i
„Ufo's boven de lage landen','
relativerend, analyserend
boek over mytisch fenomeen
boven de
laoeLanden
„Vestingwereld" en
„De weg naar het Oneindige"
Het Goede, het Kwade en het Slechte
in het Wilde Westen
THE INTERNATIONAL SF-YEARBOOK:
UITGEBREID, INFORMATIEF OVERZICHT
„Verloren groene droom','
poëtische SF-bundel
Weg uit het
duister, erg
spannend
Dodenrace, voor*
de liefhebbers
Samenstelling: Bert Vos
(oog
Leusder Krant - boeken
DONDERDAG 11 JANUAR11979
boeken, voor u besproken
„Unidentified Flying Objekts".
UFO's dus. Vliegende schotels, die
men niet thuis kan brengen. Plot
selinge lichtverschijnselen aan de
hemel. Landende buitenaardse
vaartuigen, die heuse afdrukken
achterlaten in de bodem van
moedertje aarde. Ufo's, het meest
mysterieuse fenomeen van de
laatste eeuwen. Massa's mensen zijn
er hysterisch door geworden of wer
den door anderen gek verklaard.
Massa's mensen zeggen kontakt te
hebben gehad met buitenaardse
mannetjes en vrouwtjes. Grote en
kleine. Groene, rode, gele, zwarte.
Ufo's. Veroorzaakt door plotselinge
flitsen van verstandsverbijstering?
Honderden geleerden in de hele
wereld hebben zich met dit feno
meen bezig gehouden en houden
zich er nog mee bezig. Ach zult u
denken, die dingen gebeuren altijd
ver van mijn bed. Altijd in Amerika, in
Italië of Japan. Nederland is wellicht
te klein, daar vliegen de maan- en
marsmannetjes of de afgezanten van
Andromeda overheen. Nederland
zien ze niet... Een vergissing, want
elk land heeft haar eigen inmiddels
legendarisch geworden Ufo-waar
nemingen. Ook Nederland.
Hans van Kampen, verbonden aan
de Stichting Mens en wetenschap en
tevens lid van het Nederlands Ufolo-
gisch Studie Centrum, heeft over die
verschijnselen in Nederland een boek
geschreven: „Ufo's boven de lage lan
den", dat kortgeleden verscheen bij de
uitgeverij De Kern te Bussum
Een prima boek moet ik zeggen, want
het zet niet alleen alle Nederlandse
Ufo-waarnemingen op een rijtje, maar
het scheidt tevens het kaf van het ko
ren. Van Kampen is er in geslaagd om
vanuit zijn eigen discipline (hij houdt
zich bezig op terreinen van natuur en
wetenschap) èn vanuit zijn belangstel
ling voor de Ufologie een nuchtere kijk
op het Ufo-fenomeen te geven. Van
Kampen is daarbij niet over een nacht
ijs gegaan. Het zijn niet allemaal losse
opmerkingen, maar er is duidelijk over
nagedacht Relativerend misschien,
maar zonder het Ufo-fenomeen bela
chelijk te maken, wat verschillende
schrijvers voordien vaak wel hebben
gedaan. Ufo's moet je in eerste instan
tie ernstig nemen. Elke Ufo-melding
wordt dan ook door het Nederlands
Ufologisch Studie Centrum nauwkeurig
onderzocht. Vandaar dat Van Kampen
kon putten uit een schat aan gegevens,
waarbij ook veel al dan niet authentiek
foto-materiaal.
Naast een uitgebreide selectie van
Nederlandse Ufo-waarnemingen, met
daarbij een uitgebreid verslag van de
bevindingen der onderzoekers en de
uitslag van deze onderzoeken, gaat
Van Kampen dieper in op uitspraken
van anderen over Ufo's in binnen- en
buitenland. Dan komen we terecht bij
Jung (Ein Moderner Mythus) en Hynek.
