Wam
eusder Krant - Kijk op de film
WOENSDAG 3 JANUAR11979
|/E7" BESTE BEGIN...
H De man was al een dronkaard ge-
■leesf zolang ik hem kende en dat was
héél lang. Niet zo'n gelegenheids-
myonkaard, die alle partijen en bruilof-
JBfen afsjouwt om aan z'n gerief te ko-
ymen, maar een man, die konsekwent
leefde met een alcoholverzadigmg die
ver lag boven het cijfertje, dat de wet
fei foesfaaf aan ons, kwetsbare burgers.
Op de tweede nieuwjaarsdag kwam ik
hem tegen op straat: broodnuchter en
dat is een vreemde gewaarwording.
Zijn doorgaans ongeschoren aange
zicht was veranderd in een after-shave
gelaat, die je slechts tegenkomt in de
full color boeken der postorderbedrij
ven. Keurig in het pak. Ook dat Wel
licht had hij zijn oude plunje op de
grens van oud en nieuw eindelijk weg
gedaan en dat moet een opluchting
voor zijn direkte omgeving zijn ge
weest. Het driedelige pak was
gloednieuw.
Nadat ik van mijn verbijstering was
•bekomen wilde ik hem hartelijk be-
M groeten, maar hij keek me aan met een
blik vol afgrijzen. Of eigenlijk keek hij
r-nipt naar mij, maar naar de vrij robuust
uitgevallen kamerplant, die ik nog maar
enkele ogenblikken tevoren in een op-
welling had gekocht, om het jaar 1979
goed te beginnen.
i „Karei", begon ik, maar hij bleef me
dreigend aankijken Hij ging zelfs een
stap terug en op dat moment begon ik
te twijfelen aan zijn nuchterheid. Mis
schien dat het nieuwe pak en dat glan-
zende baby-kopje me in de war had
den gebracht.
„Zet die plant wegsiste hij en
het klonk allesbehalve vriendelijk Ik
begreep het niet, want het was een
r pracht van een plant en bovendien
vroor het dat het kraakte en dan wil je
zo'n aanwinstsnel thuis op de venster
bank hebben, nietwaar Nieuwsgierig
als ik ben vroeg ik hem mee te gaan
naar het café, dan zou ik de plant eerst
naar huis brengen Dat vond hij géén
goed idee en op dat moment kon ik me
zelf wel voor m'n kop slaan door zo'n
stom voorstel. Natuurlijkhij wilde
nuchter blijven.
Hij vertelde tenslotte zijn verhaal in
het wachthokje van het openbaar ver
voer, terwijl de kamerplant enigszins
beschut aan de andere kant stond
„Je zult natuurlijk denken, dat ik gek
ben.Hij zweeg enige ogenblikken na
denkend, maar hij verwachtte toch
geen antwoord. „Misschien ben ik dat
ook wel. Wie zal het weten? Kijk, sinds
het nieuwe jaar is begonnen ben ik
subiet gestopt met drinken. Helemaal.
Ik knikte hem bemoedigend toe.
..Knap", zei ik een beetje slapjes.
„Alleen, ik moet mets meer van
planten hebben. Ik heb ze allemaal m'n
huis uitgegooid. Echt, er is geen plant
meer in huis.Wie Karei goed kent zal
ook weten, dat ie voordien stapelgek
op planten was. Zijn huis was er mee
vergeven.
..Ach", hij klopte me vaderlijk op de
schouders, „jou wil ik het wel vertellen.
Er is een wonder gebeurd. Een echt,
puur wonder Hij stak een sigaret op.
„Je rookt?" vroeg ik stomverbaasd,
want roken was altijd uit de boze ge
weest bij hem, ook al zoop hij als een
ketter
„Je moet toch je verzetje hebben?"
Het klonk als een verontschuldiging. Zit
ik oudejaarsavond alleen in huis en
ach, ieuk is dat niet, want die pest-TV
bracht niks dan geouwehoer. En er
gaat geen oudejaarsavond boven een
tje met Kan op de buis, zeg nou zelf. Ik
zat daar dus wat te zitten en ik dacht bij
mezelf: Karei jongen, je hebt een neutje
verdiend En dat was toch ook zo? Nou
dan. Dus heb ik een lekkere fles soldaat
gemaakt. Om negen uur in de avond al
en echt, ik heb nog nooit zo lang ge
wacht op die verrekte twaalf slagen en
dat stomme vuurwerk op de buis. Ik
verveelde me rot, eerlijk.'
