Flitsend spel in „Mijn vriend, of het
verborgen leven van Jules Depraeter"
Nieuwe raadsman wil onderzoek heropenen
:0NS RADEMAKERS' VISIE OP DE ZAAK JESPERS
Boeiende „fantasie" met
authentieke ondertoon
GUY JESPERS EN DE WAARHEID
Mr. Jean van Londersele:
„Film volgt de visie van de heer Jespers"
EEN VERGISSING
Leusder Krant - Kiik op de film
DONDERDAG 5 APRIL 1979
EEN JAAR
Een jaar lang was België in de ban
van deze zaak. 10 maanden vooron
derzoek en 2 maanden proces. Het
langste proces uit de Belgische rechts
geschiedenis Wat was er gebeurd? Op
een avond houdt de Rijkswacht een
auto aan met een defect achterlicht De
bestuurder, een automonteur, doet zo
zenuwachtig dat de agenten zijn baga
geruimte gaan onderzoeken. Daarin
vinden ze een kapitaal aan effecten,
goud, juwelen en spaarbrieven. De
komplete buit kortom van een raadsel
achtige overval op een oude ex-opera
zangeres en een nog veel raadselach
tiger roof uit haar zwaar bewaakte
bankkluis. Maar de politie vindt in de
auto nog meer, een kartonnen mapje
met papieren die beschuldigend zijn
voor een belangrijk man op het Gentse
Paleis van Justitie: de onder
zoeksrechter Jespers.
PAPPOT
De monteur reed de auto in opdracht
van Luc de Cramer, een joviale klets
majoor en louche zakenman, die in veel
Gentse potten pap een stevige vinger
had. Een vinger waaraan altijd wel een
paar miljoen bleven kleven als het De
Cramer beliefde zijn vinger weer uit die
pappot te tillen
Toen de Gentse politie deze za
Een uitoverige reeks zware be
schuldigingen. De Cramer had geen
seconde moeite om die waar te maken.
Nooit zat hij met de mond vol tanden. In
dagenlange verhalen kwam hij met uit
spraken die allemaal klopten als een
bus en met genoeg tastbare bewijzen
om wel 10 rechters achter de tralies te
brengen. En als tijdens het proces iets
niet klopte en als hij wel eens in zijn
woordenvloed werd gestuit en als de zo
op het oog sluitende bewijslast door
Jespers zelf of diens advocaten werd
opengebroken, dan redde De Cramer
zich eruit met vlag en wimpel. Door als
een aal onder de vragen uit te kronke
len. Door grappen te vertellen. Door
boos te worden. Door te gaan zitten
mokken. Door de lachers op zijn hand
te krijgen. Door - als slimme gewiekste
volksjongen - de trage, niet zo vlot
sprekende rechter Jespers de ene vlieg
na de andere af te vangen.
Toen na een proces van 2 maanden
(III) de jury zich terug trok om te beraad
slagen over schuldig of onschuldig was
alles nog even onduidelijk als aan het
begin: was het nu allemaal waar, of was
alles door De Cramer verzonnen? Had
De Cramer alle „bewijzen" zelf gecon
strueerd. lang tevoren, om - als zijn
duistere praktijken ooit aan het licht
zouden komen - mensen te kunnen
chanteren die hem uit de gevangenis
zouden kunnen houden. Iemand als
Jespers bijvoorbeeld, die met één pen-
nestreek verdachten binnen of buiten
de cel kon houden?
UITGANGSPUNT
De makers van de film hebben dit
proces gebruikt als uitgangspunt voor
een eigen interpretatie. Om een zekere
vrijheid te houden ten opzichte van de
werkelijkheid hebben zij de namen van
de personages veranderd. Zij zijn niet
uitgegaan van de figuur van de rechter
(hoewel de rechtszaak in Belgie „De
zaak Jesper heette), maar van die van
dé fantast De Crarfier die in de film
Depraeter heet Om te laten zien hoe
een begaafde mooiprater het voor het
zeggen kan krijgen en met zijn fraaie
woorden iedereen kan inpakken, kreeg
de film een ondertitel mee. „Het ver
borgen Leven van Jules Depraeter" De
Cramer was eens autoverkoper. En een
autoverkoper handelt in staal en il
lusies.
