Het klinkt als een doodvonnis
als je krijgt te horen dat je nooit
meer hoeft te werken"
Henk Huygens al zes jaar WAO'er van beroep!
Watje doet dat bèn je,
ben je werkeloos, dan ben
je opeens niet meer....
Alle welgemeende inter
pretaties, welke de maande
lijkse werkloosheidcijfers van
het ministerie van sociale
sche zaken vergezellen ten
spijt, zijn we ook dit jaar geen
steek verder gekomen in de
bestrijding (lees: terugdrin
gen) van die zo afschuwelijke
werkloosheid. We worden zo
zachtjesaan ook immuun voor
die zo teleurstellende cij-
fersleur, die de ogenschijnlij
ke onoplosbaarheid van de
hele problematiek alleen nog
maar aksentueert.
In het parlement wordt er
wel veeI en driftig gedebat
teerd over de werkloosheid,
maar door alle partij-politieke
belangen verzanden de dis-
kussies in oeverloos gezwets
en kruipt de tijd zo onnavolg
baar verder
Verder ook voor het ge
weldige legioen niet-wer
kenden in ons land. Volgens
de laatste werkloosheidcij
fers zitten we nog altijd op
ruim 200.000 werklozen.
Maar daarmee zijn we er
nog niet! Ruim 500.000 Ne
derlanders ontvangen een
WAO-uitkering. Volgens re
cente cijfers wordt de ver
borgen werkloosheid op zo'n
om en nabij de 250.000 ge
schat. Een eenvoudig reken
sommetje leert dan dat ons
land momenteel rond één
miljoen niet-werkenden telt.
Nu het einde van 1978 met
rasse schreden naderbij
sluipt, toch wel cijfers om
even bij stil te staan. Maar nu
eens niet met iemand die met
weldoordachte oplossingen
de werkloosheid te lijf wil
gaan.
Zoals uit het navolgende
interview wel zal blijken, er
wordt al genoeg over werk
loosheid gepraat door men
sen met goedbetaalde ba
nen.
We hopen in deze kolom
men iets bloot te leggen van
de diepere betekenis van het
werkloos-zijn. Wat het nu
wezenlijk betekent om werk
loos te zijn?
Het kan ons immers alle
maal overkomen. En wat
dan? Daarover bestaat
eigenlijk te weinig voorlich
ting. Vandaar misschien ook
dat er zulke ellendige voor
oordelen bestaan over men
sen die zonder werk zitten.
We winden er ook geen
doekjes om: „Werkloosheid,
laat me niet lachen. Wie wil
werken komt heus welaan de
bak". „En al die personeels
advertenties dan in de
krant? Zat werk!" Maar wat
weten we er nu werkelijk
van? Wat betekent het om
werkloos te zijn? Deze vraag
staat centraal in onderstaand
interview.
OP DE KANSEL
Dit najaar kwam de 43-jange
Hengeloër Henk Huygens in het
nieuws, nadat hij op een prachtige
herfstzondag de kansel van de
Heilig Hartkerk in Hengelo betrad
om van daaraf een intermenselijke
preek over de werkloosheid over de
hoofden van de verbaasde kerk
gangers uit te storten. We zochten
hem op
Henk Huygens vertelt er in zijn
eenvoudige eensgezinswoning in
Hengelo enigszins terughoudend
over Hij is niet zo'n publiciteit-
zoeker. maar hij schuwt de publici
teit ook niet.
„We hebben mekaar nodig",
merkt Henk Huygens vergoelijkend
op En dat is niet zo verwonderlijk,
want Henk Huygens trekt al weer
zo'n twee jaar het hele land door
met een voorlichtingsfilm over
werkloosheid Enige publiciteit
daarover is mooi meegenomen.
Eén en ander is tot stand geko
men in samenwerking met de
volkshogeschool „Diependaal" in
Markelo „Diependaalorganiseert
ontmoetingsweken voor ..mensen
zonder werk". In die weken is de
idee geboren om iets aan voorlich
ting te gaan doen. Mensen weten
eigenlijk heel weinig af van het
werkloos-zijn. Het stikt daarom ook
van de vooroordelen. Want weten
ze wel wat het betekent als je
opeens moet leven van 75 procent
van je laatst genoten inkomen.
Weten ze wel wat het voor een ge
zin betekent als vader opeens de
hele dag over de vloer is.
