eramiek in het Ploeghhuis
leusd
er
krant
2
DONDERDAG 11 OKTOBER 1979
kijk op de film
_d
voor een publiek aan het optreden
hun manier van leven demonstre-
injfceker z{n een verhaal vertellen
i het doel deqenen die kijken van
n bedoelingen te overtuigen, mis-
iien meer begrip, ondersteuning en
rantie te kweken en aldus hun hori-
te verbreden tot aktieve deelname
i het werken aan een betere, gezon-
e, vreedzame en liefdevolle wereld
proberen het publiek om te turnen
Udus schreven Gerome Ragni en
nes Rado, de auteurs van ,,Hair", in
>6 als regie-aanwijzing ter inleiding
hun musical. Dat was dus zo'n
ne vijftien jaar geleden Wat er staat
raar: „Hair" was op dat moment een
ergave van wat er aan de hand was,
grgave van een beweging van voor-
nelijk jonge mensen, op zoek naar
rnatieven voor een niet geheel ge-
jgde samenleving. „Hair" was toen,
licht juist omdat het zo goed weergaf
er in die jaren leefde, een grandioos
ces. Niet alleen op Broadway waar
versie met Ragni en Rado in de
fdrollen maandenlang uitverkochte
»n trok. Ook in Europa sloeg ,,Hair"
Als provinciale middelbare scholier
het uitje van je leven toen een
tocht naar Amsterdam - op zich al
expeditie naar de navel der aarde-
daar een voorstelling van „Hair" bij
ionen. Zakgeld en ouders lieten mij
toen niet toe. maar in de schoolkrant
d breed uitgemeten, wat ik allemaal
nst heb.
IDGEEST
u heb ik alsnog de gelegenheid ge-
om „Hair" te zien. in de verfilming
villos Forman er van gemaakt heeft
op de houten banken van een tent
msterdam, maar in een fauteuil met
onder handbereik,
let is met de enige omstandigheid
veranderd is. Veel belangrijker is
natuurlijk dat de tijdgeest van waaruit
„Hair" gemaakt werd en die in boven
staande regieaanwijzingen aangehaald
werd, er niet meer is Zonder daarbij
meteen te willen oordelen met termen
als „grote matheid" en dergelijke moet
toch duidelijk zijn dat het bezoeken van
disco's een ander tijdverdrijf is dan het
bijwonen van love-ins, en John Travolta
iemand anders is dan John Lennon.
Forman kan de film „Hair" dan ook niet
gemaakt hebben om een manier van
leven van vandaag de dag te demon
streren, om de acteurs in staat te stellen
hun ideeèn uit te dragen, hun publiek
om te turnen, enzovoort.
Over die vraag, waarom Milos For
man „Hair" heeft verfilmd, heeft reeds
menige recensent georakeld Dat ge
beurde tijdens het laatste festival in
Cannes, waar de film voor het eerst te
zien was De meningen liepen sterk uit
een. Het best bijgebleven is me die van
een Belgisch scribent die in laaiend
enthousiasme „Hair" eeuwigheids
waarde toedichtte. Ook Forman zelf
lijkt er zo over te denken. In een in Vrij
Nederland afgedrukt interview legde Ab
van leperen hem onlangs de vraag voor
of hij niet bang was dat de tijd voor Hair
inmiddels voorbij is.
Forman: „Ik geloof niet datje ooit een
film maakt op het juiste moment, je bent
altijd te vroeg of te laat De beste film
over de Eerste Wereldoorlog - La
Grande Illusion - is pas twintig jaar
daarna gemaakt En juist het wachten
heeft me overtuigd van de blijvende en
universele waarde van Hair
VIETNAM
„Ik zie het ook helemaal niet als een
nostalgiefilm, zoals „American Graffiti"
of ..Grease" Tegenwoordig kapt of
kleedt niemand zich meer zoals in die
films, iedereen begint te lachen." wan
neer ze die personages op het doek
zien En dat bepaalt het succes ervan.
Natuurlijk zijn de hippies van „Hair nu
tien jaar ouder geworden, maar het
ne uit „Hair", de verfilming van de gelijknamige musical uit de zestiger
door Milos Forman.
thema is nog steeds actueel. Er zijn nog
altijd langharigen. al zijn die nu van
een andere generatie, en die hebben
nog steeds met dezelfde vooroordelen
te kampen en ze geloven nog altijd dat
het afknippen van dat haar het opgeven
van hun vrijheid betekent, waardoor ze
zonder enige inspraak naar Vietnam of
waarheen dan ook kunnen worden ge
stuurd Het gaat in mijn film niet speci
fiek om Vietnam, het gaat om elke on
rechtvaardige oorlog. Sneuvelen voor
een zaak waarin ze niet geloven is toch
het vreselijkste dat je jonge mensen
kunt aandoen."