Zo ook de Depraeter. Hij helpt men
sen aan illusies:
- een sukkel van een wereldverbete
rende uitvinder spiegelt hij voor dat
hij diens vinding op het gebied van de
kankerbestrijding zal helpen verwe
zenlijken;
- een goedzak van een rechter spie
gelt hij voor dat hij net zo n grote
geldmaker zou kunnen worden als
zijn overleden vader,
- een oude operazangeres spiegelt hij
een truc voor om de belastingin
specteur te misleiden zodat ze bij het
overlijden van haar man niet de helft
"'van haar geld aan de staat zal kwijt
raken; - zijn vriendin laat hij doen
en zeggen wat hij wil met de belofte
hun beider kinderen te echten,
- zijn gedweeë garagehulp snoert hij
de mond met de steeds herhaalde
kreet „horen, zien en zwijgen".
vervolg op pagina 31
AMERSFOORT - Deze week gaan de eerste Paas-premières, ook in
mersfoort, van start. Dat is dan in de eerste plaats de Nederlandse première
an ,,Mijn vriend, het verborgen leven van Jules Depraeter'' van de Neder-
indse regisseur Fons Rademakers, waarin een boeiende visie wordt gege-
en op de inmiddels roemruchte rechtszaak rond de Gentse onder-
oeksrechter Guy Jespers. met Peter Faber en André v. d. Heuvel in de
oofdrollen. (Grand 3).
Voor de lachgrage filmkijkers kan men komende week in Amersfoort ook ruim-
choots terecht. In Cinema 1 gaat de nieuwste Louis de Funès-film „De gendarme
et ze vliegen" van start in Nederlandse première, terwijl Grand 1 de Nederlandse
emière brengt van „Les Bronzes" (Debruinbakkers), een vrolijke, licht satirische
jk op een vakantiedorp in Afrika. Grand 4 brengt ..Kentucky Fried Movie", een
m, waar ook om te lachen valt als je er gevoelig voor bent Nieuw is verder „Black
ut" (Stroomstoring) in Duo 2 en natuurlijk de sex- en pornovoorstellingen in Duo 1
kamermeisjes staan voor u klaar en „De complete verleiding"). In de nachtvoor-
ellingen van Duo 2 wordt een reprise van de SF-horrorfilm „The Car" gebracht,
aarin een auto op hol slaat en als een duivel angst en verderf zaait in een klein
merikaans stadje.
Voor de komende paasdagen extra plezier voor de kinderen. Naast de
indermatinee in Euro Cinema, waar „Billy Turf' z'n avonturen beleeft en de
ouis de Funès-film, die natuurlijk goed is voor volledig familie-plezier,
engt Grand 2 een speciaal paasprogramma: „Het Popey Super Festival" op
iterdag-, woensdag- en zondagmiddag. Let u tussen haakjes wel even op de
iet ingang van donderdag gewijzigde aanvangstijden? Het kan u ergernis
esparen.
Misschien overkomt het u ook
nog eens. dus niet direkt beginnen
met lachen. Iedereen kan vergis
singen maken, wees maar eerlijk.
Dat was in ieder geval het geval
met een kennis van me. die iedere
werkdag 's morgens vroeg uit de
warme veren kruipt om op z'n fiets
naar het Amersfoortse station te rij
den voor een traditionele foren-
sentocht naar Amsterdam. En ach.
zo 's morgens vroeg wil je het nog
wel eens niette best zien, nietwaar
Mijn kennis maakte het wel erg
bont. maar het zij hem tot troost, dat
hij niet alleen stond.
Het was nogal koud die vroege
morgen, maar voor de rest ging al
les helemaal naar wens. Een tikkel
tje glad was het verdorie ook weer.
maar erg ernstig kon dat niet wor
den genomen en bovendien met
zo'n prachtige fiets-sneeuwketting
bij de hand moest het allemaal wel
lukken. Geen problemen dus. De
trein was verwarmd en de dagelijk
se metgezellen waren allemaal pre
sent. De krant werd zorgvuldig
doorgenomen om de nodige dis-
kussie-punten op te leveren en voor
je het weet s.tond je op centraal.
De morgen verliep ook volgens
het te verwachten patroon. Geen
problemen die weer andere pro
blemen uitlokten, niets van dat alles.
Gewoon een lekkere werkdag, dus.
De telefoon ging maar dat ding
stoorde wel vaker. Het was zijn
vrouw. Zou er thuis iets aan de hand
zijn9 Dat was inderdaad het geval,
getuige de volgende boeiende
dialoog:
Zijn. ..Schat, ik bel je maar even
Hij: ,.Oh, is er iets bijzonders?"
Zij: ..Ach, niets ernstigs hoor, maar
toen ik vanmorgen zeg, je hebt
toch wel schoenen aan?"
Hij ,,Ja, natuurlijk, ik ben toch niet
gek
Zij: ..Nee zitten ze lekker?"
