WICKIE NYESSEN:
„Er is een tekort aan humanistische
vormingsleidsters- en leiders"
KPO-reis
TE KOOP
interview
Ingezonden
buiten
verantwoordelijkheid
van de redactie
KOFFIE, KOFFIE, LEKKER
BAKKIE KOFFIE...
Al weer een heel aantal jaren geleden
was dit hèt succesgebied van Rita Co-
rita. En geen wonder: Nederlanders zijn
gek op koffie. Wat dat betreft, zou je
kunnen zeggen; Nederland - koffie
land Maar wat weten wij. doorsnee Ne
derlanders, eigenlijk van de échte kof
fielanden9 Als het erop aan komt, bitter
weinig. Wat voor ons het .bakje troost"
is, betekent voor miljoenen mensen in
de Derde Wereld bittere ellende: als
seizoenarbeiders slaven ze op de grote
plantages of als kleine, „zelfstandi
ge'^?') boeren zitten ze gevangen in
het net van plaatsgelijke opkopers en
grootgrondbezitters. Want die beheer
sen het vervoer, bezitten het geld en de
exportvergunningen en beschikken
over de verwerkingsinstallaties Zo blij
ven de arbeiders en de kleine boeren de
boontjes voor anderen doppen. Toch
kén het anders!
Sinds 1967 bestaat - in haar huidige
vorm - de Stichting Ontwikkelings
Samenwerking-S.O S -Wereldhandel
Deze organisatie heeft zich gespeciali
seerd in de aan- en verkoop van
goederen, die betrokken worden van
z.g. „basisgroepen" (een soort coöp
eraties) in landen van de Derde Wereld
Met de verkoop van deze produkten
wordt beoogd:
- direkte financiële en morele steun
aan de producenten in de ontwikke
lingslanden (de basisgroepen)
- politieke bewustwording van de af
nemers.
- kennismaking met de ontwikke
lingsproblematiek.
- informatieverschaffing over de poli
tieke en economische situatie in
Derde-Wereldlanden.
- herkenning van de noodzaak van
veranderingen: daar en hier.
Doel van SOS -Wereldhandel is daar
om. bij ieder produkt informatie te ver
schaffen over:
- de makers van het produkt. hun on
middellijke problemen en hun strijd,
deze te overwinnen.
- het land van herkomst de economi
sche én politieke situatie daar, haar
geschiedenis en de relatie met het
Westen, speciaal Nederland.
- de prijsopbouw van de produkten.
- de ontwikkelingsproblematiek en de
Nederlandse economie.
- voor zover mogelijk, vergelijking tus
sen de verhandeling van het produkt
op de wereldmarkt en via S.O.S -
Wereldhandel.
Omdat bovenstaande zaken direkt
herkenbaar zijn in het streven van de
Leusder werkgroep van het I K V (In
terkerkelijk Vredesberaad), om de
„brede vredesgedachte" in al zijn fa
cetten te helpen bevorderen, zijn wij in
januari j I gestart met de verkoop van
koffie uit Guatemala en koffie en thee uit
Tanzania. Vanaf de start is duidelijk ge
bleken. dat de verkoopcijfers door
mond-tot-mond-reklame merkbaar
stijgen
We achten nu het moment gekomen,
via kerkbladen, standverkoop, thema
diensten èn de krant, verdere bekend
heid te geven aan de verkoop van deze
Derde Wereld-artikelen. Inmiddels
worden n I niet alleen meer koffie en
thee verkocht, maar ook hand
gemaakte kunst-, sier- en ge
bruiksvoorwerpen uit diverse landen,
jus d'orange en wijn uit Algerije, etc
Elke donderdagavond, tussen 18.00
en 20.00 uur kunt u een kijkje nemen en
uw inkopen doen bij Chieni en Ben
Wassink, Parelduiker 21. Leusden-C.
(tel. 44603) Op andere dagen kunt u
alleen terecht na telefonische afspraak.
Voor inlichtingen of het opgeven van
bestellingen kunt u tevens terecht bij:
Elly van Erve, Gagelhof 21Leusden-C.
(tel. 43449). Laura Kooistra, Herten
hoeve 9, Leusden-C. (tel. 41729); Ren-
ze Steringa. Marterhoeve 4. Leus
den-C. (tel. 43882)
We hopen spoedig iets van u te ho
ren!
I.K.V.-werkgroep Leusden.
