LEUSDEN-NEDERLAND ONTMOET LEUSDON-ENGLAND
Leusdon in november
DARTMOOR NATIONAL PARK AUTHORITY
TEMPORARY FENCING
r(
I
reportage
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1979
I
I
l
I
I
l
l
l
l
l
I
I
l
l
I
I
l
l
I
I
I
l
I
I
I
Leusdon Lodge Guesthouse, hoog In de heuvels van Dartmoor.
In deze Impressie van
enkele dagen Leusdon en
Dartmoor iets meer over
dat mystieke land van de
mist, de regen, maar ook
het land van de zonovergo
ten heuvels, In het wild lo
pende kuddes ponies, koel
en en schapen. Het land
van de beruchte gevange
nis van Princetown, het
land van de Keltische cir
kels en de tinmijnen. Een
kennismaking met het klei
ne zusje overzee, met een
hamlet dat nauwelijks 200
inwoners telt, Meer dan
driehonderd kilometer ver
wijderd van Londen, zo'n
honderd kilometer van het
punt, waar Groot-Brittanlë
ophoudt en de oceaan be
gint: Lands End.
Leusdon in november.
Met lange gesprekken rond
het knappende haardvuur,
de enthousiaste verhalen
van Denls en Neella Hut-
chlns, die hun hart hebben
verpand aan dit wonderlij
ke land. Met enkele tochten
door de streek, die Dart
moor heet, waar In eeuwen
vrijwel niets is veranderd.
Denls en Neella Hulchlns: „De t
grote broer Leusden, Nederland.
1.85 3
DARTMOOR (LEUSDON) -
Aan dit reisverhaal gaat
een lange geschiedenis
vooral, die begon in de ja
ren 1975, 1976, toen en
thousiaste Leusdenaren uit
Engeland terugkeerden
met de hartelijke groeten
uit het Engelse Leusdon
Het blijkt dan, dat er In
Devon, in Zuld-Engeland In
het bekende natuurgebied
groeten aan
Dartmoor, een plaatsje ligt,
dat Leusdon heet. De Leus
der Krant publiceert dit en
dat is het begin van een
steeds regelmatiger wor
dende kontakten tussen
het Nederlandse Leusden
en kleine zusje Leusdon.
Het is vooral dankzij het
sympathieke echtpaar De
nls en Neelia Hutchlns uit
Leusdon, dat steeds meer
Leusdenaren op doortocht
in Engeland, enkele onver
getelijke momenten bele
ven In dat kleine plaatsje in
Dartmoor. Denis en Neella
zijn een warme voorstander
van Internationale uitwisse
ling en wat Is aardiger dan
een dergelijke uitwisseling
tussen twee plaatsen met
bijna dezelfde naam?
Terwijl verschillende
Leusdenaren In Leusdon
een kop koffie of thee kwa
men drinken, er soms ble
ven overnachten, begon In
het Nederlandse Leusden
de organisatie van Leusden
1200 op gang te komen en
het idee van een uitwisse
ling, juist ter gelegenheid
van dit eeuwfeest, nam wat
vastere vormen aan. Het
echtpaar Hutchlns bracht
een bezoek aan Leusden,
sprak met ons en met het
dagelijks bestuur van Leus
den 1200 over de mogelijk
heden van een dergelijke
uitwisseling. Hoewel ook
van Nederlandse zijde eni
ge bedenkingen waren
(Leusdon Is maar klein,
nauwelijks 200 inwoners en
de overtocht is duur), gin
gen Denls en Neella terug
naar Leusdon om te probe
ren de plannen te realise
ren. Het gemeentebestuur
van Poundsgate (waar
Leusdon een onderdeel
van Is) zag het echter ook
niet direkt zo zitten.
„Het enige wat ons toen
overbleef", zegt Neelia Hut-
chins nu met lichte spijt In
haar stem", was persoonlij
ke kontakten onderhouden
met Leusdenaren. Mis
schien dat er In de toe
komst wel mogelijkheden
zijn. En bovendien is het
erg boelend om mensen
van het kontinent te ont
moeten, vooral als die men
sen dan ook nog uit Leus
den komen".
De Leusder Krant organi
seerde in 1977 samen met
het echtpaar Hutchlns een
prijsvraag met als hoofd
prijs een week vakantie In
Leusdon, op het Leusdon
Lodge Guesthouse, door
Denls en Neelia op dat mo
ment al bijna twintig jaar
gerunde hotel-pension. De
familie Wanner uit
Leusden-Zuid won die prijs
en bracht een onvergetelij
ke week door In Leusdon in
het voorjaar van 1978.
