Waar is de ster van
Bethlehem gebleven
Christmas Carol werd bestseller
Van Galilea naar Bethlehem
is nog maar drie uur gaans
MET BLOEMEN
VERSIERDE „KERSTKAARS"!
A
Charles Dickens' beroemdste Kerstverhaal
Klokkenspel
MMmiÊMMMMlHMMlIMMMMimUMMmnMMM'MMtoMMmmMMMWMM-mmmMmMM'mMWmMMMÏ
MWMmwmMMtoMmMM'MMM'mMtowmm-fSMMm
DINSDAG 18 DECEMBER 1979
JE komt wat later thuis. De fietsbanden maken een spoor op de witbe-
vroren brug. ledereen slaapt al en de lichten in huis zijn uit. Net voordat
je een wolgewante hand op de klink van de achterdeur wil leggen, kijk je
omhoog. De sterren flonkeren aan de hemel in deze heldere vriesnacht!
Nu de lichten uit zijn en de maan zelfs niet schijnt, zie je het pas goed:
Duizenden diamanten schitteren op een zwart kleed dat in de oneindige
ruimte is uitgespannen.
DE MELKWEG
DE sterren die wij 's nachts aan de
hemel kunnen zien, vormen samen
één groot stersysteem, de Melkweg.
Met het blote oog kunnen we maar
een paar duizend sterren zien en dat is
niet veel. Men schat het aantal sterren
in ons melkwegstelsel op honderd
duizend miljoen.. De zon is met haar
plantenstelsel, waarvan ook de aarde
deel uitmaakt, maar een stukje van de
Melkweg. Goed beschouwd, is de zon
de ster die het dichtst bij de aarde
staat. U leest het goed: de zon is een
ster. Je kunt het ook omdraaien en
zeggen dat sterren gloeiende zonnen
zijn, die zelf licht uitstralen. Niet alle
lichtpunten die we 's avonds aan de
hemel zien, zijn echte sterren. Venus
bijvoorbeeld noemen we de avond- en
morgenster, maar in werkelijkheid is
het geen ster, want hij straalt geen
eigen licht uit. Venus is een planeet.
De naaste planetenbuurman van de
aarde weerkaatst alleen maar het licht
van onze eigen ster, de zon.
De geboorte van Christus werd aan
gekondigd door het verschijnen van
een bijzondere ster 'Toen nu Jezus
geboren was te Bethlehem, in Judéa,
in de dagen van koning Herodes, zie,
wijzen uit het oosten kwamen te
Jeruzalem, en vroegen: Waar is de
koning der Joden, die geboren is?
Want wij hebben zijn ster in het
oosten gezien en zijn gekomen om
Hem hulde te bewijzen.' In de landen
waar de wijzen vandaan kwamen,
Medië, Perzië en Babylonië, was de
sterrenkunde populair. Sterrenkundi
gen, zoals de wijzen, stonden in hoog
aanzien en waren zo welgesteld, dat
ze de nieuwgeboren Koning goud,
wierook en mirre konden aanbieden.
Hoe de wijzen wisten dat de nieuwe
ster aan het firmament de geboorte
van Gods Zoon aankondigde, ver
meldt de Bijbel niet. Er is in de loop
van de eeuwen veel gesproken en
geschreven over de ster van Bethle
hem. Men heeft geopperd dat het
Venus moet zijn geweest, maar dat is
niet waarschijnlijk.
