„Wij zijn middeleeuwers, maar met eet
technologie die 500 jaar verder staat"
n
Etienne de Jonghe, sekretaris Pax Christi Internationaal:
Pax Christi, een huis
met vele kamers
Le Journal de la Baix
uiteindelijk QC
december 1978 £-\J
Nu het jaar op zijn laatste benen loopt, zullen we weer
aanzitten aan rijkgevulde tafelen en elkaar met geschen
ken bedenken. De traditie wil het zo. Thuis, bij vrienden of
in den vreemde zullen we Kerstmis vieren. Kerstmis: het
feest van de vrede. Vrede op aarde aan alle mensen van
goede wil.
Maar de vrede die deze aarde kent is er één die zich
kenmerkt door de afwezigheid van een oorlog op mondiaal
vlak, een gewapende vrede, en bijgevolg een uiterst wan
kele.
De vrede die wij kennen berust op de aanwezigheid van
een krankzinnige hoeveelheid massavernietigingswapens
bij (vooralsnog) twee grote machtsblokken. De mens heeft
het zo ver geschopt dat hij over genoeg kernwapens be
schikt om zijn soort en zijn wereld in een mum van tijd totaal
te vernietigen.
Desondanks gaat de bewapeningswedloop onvermin
derd voort: er worden steeds meer en steeds „betere"
wapens gemaakt. De cijfers liegen er niet om. In 1972 gaf de
wereld meer dan vijftig keer meer uit per soldaat dan per
schoolgaand kind. In 1976 overschreed de wereldrekening
voor wapens en defensie voor het eerst de kaap van de 300
miljard dollar! Dat is meer dan anderhalf keer zoveel als de
wereld uitgeeft voor opvoeding en onderwijs.
„Langs alle kanten kruipt deze kanker voort," zegt
Etienne de Jonghe, internationaal secretaris van de (te
weinig bekende) vredesbeweging Pax Christi Internatio
naal (PC). „Hoe meer je je in dit probleem verdiept, hoe
meer je beseft dat het de verkeerde kant opgaat, en
hoezeer dit alles aan de greep van mensen, ook staatslie
den en besluitvormers allerhande, ontsnapt. Ik geloof niet
dat het nog vijftig jaar in dit tempo kan voortgaan. Niet dat
ik een onheilsprofeet wil zijn. Ik baseer me op redelijke
argumenten."
ONTSTAAN EN GROEI
PC ontstond na de tweede we
reldoorlog op initiatief van mon
seigneur Théas van Lourdes. Deze
bisschop had in Compiègne in Duit
se gevangenschap gezeten. Daar
ontstond de idee van verzoening
tussen Fransen en Duitsers.
Spoedig werden allerhande inter
nationale bedevaarten en jon
gerentochten georganiseerd. De
jongerentochten, de zogenaamde
.routes", worden ook vandaag de
dag nog gehouden. De oorspron
kelijke vorm - jonge mensen uit
verschillende landen die elkaar
wandelend en pratend rond een
bepaald thema troffen - is tegen
woordig wel wat gewijzigd, in deze
zin dat de deelnemers nu in groep
jes enige tijd met marginalen gaan
samenleven
Vanaf 1950 begon men structu
ren te ontwerpen. Er ontstonden
een paar secties. Frankrijk en
Duitsland waren de eersten, Belgiè
en Nederland volgden vrij snel.
Geleidelijk aan werd het actie-ter
rein breder: midden in de jaren vijf
tig kreeg men aandacht voor de
Koude Oorlog en de bewapenings
wedloop, en rond 1960 richtte men
de blik eveneens op het dekoloni
satieproces en op het aankomen
van de Noord-Zuid-verhoudingen
Inmiddels waren er secties bijge
komen in Luxemburg, Italië, Span
je, Oostenrijk en Zwitserland, en
iets later in Ierland, Engeland, de
Verenigde Staten en Australië.
In 1965 verhuisde het internatio
nale secretariaat van PC van Parijs,
waar de eerste fase van tot
standkoming en structurering
plaatsvond, naar Den Haag. Ber
nard Kardinaal Alfrink nam als in
ternationaal president de fakkel
over van de Franse kardinaal Fultin,
en de Nederlander Carel ter Maat
werd internationaal secretaris. On
der de bezielende leiding van dit
tweemanschap werd de beweging
verder uitgebouwd. Er werden
contacten gelegd met derde-we
reldlanden en belangrijke stu
diecongressen gehouden.
NIEUWE TOP
UKMJ. IWJCM3 "1
■mSunufmsutSa Tlm
streek van Turijn, staat nu aan het
roer van PC. Hij is de auteur van
twee boeken, namelijk „Beken
tenissen van een bisschop of hoe ik
mens word", waarin hij zijn eigen
postconciliair evolutieproces be
schrijft, en „Brief aan een vriend",
waarin hij een gesprek probeert aan
te knopen met een materialistische
en atheïstische jongeman.
