Ppax christi
pólobrloü
Levens licht van
hemelwaarts gericht
vlammetje
uiteindelijk O "7
december 1978 I
PM Ohpiatt
door
guido logie
vervolg van pagina 26
context, andere mikken dan weer
op een zo groot mogelijk publiek
,,Deze verscheidenheid maakt het
werk moeilijk maar tegelijkertijd
boeiend, omdat juist uit deze diver
siteit een grote rijkdom kan groei
en," zegt De Jonghe. die zijn werk
slopend noemt.
U Intamabonato kathoAsctM friodwwtwwogung
LANGE WEG
De weg van informeren en sen
sibiliseren, waarvoor PC heeft ge
kozen, is erg lang. Daartegenover
staat dat de bewapeningswedloop
een zodanige vlucht heeft genomen
dat het mensdom en zijn wereld
ieder ogenblik door totale vernieti
ging en ondergang bedreigd wordt.
Heeft het werk van PC dan nog
wel zin? Etienne de Jonghe: ..Is er
een alternatief9 Ik heb persoonlijk
de neiging om tot de pessimisten te
behoren, althans in deze zin, dat ik
ervan overtuigd ben dat, als er niets
aan de huidige situatie verandert,
het dan vroeg of laat falikant moet
eindigen. Het is evenwel niet uitge
sloten dat men het tij nog kan keren.
Dit baseer ik op mijn geloof in de
mens Ik meen dat hij nog altijd zijn
eigen geschiedenis schrijft In elk
geval, het minste wat je kunt doen.
is behoren tot degenen die probe
ren er iets aan te veranderen. Dat
hele vraagstuk is zo groot en com
plex, en verweven met de eco
nomie. de wetenschap, de politiek,
de machtsstrijd, enzovoort, dat al
leen nog een globale mobilisatie
van menselijke inzet de catastrofe
kan afwenden. Het enige wat je
kunt zeggen is dat de kerk. het
christendom, daarin een rol moet
spelen. PC van haar kant kan - niet
gemakkelijk, en er zijn nog veel
meer mensen en middelen nodig -
andere groepen in beweging bren
gen, die op hun beurt weer andere
groepen in beweging brengen, die
op hun beurt weer andere groepen
activeren, enzovoort, wat uiteinde
lijk tot een bewustwordingsproces
binnen de christelijke gemeen
schap moet leiden. Dit is een stra
tegie waarvan je zegt dit kan nog
wel."
Bernard Kardinaal Alfrink
Is PC uitsluitend een Rooms-
katholieke aangelegenheid9 E de
J. .,PC is een katholieke vredes
beweging waar ook christenen en
niet-christenen aan meewerken
omdat ze zich er in thuis voelen PC
is een autonome lekenbeweging
met aan het hoofd een bisschop
Ook de nationale secties hebben
een bisschop als president. PC is
een drukkingsgroep op de kerk."
Waarom is het telkens een bis
schop die de secties van PC leidt?
E. de J. ,,Dat is statutair zo be
paald. Die regel dateert van
vroeger, maar heeft toch belang.
Op deze manier wordt een band
geschapen met de kerkelijke hiërar
chie
Zijn er contacten met andere ker
ken? E. de J.: ,,PC heeft contacten
met de Wereldraad van kerken in
Genève, met een andere vredes
beweging, IFOR - waar meer de
Quaker-invloed voelbaar is - en via
de Wereldgodsdienstenconferentie
met andere godsdiensten. Wat je
vaak vaststelt is dat het nog te veel
bij uitspraken blijft, en er te weinig
daden worden gesteld Het con
sequent doortrekken dus van wat je
zegt
Is er verschil in denken tussen
PC en de Rooms-katholieke leiding
wat de problemen van bewapening
en ontwapening betreft9 E de J.
..Neen Reeds in de jaren zestig
hebben we de encycliek ..Pacem in
Terris als manifest genomen Het
probleem is veeleer dat de basis zo
weinig aandacht schenkt aan de
documenten uit Rome Reeds bin
nen de kerkelijke structuren doet
zich dit verschijnsel voor."
