het steeds moeilij-
'T. Steeds sterker wordt duidelijk, dat
vrouw zich bewuster wordt van haar
laats in de samenleving. Dat mani-
steert zich in allerlei huiselijke details,
eem nou televisie Was het vroeger
to, dat de aankoop van een zwart-wit
)esfe/ tot een hoogtepunt in een gezin
oorde, waar dagenlang over werd
epraat, dat patroon schijnt zich in
middels sterk gewijzigd te hebben.
Vroeger beslisten de mannen uit-
Indelijk over de aankoop van zo'n kijk-
ïsf, de mannen hadden er per slot van
mkening verstand van, maar tegen-
'oordig ligt dat net een tikkeltje an
ders. De vrouwen hebben méér in-
praak gekregen (en dat is natuurlijk
en erg goed ding) maar dat houdt
utomatisch in, dat de man zich ook
at voorzichtiger dient op te stellen ten
anzien van aankopen, die het huis-
oudelijke budget nog wel eens ge
veld aan willen doen.
De aankoop van een kleuren-tv is
een kleurrijk voorbeeld. Ach, u weet
dat gaat. Jarenlang heb ye alles in
'art-wit aan je voorbij zien trekken,
vwijl je buurman allang was overge
schakeld op kleur. En je goede kennis
tag ook al geruime tijd Studio Sport in
fdzakelijk groene tinten, terwijl je
voer of zwager van huis uit een kleun
de ki/ker is geweest en bi/ elk bezoek
heel opwindende verhalen vertelt over
de schoonheid van deze wonderbaar
se uitvinding.
Op een gegeven moment heb /e alle
gumenten op een rijtje. En dat zijn er
mal wat, want mannen zijn vinding rij
mer dan men zo op het eerste gezicht
fou denken. Kijk, zeggen ze dan, kleur
irengt weer fleur in je leven als TV-kij-
:er- Je ziet zoveel méér. Het beeld
rijgt diepte, want kleuren vertellen
'èél meer dan dat saaie zwart-wit.
Voeger ging ye nog wel eens naar de
'mlm om iets in kleur te kunnen zien,
aar met een kleuren-tv spaar je al
lauw een paar tientjes per week uit,
toidat je het thuis allemaal net zo ple-
'Jeng m kleur kunt volgen. Een zon-
lagmiddag/e stadion kun je ook ver
laten, want de groene grasmat is
l'oener dan ooit via de beeldbuis
Neer vijftig piek op z'n minst verdiend.
JP die manier verdien je al zittende je
oestel met gemak terug. Veel mannen
hebben wellicht nog veel méér spre
kende argumenten.
Maar helaas. De hedendaagse
'rouw is daar helemaal niet meer ge-
'oelig voor. Vroeger zou ze misschien
met een tikkeltje wantrouwend gezag
naar haar echtgenoot hebben opgeke
ken en gezwicht zijn voor die fraaie ar
gumenten, tegenwoordig gaat dat an
ders Dat overkwam een kennis van
mij, die dacht zijn vrouw te kunnen
verrassen. Nu is het verrassen van
vrouwen blijkbaar een kunst apart,
want maar weinig mannen slagen daar
echt in. Er was binnen het huisgezin al
enkele malen gepraat over de aan
schaf van een kleuren-TV, maar echt
definitief, nee dat werd het nooit. Totdat
de man op een goeie morgen een me
dedeling van 's rijks belastingen in de
brievenbus vond, waarin hem met ge
noegen werd meegedeeld, dat hij iets
van vadertje Staat te goed had. En dat
iets was net voldoende voor de aan
schaf van een niet al te prijzige kleuren-
tv. Vrouwlief was die dag elders en de
man bedacht zich niet lang. De TV-
handelaar keek lichtelijk bedenkelijk,
want de haast, die mi/n kennis achter
de aankoop zette, had hij nog maar
zelden meegemaakt. Met heel veel
moeite wist mijn kennis de handelaar
ervan te overtuigen, dat het een leuke
verrassing betrof, en dat het toestel
nog dezelfde middag geplaatst diende
te worden.
