„The Deer Hunter" magistrale film
met enorme zeggingskracht
GEVARIEERD PAAS-FILMPROGRAMMA:
DONDERDAG 12 APRIL 1979
kijk op de film
)OR BERT VOS
MERSFOORT - Slechts een weekje na de Nederlandse première is de film
in Amersfoort te zien: „The deer hunter" van de Amerikaanse regisseur
lael Cimino. Een film, die nu al negen Oscar-nominaties heeft verworven
t is geen kleinigheid. De film veroorzaakte de nodige beroering op het
ings gehouden Filmfestival van Berlijn, waar de Oost-Europese landen
Rusland voorop, hun inzendingen terugtrokken uit protest tegen deze
De roem is de film vooruitgesneld en de Nederlandse filmbladen ston-
er - voordat de film hier te zien was - vol van. „The deer hunter", een
lumentale film, zo schreef iedereen opgetogen. Voor een film is zoiets erg
aarlijk, omdat dan verwachtingen worden gewekt, die vaak niet kunnen
den waargemaakt. Uitstekende films zijn al eens eerder op deze wijze de
nd ingeschreven. „The deer hunter" is echter een film, die wat dat betreft
erwoestbaar zal zijn, want ik ben het nu toch eens met wat alle reclame-
jans zeggen: het is de film van 1979. Kortom: „The deer hunter" is een
jlstralefilm met een onvoorstelbare zeggingskracht. Een drie uur durend
«terwerk, gemaakt door een man, die hiermee pas zijn tweede film afle-
de. Michael Cimino kreeg bekendheid met zijn „Thunderbolt en Lightfoot"
t Clint Eastwood) in 1974.
5 filmliefhebbers uit Amersfoort en omgeving hebben niet te klagen. Ze zullen
frije tijd rond Pasen best kunnen doorbrengen, want naast de premières van
ge week, de komst van.The deer hunter" is er voor de lachers ook het nodige te
sven. Heeft „Kentucky Fried Movie" van John Landis in Amersfoort een enorm
ces (de film verhuisde van een kleinere naar een grotere zaal om het aantal
ousiastelinaen te kunnen berqen), er valt eveneens te lachen bij ..National
npoon's Animal House", een knotsgekke komedie, niet te vergelijken met
mtucky Fried Movie", maar eveneens een aparte filmbelevenis (Euro),
lieuw ook is de film „Death Sport" met David Carradine en Claudia Jennings in
loofdrollen. Een science fiction-film gemaakt als een soort vervolg op ..Death
2000". Behoorlijk veel en goede-aktie voor de liefhebbers van dit genre,
i kinderen komen ruimschoots aan hun trekken en zo hoort dat ook in
antietijd. Het „Popeye s Super Festival" met elf avonturen van deze
chtdadige superheld, is nu "dagelijks in twee matinee-voorstellingen van
md 1 te zien. „Billy Turf", die nieuwste (en uitstekende) jeugdfilm van de
ferlandse regisseur Van der Linden, is op zaterdag- en woensdagmiddag
r te bekijken, in Euro.
IE DEER HUNTER
rzijn maar heel weinig films, die
||aandacht drie uur lang gevangen
ten te houden. „The deer hunter"
i de Amerikaanse regisseur Mi-
lel Cimino (37) is zo'n opmerkelij-
IIfilm. En vergeet nou direkt maar
DE FIETS
i ietsen is gezond, zegt de dokter. Je
ze dan ook veel meer, de laatste
Die stoere mannen, die zich zo'n
nzende racefiets hebben aange
eft en zich verplicht voelen om met
e snelheden langs 's Heren fiets pa-
te snellen, hijgend, puffend, zwe-
d, maar met het voldane gevoel iets
Hhet voortbestaan der mensheid te
in. Gekleed in opvallend trainmgs-
f, sportiever kan het niet en de ge
ne wandelaar kijkt ze dan ook met
p ontzag na, als ze met flitsende
vegingen voorbijsuizen Soms moet
ven voor ze opzij springen, want die
e racefietsen hebben vaak geen
sbel om het gewone voetvolk tijdig
w hun nadering te waarschuwen
üfietsen is een rage aan het worden
dat valt vooral op als het zonnetje
iint en een milde voorjaarslucht het
moeide wintergevoel laat verdwij-
i. Ineens zijn de rietspaden gevuld
t trainingspakken.
