Bloedstollend super-SF-horror- suspence-spektakel:
„Alien", de ongrijpbare verschrikking
mmn
DOOR BERT VOS
„ALIEN" ALS BOEK
AMERSFOORT - Deze week kunnen de liefhebbers van horror en
SF, maar óók van de betere, kleine film, in Amersfoort terecht.
Hoofdmoot van het nieuwe programma is wel het super-SF-horror-
suspence-spektakel „Alien" van regisseur Ridley Scott.
Een film, waarbij het zweet in je handen gaat staan. (In Grand 1 en 2).
In Grand 5 kunnen de filmliefhebbers hun hart op halen aan de
wondermooie film „De Klompenboom", van regisseur Ermanno Olmi
en in het Amersfoorts Filmhuis aan „De verbrande stad (La Ciutat
cremadaj" van de Spaanse regisseur Antonio Ribas en „Een bijzon
der dag" (Una giornata particulare) van de Italiaan Ettore Scola.
Voor het overige worden de films geprolongeerd, waarbij ik nog wel even
de aandacht wil vestigen op een bijzondere gelegenheid in Cinema 1 op
donderdagavond 1 november, waar u - als u daartoe behoefte voelt -
vanaf 20.15 uur kan praten met de maker van „Kort Amerikaans", regis
seur Guido Pieters, en drie hoofdrolspelers: Derek de Lint, Tingue Don-
gelmans en Cristel Blaak Praten over de film met de makers en de
hoofdrolspelers. Loop eens naar binnen.
Nog even als geheugensteuntje: „Hair" draait in Grand 3 voor de vierde
week, „Escape to Athena" is nu voor de zesde week in Grand 4 te vinden,
terwijl „Kort Amerikaans" nog steeds met succes in Cinema 1 te vinden is.
(vierde week)
„Mam Event" gaat de vierde week in Cinema 2 in, terwijl Grijpstra De
Gier" in Euro opereren (zevende week).
„De Avalanche Express" verhuisde in de tweede week naar Duo 2. De
kinderen kunnen hun hart ophalen aan het „Cartoonfestival,' in de mati
neevoorstellingen van Euro op zaterdag en woensdag.
ALIEN
Een duidelijk hoogtepunt op het
gebied van SF-films is „Alien" van
de Amerikaanse regisseur Ridley
Scott, naar een Scénario van Dan
O'Bannion, gebaseerd op een ver
haal van O'Bannion en Ronald Shu-
sett. O'Babbion is in SF-kringen on-
DE THEORIE VAN
HET FLESJE
Ik heb een gloeiende hekel aan
plastic flessen Misschien vindt u
ze erg handig, zoals de reclame
makers ons jarenlang aan het ver
stand probeerden te peuteren,
maar ik kan er maar niet aan wen
nen. Als we - bij wijze van uitzon
dering - genoodzaakt zijn om
melk m een plastic fles te kopen,
gegarandeerd dat ik maar de helft
van de melk in mijn beker kri/g De
rest gutst er naast omdat ik nèt
eventjes te hard heb geknepen
Een paar maanden geleden
nog overkwam me iets afschuwe
lijks. Ik moest iets hebben om verf-
vlekken te verwijderen en greep
een beetje te haastig (ik geef dat
toe) in het speciale, hoog opge
hangen, kastje, waarin dat soort
levensgevaarlijke toestanden zijn
opgeborgen en ja hoor: de plastic
fles vol ammoniak viel en ondanks
de behoorlijk zachte vloerbedek
king knapte het waardeloze plas
tic in kleine stukjes uit elkaar Ik
heb dat nog wekenlang geweten.
Niet dat gewone glazen flessen
niet kunnen breken, daar weet ik
alles van. maar als je dan een
plastic fles hebt, dan verwacht je
toch niet, dat ie bij de eerste de
beste val het af laat weten, wees
nou eerlijk. Hoe het ook zij, ik heb
dus een gloeiende hekel aan
plastic flessen
De hooggeachte reclame-ma
kers zijn wellicht tot de voor hen
wellicht verrassende ontdekking
gekomen, dat ik niet de enige ben
Er zullen massa's natuurbe
schermers rond lopen, die in de
grootst mogelijke gewetensnood
komen bij het aanschouwen van
zo 'n stuk milieu- vervuilend plastic.
