20 tot 30°/o voordeel
Slijterij
Europese soldaten
van 1550 tot 1650
Gereedschap,
houd
onder-
Parallelweg 22 Woudenberg.
WOCNSDAQ17 JANUAR11979
LEUSDER KRANT
ln veel huishoudens is men meer tijd
kwijt met het opzoeken en soms ook het
in orde maken van het benodigde ge
reedschap dan met het karwei zelf.
Voorkom dit door elk stuk een behoor
lijke vaste plaats te geven (in een la
onder de werkbank, een ladenkast, ge
reedschapskist, hangkast).
Zorg dat alles klaar voor gebruik en
schoon is. Een simpele, goed gekozen
basauitmsting van goed onderhouden
kwaliteitsgereedschap is beter dan een
dure maar verwaarloosde „verzame
ling" van uiteenlopende kwaliteit.
Sommige dingen, met name kwasten,
zijn al niet meer geschikt voor kias-
sewerk als ze na het eerste gebruik niet
vakkundig worden schoongemaakt.
Hieronder willen we ons beperken tot
twee geregeld terugkerende facetten
van het gereedschapsonderhoud. N.l.
het slijpen van snij kanten en het richten
van zaagbladen.
SLIJPEN
Dit gebeurt met een elektrische of
handslijpmachine met een amarilsteen
met een diameter van minstens 13 cm.
Voor het wetten is verder een wetsteen
nodig, waarmee de braam van de snede
wordt gehaald. In veel gevallen wordt
het oppervlak van de steen hiervoor
met water of olie bevochtigd
(„oliesteen").
Alle snijgereedschap voor houtbe
werking wordt „tegen de snede in" ge
slepen dat wil zeggen, de steen draait
naar de beitel toe. Let er bij het slijpen
van houtbeitels op dat de snede zuiver
haaks op de steen staat. De volkomen
vlak geslepen achterkant van een bei
telblad moet blank zijn. Is er roest op
gekomen, dan moet die eerst met de
wetsteen verwijderd worden. De vrouw
(de schuine kant die aan de snede grenst
mag niet te kort of te lang zijn. Een te
korte vouw snijdt niet maar drukt het
hout opzij, en een te lange breekt te
gemakkelijk af. Verder mag de vouw
niet hol of bol zijn. Na het slijpen wordt
het blad droog afgewreven. Bij elektri
sche slijpapparaten is de steen meestal
smaller dan de beitelsnede, en dat moet
die bij het slijpen dus gelijkmatig heen
en weer worden bewogen. Voor elke
slijpbewerking geldt overigens dat
oververhitting tegen alle prijs voorko
men moet worden. Daarom langzaam
en voorzichtig werken, en zeker niet te
hard drukken.
WETTEN
Het wetten gebeurt als volgt. Eerst de
wetsteen bevochtigen met water of
olie. De achterkant van het beitelblad er
plat op leggen en met vlakke cirkelbe
wegingen de braam van de smjkant ha
len, althans naar de andere zijde ombui
gen. Vervolgens wordt de vouwkant
gewet Iets schuin op de steen plaatsen,
een paar keer zonder druk heen en weer
bewegen en dan in cirkels verder gaan.
Probeer nooit een snede droog te wet
ten. Werk afwisselend aan de achter- en
de voorkant van het blad, totdat de
braam helemaal verdwenen is. Ga met
het wetten niet te lang door en gebruik
de steen helemaal tot aan de rand, an
ders krijgt hij een kom in het midden
De steen af en toe met een schone lap
afvegen en dan opnieuw bevochtigen.
Ook slijpen is een bewerking die men
niet te veel moet uitvoeren. Een goed
geslepen beitel kan men een paar keer
met alleen wetten weer scherp maken.
Dikwijls wordt de scherpte na de twee
de of derde maal wetten beter dan na de
eerste keer
HET SCHERPEN VAN EEN
ZAAGBLAD
Een scherpe, zuiver langs de mar-
keringslijn verlopende zaagsnede is al
leen te bereiken met een goed gericht
blad. Een nieuwe zaag voldoet aan die
eis, en blijft dat ook een tijdlang doen.
Maar dan wordt hij bot. De vakman kan
dat weer in orde maken. U kunt het aan
hem overlaten (geef hem dan bij voor
keur een paar zagen tegelijk), maar een
andere mogelijkheid is zelf door oefe
ning een vakman in het richten van
zaagbladen te worden. Eenvoudig is dat
overigens niet, en bovendien heeft u er
wat speciaal gereedschap voor nodig.
De aanschaf hiervan is alleen lonend als
u veel zaagt, dus vrij vaak zaagbladen
moet scherpen en richten. Het zijn een
zaagklem, een zaagvijl en een zaagzet-
ter of -zettang. De zaagklem dient om
de zaag bij het vijlen van de tanding in
vast te zetten. Desnoods kan men in
plaats ervan twee brede hardhouten
lijsten nemen, die aan weerskanten van
het blad in de voortang van de schaaf
bank of in de bankschroef worden ge
klemd. De tanden worden gericht dat
wil zeggen allemaal even hoog ge
maakt, met een blokvijl zonder hecht
(uitzondering) en gescherpt met een
driekwart vijl (voor lintzaag gebruikt
men een vijl met geronde kanten).
ZAAGVIJL
Zaagzetter of zettang is nodig om de
tanden te zetten, dat is afwisselend iets
naar links en naar rechts om te buigen.