'och halen al die fietsende
mngspakken het niet bij tante Door
kunnen nog zo hijgend, puffend en
etend bezig zijn op hun glazende
e-karretjes, tante Door is veel ge
nder. Die fietst haar hele leven lang
dag in dag uit. En heus niet alleen
ar om boodschappen te gaan doen
het winkelcentrum verderop in de
lat. Nee, alles, maar dan ook alles
it per fiets. Op kraamvisite: op de
Een trouwpartij, tante Door volgt
stoet per fiets. Begrafenis: heus. je
gt haar met geen stok in een auto,
mooi glanzend groot en duur dat
ook is. Auto's zijn aan haar niet
steed. Ze héét ze En het is heus niet
dat ze van mening is, dat al die
tiende auto's ons milieu verpesten.
f weef ze natuurlijk wel, maar haar
st tegen auto's is toch eerder geba
ad op het feit, dat ze vanaf het
rste moment dat ze in aanraking
am met dn auto, enorm wagenziek
gaat als een bittere schoonheid. Het
is een film, die je eigenlijk niet gemist
mag hebben en ook al klinkt dat een
tikkeltje afgezaagd, dit keer kom je er
niet om heen. „The deer hunter" is
zonder meer een monumentaal
meesterwerk.
„The deer hunter" is het verhaal van
vijf mannen, alle vijf behorend tot de
Russisch-Orthodoxe gemeenschap in
het staalstadje Clairton in de Ameri
kaanse staat Pennsylvania. Het verhaal
van Stanley (John Cazale). Axel (Chuck
Aspergren), maar vooral het verhaal
van drie van hen: Michael (Robert de
Niro), Nick (Christopher Walken) en
Steven (John Savage) Zij gaan naar
Vietnam.
Na afloop van de film erken je zonder
meer. dat Cimino op z'n minst drie uur
nodig had om zijn indrukwekkende ver
haal te kunnen vertellen, ook al lijkt het
je een lange zit toe. Het begint als een
half-dokumentaire over het leven van
de vijf Amerikaanse knapen in het
weid komen ze elkaar tegen En delen
eikaars lot. gevangen door de Vietcong
en onder onmenselijke omstandighe
den opgesloten in en bij een rivier, ter
wijl de bewakers zich op kostelijke wijze
vermaken met een angstaanjagend,
allesoverheersend spelletje Russische
roulette U kent dat spelletje toch'?
Russische roulette Met één patroon in
de kamer van de revolver en dan maar
hopen, dat die niet net voor de loop zit
als je afdrukt En de bewakers sluiten
enthousiaste weddenschappen af. Ga
je er deze keer aan of de volaende
Eén van de drie vrienden komt ten
slotte ongeschonden thuis. De anderen
ze leven nog.
Coming home. Verheugde span
doeken in dat staalstadje in Pennsylva
nia, alle vrienden van thuis zitten klaar
om je welkom te heten, om er een fiks
feest van de thuiskomst van te maken.
Michael heeft geen behoefte aan zo'n
ontvangst Want wat weten al die vrien
den en vnendinnen van Vietnam? Wat
De titel van de film is ontleend aan de
hertenjacht. In het fraaie Amerikaanse
berglandschap, waar Cimino de men
sen in verhouding terug brengt tot de
grootsheid van de natuur om hen heen.
De jacht. De eerste keer dat de vrien
den in de bergen waren, onbezorgd,
vriendelijk, pesterig, stoer soms, ver
schilt van die tweede keer. als de
thuisgebleven vrienden en zij, die te
rugkwamen, hun oude traditie weer
willen hervatten. Op hertenjacht. De
bergen in
Dan blijkt, dat de man, die schijnbaar
ongeschonden uit Vietnam terugkeer
de, de haan van zijn goed onderhouden
jachtgeweer niet meer kan overhalen.
De hertenjager heeft de werkelijke be
tekenis van de wapens leren kennen.