Zoiets bevordert de verkoop
niet. Je koopt iets omdat ye het no
dig hebt. maar je koopt zeker niet
iets, dat een onprettige verpak
king heeft Dan zoek je naar een
alternatief
Plastic, zo hebben verpak
kingsfabrikanten via hun begena
digde reclame-adviseurs laten
weten aan het volk. is het produkt
van de toekomst. Plastic zal straks
niet meer weg te denken zijn uit
onze welvaartsmaatschappij En
wi/ sufferds, wij dachten vaak dat
het nog waar was ook. Zo nu en
dan oprispende akties voor het
verzamelen van lege glazen fles
sen hadden best mijn sympathie,
maar ik wist. dat het tot mislukken
gedoemd zou zijn, zolang de in
dustrie zich niet achter deze mi
lieubewuste flessenophalers zou
scharen. En dan hebben we het
nog niet eens over de reclamema
kers, die de ideeën van de indus
trieën moeten verkopen.
Toch is er nog hoop voor de toe
komst, heb ik tot mijn grote vreug
de gemerkt. Had ik eerst ge
vreesd, dat de glazen flessen voor
melk e.d. spoedig zouden uitster
ven, ze bestaan nog steeds. De
augurken, de uitjes, de mosterd
en de mayonnaise, ja zelfs tal van
groenten, worden nog steeds niet
geconserveerd in plastic, maar
glas verkocht.
Vorige week zag ik tot mijn ver
bazing - en daaruit blijkt hoe ge-
konditioneerd je raakt - dat een
bepaald smaakverbeterend pro
dukt. we zullen het M.A. noemen,
„Ma" dus, weer van plastic over
was gestapt op glas om het koste
lijk vocht in op te bergen Ik heb
daar lang over nagedacht en ze
ker over de zin, die op het flesje
stond: „Ma zit voortaan in een
sierlijk glazen flesje". Sierlijk. Daar
word je stil van. Sierlijk. Het model
is geloof ik in geen tien jaar van
aanzicht veranderd, maar de fa
brikanten vinden het via de re
clame-maker voortaan erg sierlijk.
Maar - u begrijpt het al, daar gaat
het natuurlijk niet om. Want tijden
geleden hebben waarschijnlijk
dezelfde reclame-adviseurs in
overleg met de fabrikant allerlei
opwindende kreten geloosd om
hun ,,Ma" in plastic verpakking
aan de man of vrouw te brengen.
In een plastic fles, van hetzelfde
model als waarin Ma nu verkocht
wordt, in glas.
Ik vind dat erg knap van die re
clame-makers. Ma zit voortaan in
een sierlijk glazen flesje". Alsof dat
de eerste keer is. Dat is natuurli/k
niet zo. maar /e kunt natuurli/k niet
eerlijk bekennen, dat die plastic
troep veel slechter was en.
/uist. Sierlijk. In een sierlijk glazen
flesje
Binnenkort kunt u wasverzach-
ters - nu nog in dat afschuwelijke
plastic - verwachten in een sierlij
ke glazen fles met handgreep.
Shampo's, sierlijk in het glas. Spi
ritus, in sierli/k, bijna onbreekbaar
hard glas, de verpakking gooit u
natuurlijk niet weg Enzovoort, en
zovoort.
Je kunt uit dit verhaal maar één
konklusie trekken: wat goed is
voor ons, is op de lange duur ook
goed voor de fabrikant. Of omge
keerd natuurlijk Maar /e hebt er
wel sierlijke drogredenen voor
nodig om welk idee dan ook sier
lijk op de consument over te bren
gen.
Vanmorgen uit pure nijd te hard
in een plastic melkfles geknepen.
Het was potsierlijk. Maar niemand
vond het leuk.
V.
„The space jockey" in „Alien" wordt onderzocht door Dallas, Lambert en Kane van het ruimteschip „Nostromo".
der meer bekend als de scena
rio-schrijver van „Dark Star", die re
gisseur John Carpenter in 1974
maakte en eigenlijk pas In Nederland
ook is ontdekt als een soort „un-
derground-SF".
Was ,,Dark Star" een duidelijke low
budget-film, ..Alien" daarentegen is
een miljoenenproduktie. Toch zijn de
invloeden van Dan O'Bannion in
..Alien" duidelijk merkbaar en het lijkt er
op. alsof hij zijn ideeén, voortreffelijk
verbeeld in ..Dark Star" in Alien" nog
eens in duurdere variaties opnieuw
heeft verwerkt.