We worden gekonfronteerd met het
beruchte Condon-rapport (een omstre
den verslag van Amerikaanse Ufo-mel
dingen. samengesteld onder leiding
van prof Condon in opdracht van de
regering van de VS) en met meningen
van geleerden en „leken". Ruim 200
bladzijden en dat is niet niks als men
denkt, dat er in Nederland niets te bele
ven is op het gebied van Ufo's
Zelf heb ik ooit eens het idee gehad
gevolgd te zijn door zo n Ufo. Uiteraard
op een schemerige winteravond reed ik
eenzaam op een provinciale weg, toen
ik werd opgeschrikt door knipperende
rode lichten, die me schenen te volgen.
Een uitgebreid overzicht
met opzienbarende onthuÜi
Op 30 juni 1973 werd tijdens een zonsverduistering boven Middcn-Afrika een
Ufo gefotografeerd. Enkele geleerden trachtten deze foto geheim te houden,
om zo fantasten geen kans te geven.
til
11
tii
tn
In
in
11
I»« |M
Nogal heldere lichten. Ik kreeg er bijna
hartkloppingen van, want ook ik had
enkele boeken over Ufo's in m'n
boekenkast staan en kende het feno
meen. Ik ben gestopt en heb ontdekt,
dat ik met een gewoon vliegtuig te ma
ken had dat wat laag vloog en op punt
stond een landing uit te voeren op een
nabijgelegen vliegveld Waarmee ik
maar zeggen wil, dat Hans van Kampen
gelijk heeft als hij zegt, dat een „nor
maal" lichtverschijnsel door de interp
retatie van de waarnemer al gauw kan
veranderen in een Ufo-waarneming. De
angst kan hierbij zeker een rol spelen.
Aan de andere kant is het ook niet zo,
dat Ufo's niet bestaan Er blijven altijd
nog tal van onverklaarbare waarnemin
gen over, gedaan door betrouwbare
getuigen. In de VS, maar ook elders in
de wereld, zoals in ons eigen kik
kerlandje.
Aanvankelijk was dat geval op de
Leusderheide ook „onverklaarbaar".
De onderzoekers van het Nederlands
Ufologisch Studie Centrum (waaronder
de auteur Hans van Kampen) schreven,
dat het een grap kon zijn, maar dat aan
de andere kant geen enkele reden voor
deze grap bestond en dat het verhaal
dus waar zou kunnen zijn. Later bleek,
dat het inderdaad een grap betrof,
waarbij de „dader" en zijn medeplichti
gen het studie-centrum op de proef wil
den stellen. Zij waren verrast door de
grondigheid waarmee het onderzoek
werd verricht De onderzoekers waren
van mening, dat het een te gede
tailleerd verhaal was. „Er was een te
veel aan gegevens" schreef Van Kam
pen, Vandaar de konklusie: het was een
droom.
Dromen zijn bedrog, zegt een
spreekwoord, maar sommige Ufo
waarnemingen hoeven geen bedrog
te zijn. Het laatste woord over het
.fenomeen is nog lang niet gesproken
en de (soms felle) diskussies worden
met evenveel koppigheid voortgezet
als waarmee serieuze onderzoekers
het fenomeen (en de waarnemingen
te lijf gaan. Mythe of realiteit? Wie het
boek leest van Hans van Kampen
komt allicht iets dichter bij de waar
heid. En misschien ligt de waarheid
wel in het midden...
V.
„Ufo's boven de lage landen", door
Hans van Kampen. Uitgeverij De Kern
te Bussum. Paperback. Prijs 24,50.
Met foto's en tekeningen.
Op 30 juni 1973 werd tijdens een
zonsverduistering boven Midden-
Afrika een Ufo gefotografeerd. En
kele geleerden trachtten deze foto
geheim te houden om zo fantasten
geen kans te geven.
i
jr%!
Meer dan een spannend bcx
'Weg uit het duister' van Cecilia fl
holomew. Het gaat over een meisp
op haar achtste verdwijnt, omd<
haar broertje gedood heeft. Als ze
wassen wordt, komt ze vrij voor
proefperiode van een jaar. Dat.is
gemakkelijke tijd, omdat zij,
proefperiode onder stringente
waarden bij haar ouders doorbrfl
Die mensen hebben in veel meer
dere mate dan het meisje zelf de
affaire verwerkt en vooral de v
speelt een uiterst dubieuze rol.