Deze aanknopingspunten ver
werkte een groep van twintig lang
durig werklozen in Hengelo in een
25 minuten durende videofilm,
waarmee ze het hele land doortrek
ken. Het is een film geworden waar
mensen met zo weinig ervaring
trots op mogen zijn „Niemand van
ons had echt ervaring met kamera-
werk, geluids- en belichtingstech
niek". begint Henk Huygens zijn
verhaal
HELEMAAL OPNIEUW BEGIN
NEN
De film is getiteld „Vandaag ik.
morgen jij". Henk Huygens: „De
film laat in eerste instantie zien op
welke manieren je werkloos kunt
worden Automatisering, multina
tionals. zoals AKZO, Shell, Unilever
en Philips, die zich over de hele
wereld verspreiden en zich zo
doende onttrekken aan kontrole
door overheid en vakbonden,
buitenlandse bedrijven, die hier
Nederlandse ondernemingen op
kopen, om via die ondernemingen
hun invoer in de EEG te verzeke
ren, maar vaak al gauw van die on
dernemingen papieren firma's ma
ken. zoals Singer; Nederlandse be
drijven sluiten hier en beginnen op
nieuw in landen met lage lonen, kijk
maar eens naar de konfektie-indu-
strie; en tenslotte mag ook over
produce niet onvermeld blijven.
Maar bovenal laat de film de nieuwe
situatie zien. waarin het gezin te
recht komt. Want werkloosheid treft
niet alleen de kostwinner, het hele
gezin wordt er mee gekonfronteerd.
Financieel krijg je een behoorlijke
tik, je raakt je sociale kontakten
kwijt en dat allemaal op één dag.
Kortom, je moet weer helemaal op
nieuw beginnen".
„ALS WAO'ER BEHOOR JE ZIEK
TE ZUN"
Henk Huygens kan daarover
meepraten, want hij is zelf al zo'n
zes jaar WAO'er van beroep!
„Je krijgt ook te maken met een
brok statusverlies. In Nederland is
het nog altijd zo, wat je doet
(werkt), dat bèn je Maar ben je
werkloos, dan ben je van de ene op
de andere dag helemaal niets
meer. Toen ik in de WAO verzeilde,
werden we plotseling door de
buurt met de nek aangekeken. Hoe
vaak heb ik niet moeten horen: doe
jij je tuintje maar. ik werk er wel voor
jou bij. In een kafee mag je volgens
hen niet komen. Als WAO'er behoor
je ziek te zijn en wordt van je ver
wacht dat je thuis blijft.
DOODVONNIS
Wat gebeurde er zes jaar gele
den met Henk Huygens. Hij was
voordien al verscheidene keren
geopereerd aan een maagzweer
Daarvoor heeft hij van alles ge
daan. Hij voer op zee, werkte in de
haven en was assistent-afdelings
chef bij een tabaksfabriek „Na die
operaties heb ik een half jaar lang
voor halve dagen gewerkt. Ik voel
de me beter als ooit tevoren eigen
lijk Maar net toen ik dacht dat de
ziekte voorbij was kreeg ik te horen
dat ik nooit meer hoefde te werken.
Het is alsof er een doodvonnis over
je wordt uitgesproken. Ik ben toen
ook echt ziek geworden. Ik heb hier
op de bank liggen huilen; ik kan niks
en ik mag niks. Ik kon er geen eten
meer inhouden, ik raakte aan de
drank. En met ons gezin ging het
natuurlijk ook steeds slechter. Mijn
vrouw stond er helemaal alleen
voor, zodat er een gezinshulp aan
te pas moest komen. En ik kwam bij
een psychiater terecht
NIEUW LEVEN
Aan al die ellende kwam een ein
de toen Henk Huygens via een
maatschappelijk werker in kontakt
kwam met het werklozenprojekt
van de volkshogeschool. „Dat heeft
mij er helemaal bovenop geholpen.
Hoewel ik natuurlijk nooit geen
zwaar werk meer mag doen. was ik
bij wijze van spreken op slag af van
mijn ziekte Ik had weer wat te
doen!"
Vanaf die tijd is Henk Huygens
eigenlijk een nieuw leven begon
nen.