Hij ..Ja. waarom vraag je dat? Wat
is er eigenlijk aan de hand?"
Zij: ..Kijk eens naar je schoe
nen
Er heerste een doodse stilte, toen
een enorme schaterlach van mijn
kennis.
Hij: ,.Dat is een goeie!"
Zij: ..Het klopt dus?"
Hij: ..En of het klopt. Gek toch. dat ik
daar helemaal niets van heb ge
merkt."
Hij keek nog eens naar zijn
schoenen. Het was toch wel een zot
gezicht, die zwarte, slanke instap
per aan zijn linker- en die zware
bruine veterschoen aan zijn rech
tervoet. Hij schoot opnieuw in de
lacht.
,,En het gekke is, dat niemand het
tot nu toe heeft gemerkt", zei hij. Die
avond hebben die twee zich suf
zitten piekeren hoe die vergissing
ooit tot stand had kunnen komen.
Want de veterschoenen stonden in
oe kast en de slanke instappertjes,
die stonden
Rien Poortvliet zou het misschien
hebben geweten.
V.
kenman" De Cramer ging verhoren
kwamen er de meest onwaarschijnlijke
verhalen los:
- Jespers zou aan De Cramer hebben
gevraagd of hij Jesper's vrouw niet
kon vermoorden.
- Jespers zou, toen De Cramer een
bomaanslag met opzet liet misluk
ken, zelf zijn vrouw in bad hebben
verdronken.
- Jespers zou anonieme brieven heb
ben verstuurd om bij de hoogste ba
zen van het gerecht een collega in
diskrediet te brengen, om zo zelf
sneller promotie te kunnen maken.
- Jespers zou ervoor hebben gezorgd
dat de oude mevrouw Ledoux thuis
van haar geld kon worden beroofd en
Jespers zou later de enige bestaan
de kluissleutel in handen van De
Cramer hebben gespeeld om ook het
resterende (zwarte) geld buit te ma
ken.
GEWIEKSTE VOLKSJON
GEN
Een excellent spelende Peter Faber als Jules Depraeter met de vriendin van
rechter Jensens (Pleuni Touw) in een scène uit „Mijn vriend" van Fons
Rademakers.
MIJN VRIEND
Wat in België „de rechtzaak van de
eeuw" wordt genoemd, werd door
regisseur Fons Rademakers ver
filmd: de zaak Jespers. Rademakers
had het vanaf het begin al bekeken:
in die zaak zat een prima film en hij
was dan ook gedurende de negen
weken dat het proces duurde op de
publieke tribune te vinden. Luiste
rend, aantekeningen makend. Dat
was in 1978 en de kranten (ook de
Nederlandse) hebben er dagelijks
vol van gestaan. De zaak Jespers
leek dan ook eerder op een boeiende
televisiefilm vol ongelooflijke on
waarschijnlijkheden en slimme es
capades, dan op een bloedserieuze
rechtszaak tegen een allesbehalve
onbekende onderzoeksrechter in
Gent, Guy Jespers, die vlak voor zijn
arrestatie op 27 februari 1977 op de
nominatie stond benoemd te worden
tot Prokureur des Konings te Gent.
Jespers werd beschuldigd van
moord, poging tot moord, inbraak,
roof en onwettig bezit van wapens,
kortom een hele waslijst van alles
behalve onschuldige zaken. Een
belangrijk figuur in deze hele boei
ende affaire was de Gentse garage
houder en zakenman Lucien de
Cramer. Dat was „de vriend" van de
Gentse onderzoeksrechter, die de
zaken voor Jespers zou hebben uit
gevoerd en geregeld. Over deze
vriend gaat Rademakers nieuwste
film: „Mijn vriend, of het verborgen
leven van Jules Depraeter". Met in de
hoofdrollen Peter Faber, André van
den Heuvel, Pleuni Touw. Magda
Cnudde, Kees ter Bruggen, Dirk Ba
tist, Paul Cammermans en Florence
Jamin. Naar een uitstekend scenario
van Gerard Soeteman.
Jeter Faber (mondje dicht) als Jules Depraeter in de nieuwste film van Fons Rademakers: „Mijn vriend, of het
feerborgen leven van Jules Depraeter".
ijtchter de uitgebrande auto: rechts Jensens (Jespers), een prima rol van André van den Heuvel.