Het toestel werd gebracht Het in
stalleren leverde nog wat kleine moei
lijkheden op, want het TV-tafeltje was
bijvoorbeeld helemaal niet berekend
op zo'n zwaargewicht, maar uiteinde
lijk stond alles op z'n plaats. Vol span
ning ging m'n kennis voor het toestel
zitten, wachtend op de terugkomst van
zijn geliefde echtgenote. Zoals ge
zegd, mannen onderschatten tegen
woordig hun vrouwen en hebben ook
weinig benul van de interesse-sferen
van hetzwakke" geslacht. Veel man
nen raken dan ook op het „randje van
echtscheiding" bi/ het ongekon-
troleerd, maar erg enthousiast, kopen
van een kleuren-tv. Die avond heeft
mijn kennis alleen genoten van de ge
weldige aanwinst Hi/ was verrukt,
maar keek wel elke keer met een
schuin oogje naar zijn vrouw, die afwij
zend duidelijk andere bezigheden had,
waarvoor alle aandacht werd opgeëist.
Groot was echter de ellende, toen de
volgende morgen een nieuwe brief van
ons aller belastingdienst op de mat lag
Ditmaal geen verheugende medede
ling. Wel een aanslag. Ongeveer ter
grootte van het bedrag, nodig voor de
aankoop van een kleuren-tv
Waaruit blijkt, dat mannen tegen
woordig erg, erg voorzichtig te werk
moeten gaan De tijd, dat er en
thousiast aangekocht kon worden om
dat moeder de vrouw het allemaal best
vond, is voorbij. Naast een stijgende
on-gemteresseerdheid in het feno
meen televisie (uitzonderingen daar
gelaten) is de invloed van de vrouw in
deze samenleving sterk gestegen. Aan
de andere kant wordt het leven daar
door wellicht aanzienlijk kleurrijker. Een
kleuren-tv is dan al gauw overbodig
oude Peter, een wees. die de nogal
gemene familie Cogan heeft ontvlucht.
Peter reist op de rug van de draak El
liott. De draak is erg bijzonder Hij kan
vliegen en hij kan verdwijnen, wanneer
hij wil. Maar ja. een omzichtige draak
met daarbij alle mogelijkheden van on
gelukjes, dat levert natuurlijk veel rava
ges op, vooral als de bewoners van het
stadje Passamaquoddy niet zijn bere
kend op verdwijnende en verschijnende
draken
Bovendien krijgt de draak, maar ook
Peter, de schuld van allerlei andere on
gelukjes die er gebeuren en dat is na
tuurlijk niet erg aardig. Kortom Peter en
zijn vriendje beleven allerlei kostelijke
avonturen, maar alles komt tenslotte
toch weer op z'n drake-pootjes terecht.
Dat kun je best aan Elliott overlaten!
(Grand 3, première Nederland, eerste
week, alle leeftijden)
FILMHUIS
In het Filmhuis Amersfoort kan men
deze week (nog eens) kijken naar de
bekroonde film van Paole en Vittoria
Taviani: „Padre Padrone" Het is het
verhaal van een herder uit Sardiniëdie
schrijver werd en een boek schreef, dat
met de Viareggio-prijs werd bekroond
Het thema van de film is eigenlijk ..van
zwijgen naar kommunikatie"
(Filmhuis, zaterdag tot en met dinsdag,
20.15 uur)
filmagenda Amersfoort
Filmagenda voor Amersfoort van
donderdag 5 oktober t/m woensdag
11 oktober 1978
Grand 033-14632
Telefonisch plaatsbespreken voor het
Grand van 12.30-16.00 en 17 30-
21.00 uur Zaterdag en zondag van
10.30-21.00 uur Bij voorbaat onze ex
cuses voor het ongemak, dat u mogelij
kerwijs zult ondervinden door de
bouwaktiviteiten in en bij ons theater.
Grand 1
Coming Home, 16 jaar Dagelijks
13.45-20 00 uur.