..Alien" is een bloedstollende hórror-
produktie. zich afspelend in een verre
toekomst. Aan de ene kant heeft regis
seur Scott op een geraffineerde wijze
gebruik gemaakt van de door Steven
Spielberg eerder geïntroduceerde
„Jaws-effekten", terwijl aan de andere
kant duidelijke invloeden merkbaar zijn
van Kubrick's ,,2001", ook al zullen de
Kubrick-fanaten een dergelijke verge
lijking misschien niet helemaal in dank
afnemen
Het draait allemaal om het com
merciële ruimte schip „Nostromo". dat
volgeladen met buitenaardse delfstof
fen op weg is naar de aarde. De zeven
koppige bemanning ligt. onbewust van
de reis door de lichtjaren heen, in de
speciale cocon, waarin hun levens-
funkties zijn vertraagd om de lange reis
zo comfortabal mogelijk te kunnen ma
ken.
Maar plotseling worden de mannen
en vrouwen van de „Nostromo" gewekt
door de enorme scheeps-computer.
„Moeder" genoemd De bemanning
denkt aanvankelijk, dat de reis voorbij is
en het schip de aarde nadert. Ze blijken
echter nog maar halverwege te zijn.
„Moeder" heeft de bemanning gewekt,
omdat dichtbij een „noodsein" wordt
uitgezonden Volgens instrukties be
sluit commandant Dallas (een voor
treffelijke rol van Tom Skerritt) om een
onderzoek in te stellen, tegen de wil van
sommige anderen in, die het liefst zo
snel mogelijk naar huis willen. De be
wuste planeet, van waar het noodsein
afkomstig is, behoort tot het onherberg
zame type.
Ijskoude sneeuwstormen teisteren het
grillige, bergachtige landschap en het
landingsschip van de „Nostromo" heeft
moeite om een geschikte lan
dingsplaats te vinden. Er wordt een
kleine expeditie uitgezonden.
Regisseur Scott verfilmt dat allemaal
in een trefzekere stijl, waarin het gigan
tische van het landschap, de techniek
van het ruimteschip en de nietigheid
van de mensen effektief relief krijgt.
De expeditie vindt een gigantisch
ruimteschip, dat blijkbaar is neerge
stort. Een schip met macabere vormen,
zo inmmens van afmetingen, met een
uitstraling, die zo onheilspellend is, dat
de expeditie aarzelt om verder te gaan
Ze doen het toch en dat is het begin van
alle ellende Het schip is verlaten op
een al even groot geraamte van een
astronaut na, dat duidelijk door een on
bekend iets uit elkaar is gerukt. De
speurtocht in de ingewanden van het
reuzenschip levert duidelijk leven op. In
een gigantische ruimte ontdekken de
astronauten van de „Nostromo" lange
rijen pulserende „bollenEén van de
expeditieleden onderzoekt een derge
lijk bol en raakt ernstig gewond, doordat
plotseling uit één van de bollen een
vreemdsoortig, inktvisachtig wezen
schiet en zijn tentakels om het gezicht
en hals van de man kronkelt
De kleine expeditie keert snel terug
naar de langdings-sloep maar com
mandant Dalles stuit op de onverzet
telijkheid van de plaatsvervangende
commandante Ripley (uitstekend ver
tolkt door Sigoumey Weaver). Volgens
instrukties dienen eerst alle mogelijke
Twee scènes uit „Een bijzondere dag" van Ettore Scola.
AKTIEFILM-OPNAMEN IN
AMSTERDAM
Deze week worden in Amsterdam
opnamen gemaakt voor de Amerikaan
se speelfilm „Rough Cut", die za! ^aan
over diamantensmokkel, een zaak.
waarin Amsterdam als diamanten-cen
trum uiteraard niet kan ontbreken. Op
de foto een moment uit de opnamen,
die de filmploeg maakte: snelle aktie en
achtervolging, waarbij een wagen in
een vuilnisboot verdwijnt en de achter
volgende motoragent in de Brouwers
gracht. Aan de film werken, behalve 10
Engelse stuntmannen, David Niven,
Burt Reynolds (Smokey and the Bandit
en Hooper) en Lesley Ann Down mee,
die na haar succes in de TV-serie „Up
stairs Downstairs" de laatste tijd veel
voor de film wordt gevraagd
GERARD OOK
Nederlandse schrijvers beginnen de
laatste jaren in trek te komen bij Neder
landse regisseurs Na Kortooms (Help
de dokter verzuipt en nu een nieuwe
dokter-film), Mulisch (Twee vrouwen).