Het wachten dat Forman hierboven
aangeeft beduidt de periode van zo'n
jaar of tien voordat hij de rechten van
„Hair" verwierf en met de verfilming er
van kon beginnen. Hij was er. zodra hij
er in Amerika mee in contact kwam,
meteen van onder de indruk. Hij heeft
nog eens geprobeerd om een versie er
van in zijn vaderland Tsjechoslowakije
op de planken te krijgen, hetgeen overi
gens niet gelukt is. Vervolgens dacht
Forman aan de mogelijkheid om grote
delen van „Hair" op te nemen in een
film over een meisje dat van huis weg
loopt en bij de musical auditie doet
Maar zo eenvoudig ging het niet. De film
kwam er wel („Taking of"), maar zonder
fragmenten van „Hair" Daarna ver
vaardigde Forman zijn meest suc
cesvolle film tot nog toe* „One flew over
kamp binnen kan komen Daar verwis
selt hij met Claude van uniform die zo
doende in staat is om het kamp te ver
laten en de rest van de groep, vooral
Sheila, nog even te zien. Helaas vindt
het vertrek naar Vietnam juist plaats tij
dens de rolwisseling en zo gaat Berger,
de pacifist, de prediker tegen de oorlog
in Vietnam, naar het front, alwaar hij
sneuvelt, en blijft Claude, die ondanks
alle contacten met Berger en de zijnen
besloot om het toch als zijn plicht te zien
om naar Vietnam te gaan, thuis en in
leven. Eenzelfde contrast als er dan in
de laatste filmbeelden is te zien tussen
het graf van Berger en de grote protes
terende menigte
BALLETTEN
In dat verhaal zijn de meeste songs
uit de musical opgenomen, waarbij de
acteurs zich bewegen in balletten van
Twyla Tharp. Hier dienen wij een eerste
pluspunt van de film te vermelden.
Forman wilde er nadrukkelijk naar stre
ven dat de songs en balletten niet los
van het verhaal zouden komen te staan.
Vaak betekenen in muzikale films de
gezongen gedeeltes een tijdelijke stop
zetting van de aktie. hetgeen inderdaad
hinderlijk is. Forman wilde dat niet en hij
is er in geslaagd om de songs onder
deel van de aktie te laten zijn. Verder
Scène uit „Hair".
the cuckoo's nest". Dat leverde hem
een Oscar voor de regie op. Forman
„Als Oscar-winnaar was ik staat om
ook een totaal afwijkende film erdoor te
drukken, zoals „Hair"."
VERHAAL
Dat was in 1977 en Milos Forman
schakelde Michael Weller in om van het
gegeven een te verfilmen verhaal te
maken Want „Hair" was dan wel een
succesvolle theatervoorstelling - overi
gens bij een serie reprise-voorstellin-
gen in hetzelfde jaar 1977 danig geflopt
- een ordentelijk verhaal is het niet.
Weller maakte van Claude (John Sava
ge) een jongen van het platteland die
wordt opgeroepen om zijn dienstplicht
in Vietnam te gaan vervullen Alvorens
naar het opleidingskamp te vertrekken
reist hij nog even naar New York. want
hij wil graag het Empire State Building
en het Vrijheidsbeeld een keer gezien
hebben. In het Central Park ontmoet
Claude een groep hippies, die onder
aanvoering van Berger (Treat Williams)
staan Hij raakt onder de indruk van hun
manier van leven, van hun verhalen
over een nieuwe jeugd met nieuwe
idealen Maar nog meer kapot is hij van
de rijkeluis dochter Sheila (Beverley
d'Angelo), die hij ontmoet wanneer ze
een ritje te paard door het park maakt.
Ook Sheila blijkt zich wel aangetrokken
te voelen tot de groep - en minder tot
Claude persoonlijk - en zij sluit zich bij
hen aan Maar dan is Claude inmiddels
al naar zijn opleidingskamp vertrokken.
De groep met daarin Sheila besluit hun
makker daar een bezoekje te brengen.