Grand 2
Convoy, 16 jaar. Dagelijks 13.30-
18 30-21.15 uur; zondag: 13.30-
16.00-18.30-21 15 uur
Grand 3
Peter en Elliott de draak, a l Dagelijks
13.30-16.00-18.30
Grand 3
Coma, 16 jaar Dagelijks: 21.30 uur
Grand 4
Midnight Express. 16 jaar Dagelijks:
19 00-21 45 uur; zondag. 16.30-
19 00-21 45 uur; do., vr.. ma en di
tevens 14 00 uur.
Grand 5
The one and only, a l Dagelijks: 13 45-
18 45-21.30 uur. zondag 13.45-
16 15-18.45-21.30 uur
Grand
Pinkeltje. Zaterdag, zondag en
woensdag; 14.00 uur
Cinema 033-18900
Cinema 1
The Swarm, 16 jaar Dagelijks: 13.46-
18 45-21.30 uur; zondag: 13.45-
16 15-18.45-21.30 uur
Cinema 2
Het verloren paradijs. 16 jaar Dage
lijks: 13.30-18 30-21.15 uur, zondag:
13 30-16 00-18.30-2115 uur.
Euro 033-33655
Euro
Once upon a time in the west, 16 jaar
Dagelijks: 13.45-20.00 uur; zaterdag
en woensdag alleen 20.00 uur.
Kindervoorstellingen
Euro
Stierenvechters Laurel en Hardy, a I
Zaterdag 13.45-16 15 uur; woensdag
13 45 uur
Duo 033-16572
Duo 1
Erotisch geweld. 16 jaar Dagelijks:
14.15-19.15-2130 uur; zondag
14 15—16.30-19.15-21.30 uur.
Duo 2
De Uitroeier. 16 jaar. Dagelijks: 14 00-
19.00-21.15 uur; zondag 14 00-
16.15-19.00-21.15 uur.
Nachtvoorstellingen
Duo 1
Sexjool in wellustig Tirol. 16 jaar Vnj-
dag- en zaterdagavond: 24.00 uur.
Duo 2
De wraak van King Kong, 16 jaar. Vrij
dag- en zaterdagavond: 23 45 uur
KyKOPDE
DOOR BERT VOS
„Het verloren paradijsde nieuwste film van de Belgische regisseur
Harry Kümel.
vaak in dezelfde houding aantreffen
Het symbool van agressie Een tikkeltje
overdone allemaal maar niettemin een
te waarderen poging om tenminste iets
naar boven te halen van de gevolgen
van Vietnam voor de Verenigde Staten.
Of de Amerikanen de oorlog (die zij
verloren) door het zien van deze film
beter hebben leren begrijpen, dat
waag ik te betwijfelen. Alle goede
bedoelingen én Jane Fonda's duide
lijke aanwezigheid ten spijt. Zoals
gezegd werd ook „Coming Home"
een compromis tussen Fonda's mi-
litantisme en de cliché-lekkernijen
van de filmbazen, die zich zonder
een buil te willen vallen toch lekker
progressief voordoen in deze anti
oorlogsfilm. (Grand 1. eerste week,
16 jaar).
AMERSFOORT - Het is altijd al erg moeilijk geweest om een film over de
taweeën van een oorlog te maken. Ook na de tweede wereldoorlog hebben
erschillende regisseurs zich op dit brok drama geworpen, maar op enkele
itzonderingen na werden het melodrama's, die de werkelijke problemen niet
f nauwelijks aanraakten. Jane Fonda - de laatste jaren vooral bekend door
aar stellingname inzake Vietnam - nam het initiatief om een film te maken
ver hetgeen gebeurt in de samenleving van een land, wiens mannen
luizenden kilometers ver een verloren oorlog vochten, die zij grotendeels
liet hebben begrepen. Regisseur Hal Ashby maakte de film, Jane Fonda,
ohn Voight en Bruce Dern speelden de hoofdrollen. „Coming Home" is de
tel en de film draait deze week voor het eerst in het Amersfoortse Grand 1
oor de kinderen goed nieuws, want in de grote zaal van het Grand Theatre,
irand 3 begint deze week de triomftocht van Walt Disney's nieuwste film:
Peter en Ellioth de draak." Disney-films zijn nogal duur om te bezoeken, zo
>ert de ervaring en dat komt dan hoofdzakelijk door de monopoliepositie die
lisney inneemt in de wereld voor de kinderfilm (c.q. tekenfilm) voor het grote
lubliek. In de matinee-voorstellingen van Grand 3 is de toegangsprijs zo
edelijk mogelijk gehouden, zegt de direktie van Jogchem's Theaters 6,25.
