Zigeunerkerstfeest - vrolijk kerstfeest
Een grote ruimtesleper, voorgestuwd door een massa-aandrijver
(voorgrond) ligt aan een asteroïde gemeerd. De bemanning gaat op
zoek naar grondstoffen die voor de bouw van nieuwe woonoorden
gebruikt kunnen worden. (Chesley Bonestell, 1976, uit: „Wonen in de
ruimte").
vervolg van pagina 19
kunnen worden beschermd Er is
60% minder kans op dodelijke on
gelukken dan in het huidige stads
verkeer in New York.
OORLOG EN VREDE?
Zolang de mensheid bestaat is
er afwisselend oorlog en vrede of
beide tegelijk geweest. De men
selijke beschaving beweegt zich
voortdurend voort op een gol
vende beweging tussen oorloq
en vrede. Zullen de ruimte-
eilanden daarin verandering
brengen? Zal het zo zijn, dat door
het opheffen van voedsel- en
ruimtegebrek een eind ge
maakt zal kunnen worden aan de
oorlog, die nu nog steeds op tal
van plaatsen op de aarde haar
verwoestende werk blijft doen?
Gerard O'Neill over de mogelijk
heid van oorlog en vrede:
..Naar de kans op het uitbreken
van een oorlog kunnen we slechts
gissen Ik zou niet graag met stel-
'igheid beweren dat de mensheid
zich door de humanisatie van de
'uimte kan verlossen van zijn
oudste en meest folterende kwel-
'ing: het leed en de vernietiging die
een territoriale oorlog veroorzaakt
Cynici zijn er rotsvast van overtuigd
dat de mens ook al zijn zijn territo
riale kwesties goeddeels uit de
weg geruimd, altijd neigt naar 'n
wrede handelswijze. Deze grote
veroveringsoorlogen van de ge
schiedenis werden niet veroor
zaakt door territoriale kwesties.
Toen Djengis Chan Azië en grote
delen van Europa veroverde, wist
hij zelf niet goed wat hij met de
ingenomen gebieden moest doen,
en dus verwoestte hij de steden en
vermoordde hij de onderworpe
nen. Toch wijst de geschiedenis
van de laatste dertig jaar uit dat er
veranderingen op til zijn. Allereerst
vindt een oorlog in ons atoomtijd
perk zi/n aanleiding vrijwel altijd -
dus niet: altijd - in territoriale con
flicten er wordt gestreden om
kleine, onbeduidende stukken
land. Het komt me voor dat het le
ven in ruimtewoonoorden niet de
drift tot het veroveren van an
dermans grondgebied opwekt.
Niemand hoeft zich opgesloten te
voelen binnen de grenzen van een
woonoord, omdat er genoeg
grondstoffen en energie voorhan
den zijn om elders een ander te
bouwen. In hun voornaamste be
hoeften zijn de woonoorden niet
van elkaar afhankelijk, en ze zijn
verplaatsbaar.
Óp den duur zullen nieuwe
woonoorden uit economische
overwegingen dicht bij de as-
teroidengordel geconstrueerd
worden, waarna de bewoners vrij
zijn in hun keuze voor de statione
ring van hun eiland. In een tijds
bestek van enkele decennia kun
nen ze zich laten voorstuwen naar
gebieden waar zich al andere,
cultureel gelijkgerichte leef
gemeenschappen bevinden - of
ze kunnen die juist vermijden.
Goede hoop kunnen we ook putten
uit huidige en toekomstige ontwik
kelingen in de internationale wa
pencontrole. Er bestaan al inter
nationale verdragen volgens welke
er geen kernwapens in de ruimte
gebracht mogen worden. Boven
dien zal men in de ruimte-woon
oorden kunnen beschikken over
een overvloed van schone zonne-
energie, zodat niemand door de
aanwezigheid van afvalstoffen van
kerncentrales verleid kan worden
tot het vervaardigen van atoom
bommen.
De ruimte-woonoorden zijn on
geschikt als militaire bases of op
slagplaatsen van wapens In
krijgskundig opzicht zijn ze uiterst
kwetsbaar, niemand kan een ander
woonoord aanvallen zonder zich
zelf aan grote gevaren bloot te
stellen. Bovendien zullen de
woonoorden zo ver van de Aarde
verwijderd zijn, dat een aanval
vanuit de ruimte op de planeet vol
slagen zinloos is Volgens mij is de
kans op een oorlog tussen twee
woonoorden aanzienlijk kleiner
dan die tussen twee naties op de
Aarde", aldus Gerard O'Neil.
OP WEG NAAR EEN BETE
RE TOEKOMST
Het is natuurlijk nooit met stel
ligheid te voorspellen, wat de ge
volgen zullen zijn van de woon-
eilanden in de ruimte. Eén ding is
echter wel zeker, zoals ook de
deskundigen stellen: we zullen in
alle opzichten een beter en rijker
leven kunnen hebben. Professor
O'Neill:
We weten dat de mens altijd tot
het goede en het kwade in staat is.