Het scherpen is te verdelen in drie be
werkingen: richten, zetten en doorvij-
len. Pas bij het doorvijlen krijgen de
tanden hun oorspronkelijke, driekante
vorm en scherpe snede Deze bewer
king is van de drie wel het gemakkelijkst
en komt ook het vaakst voor omdat een
goed gericht en gezet blad door bijvijlen
zeker een paar keer weer goed scherp te'
maken is. In de praktijk verloopt het
scherpen als volgt: Eerst wordt het blad
schoongeveegd en in de zaagklem ge
zet. Dan wordt de tanding gericht met
een niet te grove blokvijl, die vlak over
de tandpunten wordt bewogen. Vervol
gens geeft men de op deze manier afge
vijlde tanden weer hun driehoekige
vorm terug, en wel door vijlen met de
driekantvijl.
boeken,voor u besproken
Samenstelling: Bert Vos
Zolang er mensen zijn, is er strijd
geweest. Het begon met - zoals u
wellicht nog wel weet - Kaïn en Abel
en er is sindsdien geen eind aan ge
komen. Machtige legers van al even
machtige volkeren overspoelden op
geregelde tijden het land, vaak met
een nogal vage taakstelling of naar
aanleiding van een vrij simpel me
ningsverschil. Soldaten. Gehuurd of
dienstplichtig. Er zijn soldaten in al
lerlei soorten geweest. Wie zich
daarvoor interesseert kan daarvoor
natuurlijk in allerlei op het militaris
me gerichte musea terecht. Men kan
ook gaan lezen.
Kortgeleden verscheen bij de uitge
verij Fibula - Van Dishoeck in de verta
ling van Karina Zegers de Beijl ..Euro
pese soldaten 1550-1650" van
Geoffrey en Angela Parker, een oor
spronkelijke uitgave van de Cambridge
University Press, 1977. Het is een on
derdeel van de serie ..Cambridge intro
duction to the history of mankind".
In zo'n 64 bladzijden, rijk geïllu
streerd, vertellen de schrijvers hoe in de
periode van honderd jaar (1550-1650)
het soldatenleven reilde en zeilde en
dat levert een boeiend verhaal op met
tal van interessante, soms niet beken
de, gegevens
De in de geschiedenisboeken in en
kele regels beschreven veldslagen krij
gen hierdoor wel een wat dieper relief.
Je weet, na het lezen van dit boek, een
tikkeltje méér over het fenomeen „sol
daat" en zeker over de tijd tussen 1550
en 1650. Honderd jaar soldatenleven.
Een bonte mengeling aan uniformen,
wapens en machthebbers.
Onder begeleiding van tromgerol™
en trompetgeschal. In gelid. Het
vaak een kwestie van prijs-schieten
moest al een slecht schutter zijn, wi
je een tegenstander missen. Zo g«
dat. Een eigenlijk onvoorstelbaar vrcr
en dwaas gebeuren (als je de slack
toffers eventjes buiten beschouw
laat) vergeleken met de oorlogen
later zouden volgen in de twintig
eeuw
„Europese soldaten 1550-1650
een erg informatief boekwerk(je) oolL
valt er natuurlijk oneindig veel mééi
vertellen over het soldatenleven y
toen. Vandaar ook, dat dit bedoeld isi
een introduktie op eventuele verd>
studie.
Voor de leek is dit boek, meg
dank zij de illustraties, verheldere^
en tevens verbijsterend. Oorlog l$|
lang geen padvinders-spellet^
meer
k
„Europese soldaten 1550-1
door Geoffrey en Angela Parker
Uitgave: Fibula-Van Dishoeck
Haarlem, 1978. Paperback. Pir<
13,50.
i
i
ii
<1
o
Keiharde gee
schouderkarbonade
lage prijzen!
kilo mooie schouderkarbonade-
kilo fijne ribkarbonade
kilo blanke haaskarbonade
kilo malse haasfilet
kilo hamrollade
4 stuks echte wienerschnitzels.
500 gram varkenspoulet
150 gram ontbijtspek
200 gram gebraden kalfsgehakt.
Voorburg f
Hiitrawoudi
Hoogvliet 23
Voorburg Parkweg 103 Voorburg Mgr. v. Steelaan 456 «Dén Haag Zwedenburg 155 Den Haag Denenburg 49
•Ftljnsburg Oegatgeesterweg 48 Voorschoten Papelaan 2 Hazerswoude Rijndijk 248 Katwijk Voorstraat 63
Wassenaar v. Hogendorpstr. 67 Monster Molenstraat 46 Woudenberg Parallelweg 22 Alphen a/d Rijn Pr. Hendrikstraat 69
Qouda Ferd. Huyckstraat 1a
geldig van donderdag t/m woensdag
Vlek jonge jenever
De Kuyper vieux
Florijn citroenbrandewijn
Hulsink veluwse jagers halfzoete kruidenbitter
Bailey's Irish cream
Bacardi rum
Aloxe Corton A.C. 1974 'n volle rode Bourgogne
Chateau Viramont A.C. 1975 'n rode Bordeaux—
Fijne hand/perssinaasappelen Vh kilo
Hart zuurkool 15 kilo
Golden Delicious 1 kist 15 kilo_
Goudreinetten per kist a 15 kilo_
Champignons 250 gram
.798
.998
_155
500 gram gemengde drop
Bic aansteker met gratis ballpoint