foor kinderrijke families wellicht toch nog een pittig prijsje, maar daar staat
atuurlijk wel een paar uur prima jeugd-amusement in de beste Disney-tradi-
es tegenover. De Belgische regisseur Harry Kümel maakte „Het verloren
laradijs" met Willeke van Ammelrooy in de hoofdrol. Een merkwaardige film,
en soort vrolijk drama of dramatische lachfilm. Of, zoals Harry Kümel zelf in
lannes zijn film noemde: „Een opera gespeeld door een hoempa-hoempa-
irkest." Deze week voor het eerst in Amersfoort: Cinema 2. Nieuw is verder in
iet Duo-duo „Erotisch geweld'(Duo 1en De uitroeier (Duo 2) de laatste met
oe Dallesandro in de hoofdrol. Een film overigens, die ik niet heb gezien en
raar ik u dan ook weinig van kan vertellen. In het Filmhuis Amersfoort wordt
andacht gevraagd voor de inmiddels befaamde (en bekroonde) film van
>aolo en Vittorio Taviani „Padre Padrone".
schaal te leggen door haar recente be-
0MING zoeken aan Noord-Vietnam, toen ie-
lOMF dereen nog volop bezig was in zowel
noord- als zuid elkaar uit te roeien. In
rechtse kringen riep men „boe" en de
Coming Home" kreeg in Cannes dit wat linkser denkenden vonden het
ar nogal wat aandacht, omdat ini- maar wat dapper van dit Amerikaanse
itiefneemster Jane Fonda persoonlijk meisje, dat ze deze konfrontatie aan-
ir plekke was om het hoe en waarom durfde en haar eigen land in feite te kijk
an ,,haar" film duidelijk aan de pers uit zette. In de loop der jaren is Jane Fonda
leggen en om extra gewicht in de uitgegroeid tot een toch wat merkwaar-
HET VERLOREN
PARADIJS
PETER EN ELLIOTT
DE DRAAK
Met de herfstvakantie in zicht be
gint de nieuwste film van Walt Dis
ney „Peter en Elliott de Draak" haar
roemruchte tocht door de filmthea
ters. waarbij vooral het jonge volkje
zich weer kostelijk zal vermaken.
Het is het verhaal van de negen jaar
Volgende week in Amersfoort: de première van de nieuwste film met John Travolta: „Greasede opvol
ger van „Saturday Night Fever", met Olivia Newton-John. Hier alvast een voorproefje.
,,Het verloren paradijs" is Harry Kü-
mel's nieuwe film, even Belgisch, of
beter nog Vlaams, als zijn vorige films.
..Monsieur Hawarden", ..Les lèvres
rouges" en „Malpertuis". Enerzj|ds
dig fenomeen. Van futuristische sex-
poes in Vadim's „Barbarella" tot mili
tante filmster, die haar bekendheid ge
bruik om propaganda te maken voor
vrede in Vietnam, ook al liep ze daarbij
de kans in eigen kamp voor de vijand te
worden aangezien.