DOOR BERT VOS
BRUSSEL - Meester Jean van Londersele, de nieuwe raadsman van de
Gentse onderzoeksrechter Guy Jespers, die tot twintig jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld, maakt er geen geheim van: „Het laatste woord over deze
zaak is nog niet gesproken". Over het hoe en waarom doet hij na afloop van
de wereldpremière van Fons Rademakers' film „Mijn vriend" wat geheimzin
nig als hij een geïmproviseerde persconferentie geeft in hotel Metropole in
Brussel, tegenover de bioscoop Eldorado, waar „Mijn vriend" voor het eerst
werd getoond.
De Nederlandse journalisten, die per bus eerder op de dag naar Gent waren
getrokken om daar met de huidige mevrouw Jespers over nieuwe feiten in deze
roemruchte zaak te praten, geloven er niet zo erg in en geen wonder, want mr. Van
Londersele laat beslist niet het achterste van zijn tong zien. „Ik kan echt niet
zeggen, wat die nieuwe feiten zijn", laat hij met een vriendelijke glimlach weten,
,want dat zal het wellicht komende proces geen goed doen Wel wil hij zijn mening
kwijt over de film van Rademakers, die tientallen meters verderop genoeglijke
komplimenten in ontvangst aan het nemen is in gezelschap van onze hoofdrol
speler Peter Faber.
„Ik heb de film gezien", zegt meester Van Londersele, „en zuiver filmisch gezien
vind ik het een mooie prent. Hoewel de film een visie is van zijn maker, de heer
Rademakers, moet ik zeggen, dat deze visie in grote trekken overeenkomt met de
stelling van mijn cliënt, rechter Jespers
Wat gaat er nu gebeuren9 Willen de (film-) journalisten weten, die eerder in Gent
door mevrouw Jespers ook al niet veel wijzer zijn gemaakt („Meester Van Lon
dersele kan u er alles van vertellen kondigde ze toen in de riante villa in éen der
Gentse buitenwijken)
De Belgische advokaat. die al eerder met succes een bijna niet meer te winnen
zaak tot een goed einde bracht blijft vriendelijk glimlachen „De zaak is aanhangig
gemaakt voor de Europese Commissie te Straatsburg", verklaart hij. „die zal zich
moeten uitspreken over de ontvankelijkheid. Gebeurt dat, dan", zo vertelt de
advokaat op z'n Vlaams, „wordt het Hof gevat, dat in dit geval moet oordelen."
Oordeelt de Europese Commissie (voor de rechten van de mens) negatief, dan
overweegt mr Jespers een vraag tot herziening van zijn zaak in te dienen op grond
van nieuwe feiten.
Wat zijn die feiten? Mr Van Londersele wil er niet verder op in gaan, ook al legt
Guy Jespers in een brief aan de pers uit, wat er allemaal fout is gegaan in het
proces. Veel wijzer worden de journalisten er niet van. dat is duidelijk.
Mevrouw Jespers, die tijdens de persconferentie bij haar thuis heeft verklaard,
dat in de zaak van haar man volgens diens overtuiging ook politieke elementen
zitten, zwijgt, als mr. Van Londersele met nadruk verklaart „daar niets van af te
weten". .Persoonlijk ben ik nooit politieke aspekten tegengekomen Dat is de
stelling van de heer Jespers", zegt hij en verwijst naar een binnenkort uit te brengen
„bundel", waarin alle aspekten van de zaak Jespers op een rijtje gezet zullen
worden.
In een gesprek, dat ik later met Jesper's raadsman heb, na afloop van de
persconferentie, zegt mr Van Londersele er van overtuigd te zijn, dat de zaak
Jespers nog niet is afgelopen „Draagt die film er toe bij9" Daarover zwijgt hij. maar
hij weet eén ding wel: „Het gaat erom, dat de beelden, die Fons Rademakers ons te
zien gaf, met reële feiten worden gestaafd." Geen gemakkelijke opgave, daar is hij
zelf ook van overtuigd maar mr Van Londersele is een optimist.
Fons Rademakers en scenario-schrijver Gerard Soeteman kunnen in ieder
geval zeker zijn van een vervolg op hun film als het aan de Belgische advokaat ligt.
Later zegt één van de mensen van Tuschinski de distributeur van de film, met
een zucht: „Als wij een jury-rechtspraak zouden hebben in Nederland, dan zouden
we regelmatig films kunnen draaien, die spannender zijn dan fantasie. Dan hebben
we geen tekort aan goede scenario's. De film „Mijn vriend" bewijst dat."
Mevrouw Jespers (links) na afloop van de wereldpremière van Fons Rademakers' film „Mijn vriend" in Brussel,
samen met Pleuni Touw, die de rol van deze in de gevangenis met Guy Jespers getrouwde vriendin van de onder
zoeksrechter speelt. (Foto: Benelux Press - Wout Meppelink).