Ik geloof dat de levensomstandig
heden op de Aarde verbeterd zul
len worden, zodra we de deur naar
de ruimte openzetten. Zelfs wan
neer de druk om met andere lan
den te vechten om de uitgeputte
reserves van onze planeet enigs
zins verlicht wordt, ziet onze toe
komst er al rooskleuriger uit Te
genover de Derde Wereld kunnen
we pas echt vrijgevig zijn, als dat
gene wat we willen geven ook in
ruime mate voorhanden is.
Ik vermoed dat het zoeken naar
een nieuwe, hoge beschavmgs-
grens het beste m ons zal losmaken
- en dat is nog veel belangri/ker
dan de materiële consequenties
van de uittocht naar de ruimte. De
leefruimte die we buiten onze pla
neet kunnen creëren, biedt ons de
mogelijkheid naar betere regerin
gen en sociale systemen en een
betere levensstijl te zoeken. De
wereld die onze kinderen leren
kennen zal dank zij onze inspan
ningen van de komende decennia
rijker zijn".
ZONDER KERNENERGIE
Als de mensheid besluit zo
snel mogelijk aan de bouw van
het eerste ruimte-woonoord te
beginnen, dan kan dat tot gevolg
hebben dat alle landen ter wereld
over enkele tientallen jaren in
hun energievoorziening uit
sluitend afhankelijk zijn van sa-
tellitaire zonne-energlecen-
trales. In die omstandigheden
kan kernenergie naar de labora
toria verbannen worden.
Wanneer we afhankelijk zijn van
een relatief kwetsbare, maar onuit
puttelijke energiebron, is een van
de belangrijkste oorzaken van onze
huidige internationale spanningen
en conflicten weggenomen Als we
daarentegen gedwongen zijn voort
te gaan met de ontwikkeling van
snelle kweekreactoren, zullen bin
nen enkele decennia alle indus
trielanden en onderontwikkelde
landen volgebouwd zijn met kern
centrales. In elk van de landen zul
len dan zo grote hoeveelheden
plutonium geproduceerd worden,
dat tenminste enkele politieke
leiders ertoe verleid zullen worden
kernwapens te produceren Het is
zelfs zeer waarschijnlijk dat op een
gegeven moment een terroris
tenorganisatie in het bezit komt van
kernwapens - en dan is onze pla
neet een nog gevaarlijker oord dan
hij al was'
We zullen dus moeten kiezen
tussen de gevaren van het leven in
de ruimtewoonoorden, waar een
steeds groter deel van de mensheid
relatief veilig kan wonen en werken,
en het leven op een overbevolkte
planeet met een beperkt land
oppervlak, waarop dreiging van
oorlog en terroristenacties met
verloop van jaren waarschijnlijk zal
toenemen"
HET GOEDE KIEZEN
Hoewel er altijd onvoorspel
bare faktoren zullen zijn, die ons
leven zullen beïnvloeden, toch
hebben we onze toekomst In el-
gen hand. In alle redelijkheid
hebben we de mogelijkheid om te
kiezen. Dat is de les, die profes
sor Freeman J. Dyson en Gerard
K. O'Neill ons voorhouden. Of we
nu kiezen voor de woon-ellanden
van O'Neill en op latere termijn
voor de satellieten van professor
Dyson, gemaakt uit de brokstuk
ken van Jupiter, het zal altijd een
betere keus zijn dan de weg van
oorlog, hongersnood en ver
nietiging.
Er zullen veel mensen zijn, die
bovenstaande af zullen doen met
..toekomstfantasie, science fiction"
of ..waandenkbeelden, onmogelijk
uit te voeren" Er zullen mensen
zijn, die denken, dat de weten
schappers gek zijn geworden en lij
den aan hoogmoedswaanzin
Het zou echter veel beter zijn, in
dien er over na wordt gedacht Men
zou eens na kunnen gaan denken
over dit alternatief, dat hoop biedt
Hoop op een betere samenleving,
zonder oorlog, zonder hon
gersnood, zonder het dagelijks
weerkerende, schrijnende verdriet
van een lijdende mensheid
We zullen uiteindelijk toch
moeten kiezen en dat zullen we
moeten doen, voordat het daar
voor te laat zal zijn. We staan op
de drempel van een nieuw jaar:
1979. Nog éénentwintig jaar en
het jaar 2000 doet haar intrede.
Nog steeds een magisch jaar. De
tijd gaat snel. Het ontglipt ons.
Maar we zullen heel snel de tijd
moeten vinden om ons op onze
toekomst te bezinnen. Om een
keuze te maken. We zullen het
goede moeten kiezen. Doen we
dat niet, dan zal onze toekomst
eindigen op dezelfde wijze,
waarop onze beschaving is be
gonnen: ,,En de aarde was woest
en ledig".
