„Avalanche Express":
een reclame voor het
penbaar vervoer...
IbfrérwI
Filmagenda
kijk op de film
DONDERDAG 25 OKTOBER 1979
„Maar ik heb u toch al heel
hartelijk bedankt?"
Scène uit: „Cria Cueroos"
sexuelen te doorbreken en te laten
zien dat zij het recht hebben zich vrij
te bewegen en uit te drukken.
A bigger splash is een liefdes
verhaal. Onderwerp de homosexuele
liefde, of liever wat er gebeurt in het
leven van enkele mensen als zo n
liefde ophoudt te bestaan. In de
eerste plaats is er Hockeny die cen
traal staat, dan is er een jongen op
wie hij verliefd was, die in vele van
zijn schilderijen figureert, en dan is
er een ander die schutere toenade
ringen in Hockney's richting doet.
Zonder sukses.
Dat is het uiterlijke verhaal. Via een
harde montage van direct op elkaar
gesneden beelden beelden, vertelt
de film ook nog een ander verhaal.
Dat van Hockney's werk, hoe het
ontstaat vanuit zijn dagelijkse leven
en met welke technieken. Geen in-
struktie met aanwijsstok, maar in het
verhaal opgenomen.
Het knappe van Hazan's film is dat
je eerst leeg en wat vreemd-verdeeld
naar z'n film zit te kijken, maar dat je
later gaat beseffen dat dat de bedoe
ling is.
(Woensdagavond 31 oktober, 19.00
uur).
Filmagenda voor Amersfoort van
donderdag 25 oktober t/m
woensdag 31 oktober 1979.
Grand, tel. 033-14631
Grand 1 en 2, 6e week
...Grijpstra De Gier", 12 jr. Dagelijks:
13.45-19.00-21.45 uur; zondag: 14.00-
16.30-19.00-21.45 uur
Grand 3 3e week
„Hair', a.l. Dagelijks. 13.30-18.30-
21.15 uur; zondag. 13.30-16.00-18.30-
21.15 uur.
Grand 4 5e week
„Escape to Athena", 16 jr. Dagelijks:
13.45-18.45-21.30 uur; zondag: 13 45-
16 15-18.45-21.30 uur
Grand 5 4e week
„In de ban van de ring", a.l. Dagelijks
13.30-18.30-21.15 uur; zondag: 13.30-
16.00-18.30-21.15 uur
Cinema, tel. 033-18900
Cinema 1 3e week
„Kort Amerikaans", 16 jr. Dagelijks
13.45-18.45-21 30 uur; zondag: 13 45-
16.15-18.45-21.30 uur
Cinema 2 nieuw
„Avalanche Express". 12 jr. Dagelijks:
13.30-18.30-21.15 uur; zondag: 13.30-
16.00-18.30-21.15 uur
Euro, tel. 033-33655
Euro 3e week
„Main Event", a.l. Dagelijks: 13.45-
18.45-21.15 uur, zondag 13.45-16.15-
18.45-21.15 uur; zaterdag en
woensdag: 18.45-21.15 uur
Euro kindermatinee
„De Reddertjes", a.l. Zaterdag en
woensdagmiddag 13.45 uur.
Duo, tel. 033-16572
Duo 1 nieuw
,,'n Zweedse blijft het heetste", 18 jr
Dagelijks: 14.15-19.15-21.30 uur; zon
dag: 14.15-16.30-19 15-21 30 uur.
Duo 2 7e week
„Pas op, of we slaan d'r op", 12 jr. Da
gelijks: 14.00-19.00-21 15 uur; zondag
14.00-16.15-19.00-21.15 uur.
NACHTVOORSTELLINGEN
Duo 1
„Chez Madame Claude", 18 jr. Vrijdag
en zaterdagavond 24.00 uur.
Duo 2
„Superfly" Vrijdag- en zaterdagavond
23.45 uur.
FILMPROMOTIETEAM OP
PAD
EN TOCH SPRING IK WEER
OP DE BALK
Zaterdagmiddag om half drie kun
nen de kinderen van 8 tot en met 12
jaar veel plezier beleven aan de Tje-
chische film „En toch spring Ik weer
op de balk" uit 1972 van regisseur
Karei Kachyna.