„Ik had je nog willen bellen om
begon ik, maar hij onderbrak me. „Dat
ken ik, spaar je adem." Hij wuifde
daarmee met een grijns mijn ge
moedsbezwaren weg. „Om tien uur
had ik de tweede fles leeg en ach, al
leen drinken is echt vervelend hoor.
Hij keek achter zich. Hij zocht de plant.
„Die staat achter het hok", stelde ik
hem gerust. Hij zuchtte diep. „Ach ja,
die plant. Toch een mooi
exemplaar
Hij trok diep aan zijn sigaret en be
gon prompt te kuchen als een oude
stoomlocomotief. „Ik ben er, uche
nog niet helemaal aan gewend. Maar
dat komt welNiemand die zich daar
zorgen over behoefde te maken.
„Om half elf kreeg ik een schitterend
idee. Ik keek zo om me heen. Ik zag al
die planten die ik elke morgen en elke
avond trouw water geef. En toen be
dacht ik, dat mijn planten best eens
voor de afwisseling iets lekkerders
mochten hebben dan water.Ik kan me
dat levendig voorstellen, want Karei
heeft altijd al een grondige hekel aan
water gehad.
„Ik neb al mijn planten mee laten
drinken. Schotse whisky. En een beetje
Ierse, want mijn Schotse bleek opeens
op te zijn. Die planten van me, ze heb
ben net als ik, gezopen dat het een
lieve lust was. En geen krimp, niet dat.
Ze bleven allemaal fier recht overeind
staan. Nou ja, behalve de hangplanten
dan. Ik heb van dat stel genoten. Sa
men hebben we genoten. Echt. En toen
begon die verdomde klok twaalf uur te
slaan.Hij zweeg eventjes en keek me
een beetje angstig aan. „Je zult het
geloven of niet, maar ik zweer dat het
de waarheid is. Nauwelijks waren de
laatste slagen geklonken en begon dat
vuurwerk, of al mijn planten begonnen
te zingen. En het mooiste was, dat ze
beslist niet dronken waren. Ik heb zel
den zo'n harmonieus engelenkoor ge
hoord. Zelden!"
Hij drukte heel omzichtig zijn peuk uit
in de bevroren sneeuw. „Als je je leven
lang water drinkt en je krijgt dan
opeens, zo maar pats whisky tussen de
wortels gegoten, nee, daar ga je kapot
aan, echt.Hij stond op met een diepe,
getergde zucht. „De volgende dag
waren ze dood, allemaal. Geen blaad/e
groen meer. Het was hun zwanenzang,
dat was het
Op dat moment stopte de bus. Hij
stapte in en zwaaide nog één keer Ik
heb nooit geweten of ie ook werkelijk
met die bus mee moest, want ik heb
hem tot nu toe niet weer gezien En ook
dat is een wonder.
V.
filmagenda Amersfoort
ment trekt de smalle wolk aan de maan
voorbij. Het mes snijdt door het meisje
soog. Aldus het scenario Alleen deze
scene gaf al aanleiding tot talrijke in
terpretaties. Mondragon ziet het als de
geboorte van een kind uit de moeder
schoot Het oog zou de baarmoeder
symboliseren. Voor Pierre Renaud
wordt met de openingsscène een ver
krachting bedoeld. De surrealist Ado
Kyrou komt wellicht het dichtst bij de
waarheid als hij het oog het oog van de
toeschouwer noemt, er van uitgaande
dat Bunuel en Dali de bedoeling hadden
de bourgeoisie te provoceren Die be
doeling kwam niet goed over. Toen Un
Chien Andalou in 1928 in een pro
gramma met allemaal avant-garde
films in het Parijse Vieux-Colombier in
première ging, werd hij daar met ap
plaus ontvangen Bunuel voelde zich
daardoor gegriefd. Een jaar later nam
hij wraak met wat aanvankelijk onder de
titel ,.La Béte Andalouse" een vervolg
op Un Chien Andalou had moeten wor
den. maar uitdraaide op L'Age d'Or.