Maar er is meer. Het meisje 9c
steeds meer te weten over wat zic^rc
dertijd heeft afgespeeld en op eer>n>
geven moment is onafwendbaar doe<
lijk dat haar broertje niet het lajai
slachtoffer is. dat in het boek is gaal
len.Een redelijk leesbaar verhaal .de
Nederlands vertaald door Hesteyar
bach.
3r<
Cecilia Bartholomew: i|e
Weg uit het duister ne
Alphen aan de Rijn 1978 ,A.
Prijs: 19,50
Uitgeverij A.W. Sljthoff
De Grand National is de belangrijke
steeplechase voor paarden ter weva
en dat evenement werd door John V
come uitgekozen als decor voorvn
thriller 'De Dodenrace'. HoofdrolsppU
in het verhaal is een renbaanversdk
gever die op meer dan één paard
Hij heeft een paard gekocht van se
rijke heer, met wiens dochter hij bo\fni
dien een verhouding heeft. Aan de hde
van deze figuur wordt de lezer Ko
nengeleid in een wereld met veel pW<
den, chantage, fraude, moord 3e
merkwaardige mensen, zoals daarSti
hitsige jockeys en nimfomane rijkesc
mes. Wie zowel van thrillers als d£
paarden houdt, zal zijn geluk nielic
kunnen.
A
D
John Welcome
De Dodenrace
Utrecht 1978
Uitgeverij; Bruna
SI
Kortgeleden verscheen bij de uit
geverij Rostrum bv te Haarlem het
„International Science Fiction
Yearbook 1979", een produktie van
uitgeverij Quick Fox en samen
gesteld door Colin Lester. Deze
Amerikaanse uitgave biedt voor de
liefhebbers van dit genre een bijzon
der omvangrijke schat aan informa
tie. Voor zover mogelijk „up to date"
bijgewerkt tot 1978.
Het jaarboek biedt de belangstellen
den uitgebreide overzichten ten aan
zien van nieuwe en oude tijdschriften,
kunst in de SF, nieuw verschenen boe
ken. vertalers, literaire agenten, toege
kende prijzen, kritieken, fanzines, SF-
verenigingen, organisaties, nieuw uit
gekomen fifms, science fiction op TV,
radio en drama, muziek en platen etc
etc.
lands-Belgische conventies met kon-
taktadressen etc
Wezenlijke informatie over alles
wat met SF en fantasie te maken
heeft dus en beslist de aanschaf
waard. Zeker als men verder wil kij
ken dan de Benelux-grenzen. En
voor de prijs hoeft u het niet te laten.
V.
„The International Science Fiction"
samengesteld door Colin Lester. In
Nederland uitgebracht door Uitgeverij
Rostrum bv te Haarlem. 394 pagina's
paperback - 15,95. Met veel illustra
ties.
De vorig jaar van start gegane uit
geverij, die zich onder meer speciali
seert in science fiction, Gradivus bv
te Ridderkerk, is aardig bezig met het
uitbreiden van een reeks met inte
ressante nieuwe delen. Kortgeleden
verschenen weer twee nieuwe ro
mans: „Vestingwereld" van James
Gunn en „De weg naar het oneindi
ge" van Robert Silverberg.
„Vestingwereld" van James Gunn is
van deze twee wel de beste. James
Edwin Gunn, geboren in 1923, begon
na de tweede wereldoorlog te schrijven.
Naast romans verscheen van zijn hand
ook het boek „Alternate Worlds: the Il
lustrated History of SF".
In „Vestingwereld" (The Fortress
World) maken we kennis met William
Het SF-jaarboek zit gedegen in el
kaar en bovendien heeft Leaster zich
niet beperkt tot de Engelstalige landen,
om maar een voorbeeld te noemen,
maar heeft alle landen, waar aan SF
wordt gedaan, betrokken in zijn infor
matie. Ter controle kan men de Neder
landse gegevens opslaan en dan blijkt,
dat die gegevens vrij volledig zijn, ook al
zijn er intussen weer verschillende
mutaties ontstaan Opvallend is de be
perktheid, waarmee Nederlandse SF-
uitgevers acte de presence geven De
Nederlandse tijdschriften Orbit en Es-
sEf staan er in de Nederlandse
science fiction-verenigingen, over
zichten van de Europese en Neder-
Dane een acoliet in een klooster van De
kerk. Die kerk beheerst de religie van
het bewoonde heelal, ook al doet ze dat
in een volledige onderwerping aan de
bestaande wereldse machten. Het
tweede rijk is uiteengevallen. Planeten
zijn weer op zichzelf aangewezen De
eenheid tussen de volkeren is verdwe
nen. De kerk is eigenlijk nog het enige
samenbindende element, ook al is haar
invloed en macht uiterst beperkt.