Hoewel het eigenlijk on
voorstelbaar Is (Leusdon is
nauwelijks te vinden voor
wie de weg niet weet) ko
men er in de loop der jaren
steeds meer Leusdenaren
op bezoek bij het echtpaar
Hutchlns. Om even „hallo"
te zeggen, groeten over te
brengen, een kop thee te
drinken en om soms te blij
ven overnachten. Dat laat
ste alleen als er plaats Is,
want het guesthouse, on
dergebracht in een statig
county house, heeft slechts
zeven kamers, die zomers
vrijwel altijd volgeboekt
zijn.
Afgelopen week vierden
Denls en Neella Hutchlns
het feit, dat zij twintig jaar
geleden in Leusdon neer
streken en er hun guest
house begonnen. Wij wer
den uitgenodigd om na een
kleine vijf jaar schriftelijke
en telefonische kontakten
een bezoek te brengen aan
Leusdon. Om de eerste
persoonlijke kennismaking
uit 1977 te hernieuwen. Wij
zijn graag op deze uitnodi
ging ingegaan. Wellicht
kan bijgaand reisverhaal
bijdragen aan nog steviger
kontakten tussen Leusdon
(Engeland) en Leusden
(Nederland). Aan Denls en
Neella zal het beslist niet
liggen.
rm rrMMA&Mcm m tu* uuuv w pmmt
MmwtfSWtATKWHaua wmsrm Moumvcovm
tumawrur tv whhstanp m/mt mstuts-vt uthoókt
TOK AMT/NtOMMNCt CAUSTP-HT/Ul W NOTMM TO
p/mns TNf worn, ok vtwtrw Num umn tv/u
IfK/UASTTHfTlMfmTflNtMttNTUSSAK/IN TUT ARIA.
vervolg op pagina 7
dachten zien we de mist en de neer
stortende regen in Dartmoor, waar
mee de romans en de reisgidsen ons
met enig leedvermaak hebben ge-
konfronteerd.
„In Dartmoor," zo schrijft Peter Sa-
ger in zijn reisgids Zuid-Engeland
(Cantecleer), regent het gemiddeld
twee honderd en achttien dagen per
jaar, de rest van de tijd hangt er mist
met af en toe opklaringen." Hele
generaties doornatte wandelaars in
Dartmoor kunnen dat bevestigen,
voegt hij er met zwartgallige humor
aan toe.
Alsof deDeviIvan Poundsgate" er
mee speelt, beginnen vlak voor New
ton Abbot, ons eindpunt, de eerste
regendruppels te vallen 'en verdwijnt
de zon achter grauwe, aan de hemel
voortjagende flarden regenwolken.
Als we op het station staan en Denis
Hutchins de hand drukken, valt de
regen met bakken uit de lucht. Welk
om in Dartmoor.
Alsof de Devil van Poundsgate"
er mee speelt, beginnen vlak voor
Newton Abbot, ons eindpunt, de
eerste regendruppels te vallen en
verdwijnt de zon achter grauwe, aan
de hemel voortjagende flarden re
genwolken. Als we op het station
staan en Denis Hutchins de hand
drukken, valt de regen met bakken
uit de lucht. Welkom in Dartmoor.
Toeval?
Denis lacht een beetje, als we de
sombere mededeling van de reisgids
overbrengen en konstateren, dat
Dartmoor inderdaad nat en grijs aan
ons oog ontrolt. Dartmoor, waarvan
we gedacht hadden, dat het net zo'n
vlak landschap zou zijn als onze
eigen Leusder Heide. Een vergis
sing, een verrassing. Terwijl Denis
de kleine Vauxhall behendig over de
smalle, kronkelende aan beide zijden
door hoge heggen beschermde, we
gen manoeuvreert en wij vertellen
over de lange reis naar dit „uiteinde"
van Engeland, doemt het Dartmoor-
landschap voor ons op. Al snel zijn
we van het tamelijk vlakke kust ge
deelte terecht gekomen in een fasci
nerend heuvellandschap met diepe
dalen, soms lieflijk bebost, soms ruig
en kaal. Zelfs de mistige regenflar
den kunnen dat niet verbergen.
Het is een wonder, dat er toch nog
Leusdenaren zijn, die Leusdon we
ten te vlhcfën, want pas enkele kilo
meters vóór het dorpje zien we het
eerste bord, dat ons de weg kan
wijzen. Het piepkleine dorp zelf ligt
op de heuvel, de huizen half verbor
gen in de herfstkleuren. Bereikbaar
via twee heel smalle weggetjes. Het
Leusdon Lodge Guesthouse heeft
veel van een statig landhuis, zoals
die ook in Nederland nog wel te
vinden zijn, maar dan gebouwd in
die typische Engelse county house-
stijl. Verderop, op de top van de
heuvel, staat de kerk van Leusdon.
Achttiende eeuws, zo wordt ons ver
teld. Met een beetje fantasie heeft de
toren herkenbare lijnen, die aan de
toren in oud-Leusden doen denken.