Het verhaal is in een rustig tempo
opgebouwd rond allerlei kleine ge
beurtenissen die voor kinderen heel
herkenbaar zijn. Dit ondanks het feit dat
een en ander zich in een heel andere
tijd en onder heel andere omstandighe
den afspeelt.
De relatie van de jongen met zijn va
der. het feit dat hij net zo wil worden als
zijn vader is goed getekend. De moeder
is iets minder duidelijk uitgewerkt en is
in feite het stereotype van de bezorgde
moeder die weliswaar uit overbezorgd-
heid voor het kind streng is maar het
goed meent.
Belangrijker echter zijn de gevoelens
van de jongen en de wijze waarop die in
zijn gedrag en via innerlijke beelden
(droombeelden en fantasieën) tot uiting
komen.
De moraal iemand die verlamd is is
niet zielig, misschien zijn de anderen
dat veel meer.
FILMS VOOR DE WHAM
Volgende week woensdag kan
men In het Filmhuis aan de Ap
pelmarkt terecht voor een filmavond
van de WHAM, de werkgroep Homo-
sexuelen In Amersfoort. Op het pro
gramma staan twee films, die de
doelstellingen van de werkgroep na
der accentueren. Het zijn de films
„Verdomde flikkers!" uit Zweden
(1977) en „A Bigger Spash" uit En
geland (1974) van regisseur Jack
Hazan.
Verdomde flikkers! is een doku-
mentaire over twee homosexuele
mannen Hakan en Pelle die In een
woongemeenschap in Stockholm
van homo's wonen. Ze gaan samen
In bad, ze vrijen en praten vrijelijk
over hun werk binnen een man-
nenpraatgroep en hun homo-zijn. De
diskussie zijn ook In de film te zien.
Ze vertellen over de onderdrukking
van homofielen, over opvoeding en
rollenpatroon van mannen en vrou
wen. Een stukje tekenfilm in de film
maakt dit duidelijk. De film probeert
de vooroordelen jegens homo-
Jogchem's Theaters, alti|d in voor
iets nieuws, is kortgeleden gestart met
een film-promotie-team onder be
zielende leiding van Grand-bedrijfslei-
der Peter Miclai. Dit team, bestaande uit
vijf enthousiaste meisjes, heett tot laak
een bepaalde film, die extra aandacht
verdient, bij het publiek meer bekend
heid te geven. Daartoe is een speciale
film-promotiewagen in gebruik geno
men waarmee het team op geregelde
tijden de stad in trekt Uiteraard stond
afgelopen weken de film ..Hair" op het
programma van het promotieteam
DOOR BERT VOS
AMERSFOORT - Ook deze week rust in de bioscopen.
Geen opzienbarende verschuivingen, geen premières die
de volle aandacht vragen. De herfstvakantie is voorbij en
het wachten is nu op de kerst, wanneer de Nederlandse
premières weer aan de lopende band op het kijkende
voetvolk worden losgelaten, met als tussendoortjes nog
enkele premières, die blijkbaar net niet goed genoeg zijn
voor de Kerst. Hoe het ook zij, deze week kunnen we wel
kijken naar een nieuwe film, die bepaald geen reclame
maakt voor het openbaar vervoer: The Avalanche Exp
ress" van regisseur Mark Robson.
De kinderen kunnen in de matinee-voorstellingen van
Euro zaterdag- en woensdagmiddag hun hart ophalen
aan de reprise van „De reddertjes", een spannende Walt
Disney-film in Nederlandse nasynchronisatie, zodat er
geen ondertitels gelezen hoeven te worden.
Het duo Duo brengt deze week op het gebied van sex en
porno ,,'n Zweedse blijft de heetste" (hoe verzinnen ze
zo'n titelin Duo 1 en „Chez Madame Claude" (in de
nachtvoorstellingen van dit theater). Duo 2, het theater
waar de aktie is, kunnen de liefhebbers deze week terecht
voor „Pas op of we slaan d'r op" (voor de zevende week)
met Bud Spencer en Terence Hill en „Superfly" in de
nachtvoorstellingen.