William Dane wordt gekonfronteerd
met de harde wereld buiten het klooster
en de kerk en treedt noodgedwongen
uit, nadat hij de halve kathedraal in puin
heeft geschoten in een gevecht met zo
genaamde Vrije Agenten, die op zoek
zijn naar de geheime steen, een zuiver
kristal dat heel wat waard moet zijn.
Dane is al spoedig verwikkeld in de in
triges van de planeet en de machten
achter het web. Hij maakt zich enkele
nuttige eigenschappen meester en bin
nen afzienbare tijd wordt hij van ge
jaagde de jager. Op zich is ..Ves
tingwereld" een prima geschreven
avonturen-SF, maar het verhaal bevat
wel iets meer dan louter de spanning
van avontuur en sensatie en dat maakt
de roman net een tikkeltje beter dan
gelijksoortige SF-verhalen.
„De weg naar het oneindige" van de
bekende SF-auteur Robert Silverberg
bevat ook godsdienstige elementen,
maar die zijn anders gebruikt, dan Gunn
dat deed. In „De weg naar het oneindi
ge" is sprake van een godsdienst, die
door een scheuring in de top een uitqe-
n«
te
d<
treden kerk baart. De moederkerk^
Aanbidders van het Blauwe Vuur, onb
leiding van de legendarische stictff
Loei Vorster (geen familie van de hir
ge Zuid-afrikaanse staatsman...) h
de grootste invloed op de aarde
deels op mars. Haar tegenhanger,
Transcendente Harmonisten-k(
heeft de grootste macht op het geva
lijke, stugge en vijandige Venus. Silv
berg beschrijft echt wel boeiend de v
schillende ontwikkelingen van d(
twee kerken en haar voormann
maar haalt daarbij niet het peil van
mes Gunn. „De weg naar het oneii
ge" blijkt uiteindelijk de weg te zijn
de twee kerken naar het oneindige
het heelal, naar de sterren. Daar is
heel vernuftig komplot voor nodig,
wel.
„Vestingwereld", door James Gu
Vertaald door Rie Keehuis („The F
tress World" -1955) Uitgave: Gradh
bv te Ridderkerk. Paperback 231 bl
„De weg naar het oneindige" (1
open Sky - 1967), vertaling 1
Schilling. Gradivus bv. Paperback. 1
blz.
Het Spectrum, één van de oudste
uitgeverijen op het gebied van SF,
weet zo nu en dan beslag te leggen
op uitstekend SF-materiaal. Een
voorbeeld daarvan is de nieuwe
bundel korte verhalen onder de titel
„Verloren groene droom", door het
Spectrum in de Prisma-reeks uitge
bracht onder nummer 1853.
In totaal veertien verhalen, die stuk
voor stuk van een uitgebalanceerde
kwaliteit zijn, zorgvuldig bijeenge
bracht. Verhalen van niet alleen de klin
kende namen als Harrison, Lafferty,
Silverberg en Simak. maar ook van
schrijvers of schrijfsters, waar ik nau
welijks van heb gehoord en die beslist
niet onder doen voor het vakwerk van
de „grote meesters der SF-vertel-
kunst
Neem nu bijvoorbeeld het verhaal
„Een gezel voor Icarus" van Vonda
Mclntyre. Evenals eerder in Nederland
verschenen verhalen van deze schrijf
ster is dit een verhaal, dat uitblinkt door
poëtische zeggingskracht Het titel
verhaal „Verloren groene droom", be
gint als een wat afgezaagde „succes
story", maar Alan Dean Foster slaagt er
in om dit om te bouwen tot een ont
roerend SF-verhaal over paarden en
mensen.