WANDELEN IN DE DART
VALLEI
Dartmoor is een paradijs voor de
wandelaars. Vrijwel nergens zie je
bordjes met verboden toegang, er
zijn tal van charmante wandelpaden,
die soms dwars over de weilanden
lopen. In het meer bewoonde gebied
van dit Engelse natuurpark kun /e
wandelen zonder gids, maar anders
wordt het, wanneer je de meer
onherbergzame gedeelten van Dart-
moor binnen wilt gaan. Een gids is
dan onontbeerlijk. Zonder kompas,
goede kaart en een speciale uitrus
ting is het wandelen in deze gebie
den niet aan te raden, zelfs gevaar
lijk.
Vanaf Leusdon zijn er weinig pro
blemen. Smalle weggetjes kronkelen
naar beneden, waar in de diepe vallei
de rivier Dart zijn grillige kronkelin
gen maakt en zich via onstuimige
watervallen een weg baant naar de
oceaan, naar Dartmouth, de mon
ding van de Dart. Wandelen langs de
rivier in het beboste dal, is een bele
venis. Vooral als de herfstzon door
de wolken breekt en een fascineren
de mengeling van kleuren tovert op
het reeds kalende geboomte.
De avond tevoren hadden we er al
met de andere (Engelse) gasten in
Leusdon Lodget over gepraat, terwijl
het knappende haardvuur de typi
sche regenkilte verdreef. Wandelen
in Dartmoor is een avontuur, met
telkens opnieuw verrassende verge
zichten, intieme doorkijkjes en fraaie
bospartijen, afgewisseld met de on
herbergzaamheid van kale heuvels,
bekroond met verweerde rotsparti
jen.
Hoe het dan met die regen zat,
hebben we gevraagd. En we brach
ten de boodschap over, die Peter
Sager in zijn reisgids neerschreef.
Gelach. Nee, hoor! dat was sterk
overdreven. Goed, het wil hier nog
wel eens regenen en soms kan het je
gebeuren, dat je met zon vertrekt om
een half uur later een fikse regenbui
op je bast te krijgen, maar voor de
restEn dan komen even later de
talrijke dorpsverhalen, die veel dui
delijker taal spreken. „Dartmoor
heeft negen maanden winter en drie
maanden slecht weer,hoor je dan
en andere uitdrukkingen bevestigen
je bange vermoedens.
Onze wandeling naar beneden,
langs de Dart, die woestkolkend
door de vallei kronkelt, voltrekt zich
echter in een zonovergoten land
schap. Je ruikt de natte aarde, je
snuift de boslucht op. Het is fris,
maar niet echt koud. Een prachtige
herfstdag, Dartmoor op z'n best.
Onderweg word je gekonfronteerd
met vredig grazende, pikzwarte po-
nies. Ze raken er niet van onder de
indruk als je een foto van ze maakt.
Ze zi/n dat blijkbaar gewend en gaan
rustig door met grazen.
Grote velden met varens bedekken
de hellingen van de verweerde heu
vels, afgewisseld met het nog verras
send frisse groen van weilanden,
waarin hele kudden schapen hun
tijdelijke domicilie hebben gekozen.
Wilde eenden vliegen op, eventjes
gestoord door die kontinentale toe
risten, die zo nieuwsgierig de kleine
vennetjes hebben benaderd, waar zij
toch echt de eerste rechten van heb
ben. Vijf jonge poesjes komen van
het erf van een boerderij en dartelen
nieuwsgierig achter ons aan over het
smalle weggetje. Ze zijn niet meer
van ons weg te slaan en alleen hard
Als je Dartmoor zegt, dan denk je meteen aan de huilende hond van
de Baskervilles, zoals Sir Arthur Conan Doyle dat beschreef in zijn
befaamde detective-roman. Dan denk je aan de ontsnapte gevange
nen uit de Dartmoor Prison van Princetown. En aan de magische cirkels
der Kelten op de glooiende heuvels, die soms ruig en onherbergzaam
boven de vruchtbare rivier-vallei uitsteken. Maar Dartmoor is meer. De
bewoners zijn er vriendelijk en gastvrij. Soms regent het. Soms schijnt
de zon en worden de heuvels in een gouden gloed gezet.
Dartmoor is ook Leusdon, het kleine dorpje, dat vroeger gewoon, net
als de Nederlandse grote broer, Leusden heette.
Een ontmoeting met Leusdoners, met Denis en Neelia Hutchins van
het Leusdon Lodge Guesthouse, met de zingende melkboer uit
Widecombe in the Moor, Tony Beard en de bewoners uit de streek, die
in Middeleeuwse kledij een uniek schouwspel opvoerden.