KUNST OF GEEN
KUNST
Eén van de meest opvallende
verschijnselen in de roerige, op
standige jaren zestig, was de
grote vloed aan kunst, die deze
periode opleverde. Wie in die ja
ren onze nationale musea be
zocht, werd werkelijk verrast door
alleraardigste werkjes van voor
mij totaal onbekende „kun
stenaars", die hun nog blijkbaar
doorzinderende kinderleven had
den aangegrepen om voor eens
en altijd hun naam te vestigen in
de toch nog moeilijk doordring-
bare wereld van kunst en kun
stenaars.
In die tijd heb ik overdonderd en
verbijsterd een rondgang ge
maakt door wat toen als de mo
derne kunst werd gepresenteerd:
streepjes, lettertjes, krabbeltjes,
vlekjes, al dan niet op bijzonder
ingenieuze wijze gegroepeerd. Ik
konstateerde, dat het abstrakte
werk alweer in de kelders was op
geborgen en dat verdroot mij zeer,
want ook al begreep ik vrijwel
nooit wat de kunstenaar bedoelde
met zijn harmonieuze vlakvulling
met het onderschrift „zittend
naakt" of „vliegende duif', ik ben
een liefhebber van kleuren, dus
dat werk dééd me gewoon wat.
Met die streepjes, lettertjes, cijfer
tjes en vlekjes had ik véél meer
moeite. In die periode was mijn
oudste zoon net met soortgelijk
werk begonnen en ik kon me toen
niet voorstellen, dat in mijn gezin
een geniale kunstenaar rond-
waardde, die zijn tijd ver vooruit
was. Aan de ene kant voelde ik
dus gepaste trots over de presta
ties van mijn blijkbaar kunstzinnig
aangelegde zoon, aan de andere
kant voelde ik een steeds sterker
wordende twijfel wat betreft het
expressievermogen van de in die
tijd met trots gepresenteerde kun
stenaars.
De jaren zestig hebben intussen
plaats gemaakt voor die van ze
ventig en we zitten al bijna weer
op de drempel van de jaren tach
tig. Tijd dus om terug te blikken,
om de eeuwigheidswaarde van
de moderne kunst voor dit mo
ment vast te stellen aan de hand
van wat enkele vooraanstaande
musea te bieden hebben op dit
veelomvattende terrein. Een be
zoek aan het befaamde Kröller-
Mullermuseum in Otterlo wil nog
wel eens de nodige duidelijkheid
verschaffen. In de fraaie natuur
van de Hoge Veluwe bloeit de
kunst in tal van schitterende vor
men, omlijst door de herfsttinten
van het Veluwse bos.
Ik ben niet teleurgesteld, op één
enkele uitzondering na. Moderne
kunst in overvloed, maar gelukkig
had de direktie het overgrote deel
van de kleuterschoolwerkjes (met
alle respekt voor de kleuterschool
hoor) verwi/derd en vervangen
door het werk van erkende kun
stenaars, ook al kun je ook daar
over van mening verschillen.
Eén zaal bevatte nog de vlekjes,
kriebeltjes, krabbeltjes, cijfertjes
en lettertjes, die de jaren zestig
kenmerkten en waar Nêerlands
topkunstenaar Anton Heyboer bij
voorbeeld nog steeds zijn kost
mee schijnt te verdienen. Mijn
kunstzinnige zoon, die zoals ge
zegd ook die periode in zijn ont
wikkeling heeft meegemaakt, was
stil van stomme verbazing en in
tense verbijstering toen hij dit ge
niale werk aanschouwde. Mijn
jongste was verrukt. „In welke
klas zit die meneer, papa?" vroeg
hij met blozende wangen. Ik
moest het juiste antwoord
schuldig blijven.
De rest van de verzameling van
Kröller-Müller is in ieder geval het
aanzien en een bezoek waard.
Hoofdzakelijk aansprekelijke mo
derne kunst, met de collectie van
Vincent van Gogh als hoogtepunt.
Terwijl ik op een bankje wat
mijmerend keek naar felle kleuren
uit zijn Provencaalse periode (Ar-
lès), passeerde een jong stel. Met
gepaste haast passeerden zij het
geniale werk van Van Gogh. Eén
opmerking hoorde ik nog uit de
mond van de knaap, die met een
achteloos gebaar de kunst blijk
baar bij zijn meisje introduceerde:
„Kijk, Van Gogh, zijn impressio
nistische periode". En hij wees
naar een schilderij die eerder ver
wantschap vertoonde met de
Haagse School. Je leert nog eens
wat, kijkend naar de kunst.