Internationaal secretaris is nu de
forse, onrustige Vlaming Etienne de
Jonghe. Heel jong al werd hij ge%
boeid door vraagstukken als bewa
peningswedloop, racisme, mense
lijke onderdrukking, enzovoort. Hij
studeerde politieke en sociale we
tenschappen aan de universiteit
van Leuven en volgde cursussen
aan het polemologisch instituut in
Groningen, waar hij een scriptie
maakte over het „vredesdenken"
van de Rooms-katholieke kerk.
Daama kwam hij als vrijwilliger bij
PC terecht „Geleidelijk aan werd ik
door dit werk gebiologeerd." aldus
De Jonghe. „Je gaat steeds meer
beseffen dat die moeilijke taak - de
publieke opinie, die zich machte
loos voelt, en zich probeert te be
schermen door onverschilligheid,
wakker te schudden - moet ge
beuren."
Halverwege dit jaar werd de lei
ding weer verniewd, en verjongd.
De 54-jarige monseigneur Luigi
Bettazzi, bisschop van Ivrea in de
De voornaamste taak van PC is
ervoor te zorgen dat de Roomska-
tholieke kerk haar taak vervult in het
verwezenlijken van echte vrede.
Etienne de Jonghe: „In het zoe
ken naar vrede kan de katholieke
kerk met haar 700 miljoen leden
een enorme rol spelen. Het zou wel
eens cruciaal kunnen zijn of men op
dit vlak al of niet actief is geweest.
Ik bedoel: de geschiedenis zou er
een oordeel over kunnen vellen."
Lange tijd heeft de katholieke
kerk de leer van de „rechtvaardige
oorlog" verkondigd. In het verleden
is ze op historische momenten
nogal eens afwezig gebleken. Dit
beseft De Jonghe maar al te goed.
Hij zegt: ..Als de kerk in deze pro
blematiek haar rol niet speelt, dan
laadt ze een zware verantwoor
delijkheid op haar schouders. Posi
tief gezien, als de kerk de moed
opbrengt om naar haar overtuigin
gen te leven en ze consequent door
te trekken, dan krijg je een kerk die
als kritisch geweten gaat func
tioneren en zich niet losmaakt van
concrete maatschappelijke belan
gen, een kerk die niet meer aan een
bepaalde samenlevingsvorm is ge
bonden zoals dat vroeger het geval
was. Haar kansen worden dan
groter, ze wordt een autonome
kracht."
JUSTf
n« d
cwtf'ioSu'nikT T
>EACE
SSsT-C-*
4»
DERDE FASE
Het internationaal secretariaat
van PC (dat - uiteraard - de secre-
taris volgt) is nu in een van buiten
gezien somber gebouw aan de al
even sombere Kerkstraat te Ant
werpen gevestigd. Binnenin valt het s
evenwel best mee. Het is - ais P
voormalig klooster - erg ruim Men K
werkt er nog volop aan de inrichting, [j
Volgens Etienne de Jonghe is PC h
nu in zijn derde fase gekomen Het 9
is nu zaak de diverse secties in-1
houdelijk beter samen te brengen Ij
rond de verschillende thema's 1
waaraan wordt gewerkt, namelijk
bewapeningsproblematiek, men-
senrechten, geweldloosheid en B
wereldordening. „De taak van het Ij
internationaal secretariaat is er één I
van coördinatie en hulp bij het op- R
zetten van gemeenschappelijke I
activiteiten, zoals studiecongres-
sen, populaire congressen, jon- I
gerenactiviteiten, enzovoort," aldus i
de internationale secretaris.
„Verder dient er voor gezorgd te
worden dat PC haar vertegenwoor-
digingsrol op vele vlakken vervult.
PC heeft een consultatieve status 1
bij de Uno en bij de Raad van Euro
pa, en vraagt die momenteel aan bij
de Unesco. Dan zijn er nog de con- j
tacten met Oost-Europa, vooral
met de Russisch-Orthodoxe kerki
PC is een huis met vele kamers.
De nationale secties staan zelf
standig en zijn onderling erg ver
schillend. Ze werken vanuit ver
schillende (politieke, sociale, cul
turele...) achtergronden en hebben
hun eigen tradities. Sommige sec
ties treden als politieke druk
kingsgroepen op (de Nederlandse
sectie wordt parlementair gehoord),
andere werken meer aan de basis
(zoals bijvoorbeeld het geval is in
Zwitserland) Bepaalde secties
werken strak binnen de kerkelijke
vervolg op pagina 27
ssm
Etienne de Jonghe