Het hijgend hert, de jacht ontkomen,
kijkt nog eenmaal stomverbaasd naar
die mens. die daar staat, kijkend naar
de verten, en verdwijnt dan achter de
rots. Een schitterende beeldspraak,
waarmee Cimino zonder woorden
die rellerige publiciteit die deze film
op het filmfestival van Berlijn veroor
zaakte. Vergeet voor mijn part ook
die negen Oscar-nominaties, die de
film opleverde. Het zijn allemaal bij
zaken. Want „The deer hunter" is
gewoon een magistrale film, die ook
zonder al die publiciteit, al dat eer
betoon, een film blijft, die je onder-
is Die eerste rit is ze nooit weer verge
ten. Hemeltje wat was ze toen ziek! Ze
rilt nog steeds als ze het verhaal vertelt
en dan moet ze nog al eens doen, als
ze weer eens ergens op de fiets ar
riveert.
Tante Door is in de loop der jaren
uitermate getraind geraakt door al dat
gefiets, want er kan geen gelegenheid
voorbij gaan of de fiets wordt gepakt.
Trouwpartijen in de familie? De rest
gaat met de auto, zij pakt de fiets. Be
grafenissen? Idem dito, terwijl de rest
per auto gaat, peddelt zij er met haar
fiets achteraan en echt, het loopt altijd
prima. Geen enkel probleem. Geen
wagenziekte ook en dat is natuurlijk erg
belangrijk.
Afstanden spelen bij haar ook geen
enkele rol. Wat vroeger algemeen ge
bruikelijk was, wordt ook door haar nu
nog als de gewoonste zaak van de
wereld ervaren. Twintig kilometer fiet
sen om ergens op visite te gaan7 Geen
probleem hoor, want ze stapt gewoon
een halfuurtje eerder op de fiets, terwijl
haar man rustig thuis nog een poosje
de krant gaat lezen of journaal kijkt op
TV.
Hoewel, afstand en tijd schatten,
déér heeft manlief nog steeds geên
kaas van gegeten, ondanks de jaren
lange praktijkervaring. Als tante Door al
lang per fiets op de plaats van be
stemming is gearriveerd, moet ons Jan
nog komen. Die onderschat steeds
weer de de snelheid, waarmee zijn
vrouw langs 's Heren fietspaden snelt.
Als tante Door al lang en breed achter
de koffie met gebak zit, kom ome Jan
aangereden.Gut,zegt hij dan steev
ast, ,,ben je er nou al? Ik dachtDe
hele familie weet wat ome Jan dacht.
Toch kan tante de laatste tijd merken,
dat haar leeftijd een piepklein rolletje
mee gaat spelen. Ze zei dat laatst nog
tijdens een kort bezoek na een
trouwens ontspannende fietstocht van
twintig kilometer. ..Pffft.zuchtte ze en
het was aan haar gezicht te zien, dat ze
een tikkeltje de pest in had, ,,ik houd
die knapen van beneden de veertig
niet meer bij. Ik word een dagje
ouder.
De familie maakt zich wat dat betreft
geen enkele zorg. Want tante Door is al
tegen de zestig. En het is Haar nog
steeds niet aan te zien. Zeiden we niet,
dat fietsen gezond was?
V.
Oorlogsscène uit „The deer hunter", een monumentale film van Michael Cimino.
stadje. Ze werken op de staalfabriek, ze
verdoen hun vrije tijd in de plaatselijke
kroeg en geven daar het meeste van
hun geld uit. Vriendelijke, onopvallen
de, Amerikaanse jongens, die zo nu en
dan extra genieten als ze samen de
bergen intrekken, op hertenjacht.