Dat gaat niet erg gemakkelijk. De groep
mag het kamp niet zomaar binnen. Via
een list weten ze in het bezit van een
uniform te komen, waarin Berger het
bewijst Forman opnieuw een knap re
gisseur te zijn, die uiterst behendig de
technische mogelijkheden van het me
dium uitbuit. Het nummer „Black boys,
white boys" is daar een van de vele
voorbeelden van.
Ik noem dat nummer met name om
dat ik er ook mee duidelijk kan maken
wat ik tégen de film heb Te zeer is er
het komische benadrukt, te zeer is er
een amusant geheel van gemaakt.
Forman zei het zelf al: die hippies van
toen, die komen nu een beetje lach
wekkend over. Terwijl Ragni en Rado
dat juist niet beoogden, maar in een
lichte mate van „ernst" wilden laten
zien wat hun generatie beoogde. Ik
denk ook dat Forman zoiets gewild
heeft - ik kan me althans niet voorstel
len dat iemand tien jaar achter een ge
geven aanloopt louter en alleen om ver
volgens een knappe amusementsfilm
te maken. Want dat is deze versie van
„Hair" voor mij in de eerste plaats, de
universele waarde blijft wat verscholen.
Of het zou hier om de universele waar
de van amusement moeten gaan.
Misschien komt het ook wel door
het gezelschap waarin ik de film zag.
Een groep maatschappelijk waar
schijnlijk geslaagde dertigers, die
zich om dat zootje ongeregeld in
„Hair" kostelijk zat te vermaken.
Daar werd ik nogal boos om. Omdat
ik dacht: waar waren jullie, toen die
hippies de wereld wilden verbete
ren? En waarom moet je daar nu zo
hard om gaan zitten lachen? Waar
schijnlijk omdat je toch weinig van
de boodschap van de Hair-stam hebt
begrepen. Ik vrees dat Milos Forman,
hoe fraai zijn verfilming van „Hair"
bij tijd en wijlen ook is, in het over
brengen van die waarde ook niet ge
slaagd is.
(Cinema 1, eerste week, alle leef
tijden)
„Van ai mijn films benadert „Elisa, Geraldine Chaplin in „Elisa Vida Mia"
AMERSFOORT - In het Ploeghhuis
kunt u op de zolder in de komende
twee weekends keramiek van Dik
Plantinga en weefsels van Gon Wit-
zand zien.
Het Ploeghhuis is geopend op de
vrijdagen 12 en 19 oktober van 19.00 tot
22 00 uur, de zaterdagen 13 en 20 ok
tober van 11.00 tot 17.00 uur en de
zondagen 14 en 21 oktober van 14.00
tot 17.00 uur
Dik Plantinga laat voor het eerst een
kleine kollektie keramiek^ zien. Het is
keramiek van wit bakkende chamotte,
die met vleugen van gebroken witte
glazuur in de elektrische oven is gebak
ken tot ongeveer 1200° De keramiek is
nauwelijks geglazuurd hier en daar, en
toont soms een lichte jute-achtige
strukture/ïng
Hij noèmt zijn keramiek een con
frontatie met mensen in situaties, waar
aan gemakkelijk voorbij gegaan wordt.
Met vrouwen van gastarbeiders; ouders
die gaan scheiden; man die naar een
bejaardentehuis gaat; doodziek mens
in bed
In klein bestek voert Dik Plantinga
niet-doorsnee-figuren ten tonele in een
voor hun situatie karakteristiek flard van
een dekor.
Een oosterse vrouw daalt, met een
kindje in doeken gehuld, de trap van
haar eigen vertrouwde wereld af. de
dreigende vreemde situatie in. Vol
wassenen gaan uit elkaar. Er is even
een aangifte van een deurpost. Ze heb
ben kinderen aan de hand, die de been
tjes schrap zetten, en die juist kontakt
met elkaar lijken te zoeken.
Het zijn alledaagse dingen uit de di-
rekte omgeving van de mens Het zijn
keramische typeringen, schetsjes, on
gecompliceerde verhaaltjes, waarbij je
als je ze ziet, even stil staat Waarover
je ook even nadenkt omdat de situaties
zo herkenbaar zijn.
De kopjes van de figuren zijn
geabstraheerd glad gehouden. Soms is
het haar van de vrouwen opgestoken
Dhe gaten geven de ogen en de neus/
mond aan. Alleen de voetjes en de
handjes zijn soms heel fijn uitgewerkt.
Naast de doodzieke mens in bed
staat een lege stoel Voor een stuk
ruïne van een gevel zit een man met de
hand aan het hoofd gedrukt. Er staat
een tas naast hem op de grond. Gaat hij
naar een bejaardentehuis?