Tot slot van de dwaaltocht
kwamen we terecht in de ver-
koophoek van het museum en
werden daar gekonfronteerd met
de harde realiteit van alle dag Zij
bespraken een reproduktie van de
al eerder in dit stuk genoemde
Vincent. De aardappeleters. „Ik
denk, dat ie het beste boven de
deur van de keuken kan hangen",
hoorde ik de ene mevrouw en
thousiast driftig beweren, „déér is
nog een plaatsje vrij". Haar dis-
kussie-genote was duidelijk een
andere mening toegedaan. „Bo
ven de ingang naar de kelder", zei
ze met pertinente stem. Ze heb
ben volgens mij beiden gelijk.
Aardappels lagen vroeger vaak in
de kelder en worden gekookt in de
keuken. Met de kunst ligt dat een
tikkeltje anders, ook al kom je
daarmee ook soms voor grote
verrassingen te staan en is onze
kerheid steeds weer troef.
Mijn zoon schilderde gisteren in
de keuken. Er is dus nog hoop
voor de toekomst van de kunst.
V.
waarmee de film een duidelijk verband
legt tussen de onvrijheid waarin de
meisjes worden opgevoed en de fas
cistische mentaliteit van het Franco re
gime. Deze symboliek wordt hier echter
nooit overheersend. Het verhaal op zich
spreekt duidelijke taal. „Cria Cuervos y
te sacaran los ojos" luidt het spreek
woord voluit: „Voedt een kraai en hij zal
je de ogen uitpikken". Door haar op
voeding wordt Ana zo'n kraai. De dood,
die op vele manieren in de film aanwe
zig is (de dood van Ana's moeder, van
haar cavia) wordt een obcessie voor
Ana. De dood wordt haar bondgenoot
tegen haar opvoeders Saura zet het
doodsthema zwaar aan, maar het blijft
realistisch, en vervalt nooit in horror,
met kleine meisjes die moorden plegen
enzo Niet voor niets beperkt de titel van
de film zich tot het eerste deel van het
spreekwoord: Ana wil haar vader en
haar tante wel vermoorden, maar ze
kén het niet.
Sinds de dood van Franco is Spanje
aan het veranderen Inmiddels is er
voor het eerst sinds 40 jaar weer een
democratisch gekozen regering, en die
liberalisering heeft ook zijn invloed ge
had op de filmcensuur.
Elisa Vldamia, Saura's eerste post-
Franco film maakt zichtbaar in welke
richting hij verder zal gaan om de nood
zaak om politieke kritiek te leveren af
genomen is: verder naar de psycholo
gie, en naar het spel met verschillenden
tijden
Elisa komt een paar dagen bij haar
vader logeren, op vlucht uit haar huwe
lijk. Ook hier weer komen jeugdherin
neringen boven. Die zijn echter slechts
bijzaak. Het gaat vooral om het heden,
waarin zij haar man die haar smeekt
hem nog een kans te geven definitief
afwijst, en waarin er in korte tijd een
hechte band groeit tussen vader en
dochter. Saura speelt een verwarrend
spel met een stuk kommentaar dat van
Elisa afkomstig moet zijn, maar in de
loop van de film twee keer door haar
vader wordt voorgelezen, en pas aan
het eind door haar zelf. Het is Saura te
doen om die nogal tijdloze sfeer waarin
heden en verleden, fantasie en realiteit
niet altijd duidelijk te onderscheiden
zijn, waardoor de identiteit van de vader
en de dochter af en toe lijkt samen te
smelten. Hier opnieuw een film die met
zeer veel aandacht naar gezichten kijkt,
en daar heel veel mee weet op te roe
pen.
(Filmhuis - zaterdag t/m dinsdag, 20.15
uur).
Scène uit „Kort Amerikaans", voor de derde week in Amersfoort.