Wolkers (Turks fruit en Kort Ameri
kaans), om er maar enkele te noemen,
is nu de befaamde schrijver (en wie kent
hem niet?) Gerard Reve aan de beurt
Vorige week vrijdag tekende hij in een
Rotterdams restaurant een contract
voor de verfilming van eén van zijn boe
ken door regisseur Paul de Lussanet
(rechts) en producent Matthijs van Heij-
ningen (links). In het midden de geluk
kige schrijver, die zich nu in de rij van
gefilmde auteurs kan gaan scharen,
zodra één van diens boeken in beelden
over het doek rolt.
veiligheidsmaatregelen te worden ge
troffen. Zij verliest en daarmee wordt de
„horror" binnengehaald.
Wat zich daarna ontwikkelt is een
lange reeks van speurtochten naar het
monster, dat op onverklaarbare wijze
zich in de borst van het slachtoffer heeft
ontwikkeld en nu een ware terreur uit
oefent. zonder dat de bemanningsle
den het beest ooit te zien krijgen. De
eerste slachtoffers vallen. De toe
schouwer wordt meegesleept door de
geraffineerde effekten van Scott. die
daarmee een waardige voortzetting laat
zien van wat regisseur Steven Spiel
berg als het zogenaamde „Jaws- ef-
tekt" had ontwikkeld: je voelt dat heter
is. maar je ziet het niet. De onbekende
dreiging van de dood
Vooral in het laatste deel van „Alien"
worden de invloeden van Stanley Kub
rick's „2001" merkbaar. Er kan zonder
meer een vergelijking worden getrok
ken tussen de gigantische boordcom
puter „Moeder" van de Nostromo met
die van Kubrick's „H.A.L." in „2001".
De bemanning moet noodgedwongen
steeds terugvallen op „Moedermaar
die weet geen antwoord op de terreur
van het buitenaardse monsters. Bo
vendien heeft de computer geheime in
strukties meegekregen, die de beman
ning in feite buitenspel zet, zodat niet
adekwaat gewerkt kan worden aan de
vernietiging van het ongrijpbare mon
ster.
Regisseur Ridley Scott heeft dat alles
zeer bekwaam en vooral effektief in
beeld gebracht en schiep daarmee e
super-horror in een sublieme scien
fiction-sfeer. Geraffineerd voegt hij r
een andere cliché-thema toe: dat
de zeven negertjes, waarvan er telkei
eentje verdwijnt, een thema dat ond
meer door Agathe Christie in haar g
nre zo voortreffelijk is verwerkt tot e<
spannende detective.
De climax van deze 120 minuten di i;
rende film brengt het klamme zweet J
je handen. Dat is het moment, waar<
bijkt, dat Ripley de enige overgebl r
vene is. Zij zal in haar eentje de stri
tegen de alien moeten afronden. Mi u
schien is ook dat een typisch trekje v< ol
scenarioschrijver O'Brannion, die
deze tijd van toenemende emancipat
tussen man en vrouw uitgerekend ee
vrouw het vuile zaakje aan het slot la
opknappen. Het zal vrouwen een gi -
noegen doen te weten, dat zij dat c
een verrassende wijze weet te bere
ken, waardoor deze superspannend 7
horror-SF toch nog een redelijk happ 'r
end krijgt.
Verschillende recensenten, heb
gemerkt, zijn van mening, dat Scott e -c
O'Bannion erg weinig hebben gedaa ie
aan de karaktertekening van d
astronauten. Ik ben het daar niet gehe*,r
mee eens. 'J
Toegegeven, het accent ligt op de hoi d
ror en de techniek, waarbinnen zich al
les afspeelt, maar aan de andere kai J
krijgen de astronauten wel degelijk kar'
rakter door de dialogen, die op som ,c
mige momenten heel sterk doen den v
ken aan die in „Dark Star", de SF-sati1
re, die ook werd geschreven doe jjj
O'Bannion. Naast de regematige dis
kussie's die de bemanningsleden voe b'
ren en waarin een sfeer wordt ge
kreëerd, die vergelijkbaar is met die oj
een doorsnee fabriek (met kankeraar
en dienstkloppers), zijn er duidelijk* e
parallelen met „Dark Star" te kon n
stateren, waarmee O'Bannion zijn defi 1
nitieve stempel zet op deze super 0
produktie, zoals die typerende scène'
waarin commandant Dalles in de uit
kijkkoepel zit, dromend van de Kosmos
gehuld in de klanken van klassieke mu
ziek. Een beeld, dat rechtstreeks ijf
overgenomen uit „Dark Star" en eer
juiste tegenhang vormt voor de over
heersende techniek.