L'AGE D OR
L'Age d'Or is een film van Bunuel
zonder Dali. Dat diens naam toch bij de
credits staat, is te danken aan vriende
lijkheid van Bunuel Slechts één grap -
die van de heer die met een steen op
het hoofd wandelt - is van Dali afkom
stig. Deze zegt er in zijn dagboek over
„Volgens mijn idee zou de film het ge
weld van de liefde moeten weergeven,
uitgebeeld met behulp van de pracht
van de Katholieke mythen. Toen Bu
nuel de film voltooid had, was ik vre
selijk teleurgesteld. De film gaf niet
meer dan een karikatuur van mijn
ideeén, het Katholicisme werd er op
een directe manier en zonder enige
poëzie in aangevallenBunuel ging het
niet om de poëzie maar om het provo
ceren van zijn publiek. Dit keer slaagde
hij. Voor de première had de vicomte de
Noailles, producent van de film. Ie tout-
Paris uitgenodigd Bunuel had hem
over de inhoud van de film geen details
verstrekt. De vertoning verliep in ijzige
stilte Na afloop haastten de gasten zich
naar huis. de Noailles beschaamd
achter latend. De film kwam aanvanke
lijk door de censuur, maar op 3 decem
ber 1930 werd de filmzaal van de Parij
se Studio 28 tijdens de voorstelling door
leden van de fascistische „Ligue des
Patriotes" kort en klein geslagen Na
een compagne in de rechtse pers, ge
leid door de Figaro, werd de film ten
slotte op 11 december verboden en alle
kopièën in beslag genomen. In L'Age
d'Or rekent Bunuel. op een nog feller
manier dan in Un Chien Andalou, af met
heel de burgerlijke mythologie rond lief
de, familie, kerk en staat, leger en poli
tie. die hem van jongs af sinds zijn
strenge opvoeding bij de jezuiten had
dwarsgezeten. De film gaf uitdrukking
aan wat door de surrealisten als
.Amour Fou" geprezen werd, de elke
conventie afwijzende absolute liefde,
die de mens uit alle boeien, zowel die
van de maatschappij als van het ratio
nele bewustzijn, bevrijdt.
(Filmhuis, van za t/m dinsdag 20.15 u
za ook 23 uur.)
18.45-21.30 uur, zondag: 13.45-16.15-
18 45-21 30 uur Toegang vanaf 12
jaar
Cinema 2: Grease: dagelijks: 13.30-
18 30-21 15 uur. zondag: 13 30-16 00-
18.30-21 15 uur. Toegang a l.
Euro: Waterschapsheuvel: dagelijks.
13.45-18 45-21.15 uur; zondag 13.45-
16.15-18.45-2115 uur, zaterdag en
woensdag alleen 18.45-21.15 uur.
Toegana al
Euro: Herbie gaat naar Monte Carlo:
zaterdag en woensdag 13.45 uur
Duo 1De grote bevrediging: dagelijks:
14.15-19.15-21.30 uur; zondag: 14.15-
16.30-19 15-21.30 uur. Toegang vanaf
16 jaar.
Duo 2: Yeti, de verschrikkelijke
sneeuwman: dagelijks 14.00-19 00-
21.15 uur; zondag: 14.00-16 50-19.00-
21.15 uur Toegang vanaf 12 jaar
Duo 1Blue Movie: vrijdag en zaterdag
avond' 24.00 uur. Toegang vanaf 16
jaar
Duo 2: De adelaar is geland' (The eagle
has landed) vrijdag en zaterdagavond
23.45 uur. Vanaf 16 jaar.
om half drie is het tijd voor de kinderen.
Het Poppentejater Paled brengt dan het
nieuwe programma: Karei en de blauwe
vogel (voor kinderen van 6 tot 10 jaar).
Woensdagavond 10 januari om half
negen: tijd voor de vrouwenfilm „Ge
sprekken met Simone van Beauvoir"
Voor reserveringen en inlichtingen,
maandag tot en met vrijdag van 10.00
tot 13.00 uur Telefoon: 033-19505
Beginscène uit de nieuwe witte haaienfilm: „Jaws II".
tal van bekende sterren in de hoofdrol-
MOORD OP DE NUL 'en WATERSCHAPSHEUVEL
BUNUEL IN HET FILMHUIS
Het Filmhuis Amersfoort begint
het nieuwe jaar goed met twee
speelfilms van de bekende regisseur
Luis Bunuel. Het zijn twee films uit de
twintiger en dertiger jaren, „Un chien
Andalou" uit 1928 (23 minuten) en
„L'Age d'Or" uit 1930 (60 minuten).
Twee films uit de vroege periode van
Bunuel, deels gemaakt in samen
werking met Salvador Dali. Voor de
liefhebbers van deze surrealistische
meester een uitgelezen gelegenheid
om kennis te maken met het
vroegste werk van Bunuel.
UN CHIEN ANDALOU
PROGRAMMA FILMHUIS
AMERSFOORT - Naast de films van
Bunuel presenteert het Filmhuis
Amersfoort in haar eerste programma
in 1979 op donderdag 4 januari, 20 00
uur: een programma van de Werkgroep
Militaire Dienst met film.