CONJUNCTIE
DE volken uit de Oudheid kenden de
morgen- en avondster maar al te
goed. De wijzen zouden in Venus
niets bijzonders gezien hebben. Een
enkele maal gebeurt het dat twee of
drie planeten uit ons zonnestelsel zo
dicht bij elkaar staan, dat het lijk of
één grote ster schijnt. Johan Kepler,
een beroemd sterrenkundige uit de
zestiende eeuw, heeft geprobeerd aan
te tonen dat de ster van Bethlehem
een samenvallen moet zijn geweest
van Saturnes en Jupiter. Maar zo'n
innige 'conjunctie' van twee planeten
duurt niet langer dan een paar uur,
terwijl de ster van Bethlehem weken
lang zichtbaar was
Een komeet komt wél in aanmerking
als ster van Bethlehem. Kometen,
sterren die door de melkweg kruisen,
kunnen, plotseling opvallend aan de
sterrenhemel verschijnen. Het kan èen
komeet zijn, die met heldere punt en
vurige staart als een pijl naar het
westen gewezen heeft, 's Morgens
verblekend door het opkomen van de
zon en 's avonds bijna op dezelfde
plaats oplichtend. Verschillende ko
meten hebben een vaste baan en
komen regelmatig terug. Geleerden
hebben zorgvuldig nagegaan welke
bekende, regelmatig terugkerende
komeet er rond de geboorte van de
Messias zichtbaar kan zijn geweest.
Dit leverde niets op. Maar het aantal
onbekende kometen is geweldig groot
en de ster van Bethlehem kan dan ook
best een ons onbekende komeet
geweest zijn, die nu nog vele lichtja
ren van ons vandaan door de ruimte
raast.
TOT slot nóg een mogelijkheid. Op
sommige sterren - ze worden 'nova's'
oftewel 'nieuwe sterren' genoemd -
komen nu en dan explosies voor,
waarbij vergeleken een atoombom
niet meer is als een rotje op oude
jaarsavond. Door zo'n explosie kan de
lichtkracht, dat wil zeggen de helder
heid, honderdduizenden malen ver
groot worden. Terwijl de nova gister
avond niet te zien was, kan hij van-
HET beroemdste kerstverhaal dat wellicht ooit werd geschreven vloeide
uit de welversneden pen van Charles Dickens. Het is 'A Christmas
Carol'. De gierigaard Scrooge is het middelpunt van dit verhaal dat on
telbare Engelsen tijdens het kerstfeest lezen en herlezen.
In 'A Christmas Carol' richt Charles Dickens een monument van
schraapzucht op in de figuur van Scrooge van wie duidelijk is dat hij erg
veel geld bezit, maar zijn klerk Cratchit schandelijk onderbetaalt. Lief
dadigheid is Scrooge vreemd. En kerstmis heeft hij nimmer gevierd
want dat kost geld.
Het loopt natuurlijk allemaal goed af. Want dat hoort bij een goed
kerstverhaal. Dickens maakte op de regel geen inbreuk. Scrooge komt
tot inkeer en hij ontpopte zich op kerstavond tot een vrijgevig en
kerstminded mens.
VADER DICKENS IN DE GEVANGENIS
M iets meer te weten van de schrij-
er van 'A Christmas Carol' moeten
naar Londen. Naar Doughty
treet. Op nummer 48 is het Dickens
ouse gevestigd. Eens heeft Dickens
aar gewoond. Nu is het een museum
•aar veel persoonlijke souveniers en
ianuscripten van de schrijver be-
vaard warden Met gepaste trots
i/orden deze kostbaarheden aan het
lubliek getoond en zoals het in het
raditie-rijke Engeland betaamd: alles
s gelaten in de laat Victoriaanse tijd.
■let leven van Dickens werd vooral in
iet begin niet begeleid door rozegeur
n maneschijn. Vader Dickens had bij
Ie marine gediend en het glaasje rum
maakte hem uitstekend. Zeer tot
rdriet van moeder Dickens, die haar
an menigmaal uit de pub moest
alen. De slechte financiële toestand
an het gezin Dickens drukte een
orgelijke stempel op het familieleven,
nverbeterlijk optimist als Dickens sr.