„Alien" werd mede daardoor eer
science fiction-film, die het niet al
léén moet hebben van de horror-ef
fekten en superieure technische
hoogstandjes. Het zijn juist die an
dere ingrediënten, die „Alien" ver
heft boven het niveau van bijvoor-1
beeld „Star Wars" en de verschillen
de imitaties, die daarna van Hol
lywood's lopende band gleden
„Alien" is op zekere hoogte verge
lijkbaar met "2001". In beide films
worden de bemanningsleden tens
lotte het slachtoffer van een onge
hoorzame computer, ook al ontbre
ken in „Alien" de mystiek en de me
taforische sleutelscènes, die „2001"
nog steeds tot de onbetwiste SF
topper maken.
(Grand 1 en 2, eerste week, 16 jaar).
vervolg op pagina 17
Tegelijk met de film „Alien" ver
scheen bij Bruna Zn te Utrecht de
Nederlandse vertaling van „Alien", ge
schreven door Alan Dean Foster in de
vertaling van Ruud Bal. En natuurlijk
gebaseerd op het scenario van Dan
O'Bannion en Ronald Shusett van de
gelijknamige super-produktie, die deze
week in Amersfoort in première gaat,
„Alien" (Het wezen) Bij boeken naar
een film zijn er verschillende mogelijk
heden: a. je leest het boek voordat je
naar de film gaat en dat is bij een sus-
pence-onderwerp nooit aardig, omdat
je de afloop en zo al weet, b. je leest het
boek zonder naar de film te gaan (in dit
geval is het een prima boek) of c je
leest het boek nadat je na de film bent
geweest nog eens rustig over en beleeft
daardoor de film in je gedachten voor de
tweede keer. Vooral wat betreft „Alien"
zou ik de voorkeur geven voor de derde
mogelijkheid. Wie zichzelf eens lekker
wil laten shockeren, wie graag gruwelt
in opperste spanning, wie van goede
SF houdt (in het avontuurlijke genre
dan), die moet naar de film gaan zonder
het boek te lezen. Maar niettemin: het
boek is ook aanbevolen, na afloop.
(Paperback, 255 blz. prijs 22,90).
filmagenda Amersfoort
Filmagenda voor Amersfoort van
donderdag 1 november t/m
woensdag 7 november 1979
Grand, tel. 033-14632:
Grand 1 en 2: Alien. 16 jaar. Dagelijks:
13.45.19.00,21.45 uur; zondag: 14.00,
16.30, 19.00, 21.45 uur
Grand 3: Hair. A.I. Dagelijks: 13.30,
18.30,21.15 uur; zondag. 13.30,16.00,
18.30, 21.15 uur.
Grand 4: Escape to Athena 16 jaar
Dagelijks: 13.45,18 45,21.30 uur; zon
dag: 13.45, 16.15. 18.45, 21.30 uur
Grand 5: De Klompenboom. 16 jaar
Dageli|ks: 13.30, 18.30. 21.15 uur.
Zondag. 13.30,16.00,18.30,21.15 uur
Cinema, tel. 033-18900:
Cinema 1Kort Amerikaans 16 jaar
Dagelijks: 13 45,18.45,21.30 uur; zon
dag: 13 45, 1615, 18.45, 21.30 uur,
Praten met de hoofdrolspelers en re
gisseur:
Donderdagavond 1 november kunt u in
de foyer van Cinema vanaf kwart over
acht kennismaken en praten met: Der
ek de Lint, Tingue Dongelmans. Chris
tel Braak en regisseur Guido Pieters.
Cinema 2: Main Event. A.l. Dagelijks
13.30.18.30.21.15 uur; zondag: 13.30.
16.00. 18.30, 21.15 uur
Euro, tel. 033-33655.
Grijpstra De Gier 12 jaar. Dagelijks
13 45,18.45,21.15 uur, zondag 13.45.
16.15, 18.45, 21.15 uur; zaterdag en
woensdag: 18.45, 21 15 uur.
Euro kindermatinee, tel. 033-33655:
Cartoonfestival A.l Zaterdag- en
woensdagmiddag 13.45 uur
Duo, tel. 033-16572:
Duo 1: Pamela Mann 18 laar. Dage
lijks: 14.15, 19.15, 21.30 uur. Zondag
14.15, 16.30, 1915, 21.30 uur
Duo 2: Avalanche Express 12 |aar
Dagelijks: 14 00,19.00,21.15 uur; zon
dag: 14.00. 16.15, 1900-21.15 uur.
NACHTVOORSTELLINGEN
Duo 1Sex-avonturen van een hospik
18 jaar. Vrijdag- en zaterdagavond
24.00 uur.
Duo 2: El Condor 16 jaar. Vnjdag- en
zaterdagavond 23 45 uur.
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1979
kijk op de film