SPAANS
Met belangstelling heb ik „Spaanse
ontboezemingen gelezen d d. 23-5-
'79 U verzoekt om een redelijke verkla
ring hoe het mogelijk is dat de opbouw
in Duitsland veel sneller is gegaan dan
in ons land. De verklaring is heel een
voudig en wel dat in Duitsland overwerk
belastingvrij was Hier wordt dit voor het
grootste gedeelte wegbelast en heden
ten dage nagenoeg onmogelijk ge
maakt Zelfs bij die bedrijven die zo
goed in de orders zitten dat ze het niet
aankunnen Ook al omdat men geen
goed personeel kan krijgen bij de huidi
ge grote werkeloosheid.
In Holland steunen we wel bedrijven
die er slecht voorstaan. Schulden ma
ken wordt hier beloond. Beloning naar
prestatie schijnt uit den boze te zijn.
De Hollanders kunnen het zeker zo
goed als de Duitsers, als wij maar niet
door iedereen voor de voeten worden
qelopen en dit nog toelaten ook. Juist
o.h.'en kunnen wij zeer goed. Als voor
beeld voor Leusden geldt het povere
uitbreidingsplan Biezenkamp, dat 10
jaar aan voorbereiding heeft gekost, als
gevolg van bezwaarschriften en de
snelle afwikkeling daarvan.
A. C Schouten,
Ruiterhorst 21
Leusden-Centrum.
DONDERDAG 7 JUN11979
enkele RUBBERBOTEN uit restant export-
partij met 40% korting.
Zeer goed produkt. Geschikt voor waterskiën.
Prijzen vanaf 1.450,
Alsmede prototype Windsailer.
Een ideaal vakantie-zeilbootje (20 kg).
Normale prijs 1250,Deze prototypes
echter f 475,
Te bevragen bij
K. DE VRIES EN ZOON B.V.
Industrieweg 10-14 - Barneveld - Tel. 03420-3247
Uitsjuitend bellen tijdens kantooruren: 8.30-17.00 uur.
Te bezichtigen na telefonische afspraak.
„Geen wonder, dat je de deur
niet open krijgen kan, het zijn
je autosleutels.
De kinderen mogen iets van zichzelf
op papier schrijven. Ik lees het één keer
voor. en dan gaan de kinderen in
groepjes. De groep gaat zeggen.
Jeanette is verlegen Het ene kind zegt
„Ik vind haar helemaal niet verlegen
Het andere zegt „Nou ik wel. want
Totdat ze vragen Jeanette. bén jij ver
legen? En dan bespreken we dat
Ik had bij die zesde klas heel open
dingen Een jongen had op een briefje
geschreven: sadistisch Hij had dat nog
nooit tegen iemand gezegd, maar hij
voelde zich in de groep zó veilig dat hij
het durfde opschrijven. Hij lichtte het
toe ,,lk moet vaak lachen als ik bloed
zie, als iemand een ongeluk heeft ge
had. of als een paard gewond is. Ik heb
ook wel eens een kikker opgeblazen
ERVARING UIT EIGEN LE
VEN
Toen heb ik een ervaring uit mijn ei
gen leven verteld. Toen ik in de vijfde
klas van de lagere school zat kwam een
vriendinnetje van mij onder een auto, en
was dood 't Was op een dorpje, de
klokken luidden, en de stoet ging drie
keer om de kerk heen. Toen de kist
zakte, moesten wij een liedje zingen Er
werd vreselijk gehuild, maar ik moest
lachen, maar niet met een lekker ge
voel.
Dat bracht het weer terug naar die
kinderen, want dat heeft niets met sa
disme te maken Die kikker, die daar
niet om gevraagd had om opgeblazen
te worden, en die niet nee kon zeggen,
dat geval was misschien wél wat sadis
tisch
Zo komen daar veel dingen uit. waar
we met elkaar over praten
..Waarschijnlijk komen er ook wel
eens dingen aan de orde, waarvoor je
geen voorbeeld uit eigen ervaring hebt
of waarvan je niet direkt weet wat je
daar mee aan moet. Bij wie steek je je
licht dan op?"
„Laatst hadden we het over het mi
lieu De zeeën vervuilen De lucht ver
vuilt. Wat kun je daar zelf aan doen9
Toen ben ik naar de bieb gegaan, en
zag daar het boek „Dag vogels, dag
bloemen, dag mensenDaarin werd
exact behandeld wat de kinderen kun
nen doen. Neem het papier. Waar komt
dat vandaan? Van de boom. Wie maakt
gebruik van de boom? Elk takje, daar
kan een vogel op zitten. Als we een kras
op het papier zetten en we gooien het
weg, dan kun je zeggen, dat je zo'n
vogeltje een takje hebt onthouden, en
we hebben dan nog niets gedaan met
dat papier ook Dan kom je op kring
looppapier De kinderen zijn zuiniger
met papier geworden Plastic. Gooi ook
in het bos geen plastic weg. Als een dier
het opeet, stikt het.