Hoewel ik me bij het lezen van re
cente interviews met haar niet aan de
indruk heb kunnen onttrekken, dat haar
wijze van optreden een tikkeltje aan de
hypocriete kant was. is de poging die
Fonda en met haar regisseur Hal Ashby
deed om een soort afrekening te maken
van de Vietnam-oorlog, niet onver
dienstelijk. ook al moet ik er direkt bij
aantekenen, dat - wellicht onder in
vloed van de Hollywoodse filmbazen -
de ingebrachte love-story het geheel
minder kritisch heeft gemaakt, dan men
zou mogen verwachten. Zeker na wat
Jane Fonda voordien over de film ge
zegd heeft:
„We hebben besloten om een film te
maken over de invloed van de oorlog op
het huiselijk leven. Het is absoluut
noodzakelijk voor onze nationale ge
zondheid dat we die oorlog begrijpen
Je kunt echter alleen een film maken
over bepaalde aspekten. Het moet
konkreet zijn. Een liefdesgeschiedenis
of een thriller of een recht-voor-z'n-
raap-komedie Dat hangt af van het on
derwerp. waarmee je bezig bent. Ik
weiger een cultuur te accepteren, die
alleen maar gebaseerd is op sex en
geweld." En: „Iedere film is een poli
tieke film in die zin, dat ze allemaal, als
cultuur-uitingen, een diepgaand effect
hebben op ons onderbewustzijn. Hoe
we onze plaats in de wereld zien, ons
zelf ervaren. Daardoor help je de men
sen te zien hoe hun levens beïnvloed
werden."
Regisseur Hal Ashby en hoofdrol
speelster Jane Fonda zijn duidelijk
uitgegaan van een film voor een
groot publiek en dat betekent in ieder
geval, dat er concessies genoeg zijn
gedaan. Het werd een love-story met
als onder-thema de oorzaak van alle
dramatische ellende: Vietnam en zijn
oorlog. Maar als men in plaats van
Vietnam bijvoorbeeld de tweede
wereldoorlog zou hebben gezet of
Korea om dichter bij huis te blijven,
dan zou de essentie gelijk zijn geble
ven. In feite gaat de film dan ook niet
direkt over Vietnam, maar wel over
de gevolgen van een oorlog voor de
achterblijvenden en voor de terug
kerende helden en invaliden. De te
rugkerende helden wacht in de
meeste gevallen een diepe teleur
stelling, omdat het vaderland hele
maal niet om hen zit te springen en
het zonder deze vaak verbitterde
veteranen al moeilijk genoeg heeft.
„Peteren Elliott de Draak", scène uit Walt Disney's nieuwste film.
De invaliden wacht al geen beter lot,
ook al worden ze dan zo goed moge
lijk verzorgd en gerevalideerd om
weer deel te kunnen nemen aan de
maatschappij, die hen zelf de oorlog
in heeft gestuurd, maar de wrange
vruchten van die oorlog eigenlijk niet
wil plukken.
Elk huwelijk heeft te lijden, wanneer
één van de partners voor lange tijd uit
het gezin verdwijnt. Dat gebeurde in de
tijd der Romeinen en dat gebeurt nu
nog. Voeg daarbij het feit. dat de he
dendaagse vrouwen wat geëman
cipeerder zijn geworden en dan krijg je
een resultaat, zoals in „Coming Home
Bob Hyde, beroepsmilitair, wordt op
geroepen om dienst te gaan doen in
Vietnam. Hyde (een tikkeltje eigenaar
dig verwrongen gespeeld door Bruce
Dern) is er maar wat trots op dat hij zijn
vaderland mag gaan verdedigen en
droomt van heldendom en promotie.