Bibliografie
..De komende 10 000 jaar'door
Adrian 8erry 1974 Uitgegeven door
de Wetenschappelijke Uitgeverij te
Amsterdam
„Wonen in de ruimte door Gerard
K O'Neill. 1978 Uitgegeven door
J. H Gotlmer te Haarlem.
DOOR JO KOOPS
De Edese zi
geuners vieren dit jaar
kerstmis onder betere om
standigheden dan verleden
jaar. Toen was het behel
pen en kleumen in een zo-
mer-caravan. Dit jaar wordt
het feest in huis gevierd bij
een warme kachel. De zi
geuners vieren het feest
van Christus' geboorte als
de rest van Nederland de
kerstboom het raam uit
gooit, namelijk op zes ja
nuari, de dag waarop vol
gens onze kalender de drie
wijzen uit het oosten het
kindeke Jezus eer kwamen
bewijzen.
We bezochten een van de fami
lies Nikolowski, die aan de Bun-
schoterweg wonen in hun wis
selwoning De vrouw des huizes
was net bezig met stoffer en blik het
piepkleine gangetje aan te vegen
„Die zwarte aarde om het huis loopt
zo in, ik veeg de gang vandaag al
voor de tiende keer", zei ze. druk
doende als een ouderwetse Hol
landse huismoeder Binnen is alles
kraakhelder De Turkse koffie - de
zigeuners noemen het zelf
Joegoslavische koffie - stond na
een uitgebreide maal-ceremonie
uitnodigend op tafel
Er staat niet veel in huis Een
hoekbank en een tafel en vier stoe
len Aan de wand posters van John
Travolta, zoals bleek ook de film
held van de zigeuners De meesten
hebben zijn films in Amsterdam ge
zien in hun Larense tijd
In de woning waar we op bezoek
waren, huizen behalve het echtpaar
Nikolowski met baby Berte ook nog
een broertje van 15 en een van 10
en een zusje van 14 en een van 8
jaar van de man Als de kleinsten
naar bed zijn komen buurvrouwen
een praatje maken De mannen
zetten waarschijnlijk in een andere
woning met elkaar een boom op.
Gevraagd naar de kerstviering
vertellen de vrouwen dat er in ieder
huis een kerstboom komt met licht
jes en versierd met papieren bloe
men en sinaasappelen. Verder
wordt er gezongen en gedanst en.
zeggen ze lachend: gegeten, veel
en lekker gegeten'
Of ze met kerstmis ook naar de
kerk gaan? ..Nee", zegt een van de
vrouwen. ..we hoeven niet naar de
kerk om tot God te bidden.
HUWELIJKSFEEST
Direct na kerstmis komt er een
heel groot feest, vertelt de vrouw
des huizes. Dan gaat haar schoon
zusje Caterina trouwen. Het meisje
is veertien jaar, haar aanstaande
bruidegom is vijftien Met enige
trots wordt verteld dat hij kelner is in
Parijs en goed zijn brood verdient.
Caterina doet dus een goede partij!
Het huwelijksfeest is in Ede en
daarna gaat Caterina direct met
haar man mee naar Frankrijk.
,,Na twee jaar heb je dan een flin
ke zoon en nog een paar jaar later
nog een paar Als die groot zijn
kunnen jullie zelf een restaurant
beginnen en veel geld verdienen
Dan krijg jij een mooi huis en mooie
kleren en dan ben je een echte
francaise", plaagt ze. zelf nog maar
achttien jaar, de jeugdige aan
staande bruid Die glimlacht Mona-
Lisa-achtig en gaat niet in op de
fantasieën van haar schoonzuster
Maar ze is erg blij dat ze gaat trou
wen zegt ze Aan de muur hangt
een kleine foto waarop haar aan
staande man en haar broer elkaar
de hand geven We vragen ons af of
dat soms het moment was waarop
dit huwelijk werd bezegeld.
„IK HOU VAN HOLLAND
Of het huwelijk op het stadhuis
van Ede wordt gesloten, vragen we
Alom gelach Nee. het wordt een
echt zigeunerhuwelijk Trouwen
voor de burgerlijke stand zou de
nodige moeilijkheden opleveren,
want zigeuners trouwen jong. Soms
al als ze 12 jaar zijn. Dat zouden ze
op het stadhuis beslist niet goed
vinden!
De melodieen van Joegoslavië
klinken nog door de woning
Waarom zijn ze toch weggegaan
uit een land waar ze zo veel van
houden? ,,De mensen daar zijn zo
vreselijk arm Het is te begrijpen dat
ze ons niet willen toestaan daar ook
een boterham te verdienen", zeg
gen ze zonder wrok „Holland is
rijk", vinden ze. ..jullie zijn allemaal
rijk, jullie kunnen allemaal behalve
eten om te leven ook nog andere
dingen kopen Het gesprek wordt
gevoerd in het Frans De jonge kin
deren spreken al wat Nederlands
na die paar maanden school en
zelfs zonder accent Maar de vol
wassenen spreken een mondjevol
van de taal van de landen waar ze
tot nu toe zijn geweest en natuurlijk
de taal van hun geboorteland
Joego-Slavië Maar één zin kunnen
ze goed zeggen in het Nederlands
En dat is. ..Ik hou van Holland'"