Geestig is de visie van het publiek
tegen de pisterand van het cirkus aan.
kijkend naar de clown die triomfantelijk
balanceert op één wiel Schedeltjes,
uiteindelijk allemaal schedeltjes. lijkt de
maker te zeggen
THE MAIN EVENT
ELISA, VIDA MIA
in „Kort Amerikaans".
Regisseur Howard Zleff heeft al
eerder met het bijltje van de zoge
naamde „screwball-comedie's" ge
hakt. De kortgeleden ook in Amers
foort vertoonde „House Calls" met
Walter Matthau en Glenda Jackson
stond onder zijn regie, terwijl hij
eveneens tekende voor „Hearts of
the west", een speelfilm over de
eerste periode van de western-films.
Zijn nieuwste komedie heet „The
Main Event" en brengt het duo uit
„What's Up Doc?" weer bij elkaar:
Barbra Streisand en Ryan O'Neal. De
filmmakers leggen zelf het verband
met deze naar mijn gevoel uitste
kende komedie van Peter Bogdani-
vich en dan ga je onwillekeurig aan
het vergelijken. En dat zou je mis
schien beter niet kunnen doen, want
behalve een enkele achtervolging, is
„The Main Event" geheel anders met
als enige overeenkomst het filmpaar
Streisand en O'Neal, die ook nu weer
bekvechtend elkaar het leven zuur
maken.
„The Main Event" naar een scenario
van Gail Parent en Andrew Smith gaat
over een failliete parfumfabrikante
(Barbra Streisand) en een aan lager wa|
geraakte bokser (Ryan O'Neal), die het
„bezit" blijkt te zijn van de geflipte par
fumverkoopster Om toch nog wat geld
op de bank te krijgen wordt de bokser
door haar geprest om weer aan het
boksen te gaan, wat door hem nu niet
bepaald als het grootste ideaal wordt
gezien, want met het geld, wat Hillary
Kramer (Streisand) in de loop der jaren
kontraktueel heeft afgeschoven (om
van de belasting af te trekken), werd
door hem gebruikt voor de opbouw van
een rijschool.
Maar Hillary is een zeer koppig we
zen, zeer eigenwijs bovendien en heeft
verder nog het onmiskenbare talent om
iemand binnen de kortst mogelijke ke
ren zeer hoog op de kast te jagen Deze
kombinatie zorgt er voor (met het
dwangbevel van de rechter), dat Eddie
„Kid Natural" Scanion weer aan het
boksen gaat onder de werkelijk be
zielende leiding van Hillary, die hem
vanaf de zijkant van de boksring aan
vuurt door het voorlezen van boks-in-
struktieboeken
Van het eén komt het ander en het
duurt dan ook niet lang of Eddie wordt
daar echt pisnijdig over en begint zo
waar uit pure woede echt te boksen Er
kan begonnen worden aan een nieuwe
carrière van Kid Natural, een carrière
die eerder onverhoeds werd afgebro
ken nadat hij nog voordat een wedstrijd
begon, in de kleedkamer een fikse ruzie
met zijn tegenstander beslechtte door
zijn vuist op de muur stuk te rammen
Het verloopt allemaal prima, mede
dankzij ook boksing-promotor Leo
Gough (James Gregory), die de tour
best wil organiseren en niet in de minste
plaats door Hillary zelf. Of zoals Leo het
uitdrukt „Zo lang jij in de buurt blijft,
wint ie vast. Jij houdt z'n agressie op
temperatuur
Regisseur Howard Zieff heeft een tik
keltje moeite met spitse dialogen en dat
soort zaken en op die momenten is hij
het zwakst, ook al weet Barbra
Streisand (de Rooie) met haar pittige
optreden die inzinkingen in de meeste
gevallen wel op te vangen. Zodra echter
de boksscènes van start gaan. kom
pleet met de zeer talrijke onderbrekin
gen van Hillary, dan is Zieff op zijn best
en heeft de film een enorme vaart, die
aanstekelijk overkomt
Barbra Streisand en Ryan O'Neal
zijn uitstekend aan elkaar gewaagd
en het zou best aardig zijn hen eens
wat vaker in dit soort komedies te
zien. Pretentieloos amusement,
waar je ruim anderhalf uur met ple
zier naar kijkt, ondanks de enkele in
zinkingen. (Première, eerste week,
Euro, alle leeftijden).