Op vrijdag 5 januari kan men vanaf
20 30 uur genieten van het Kabaret 220
Volt. Op woensdagmiddag 10 januari
}t
iNC iMERS OORT - Deze week eigenlijk - net als vorige week - weinig nieuws
films in Amersfoort. Geen wonder eigenlijk, want het valt niet mee om met
die vrije dagen een nieuwe programma rond te krijgen. Overigens was de
lódzaak ook niet direkt aanwezig, want de nu lopende films doen het goed
^H^toeg voor een prolongatie. In het Amersfoortse Filmhuis kan men kijken
B8r twee vroege Bunuel-films, „Un chien Andalou" en „L'Age d'Or".
HET KORT
■orce 10 from Navarone. „Force 10
■n Navarone" van regisseur Guy
■milton wordt aangekondigd als een
■volg op de befaamde film „De ka
mmen van Navarone" Wie denkt, dat
Kt aan soortgelijke film is geworden, zit
leen tikkeltje naast, want de grimmige
■logsspanning, die „De kanonnen
Jan Navarone" kenmerkt, is in „Force
from Navarone" minder nadrukkelijk
■nwezig. In deze, overigens wel
■ektakulaire film, wordt door Hamilton
■t accent gelegd op het avontuur en hij
■et dat avontuur door middel van pri-
R dialogen te relativeren. Twee over-
Benden van het Navarone-avontuur,
Rbert Shaw en Edward Fox, worden
■gevoegd aan een speciaal opgeleid
■mmando, dat moet infiltreren in
Begoslavië, om daar een voor de
Ritsers belangrijke brug op te blazen.
Rrschillende missies waren voordien
reeds mislukt door verraad en ook deze
missie verloopt niet volgens de plan-
King. ondanks de zorgvuldige voorbe
reiding in het geheim. Het gevolg is dat
ijle twee Navarone-veteranen, die al
leen maar waren toegevoegd om een
jpion in Joegoslavische partizanen-
Selederen om te brengen, zich tot het
Eiterste in moeten spannen om de zaak
nog enigszins te redden. Hamilton heeft
dat verhaal boeiend en soms spek-
takulair weten te verfilmen, waardoor
„Force 10 from Navarone" zonder
meer het aanzien waard is geworden.
Met name ook door het dogmatieke
spel van Edward Fox als de specialist in
alles wat kan ontploffen en het cynisme
van de inmiddels overleden Robert
Shaw, is „Force 10" een amusant stuk
entertainment geworden, waarbij de
spanning keurig gedoceerd wordt af
gewisseld met soms bevrijdende hu
mor. Prima recept.
EVEN EN ONEVEN
Het in deze tijd meest bekende komi
sche duo Bud Spencer en Terence Hill
zijn weer prima op dreef in hun nieuwste
lachsucces: „Odds en evens" (Even en
oneven), waarin de beide helden zich al
knokkend een weg banen naar de top
van een irritant geworden goksyndi-
caat Ze maken letterlijk schoon schip,
ook al zijn ze zelf verzot op gokken.
Zotte situaties wisselen elkaar in snel
tempo af, gedompeld in prima dialogen,
die de glimlach of de schaterlach con
stant op gang houden. Voor een
avondje zorgeloos filmkijken
Agathe Christi's „Moord op de Nijl"
met Peter Ustinov als de kleine (nou
ja. Belgische detective Hercule
Poirot, blijft nog een week in Amers
foort. Dit groots opgezette filmverhaal
rond een moord op een jonge vrouw, is
wel goed gemaakt, maar zal toch voor
namelijk de liefhebbers van Christie
kunnen blijven boeien van het begin tot
het eind Christie wist als geen andere
een detectiveverhaal te schrijven,
waarin alle personages als verdachte
nummer één konden worden be
schouwd. In deze verfilming is het al
niet anders en dat levert een ingewik
kelde affaire op, die door Poirot ten
slotte een tikkeltje geforceerd wordt op
gelost. Voor de echte liefhebbers. Met
JAWS II
De opvolger van Steven Spielberg
lijkt in de eerst helft vrij veel op Jaws I
Zij is net zo geraffineerd verfilmd als
Spielberg dat deed Pas in de tweede
helft krijgt het filmverhaal een ander
verloop, waarbij de zwangere witte haai
in alle hevigheid aanwezig blijft en als
een voortdurende bedreiging het film
doek beheerst. Voor mensen, die de
eerste „Jaws'-produktie niet hebben
gezien biedt ..Jaws II" voldoende (soms
spektakulaire) spanning Voor de an
deren zal ..Jaws II" grotendeels als een
ietwat slap aftreksel van de eersteling
worden beschouwdi
..Waterschapsheuvel", de verfilming
van Richard Adams" inniddels befaam
de boek door regisseur Marin Rosen,
blijkt ook in Amersfoort te zijn aange
slagen.