EEN IMPRESSIE VAN BERT VOS
LEUSDON (Dartmoor-Engeland)
- De Engelsen zouden het een co
incidencenoemen, een toevallige
samenloop van omstandigheden,
waardoor we in Londen, waar we de
reis naar het toch wel verre Dart-
moor even onderbreken, m een an
der hotel terecht kwamen, dan die
we thuis hadden besteld. We worden
ondergebracht in het Sherlock Hol
mes-hotel aan de beroemde Baker-
street, waar de befaamde schepping
van Sir Arthur Conan Doyle volgens
de literaire historie zijn domicili had.
En daarmee wordt in Londen al de
„link" gelegd met Dartmoor, want
Conan Doyle's meest bekende ro
man is The hound of the Baskervil
les", die in 1902 verscheen en Dart-
moor een wereldwijde bekendheid
gaf. We zouden de avond van onze
aankomst nog even aan die hond
denken, toen de huilende wind en de
zwiepende regen om het county-
house gierde, waarin het Leusdon
Lodge Guesthouse is onderge
bracht.
LEUSDON
De bijna vier uur durende treinreis
van Londen naar Newton Abbot gaat
door een afwisselend, glooiend
landschap, dat veelal met een gou
den herfstzon is overgoten. In ge-
het „spel van het banket". Want dat
is het: een kompleet toneelspel,
waarin alle oude gebruiken uit vroe
gere eeuwen weer op tafel komen, in
ere worden hersteld. Met éón bord
en één mes als attributen voor de
Middeleeuwse maaltijd en een over
vloed aan eigengebakken brood om
de borden schoon te vegen na elke
gang, wordt dit Middeleeuws banket
een stijlvol, sfeerrijk festijn van eten,
schreeuwen heeft het gewenste re
sultaat. Een tikkeltje verbouwereerd
rennen ze de lange weg terug naar
hun eigen erf.
De lange wandeling door het dal
maakt dorstig en een beetje onwen
nig puffend door de inspanning van
de klim, de heuvel weer op, komen
we in Poundsgate. The Tavistock Inn
(een uit de elfde eeuw daterende
pub) is, een wonder, niet gesloten.
De pub is voor de tijd van de dag
aardig vol. Allemaal staande gasten,
want zitten, déér hebben de bierdrin
kende Engelsen blijkbaar een gron
dige hekelaan. Wi/niet. Wij strekken
ons vermoeide benen aan een piep
klein tafeltje en genieten langzaam
van onze halve pint lager. Bier, dat
heel uit de verte op onze eigen,
vertrouwde pils lijkt. De traditionele
drank van Dartmoor, de cider, heb
ben we deze keer maar gelaten voor
wat ze was: een heel erg verfrissende
drank zonder alcohol-smaak, maar
koppigEn we hadden nog een
fikse klim voor de boeg.
MIDDELEEUWS BANKET
Het doel van onze reis - en dat
zouden we bijna vergeten - was de
viering van het twintig jarig bestaan
van het Leusdon Lodge Guesthouse,
waarvoor we een uitnodiging had
den ontvangen. Dat heugelijke feit
zou worden gevierd met een origine
le Tavernlunchin de middag en
een echt Middeleeuws banket in de
avond. Gekostumeerd, dat spreekt.
We hadden daar welt eventjes tegen
aangehikt, want hoe 'kom je aan een
passend kostuum uit de ti/d der Mid
deleeuwen, afgezien nog van het
feit, dat je in de loop der jaren altijd
angstvallig elke gekostumeerde be
zigheid uit de weg bent gegaan. Met
Leusden 1200 nog vers in het geheu
gen, viel dat allemaal best mee en via
kennissen kregen we een fraaie uit
rusting mee om de Britse middeleeu
wers de ogen uit te steken
Het bleek een hele gebeurtenis te
zijn voor het kleine Leusdon, waar
weken, ia maanden van tevoren
voorbereidingen voor werden ge
troffen. Had de Tavem-lunch die
middag al de sfeer uit vroegere da
gen, waarbij de traditionele „Taste
of England" op z'n best werd gepre
senteerd met heerlijke koude ham,
geroosterde kip en eigengebakken
brood, het Middeleeuws banket leek
meer dan wat ook op een reis naar
De kerk van Leusdon
het verre verleden van ridders en
jonkvrouwen, van langdurige smul
partijen en amusante vertellingen
door de troubadour.
Die troubadour is de melkboer van
Leusdon Lodge, Tony Beard. En
heel toevallig is diezelfde Tony
Beard een vooral in Zuid-Engeland,
maar ook elders, bekende cabaretier
en folkzanger, met een optreden in
de beste Engelse tradities. Aanste
kelijk entertainment in „the old sty
le", ballades afgewisseld met origi
nele kroeg-gezangen en streèkgè-
bonden conferences. Als Middel
eeuwse ceremoniemeester leidde hij