Sally Hyde (Jane Fonda) gaat tijdens de
afwezigheid van haar geliefde Bob in
een hospitaal werken als vrijwilligster
en komt daar in aanraking met een ou
de schoolkennis van haar, Luke Martin
(gespeeld door John Voight) die als in
valide net terug is gekeerd uit Vietnam
en eigenlijk niet veel heil meer ziet in de
maatschappij om hem heen. Hij voelt
zich in feite belazerd door de regering
en ontdekt, dat de meeste landgenoten
eigenlijk geen barst begrijpen van de
oorlog. U hebt het al geraden, het komt
tot een romance tussen de twee en als
de echtgenoot later hevig gefrustreerd
en allesbehalve held terugkeert, heb je
de poppetjes aan het dansen. Wat dan
volgt is de afrekening. Het zich reken
schap geven van wat men aan het doen
is. wat anderen hen hebben aangedaan
en wat zij elkaar aandoen Maar voordat
het zover is, escaleert de hele affaire tot
een rechtstreeks stukje geweld, zoals
dat gebruikelijk is in veel Amerikaanse
films. Ik zie het nog voor me: de totaal
gefrustreerde held die geen held werd
"met zijn nog niet ingeleverd geweer in
aanslag. Het prototype van een door
snee Amerikaan, die we in tal van films
vindt men er het drama van Benjamin
Rolus die twee keer wordt bedrogen
door Pascale. de vrouw door wie hij
wordt betoverd, anderzijds het spel van
corruptie en politiek rond de aanleg van
een autosnelweg die door het paradijs
achtige kasteeldomein, het trotse bezit
van Rolus. is uitgetekend „Wat erg op
valt is dat, niet tot mijn spijt maar tot mijn
grote verwondering, de buitenkant van
de film. de „sociale implicaties", een
veel sterkere indruk maken op de toe
schouwer dan ik had verwacht," ver
klaarde Kümel .Hoe elementair het in
deze film ook gebeurt, het blijkt enorm
aan te slaan. Het verrastte me ook aan
genaam dat de gewaagdheid van be
paalde elementen uit de film, erg soepel
overkomt, ze komen zeer organisch
over En ik krijg met deze film een be
vestiging dat je niet steeds dingen moet
laten zién om gedurfd te zijn
Burgemeester Benjamin Rolus en de
oppositieleider Jan Boel. in zaden en
granen, staan tegenover elkaar in de
strijd, maar ook in hun persoonlijke le
ven zijn zij opponenten. Zoals Kümel
het uitdrukt: „De film is het verhaal van
de verkrachting van de natuur parallel
met de verkrachting van een vrouw
Een beslissende rol in het spel tussen
de twee mannen om de vrouw wordt, nu
als twintig jaar geleden, gespeeld door
de jaloerse, slechte huishoudster
Het is verrassend dat „Het verloren
paradijs" niet geheel een melodrama
wordt, al speelt Kümel razendknap met
elementen en cliché s van het genre,
maar. zonder zijn stijl en precisie op te
geven, een boertige en kluchtige film
weet te maken in een geraffineerd
kleurengamma. Wie de film op zijn ui
terlijke karakteristieken taxeert, be
merkt misschien wel een soort registra
tie van werkelijke omstandigheden,
maar dit blijkt slechts een illusie te zijn.
Eén filmthema kan men in Kümel's to
tale werk vinden. De bedriegelijke wis
selwerking tussen schijn en werkelijk
heid, tussen representatie en waarne
ming van de dingen
Konflikten en tegenstellingen vormen
de kern van Kümel's film, waar men zich
in het algemeen kostelijk bij zal verma
ken. Wie nog tijd over heeft om tussen
de beelden door te kijken, zal wellicht
de Belgische staat in het klein ontdek
ken Want zo is Kümel ook wel weer die
kans heeft hij zich niet laten ontgaan. Er
zijn mensen, die Kümel's film (zelf een
VPRO-medewerker) vergelijken met
een Belgische Van Oekelshow Dat is-
naar mijn smaak - iets te veel eer voor
Van Oekel Ook al liegen de dialogen er
niet om en is Willeke's fraaie gestalte
ook zonder kleren als een Venus, oprij
zend uit het koele nat, ook al is „Het
Verloren Paradijs" vaak net zo frag
mentarisch. daarmee houden de ver
gelijkingen op. Enfin, u moet het alle
maal zelf maar bekijken Misschien ver
veelt u zich een rotje, misschien komt u
schaterend de bioscoop uit. Beie mo
gelijkheden zijn niet onmogelijk. Zei ik
niet dat „Het Verloren Paradijs" een
film van kontrasten was7
(Cinema 2, eerste week, 16 jaar).