De poétisch-realistische tekenfilm,
die in aaneengeschakelde aquarellen
over het doek rolt met vaart, humor en
spanning, gaat in Euro de derde week
in Pessimisten hadden zo'n succes
niet verwacht Toch zijn de avonturen
van die konijnenstam in mensenland
niet alleen realistisch jn beeld gebracht,
maar hebben tal van herkenningspun
ten voor de kijker, waardoor.Watership
Down" blijft boeien van het begin tot het
eind. Warm aanbevolen!
.an de meest „ontroerende" momenten in de nieuwste Hill en Spencer- film „Odds and evens"
Aan de Madrileense universiteit,
waar hij begin twintiger jaren letteren
studeerde, maakte Bunuel kennis met
Salvador Dali. Bunuel interesseerde
zich toen al voor de film en schreef
filmkritieken. In Madrid hoorde hij ook
voor het eerst van het Surrealisme, dat
toentertijd in Frankrijk door schrijvers
als André Breton en Louis Aragon werd
geïntroduceerd en waarvoor de dichter
Apollinaire de naam bedacht Zij berie
pen zich op voorgangers als Rimbaud
en Lautréamont wiens „Beau comme la
rencontre d'un parapluie et d'une ma
chine coudre sur une table de dissec
tion" tot lijfspreuk van de beweging
werd. Evenals tevoren de Dadaïsten
rebelleerden de surrealisten tegen de
burgerlijke kunst De premissen waar
van deze uitging - zoals de conventio
nele logica - werden door hen verlaten.
De surrealisten daalden af in het onder
bewuste, de wereld van de droom, van
verdrongen en onderdrukte verlan
gens. Zij betoogden dat hun vrije ma
nier van associëren tot een vrije uit
drukking van het onderbewuste zou lei
den. maar kwamen daarbij eerder op
het spoor van Jung dan op dat van
Freud terecht.
Wat de film tot een zo dankbaar ter
rein voor de surrealisten maakte, was
het feit dat schijnbaar dissociatieve
beeldenreeksen en droombeelden een
film heel wel kunnen doen slagen Deze
aanpak is verwant met wat Eisenstein
d.m.v zijn „montage van attracties"
wilde teweegbrengen- een schok bij de
toeschouwer die hem uit zijn passiviteit
haalt
Bunuel. die in 1925 in Parijs aan de
Académie du Cinéma lessen volgde bij
Jean Epstein en diens assistent was bij
Mauprat en La Chute de la Maison
Usher, raakte met deze n.a.v. Abel
Gance in onmin. Hij keert terug naar
Spanje en vat daar met Dali het plan op
om een film te maken samengesteld uit
dromen die ze elkaar vertelden. Un
Chien Andalou werd door Bunuel ge
filmd in Parijs en werd helemaal ge
maakt vanuit de surrealistische men
taliteit: een shockbehandeling van het
publiek. Al in de eerste beelden lukt dat
voortreffelijk: Een balcon des nachts.
Een man (Bunuel) scherpt zijn scheer
mes. De man kijkt naar de hemel en ziet
een smalle wolk die naar de maan toe-
drijft. Dan: Het hoofd van een jong
meisje met wijd open ogen Op dat mo-
Filmagenda voor Amersfoort van don
derdag 4 januari tm woensdag 10 ja
nuari 1979
Grand 033-14632
Grand 1: Force from Navarone; dage
lijks: T3.30. 18 30-21.15 uur; zondag
13.30-16 00-18 30-21.15 uur. Toe
gang 12 jaar.
Grand 2: De Turkse Non: dagelijks:
13 30-18.30-21 15 uur; zondag: 13 30-
16.Ó0-18.30-21 15 uur Toegang vanaf
16 jaar
Grand 3: Even en Oneven, dagelijks:
14.00-19.00-21.45 uur, zondag: 14 00-
16.30-19 00-21 45 uur A l
Grand 4: Vakantieperikelen met funes
te gevolgen. Dagelijks 13 45-18 45-
18 45-21.30 uur Toegang a l
Grand 5: Veel liefs uit Moskou' dage
lijks: 13.45-18 45-21 30 uur; zondag
13.45-16.15-18 45-21 30 uur. Toe
gang vanaf 12 jaar.
Cinema 1: Jaws II: dagelijks: 13.45-
DOOR BERT VOS
In hel hol van de leeuw. Commando Navarone (met Robert Shaw en Edward
Fox) bezig met het bevrijden van partizane Marika. Beeld uit „Force 10 from
Navarone" van regisseur Guy Hamilton.