Cimino's grootste zorg was. toen hij
de film maakte, dat het voor iedereen
duidelijk moest zijn, wat hij wilde ver
tellen. De karakters in de film moesten
daarin tot leven komen, geen opper
vlakkige voorbijgangers, die je een uur
later alweer bent vergeten. Juist daar
om besteedde Cimino de uiterste zorg
aan de opbouw van zijn film. In een
lange, meesterlijke aanloop tot het
kernpunt van de film zette hij de men
sen, waaroiTi het ging, ieder in hun ei
gen kontekst en in samenhang met de
anderen neer. Michael, Nick en Steven,
ze groeien langzaam maar zeker uit
tot dne mannen die je kent, die je vaker
hebt ontmoet. Na de fascineren
de beelden van het dagelijkse werk
in de staalfabriek, de geintjes in de
kroeg, de vriendschap, komt alsv een
overweldigende stortvloed het Rus
sisch-Orthodoxe huwelijksfeest tussen
Steven en Angela (Rutanya Alda) over
je heen gespoeld. In een kleurrijke wer
veling van plechtige kerkscènes, koor
muziek en wierook, naar een snelle
overgang van niet te stelpen plezier tij
dens de bruiloft. Deze bruiloft beslaat
een vrij groot deel van het eerste an
derhalf uur van de film en hoe onwaar
schijnlijk ook: het verveelt geen secon
de. Het is een staaltje van perfekt fil
men, want alleen de beste regisseurs
kunnen het zich permiteren om zo lang
stil te staan bij die ogenschijnlijk voor
het verdere verhaal onbelangrijke ge
beurtenis Maar juist deze scènes,
waarbij je beurtelings wordt meege
sleurd en wordt ontroerd, zijn mede
bepalend voor het verdere verloop van
het ijzersterke filmverhaal
ONTHUTSEND
Je wordt als het ware overrompeld
door de plotselinge overgang van het
vredige Amerikaanse stadje naar de
gewelddadige handelingen in een oor
log. Vietnam. Onthutsende, maar ook
keiharde beelden, van wat zich in elke
oorlog afspeelt: de wreedheid ten top,
onmenselijkheid bij beide partijen.
Moordend, slachtend, vernederend
En dan die toevallige ontmoeting van
de drie kameraden uit Clairton, Penn
sylvania. Temidden van het oorlogsge
weten ze eigenlijk wat daar gebeurt,
werkelijk plaatsvindt7
Het tweede deel van de film gaat over
dat „coming home", maar het is anders,
bitterder, doordringender dan de wijze
waarop Jane Fonda hóar „Coming ho
me" schilderde. Het is allemaal even
verbijsterend en onthutsend als alles
wat voordien over het doek voorbij
kwam en diep in je netvlies bleef han
gen.
BEELDSPRAAK
Cimino heeft met „The deer hunter"
een wondermooie, maar tevens ook
een doordringend levensechte film ge
maakt over zo maar drie jonge Ameri
kanen, wonend, levend en werkend in
dat staalstadje Clairton. Pennsylvania.
Integer samengevat in grootse beel
den. de stoere mannen van de staal
fabriek, de Russisch-Amerikaanse uit
bundigheid, de vriendschap, het ge
weld. de oorlog
duideljk maakt, wat oorlog voor een
mens kan betekenen
SCHITTERENDE
FOTOGRAFIE
„The deer hunter" heeft zeker z'n
Oscars verdiend, waarvoor de film nu
op de nominatie staat. De voortreffelijke
regie, maar zeer zeker ook de schitte
rende fotografie van topcameraman
Vilmos Zsigmond heeft deze film ge
maakt tot wat hij uiteindelijk is gewor
den een monumentaal werk, dat zeer
zeker de filmgeschiedenis irvzal gaan
als één van de grotere films, een klas
sieker.
Robert de Niro als Michael speelt een
formidabele hoofdrol, maar ook de an
deren, Christopher Walken, John Sa-
vage. Meryl Streep, doen niet veel voor
hem onder.
Kortom. „The deer hunter" is een
film, die je. lang nadat de laatste tonen
van „God bless America" zijn verstor
Een scène uit „The deer hunter", met midden: Robert de Niro na zijn terug
keer uit Vietnam.
ven, bezig blijft houden. Een Vietnam-
film? Nee. zeer zeker niet. Het verhaal
is van toepassing op elke oorlog, die de
mensheid heeft gevoerd en ooit nog zal
voeren Het is het steeds terugkerend
verhaal van gewone mensen, die plot
seling terecht komen in de hel van de
waanzin, die oorlog heet. Gewone
mensen, die deze ervaring, ieder op
hun eigen manier, proberen te verwer
ken of het niet verwerken kunnen
„God bless America". Het is het
enige wat overblijft. Michael Cimino
heeft met zijn magistrale film gepro
beerd om te laten zien, wat een oor
log mensen doet. Hij is daar op een
verbijsterende wijze in geslaagd.