Lafferty schreef een cynisch getint
verhaal „En noem mijn naam", waarin
hij de mensheid voor de verzamelde
dieren-wereld te kijk zet Een verhaal
met een religieuse tendens, maar luch
tig en met humor gebracht Pohl en
Kornbluth borduren voort op het thema
van een man in de middeleeuwen, die
gedachten heeft over zaken, die in onze
huidige tijd niet zouden misstaan. Al
leen: het is jammer, maar de man is
lijfeigeneHij heeft het veel te druk om al
die boeiende gedachten onder woor
den te brengen, op papier te zetten en
hij is niet „hoog" genoeg om naar te
worden geluisterd. „Stille roemloze
tam" is niet zozeer SF, dan wel goed
gebrachte fantasy zonder overbodige
franje
Een uitschieter is ook het verhaal
„Pelgrim, ik schenk u het leven" van G
R. Dickson, waarin een simpele vlinder
een belangrijke rol speelt in de str
tegen buitenaardse overweldigers.
„Verloren groene droom" is e<
pracht van een verzameling verh
len, waarin de avonturen-SF or
breekt en het accent voor een gro
deel wordt gelegd op de menselijl
aspekten van heden, verleden
toekomst. Uitstekend vertaald do
Frank Klinkspoor.
Bert Vo
„Verloren groene droom", korte vi
halenbundel SF. Uitgegeven door t
Spectrum te Utrecht In de Prlsrr
reeks nr 1853. 204 blz. pocket Pr
6,90.
In Nederland worden eigenlijk erg
weinig boeken over het medium
„speelfilm" geschreven. De meeste
informatie komt uit de Engelstalige
landen, waar in tegenstelling met
Nederland, veel aandacht wordt be
steed aan speelfilms, regisseurs,
acteurs en actrices. Daar ook wor
den bepaalde genres in de speelfilm
haarfijn doorgelicht en geanaly
seerd. Het is daarom verheugend te
konstateren, dat de laatste tijd een
kentering is ingetreden en ook in
Nederland specifieke filmboeken
verschijnen. Dat dit soort boeken
aan een behoefte voldoen, lijdt bij mij
geen enkele twijfel. Van de film
kenner Tomas Leeflang verscheen al
eerder de boeken „Stan en Ollie
(1977) en „Mij Tarzan, jij Jane"
(1978). Voor mij ligt het derde boek
van Leeflang: „Het Goede, Kwade en
Slechte in het Wilde Westen" en het
behandelt - dat is duidelijk - de
western.
De western is onuitroeibaar Na de
eerste (The great train robbery - in
1903) zijn er duizenden gemaakt en
hebben vrijwel allemaal hun weg ge
vonden naar de bioscopen, waar ook
ter wereld Mijn eerste kennismaking
met de speelfilm, met de bioscoop, was
via een western. Nadien heb ik er nog
heel wat gekonsumeerd, omdat de eni
ge mogelijkheid om naar de film te kun
nen op zondagmiddag was en dat was
de typische western-middag in dat
kleine bioscoopje Westerns gingen en
gaan er in als koek.
Thomas Leeflang heeft in zijn over
zicht getracht de liefhebbers van de
western een indruk te geven van het
ontstaan, de geschiedenis en de ver
dere ontwikkeling van het fenomeen.
Hij is beslist in zijn opzet geslaagd. Het
is een plezierige bezigheid om dit over
zicht door te lezen, de talrijke foto's te
bekijken. Een ontwapenend boek, on
danks de talrijke wapens. Voor de
liefhebbers van de film, die zich tot nu
alleen maar hebben bepaald tot het kij
ken naar en niet tot het lezen over films,
biedt „Het Goede. Kwade en Slechte in
het Wilde Westen" een schat aan ach
tergrond-informatie en illustratie-mate
riaal uit klassieke èn moderne wes
terns De moeite van het aanschaffen
ruimschoots waard!
V.
„Het Goede, Kwade en Slechte In het
Wilde Westen", door Thomas Leef
lang. Uitgegeven door Het Spectrum te
Utrecht. Paperback. Met lijsten van
filmtitels, regisseurs en acteurs. Prijs
16,50.