Onvermoeibaar is hij thans in zijn
strijd om de vooroordelen ten aan
zien van het werkloos-zijn uit de
wereld te helpen. „Die vooroorde
len hebben we. geloof ik, overge
houden van vroeger Vroeger zei
den de mensen, wie niet werkt, zal
ook niet eten. Werken moest en
daar stond dan een loon tegenover
Dat begrip arbeid zou eigenlijk
moeten veranderen. Wat ik nu doe.
daar krijg ik geen loon voor, maar
een uitkering Maar ik zie die uitke
ring als loon.
Hoe vaak wordt ook niet be
weerd, dat WAO'ers en werklozen
lui zijn. Maar hoevelen werken er
niet pro deo in buurt- enWuphuizen,
of doen ander nuttig werk?"
Henk Huygens zet ook grote
vraagtekens bij het grote aantal
WAO'ers in ons land. „519.000
mensen zitten volgens de laatste
cijfers in de WAO Je zou zeggen,
er mankeert iets aan onze gezond
heidszorg! Dagelijks worden er
mensen uit het arbeidsproces ge
stoten. Velen daarvan komen in de
WAO terecht, omdat ze met hun
gezondheid zouden sukkelen.
Maar de WAO is gewoon een mak
kelijke manier om de mensen te la
ten afvloeien. Aan onze gezond
heidszorg ligt het echt niet, die hele
maatschappijstruktuur is fout.
SCHOLEN
Daarom beginnen we op de
scholen al met onze voorlichting,
ook al krijgen we daar weinig toe
gang.
Bij mensen van een jaar of 40
moet je met zo'n film eigenlijk niet
komen aanzetten, zij zitten veelal
vastgeroest in bestaande, overge
nomen en hedendaagse struktu-
ren.
Op de scholen moet je de sa
menleving veranderen Daarom
zijn we ook al weer met een nieuwe
film bezig, die zich min of meer spe
ciaal richt op de schoolverlater
Natuurlijk kunnen we niet in ons
eentje de maatschappij verande
ren. We willen alleen een bredere
diskussie op gang zetten Daarom
hebben we de film ook zo kort mo
gelijk gehouden De film houdt plot
seling op in een verwoede diskus
sie en de zaal moet dan verder dis-
kussiêren"
De huidige film van de Hengelose
werklozen wordt vooral vertoond in
vakbondskringen, kerken, voor ho
gere beroepsopleidingen, scholen
en politieke partijen „Laatst stond
ik voor een politieschool Voor een
aantal jaren terug zou ik dat nooit
gedurfd hebben, tegen zo'n klas
agenten zeggen en nou moeten
jullie eens goed naar m'n luisteren
Toch ben ik nooit zenuwachtig,
maar zo vanzelf gaat het ook weer
niet, de emotionele binding komt
toch vaak naar boven Ik geloof ook
niet dat ik dit werk zou kunnen
doen, als ik zelf werk had Ik heb nu
bijvoorbeeld weer een baantje voor
drie uur per dag, na zes jaar sollici
teren! Een soort aangepast werk,
werk waar de meeste Nederlanders
hun nek voor omdraaien; wc's en
kantines schoonmaken. De eerste
weken voelde ik me toch wel een
„vreemde" tussen al die werken
den Het was ook een gekke erva
ring toen ik mijn kollega's een pret
tig weekend toewenste. Ik dacht,
lekker vrij. terwijl ik toch zes jaar
lang vrij ben geweest! Maar ook
vrije tijd is gekoppeld aan werk"
VANDAAG IK. MORGEN JIJ
Henk Huygens praat maar door
en dat mag gerust. Want hij is een
voorbeeld voor velen, zowel voor
werkenden als voor niet-wer
kenden. Hij weet wat het betekent
om zonder werk te komen zitten.
Die kennis brengt hij graag over
op andere mensen. Vooral op
werkende mensen, en tegelijker
tijd zet hij niet-werkenden er toe
aan niet bij de pakken neer te
gaan zitten. Maak er toch maar
iets van, hoe moeilijk dat ook lijkt
en wat voor lijdensweg je ook
moet gaan.
De voorlichtingskampagne
van de Hengelose werklozen,
waarvan Henk Huygens deel
uitmaakt, kan mogelijk ook een
aanzet zijn voor het vormen van
een nieuwe emancipatiebewe
ging. Want we mogen niet langer
om de oorzaken en de gevolgen
van het werkloos-zijn heendraai-
en. Het geldt voor ons allemaal:
Vandaag ik, morgen jij.