(Grand 3, eerste week, 12 jaar).
NATIONAL LAMPOON'S
ANIMAL HOUSE
Het komt uit hetzelfde Amerika als
„The deer hunter", ook al zou je dat
op het eerste gezicht niet zeggen.
„National Lampoon's Animal Hou
se" is een knotsgekke komedie,
waarin alles wat normaal is afwezig
is en waarin de dolle waanzin van de
pret het allesoverheersende is. Wie
„Kentucky Fried Movie" al zo'n lek
ker, dwaze film yond, kan eigenlijk
niet om „Animal House" heen: de
zelfde regisseur tekent er voor: John
Landis.
Het scenario is afkomstig van Harold
Ramis, Douglas Kenney en Chris Miller,
drie bekende medewerkers aan het
humoristisch/satirische Amerikaanse
blad „National Lampoon", die hun idee
baseerden op het succesvolle „High
School Yearbook" (uitgegeven door the
National Lampoon) en de al even po
pulaire verhalen van Chris Miller in dit
blad „Tales of the Adelphian Lodge"
En als je de makers moet geloven is het
allemaal nog op authentieke gegevens
uit de zestiger jaren gebaseerd ook.
Het draait allemaal rond het clubhuis
van de Delta-lëerlingen van het Faber
College in het noordoosten van de Ver
enigde Staten „Het Animal House", zo
staat dat schoolclubgebouw beter be
kend en wie er een keer binnen is ge
weest, weet waarom. Niks geen nette
manieren, een fikse troep, veel feestjes
en opruimen: ho maar. Loltrapperij, die
niet in zo'n goeie aarde valt bij het hoofd
van de faculteit (een rol van John Ver
non), die op een gegeven moment
dreigt het zaakje te sluiten als niet wat
meer netheid en orde wordt betracht.
De goeie wil is er wel, maarnetjes,
ordelijk en dat soort zaken, dat is toch
niet echt leuk?
De raddraaiers van Delta's Animal
House zetten de campus op stelten op
een ongelooflijke manier als duidelijk
wordt, dat hun clubhuis gesloten wordt
Om dit gegeven draait de hele film en
het is een aaneenschakeling van slap
stick. dolle pret, wat grappige sex, kort
om teveel om op te noemen
Daartegen over staan de jongens van
Omega House, keurige nette jongetjes,
die alles strikt volgens de regels willen
doen. Juist dat kontrast en het oproer
van de animals tegen die nette keurig
geknipte boys en hun gevestigde orde,
doet de universiteit in al haar voegen
kraken
Totdat tenslotte het grote feest ter af
sluiting van het schooljaar wordt ge
houden Een traditionele gebeurtenis,
die het hele stadje op de been brengt In
„National Lampoon's Animal House"
wordt dat slotfeest een ongekende
knaller Tot groot genoegen van de
„Animals", die onder het motto „beter
een dier dan een vegetariër" hun le
vensstijl niet veranderd wensen te zien
Terugkeer na een geslaagde hertenjacht. Eén van de beginscènes uit „The deer hunter".
en het hoofd van de faculteit willen
dwingen zijn mening te herzien. Ver
geefse moeite, dat is duidelijk en dan
wordt het echt feest, waarbij de stukken
eraf vliegen. Letterlijk.
Regisseur John Landis is erin ge
slaagd om, met dat knotsgekke scena
rio van de National Lampoonredakteu-
ren in de hand, een even knotsgekke
film te maken. Of die nou gebaseerd is
op authentieke gegevens of niet' Leuk
is ie wel! Tenminste, zelf heb ik me
kostelijk vermaakt, ook al worden er
soms nogal grove grapjes in gedebi
teerd Maar daarom is de film ook ge
keurd voor boven de twaalf jaar
En voor geschiedkundigen is deze
film ook erg belangwekkend „National
Lampoon s Animal House" toont het
universiteitsterrein in de Verenigde
Staten, zoals dat er uitzag in het begin
van de jaren zestig: een prima speel
veld voor allerhande vermaak Dat is
nou wel eventjes anders, na 1968, toen
alles anders werd. Of zoals de makers
het uitdrukken: „De universiteitscam
pus is nu oorlogsterrein geworden".