THE AVALANCHE
EXPRES
Over de „Avalanche Express" kun
je natuurlijk veel zeggen, maar ook
weinig. Deze spionage-rampenfilm
(wat daaronder dan ook bedoeld
mag worden) werd gemaakt door
wijlen regisseur Mark Robson, met
wijlen Robert Shaw inde hoofdrol als
Russische KGB-agent, die ten koste
van alles naar het westen gesmok
keld moet worden, met uiteraard de
KGB op de hielen en zenuwachtige
westerse geheime agenten om hun
kostbare schat te beschermen voor
kogelgaten en zo. Voeg daarbij Linda
Evans als de vrouw, die een oogje
heeft op Lee Marvin, die zelf de
stoere westerse Cla-blnk uithangt en
je hebt alle ingrediënten, die in zo'n
film horen te zitten. Of nee, ik vergeet
nog één belangrijk ding: de trein,
waarin zich alles afspeelt, een trein
die achtervolgd wordt door allerlei
niet op natuurlijke basis veroor
zaakte natuurrampen en ander on
gemak.
Treinen spelen de laatste jaren
steeds vaker een dominerende rol in
allerlei spionage- en rampenfilms en
dat lijkt me geen al te beste reclame
voor het openbaar vervoer. Speelde
.The lady Vanishes" van Anthony Page
zich tenminste nog in het veilige verle
den af, „The Avalanche Express" is wel
degelijk een hedendaagse noodlot-
strein waar je maar beter geen pas
sagier van kunt zijn
Want het hoeft natuurlijk geen be
toog, dat een trein met een deserteren
de belangrijke man van de Russische
Geheime Dienst aan boord, geen al te
veilige trein is om mee te reizen. Afge
zien nog van de verdwaalde (losse) ko
gels die tijdens de rit door verschillende
compartimenten vliegen, ot het onge
mak wat rennende en achtervolgende
geheime agenten op stations veroorza
ken. het wordt toch wel wat al te bont als
die trein ook nog eens wordt overvallen
en dan nog wel in Nederland. De pas
sagiers hebben dan al een gierende
ontsnapping achter de rug, want in het
Alpengebied raakte op „onverklaar
bare" wijze een lawine aan de rol en
iedere rechtgeaarde wintersporter
weet, dat zoiets levensgevaarlijk kan
zijn.
Kortom, u hebt het al begrepen: er
vallen harde klappen in deze eigenlijk
niet serieus te nemen film, die deson
danks best wat spannende momenten
te bieden heeft en in totaal genomen
dan ook als vrijblijvend amusement vol
doende ontspanning en spanning biedt
voor een paar uur aardig entertainment
Tenminste, als men voorbij ziet
aan verschillende (toch wel hin
derlijke) schoonheidsfoutjes, zoals
de sneeuw, die duidelijk schuimt,
verkeerde uniformen voor Neder
landers en een scène op de Noord
zee met op de achtergrond toch de
vage kontouren van een bergland
schap. Wellicht ontdekt u er ook nog
een paar en dat is misschien op zich
een aardigheidje: ontdek de fou
ten Horst Buchholz als Neder
landse B VD-man, dat Is tenslotte een
aardige vondst. Zoiets moet je in
derdaad door een Duitser laten spe
len om het geloofwaardig te hou
den... (Cinema 2, eerste week, 12
jaar).
GEPROLONGEERD
De volgende films blijven nog een
weekje in Amersfoort: „Grijpstra De
Gier", de verfilming van Jan Willem v.d.
Wetering's detectiveroman „Het lijk in
de Haarlemmerhouttuinen" door Wim
Verstappen. (Grand 1 en 2, zesde
week). „Hair", de beroemde musical
die tien jaar later door Milos Forman
eindelijk werd verfilmd en prima amu
sement oplevert (Grand 3, derde week.
a.l.) „Escape tot Athena", een te gek
gemaakte thriller „met humor" die het
toch nog vijf weken uithoudt (in Grand 4,
16 jaar), „In de ban van de ring",
Ralph Bakshi's verfilming van een deel
van Tolkiens meesterwerk, door mij als
redelijk, maar te lang getypeerd. Op
verzoek bekeek Tolkien-aanhanger
Fred Moormann het filmprodukt en was
niet zo erg tevreden. Met een beetje
fantasie zal de waarheid wel in het mid
den liggen (Grand 5, vierde week, alle
leeftijden). „Kort Amerikaans", de
nieuwe Nederlandse film van Guido
Pieters met Derek de Lint en Tinque
Dongelmans in de hoofdrollen, begint
aan de derde week in Cinema 1Een
Wolkers' verfilming voor wie dat leuk
vindt.