FEEDBACK
Iedere maand hebben we een feed
back met de vormingsleidsters: het te
rugvragen aan elkaar Hoe heb je dit
gedaan? Wat heb je ervoor gebruikt?
Dat vind ik dat je erg nodig hebt.
En weet je, dat volgen van die ap-
plikatiekursus en dat vormingson
derwijs geven: misschien is dat wel een
tip voor de vele werkeloze onderwijzers
en onderwijzeressen Op een aantal
p.a.'s is het ingevoerd, en kunnen ze er
examen in doen. Wil je dat in de krant
erbij zetten9"
Voor wie een kontaktadres zoekt
en meer over de applikatiekursus
van het Humanistisch Verbond wil
weten, volgt hier een adres: M. Dek-
kinga. De Boskamp 12. 3828 VR
Hoogland, telefoon 803142.
Anco Mali.
LEUSDEN - Op 15 mei j.l. begaven
zich 's morgens om 9 uur 40 dames
van de KPO Leusden per auto in de
richting van 's-Gravenland. Dit alles
onder een stralend blauwe hemel,
wat enkele dames de moed gaf deze
tocht per fiets af te leggen. Aange
komen in het Gooi werd men ont
vangen door de heer Kortenoever,
die in het voorjaar reeds voor de ver
eniging een boeiende avond vulde
over alles wat wij dagelijks in de na
tuur kunnen zien.
Ook nu gaf hij weer tijdens een wan
deling door het landgoed „Gooilust"
een interessante uiteenzetting over
bomen, heesters, vogels en aanleg van
het park. waaronder ook een exotische
tuin, eertijds aangelegd door de land
heer
Op één van de idyllische plekjes stre
ken de dames na enige tijd neer om van
de meegebrachte koffie en koek te ge
nieten, waarna men weer uitgerust en
opgewekt verder trok
Toen men om half twee die middag
moe en warm het eindpunt van de wan
deltocht bereikte nam de voorzitster af
scheid van de heer Kortenoever en be
dankte hem voor zijn boeiende pleidooi.
SFEER WAAR DE KINDE
REN ZICH VEILIG VOELEN
Het humanistisch onderwijs is erg
persoonsgericht, in tegenstelling tot het
onderwijs dat zaakgericht is Nou zullen
de goede onderwijzers best iets doen
aan vorming, maar er is te weinig tijd
voor
Je ziet hoe kinderen geprogram
meerd zijn. Dat hóórt niet, zeggen ze.
Wat er bij een kind aan angsten ligt!
Onvoorstelbaar. Ik zeg nooit meer: laat
het aan je moeder of vader zien, maar;
laat het thuis zien
Met de zesde klas deed ik het levend
kwartetspel, om hoofd en hart bij elkaar
te brengen; gevoel en verstand zijn op
die leeftijd al uiteen!
De dames reden voorts in de richting
van de Lage Vuursche, waar men na
een verfrissing een lekker hapje at, om
daarna geheel voldaan huiswaarts te
keren. Om het programma van de Kath.
Plattel. Vrouwen Org. nog wat te ver
volmaken heeft men het plan opgevat
om op 12 juni a s. een fietstocht te gaan
maken naar de modeltuinen van Rob
Herwig. de bekende groenschrijver. die
deze zelf aanlegde in Lunteren Tevens
kan men daar bekijken een moestuin,
boomchirurgie, compostplaats vijvers
etc. en alles onder zijn persoonlijke lei
ding Onkosten voor deze rondleiding
bedragen 5,- per persoon
\.Q^
AMERSFOORT/LEUSDEN - „We
hebben enorm veel aanvragen van
scholen, die een humanistisch vor
mingsleidster of -leider willen aan
stellen, maar we hebben er géén
mensen voor. Drie scholen in
Woudenberg, één in Achterveld en
één in Voorthuizen hebben aanvra
gen bij ons ingediend. Ikzelf verzorg
het humanistisch onderwijs in Leus
den-zuid op de Paletschool. en in het
najaar ga ik ook op De Bongerd in
Leusden-centrum werken. Dan zijn
er nog drie openbare basisscholen
in Leusden-centrum, die het huma
nistisch vormingsonderwijs kunnen
invoeren.