Zoals gezegd: nostalgie alom.
Toch maar eventjes gaan kijken. Er
valt al zo weinig te lachen, dezer da
gen
(Euro, Nederlandse première, 12
jaar).
DEATH SPORT
Van de bekende Roger Corman-
stal komt de film „Death Sport" van
regisseur Henry Suso. die een -
eigenlijk op zichzelf staand - vervolg
maakte op „Death Race 2000",
waarin Carradine ook al zo'n held
haftige rol speelde in die verre toe-
Komst. In „Death sport" zijn we zo'n
duizend jaar verder.
vervolg op pagina 25
filmagenda Amersfoort
Paasfilmprogramma voor Amersfoort
van donderdag 12 april t/m woensdag
18 april 1979.
Grand 033-14632
GRAND 1
„Kentucky Fried Movie", 16 jaar. Dage
lijks: 18 30-21.15 uur. 1e en 2e paas
dag 16 30-18.30-21.15 uur
GRAND 1 KINDERMATINEE
„Popeye s Super Festival", alle leeftij
den. Dagelijks: 13.30-15 00 uur. Toe
gangsprijs: vijf gulden.
GRAND 2
„Mijn vriend of het verborgen leven
van Jules Depraeter Dagelijks: 13.30-
18 30-21 15 uur. 1e en 2e paasdag:
13.30-16.00-18.30-21.15 uur
GRAND 3
„The deer hunter", 12 jaar Dagelijks:
13.30-20.00 uur. (Lengte van de film
3Va uur).
GRAND 4
„Les Bronzés", (de bruinbakkers). alle
leeftijden. Dagelijks. 13.45-18.45-
21.30 uur 1e en 2e paasdag 13.45-
16.15-18 45-21 30 uur
GRAND 5
„My name is nobody". 12 jaar Dage
lijks. 13.45-18 45-21 30 uur. 1 e en 2e
paasdag: 13.45-16.15-18.45-21.30
uur
Cinema 033-18900
CINEMA 1
„De gendarme ziet ze vliegen". alle
leeftijden. Dagelijks: 13.45-18.45-
21.30 uur 1e en 2e paasdag: 13.45-
16.15-18.45-21.30 uur
CINEMA 2
„Foul play", (het blondje dat teveel
wist), alle leeftijden. Dagelijks: 13.30-
18 30-21.15 uur 1e en 2e paasdag
13 30-16.00-18.30-21.15 uur.
Euro 033-33655
EURO
„National Lampoon's Animal House",
('n dolle beestenbende). 12 jaar. Dage
lijks: 13.45-18 45-21.15 uur. Zaterdag:
16.15-18.45-21.15 uur. 1e en 2e
paasdag 13.45-16.15-18 45-21.15
uur Woensdag: 18 45-21.15 uur.
EURO KINDERMATINEE - tel.
33655^,Billy Turf", alle leeftijden. Ne
derlands gesproken Zaterdag- en
woensdagmiddag: 13.45 uur
Duo 033-16572
DUO 1
„Kom speel met ons", 18 jaar Dage
lijks: 14.15-19.15-21.30 uur 1e en 2e
paasdag 14.15-16.30-19 15-2130
uur.
DUO 2
„Death Sport". 16 jaar Dagelijks:
14 00-19.00-21.15 uur. 1e en 2e
paasdag. 14 00-16 15-19 00-21.15
uur.
NACHTVOORSTELLINGEN
DUO 1
„De leeuw brult om sex". 16 jaar Vrij
dag- en zaterdagavond: 24.00 uur
DUO 2
„De ratten van duister Harlem", (Shaft),
16 jaar Vrijdag- en zaterdagavond:
23 45 uur