„The main event" begint aan een
derde week in Euro en dat is eigenlijk al
heel wat voor een film, die best aardig is
maar veel leuker had kunnen zijn met
Barbara Streisand en Ryan O'Neal
Tenslotte „Pas op of we slaan d'r op",
nu al weer voor de zevende week te
zien en (ook dat is iets nieuws voor
Amersfoort) al weer enkele weken in
het aktie-theater Duo 2. het theater dat
voordien vrijwel nooit haar films prolon
geerde.
DE FILMS VAN CARLOS
SAURA
In het Filmhuis Amersfoort wordt
deze week aandacht besteed aan de
Spaanse cineast regisseur Carlos
Saura en diens film „Cria Cuervos".
Te zien van zaterdagavond tot en met
dinsdagavond, 20.15 uur. In de
nachtvoorstelling wordt zaterdag
avond om elf uur de film „De verloof
den" van de Italiaanse regisseur Ol-
mi gedraaid.
Pas de laatste jaren heeft de Spaan
se cineast Carlos Saura, die al 11 films
op zijn naam heeft staan, hier in Ne
derland enige bekendheid gekregen,
voornamelijk via zijn films „Cria
Cuervos" (1976) en „Elisa vida mia"
(1977).
Elk van zijn films is herkenbaar aan
een heel eigen stijl: rustig, met lange
schots en veel stilte. En vooral aan clo-
se-ups van mensen die met onpeilbaar
melancholieke blik in de verte staren. In
Saura's films zijn steeds dezelfde the
ma's terug te vinden Hij heeft jarenlang
zijn films onder het Franco-regime
moeten maken, een regime dat, zoals
bekend, een strenge censuur uitoefen
de.
Omdat juist de onvrijheid in Spanje
een van zijn belangrijkste thema's is,
heeft Saura om aan de censuur te ont
snappen zijn toevlucht gezocht tot een
symbolische taal waarin hij zijn kritiek
op de politieke situatie in Spanje ver
pakt. („De Jacht 1965 en „Anna en de
wolven". 1972) Als kritiek hierop is wel
geuit dat hij hierin te schematisch te
werk is gegaan, dat dialoog en hande
ling steeds iets „betekenendat de
Spaanse maatschappij, voortdurend de
hoodrolspeler is. Met als gevolg dat er
geen ruimte meer is voor menselijkheid.
Deze films zijn als kruiswoordpuzzels:
ze zijn oplosbaar en laten niets aan de
fantasie over.
Uit latere films blijkt, dat Saura's grote
kracht niet ligt in het symbolisch ver
pakken van politieke kritiek, maar in een
meer realistische psychologische be
nadering. In „De tuin der „lusten". 1970
en „Het nichtje Angelica", 1973 vond
Saura in het stijlmiddel van de herinne
ring de sleutel waarmee hij zijn politieke
kritiek op het Franco-regime op meer
natuurlijke wijze kon binden aan zijn
personen en tegelijk verder kon gaan in
de richting van de psychologische film.
Hij heeft het in deze films over mensen
die vanuit een onzeker heden in hun
verleden wordt getrokken, naar mo
menten uit hun jeugd die bepalend zijn
geweest voor hun leven. En die jeugd is
dan meestal weer bepaald door een
burgeroorlog en de sfeer van repressie
die volgde op de Franco overwinning.
In Cria Cuervos vinden we de hele
Saura-inventaris terug: de herinnering
aan de opvoeding en de sfeer van on
vrijheid, het grote geïsoleerde huis dat
een gevangenis is voor Ava, de hoofd
rolspeelster en haar zusjes, verziekte
familie relaties, veel wrijverij, en de ver
pestende invloed van leger en kerk De
herinnerde jeugd is hier op realistische
wijze verfilmd. De film heeft twee episo
den uit Ana's jeugd door elkaar ge
vlochten: het verleden waarin haar
moeder, aan wie ze erg gehecht was
nog leefde, en het heden. De vader van
Aha is verantwoordelijk voor de sfeer
waarin zij en haar zusjes worden opge
voed Hij is officier in het Franco leger,