ANGST VOOR
VERANDERINGEN
Hoe verklaart u deze onver
schilligheid? E. de J ..De neiging
van veel mensen om zich afzijdig te
houden van het politieke en de nei
ging om zich machteloos te voelen
tegenover al deze grote problemen
Misschien de angst voor veran
dering ook Ik denk dat de mensen
zich meer met het individuele, dat
grijpbaarder en zichtbaarder is, be
zig houden.
In welke mate beleven de mëeste
mensen het feit dat de wereld nu
één is geworden, dat de wereld zo
klein is geworden? Dat leeft heel
weinig. Zoals het rapport van de
Club van Rome zegt: dat gaat bui
ten je gezichtseinder, je gezichts
einder gaat zo ver je kunt zien: je
vriendenkring enzovoort. Daar lig
gen de affecties en de ethische mo
tivaties. Wij zijn middeleeuwers,
denk ik. maar met een technologie
die 500 jaar verder staat. De mid
deleeuwer was een man op de
maat van zijn tijd Wij zijn niet meer
op de maat van onze tijd, van onze
technologie Het is allemaal groter
dan onszelf geworden, wij kunnen
méér dan waar wij verstandelijk en
moreel op een verantwoordelijke
manier mee kunnen omspringen.
Er heeft ooit iemand gezegd dat het
zondebesef in deze tijd niet meer is:
wat heb ik gedaan, maar wel: wat
heb ik NIET gedaan."
In de pers krijgt bisschop Bettazzi
nogal eens het epitheton ,,rode bis
schop" of ..Italiaanse Helder Ca-
mara". Is hij dat? E de J ,,Dat is
moeilijk te zeggen Dat zijn etiket
ten. Hij wijst die zelf af. Hij is wel een
man die zich op bepaalde ogenblik
ken duidelijk heeft uitgesproken, en
dan word je gauw in een hokje ge
stopt Ik heb hem leren kennen als
iemand die weet te luisteren en die
aandacht heeft voor variëteit. Hij
voelt grote sympathie voor de klei
nen en de armen, en is ervan over
tuigd dat het christendom zeer
duidelijk hun kant moet kiezen."
Wat is voor PC de betekenis ge
weest van Bernard Kardinaal Al
frink als internationaal president9
E de J.: ..Zijn betekenis is heel
groot geweest Hij bepaalde het ge
zicht van PC in een periode dat ze
meer en meer naar buiten is getre
den en bekendheid heeft gekregen
Hij maakte ook impliciet duidelijk
dat PC een appel is op de kerk.
Tijdens zijn presidentschap zijn
enorm veel contacten gelegd waar
we nu verder van profiteren
VREDE
Wat betekent voor PC het woord
.vrede"? E de J. ..Voor PC is vre
de een fenomeen dat op ver
schillende niveaus zit die je moet
verbinden je hebt vrede met jezelf,
vrede met je medemensen, vrede in
de groep waartoe je behoort, vrede
tussen de groepen onderling, vrede
op het internationale vlak Dit alles
moet eén geheel vormen, anders
trekt men zich terug op eilanden
Vrede betekent: geen oorlog, het
wegnemen van ongerechtigheid als
oorzaak van conflicten; nieuwe
methoden zoeken om conflicten op
een rechtvaardige wijze, zonder
geweld, te beslechten, samen
groeien naar een wereldgemeen
schap met de anderen, in diversi
teit. Als christen moet men hierin
een dynamische rol spelen
Volgens vóórchristelijk ge
bruik zal men ook dit jaar weer
huis, hof en kerk opsieren met
dennegroen en hulst als sym
bool van de herlevende groei
kracht. De duisternis geeft zich
echter niet voetstoots gewon
nen, heeft daarvoor de steun no
dig van levend licht, van een he
melwaarts gericht kaarsvlam
metje, een vurige bloem op een
rechte stengel. In huis en hof
weerkaatst het licht in de glan
zend schoon geboende omge
ving.