Barbra Streisand en Ryan O'Neal in „The Maint Event".
vida mia" het meest mijn eigen ge-
dachtenwereld" heeft Carlos Saura ge
zegd bij de presentatie van de film op
het Festival van Cannes in 1977. De
titel is ontleend aan een gedicht van
Garcilaso de fa'Vèga. vrij vertaiTcJ
„Wie had kunnen voorspellen, Elisa.
mijn leven/toen wij wandelden in het
dal/bloemen plukkend in de frisse
bries/dat ik eens de sombere eenzame
dag zou beleven/ die met een lange
scheiding een bitter einde maakte aan
onze liefde7"
Saura: „In Elisa, vida mia, tracht ik te
laten zien hoe iemand, die zijn hele le
ven tussen de mensen heeft gewoond
op een bepaald punt in zijn leven de
eenzaamheid nodig heeft om zichzelf te
vinden. De afzondering van Luis. Eli-
sa's vader, is de afzondering van een
asceet, maar hij is niet meer dan een
halve asceet Zijn doelstellingen zijn
bescheiden, misschien zoekt hij niet
meer dan een ander soort gezelschap,
met meer gevoel en begrip
De vorm waarin Saura zijn film heeft
gegoten is complex; complexer nog in
zijn persoonsverwisselingen dan „Cria
Cuervos".
De zestigjarige Luis heeft zich terugge
trokken in een afgelegen huis waar hij
bezoek krijgt van zijn dochter Elisa.
Luis heeft lang geleden zijn vrouw en
twee dochtertjes verlaten, zonder enige
uitleg te geven Elisa van haar kant be
zoekt haar vader op het moment dat zij
na zeven jaar huwelijk definitief met
haar echtgenoot breekt.
De eerste begripvolle ontmoeting
tussen vader en dochter leidt tot een
stroomversnelling van herinneringen,
waarin werkelijkheid en verbeelding
over elkaar heen schuiven. De vader
schrijft een roman over zijn dochter en
hun onderlinge gesprekken krijgen een
plaats in zijn manuscript of vloeien er
soms uit voort In deze wereld van her
inneringen, herontdekking van vervlo
gen gebeurtenissen en nieuw beleefd
verleden is het mogelijk dat Fernando
Rey (de vader) in heden en verleden er
even oud uitziet en dat Geraldine Cha
plin zowel Elisa als de moeder van Elisa
is en dat zij als kind wordt gespeeld door
Anna Torrent, het meisje uit „Cria
Cuervos"
Fernando Rey, de favoriete acteur van
Luis Bunuel werd op het Festival van
Cannes voor zijn rol in „Elisa. vida mia"
onderscheiden met de prijs voor de be
ste acteur
(Filmhuis Amersfoort, zaterdag tot
en met dinsdag, 20.15 uur).
FORTUNELLA
In de nachtvoorstelling van het Film
huis Amersfoort kan men zaterdag
avond om elf uur terecht voor de Ita
liaanse speelfilm „Fortunella".
JEUGDFILM: STORM BOY
In de reeks jeugdfilms kunnen de kin
deren van 8 tot 12 jaar op zaterdagmid
dag 13 oktober om 14 30 uur kijken
naar de Australische speelfilm „Storm
Boy" van Henri Safran
Een goed opgebouwde film die kinde
ren van 8-12 jaar van het begint tot het
eind zonder meer boeit.
Toch is dit geen „aktie"-film in de
gebruikelijke zin van het woord. De
thematiek en de uitwerking ervan ligt
sterk in de gevoelsmatige sfeer
De hoofdpersoon, zijn relatie tot zijn
vader, tot zijn vriend Fingerbone, het
zoeken naar zijn moeder en niet te ver
geten de vnendschap met de pelikaan,
zijn zeer herkenbaar en bieden talloze
identifikatiemogelijkheden voor de kin
deren.
Voor een deel van de thematiek geldt
dat zeker ook
De verhouding van de mens tot de na
tuur, de tegenstelling tussen de mate
rialistische gewelddadige wereld en het
natuurlijke, het verschil tussen twee
kuituren, zijn allemaal zaken die met
kinderen op het niveau van wat er in de
film gebeurt en de betekenis daarvan
bespreekbaar zijn
(Filmhuis Amersfoort, zaterdagmiddag
13 okt 14.30 uur).
Het Filmhuis Amersfoort presen
teert de komende week de Spaanse
film „Elisa Vida Mia" van regisseur
Carlos Saura.