In Amersfoort zijn er twintig openbare
basisscholen, waar in negen daarvan
humanistisch vormingsonderwijs wordt
gegeven Verder zijn vanuit Amersfoort
nog geen officiële aanvragen voor de
rest van de scholen binnengekomen,
maar er is op die scholen al wel veel
over dit onderwijs gepraat. Per slot van
rekening wordt aan die ouders (en kin
deren) een keuzemogelijkheid onthou
den."
Aan het woord is Wickie Nyessen,
vormingsleidster van het Humanistisch
Verbond, die sinds een jaar humanis
tisch vormingsonderwijs in Leusden-
zuid geeft Vanuit het Erasmushuis in
Utrecht vindt de landelijke coördinatie
plaats, die het humanistisch onderwijs
verzorgt in de diverse plaatsen van ons
land
We vragen Wickie Nyessen wat hu
manisme voor haar betekent
IK GA UIT VAN MEZELF
„Humanisme betekent voor mij"
zegt ze, „dat ik niet uitga van God of
hogere macht Dat ik uitga van mezelf
en van mijn eigen mogelijkheden, en
dat ik me bewust ben van die mogelijk
heden. En dat ik van daaruit een keuze
maak. die niet vastligt, maar die kan
veranderen. Wat nu een antwoord voor
me is. hóéft het over een paar jaar niet
meer te zijn.
Toch moeten er keuzes worden ge
maakt. Wat wil ik - wat kan ik - wat doe
ik ermee En daarvoor moet ik dan zélf
verantwoordelijk zijn."
..Hoe ben je tot het humanisme ge
komen?"
„Ik kom uit een zeer religieus milieu,
erg orthodox zelfs. Eenvoudig gezegd:
met meer verboden dan mogen. Dat
heb ik, als kind. als heel benauwend
ervaren. Er werd je helemaal met ge
vraagd: wat wil je, en hoe denk jij ero
ver? Het werd op je gebombardeerd
Het móest gewoon.
Ik ben er op een gegeven moment
uitgestapt, omdat ik dat niet meer kon.
Toen trouwde ik. kreeg kindertjes. Don
(haar echtgenoot A M.)die officier was.
ging bij Voorlichting werken, en
switchte toen over Hij ging een kursus
aan het humanistisch opleidingsin
stituut volgen, en werd humanistisch
raadsman in het leger
Zo kwam ik in aanraking met Harry en
Chiel Lips Harry was toentertijd
hoofdraadsman van het Humanistisch
Verbond. Harry en Chiel vertelden mij
veel over het humanisme
DE MENS IS SCHULDIG EN
ZONDIG: DAAR WERD MEE
AFGEREKEND
Ook met Don sprak ik over het huma
nisme. Rogers, Maslow en Fromm ver
slond ik. Ik vond in hen terug, zoals ik
mezelf tevoren gevoeld had. en zoals ik
daarna dacht
Dat hele religieuze gevoel van de
mens is schuldig en zondig, en je bent
verdoemd als je niet gelooft, daar werd
mee afgerekend.
Hoewel het soms best nog blijkt dóór
te werken Laatst had ik een weekend in
een bepaalde omgeving Witte wand en
een kruis met Jezus erop genageld. Ik
krijg het gevoel: God moet dat nou, een
mens aan zo'n kruis genageld. Dat is
onvoorstelbaar wreed.
Als ik orgelmuziek hoor, ook zo iets
Dan zie ik ze weer allemaal in de kerk
zitten. De bolhoedjes aan de ene kant.
De vrouwen aan de andere kant Eau
de cologne en pepermuntjes. Al die
flarden proef je en ruik je. Ik denk, dat ik
daar niet meer van af kom Dat vind ik
dan ook niet erg."
„Hoe kwam je ertoe het humanisme
ook te willen gaan uitdragen?"
Wickie: „Toen de kinderen groter
werden, dacht ik: ik wil best weer iets
gaan doen
Ik was verpleegkundige, en ben eerst
nog partikulier verpleegster geweest,
maar dat kostte te veel tijd.
Dan ga ik die applikatiekursus van
het humanistisch opleidingsinstituut
volgen, dacht ik, en kijken wat ik daar
mee kan doen
Vertel eens over die kursus. Hoe
lang duurt zo'n kursus. Wordt ie 's
avonds of overdag gegeven, en wat
voor vakken krijg ye9"
APPLIKATIEKURSUS
„De kursus duurt een jaar. en wordt
eén avond per week gegeven. Plus een
aantal weekends. Vanuit Leusden ben
ik deze kursus in Apeldoorn gaan vol
gen
We moesten examen doen in gods
dienst sociologie, psychologie, didak-
tiek en humanistiek.