Was dennegroen als versiering
eeuwenoud, de kerstboom - zo
rond 1837 is er voor het eerst spra
ke van - kwam uit Duitsland. Niet
iedereen was ermee ingenomen,
en het is nog lang als een modever
schijnsel beschouwd. Maar ook in
Duitsland is het geen oud gebruik
Daar is het ontstaan in de 17e
eeuw, uit een opgesierde groene
tak, waarin nog geen lichtjes waren
aangebracht, wel papieren rozen.
Maar die tak als uitgangspunt is al
eeuwen oud Bekend is uit Limburg
nog het voorbeeld van de ..Bar-
bara-takken". kerse- of berketwij
gen, die in water of vochtige aarde
geplaatst, met Kerstmis bloeiden.
Dit kan men zien als een geker
stende visie van heidense vrucht-
baarheidssymbolen Zo heeft men
ook een vergelijking kunnen maken
tussen de kerstboom en, als die in
derdaad heeft bestaan, een
oudgermaanse lichtjesboom, maar
meer ligt het voor de hand onze
denneboom - en dan vooral met de
kluit - te zien als vegetatiesymbool
net als de aloude meiboom
Maar hoe het ook zij, de glans
van het kerstgebeuren, van het licht
in de aardse duisternis, gebracht
door de geboorte van Christus,
straalt af op allen die verlangen
naar het lichtpunt van vredige stilte,
stille nacht, de heilige nacht, waarin
Maria ,,de Prophetie heeft openge
daan" In een uitgave van 1630 met
..geestelijcke Kers- en Nieuwe
Jaers Liedtjens, behelsende de
ontfangenisse en geboorte Onzes
Heeren de Salighmakers Jesu
Christi" staat.
Mijn ziele moet u loven
zolang dees dag verjaart
Toen gij o God van boven
Verkeren kwam op aard
Er werd een mensenskind
dat men in doeken windt
Om te geven het eeuwig leven
Aan di gij mint.
De verhalen en legenden rond de
stille nacht zijn vol van angst dat er
uit de duisternis van de midwinter
geen nieuw leven zal ontluiken
Lang voor de kerstbomen het sym
bool werden van het licht, was het
de kribbe. Het zou Franciscus van
Assisi zijn geweest, die, toen hij in
de Kerstnacht van 1223 de mis wil
de lezen in de grot van Greccio in
Italië, een ruif onder het altaar
plaatste met de os en de ezel er
naast. Hij zou het kerstgebeuren
aanschouwelijker hebben willen
maken Later kwamen er het kin-
deke. Maria en Josef bij, het kin-
deke liggend op Lieve Vrouwe Bed-
stroo Meer planten zijn van bijzon
dere betekenis in de kersttijd Van
de kerstroos, een plant met don
kergroene bladeren en witte
bloempjes wordt verteld, dat ook
die in de kerstnacht ontwaakte uit
de winterslaap en opbloeide, maar
vergat zich weer te sluiten Zo von
den herders de kerstroos in bloei
De bloei van de kerstroos in de
winter is realiteit, evenals de fris
heid van de den, de spar, de mist
letoe, en de hulst. De mistletoe, de
vogellijm of maretak werd het sym
bool van de maagdelijkheid. Bes
sen van de maretak, in zilver gevat,
werden om de hals gedragen Zo
vormden ook zij een wapen tegen
de dreiging van de duisternis die bij
iedere midwinterzonnewende weer
moet worden overwonnen in de
stille nacht met de glans en hoop op
vrede.
Vrede op aarde In de mensen wel
behagen
O koningen en wijzen en herders in
het dal
wilt gij nog eenmaal reizen en ko
men tot mijn stal
Zult gij om vrede vragen of leeft
het oude woord:
in mensen welbehagen - slechts bij
mijn engelen voort.