Waar je mee bezig was? Met col
leges, maar toch hoofdzakelijk met di-
daktiek en kreatief spel
Je moet ook een aantal stages doen
en stageverslagen maken Je moet een
praatpapier, een skriptie maken over
een onderwerp waarmee je je gaat be
zig houden. Heb je ideeën over integra
tie van het vormingsonderwijs in de ba
sisschool bijvoorbeeld
Ik heb mijn skriptie gemaakt naar
aanleiding van Maslow, de hele zelf-
aktualisering in grote lijnen, toegepast
op mijn leven. Deze skriptie is erg be
langrijk voor het slagen voor de kur
sus
Wilde je direkt jouw ideeën gaan
verwezenlijken op de basisschool?"
NARE ERVARINGEN
„Ik had met de kinderen op de basis
school nare ervarinqen.
Mijn kind kon op school godsdienst
onderricht van een dominee volgen.
Er was geen pastor, ook geen huma
nistisch vormingsleider Ik dacht dat het
best goed was en noodzakelijk voor de
vorming, dat kinderen kennis nemen
van diverse godsdiensten.
Ik gaf het kind op. en de eerste drie
maanden ging het erg goed. Er werd
over het boeddhisme gesproken, en
zovoorts. Prima Tot opeens het geheel
werd teruggedrukt naar de eigen visie
van de dominee. Mijn kind vroeg toen
„Is het zo?" „Ja", zei de dominee, „dat
is zo!" „Maar dat vind ik niet zo", zei het
kind Daar ontstond het konflikt
In deze tijd van voortschrijdende ont
kerkelijking vind ik niet dat de dominee
zijn eigen visie kan geven als dë visie.
Er moeten keuzemogelijkheden wor
den gesteld.
Toen dacht ik: dat is belangrijk, die
keuzemogelijkheden. Laat ik dan maar
beginnen met het humanistisch vor
mingsonderwijs op de basisschool."
„Hoe liep dat toen na die applika
tiekursus?"
„Als ze je er voor geschikt achten
krijg je na de applikatiekursus een akte
van bekwaamheid. Daar heb ik om
moeten lachen Het jaar daarvóór was
Wim Kan voor de televisie met een
conférence over de vraag „En weet je
wie óók zo bekwaam is
Ik liep stage bij Els Bos uit Putten, en
toen die wegging op 't Palet, kwam ik
daar. Sinds eind 1963 hebben ze daar
op 't Palet humanistisch vormingson
derwijs 't Is de school in Nederland
waar dit het langste wordt gegeven. Ik
geef het aan de derde, vierde, vijfde en
zesde klas. In de laatste tijd is er vanuit
de Raad van Kerken ook een nieuwe
ontwikkeling om het godsdienstonder
wijs niet alleen in de vijfde en zesde klas
te geven.
voorop wil ik zeggen, dat ik er zélf
een hoop van leer Je bent verscherpt
bezig."
,,Wat doe je met de kinderen? Hoe
pak je de lessen aan?"
„Ik houd kringgesprekken, en doe
veel aan kreatief spel.
KREATIEF SPEL
Een les over blind zijn Dan vraag ik:
wat is dat Dat je niet kunt zien. ant
woorden ze. Dan praten we over an
dere dingen. Hoe leeft een blinde Hoe
beweegt ie zich. Wat voor hulpmiddelen
zijn er9
Als je een spel doet. en je laat de
kinderen door de ruimte lopen, dan
voelen ze wat het is om blind te zijn. Het
spreekt meer voor een kind op die ma
nier.
Dan breid je uit, met obstakels En je
laat het ene kind het andere leiden.
Daarbij komt dan kijken, dat je vertrou
wen in iemand moet hebben Ach. zeg
gen ze. voelt dat zó. als je niet kunt zien.
Er komen vaak zó veel dingen uit zo n
spel, dat je onderwerpen voor nieuwe
lessen hebt.'
,,Wat vind je belang rijk bij die les
sen? Wat is voor jou en de kinderen
essentieel?"
„Dat je probeert een sfeer te schep
pen, waarin de kinderen zich veilig
voelen. Een sfeer ook, waarin je elkaar
aksepteert en respekteert
De dames die hieraan deel willen
nmen moeten 's morgens om 9 uur
aanwezig zijn bij de Johannes-hoeve,
Hamersveldseweg, vanwaar men zal
vertrekken naar Lunteren. Mochten
weersomstandigheden het onmogelijk
maken op 12 juni deze tocht te houden,
dan wordt e e.a. uitgesteld tot don
derdag 14 juni.