»as geloofde hij altijd dat de dag van
riorgen beter zou zijn dan de dag van
jisteren. Helaas voor hem deelden
ijn schuldeisers niet in dat optimis-
ne Vandaar dat we vader Dickens op
en gegeven moment in de gevange-
is zien.
t inkomen van het gezin werd
aardoor nog minder en de kleine
harles moest bij een schoensmeer-
■brikant uit werken gaan. Armoede
as troef. Maar Charles zette zich er
oorheen en na een tijdje vinden we
Ie aanstaande schrijver terug op een
Idvokatenkantoor waar hij zich de
tenografie eigen kon maken. Een
aardigheid, die hem later zeer van
ias zou komen.
'ERSLAGGEVER
IJN kennis van de stenografie was
anleiding tot een stage bij de recht-
ank. Dat leidde weer tot een baantje
Is parlementair verslaggever van de
florning Chronicle. Het dorre werk
an parlementaire verslagen schrijven
isselde Charles af met meer creatie
bezigheden. Hij ging schetsen
De gierigaard Scrooge
schrijven over het Londense leven. Hij
schiep een figuur die later als Samuel
Pickwick grote bekendheid zou krij
gen. En die ook nu nog op ontelbare
kerstkaarten staat afgebeeld.
Hij liet Samuel Pickwick de meest
vreemsoortige dingen beleven. On
danks het succes van de 'Pickwick
Papers' bleven er toch financiële zor
gen Meermalen kwam het voor dat
Dickens volkomen aan de grond zat.
Bovendien was hij erg wantrouwend.
Zo meende Dickens dat zijn uitgever
op vrekkige wijze geld verdiende ten
koste van hem. Dat idee vinden we
terug in het verhaal van Scrooge en
Marley.
De 'Christmas Carols' had Charles
Dickens in een periode van grote
schrijfdrang geschreven. Een van de
vele Dickens biografen schrijft hier
over: 'Hij lachte en huilde tegelijk
terwijl hij Scrooge tot leven riep.'
Op het nachtelijke moment dat Char
les Dickens de laatste woorden van de
Christmas Carols neerschreef zal hij
niet vermoed hebben dat hij een
kerstverhaal schreef dat tot de be
roemdste ter wereld gerekend zou
worden.
BEWOGENHEID
TOCH was het boek aanvankelijk
geen succes. Tot grote teleurstelling
van Dickens. Maar hij bleef een
bewogen man. In zijn andere boeken
komt die bewogenheid tot uiting Veel
maatschappelijke wantoestanden - en
die waren er vele in het Groot Brittanië
van de industriële revolutie - worden
in zijn boeken aan de kaak gesteld
Vooral in zijn Olivier Twist.
'Zijn ideeën over het bestaan van de
mensen zijn fout. De massa moet niet
vertroeteld worden. De wereld hoeft
niet vriendelijk en gemakkelijk voor de
arbeiders gemaakt te worden. Het is
beslist fout wanneer iedereen maar
vlees bij zijn dagelijks eten heeft.' Dit
is zo'n uitspraak die de kritiek op
Dickens' werk typeert.
Gelukkig voor de schrijver werd ook
nog wel eens anders over hem ge
oordeeld. 'Hij heeft met zijn boeken
meer goeds verricht dan de kansel-
verkondigers', zo oordeelde men ook
wel. Dat Charles Dickens niet alleen
de sociale wantoestanden in eigen
land fel bekritiseerde bewees zijn plei
dooi voor de afschaffing van de
slavernij in Amerika. In 1842 was hij
daar naar toe gegaan. Zijn ongunstig
oordeel over het land van Uncle Sam
legde hij neer in de 'American Notes',
een boek dat maar bij weinigen
bekend is.
Na die Amerikaanse reis kreeg de
zwerflust Charles Dickens te pakken.
Die zwerflust is zeker mede voort
gekomen uit de weinig gelukkige
HISTORIE VAN EEUWEN BLIKT NEER OP HET HEDEN
HET staat overduidelijk in de bijbel. Bethlehem is de plaats waar
Christus geboren werd. Galilea de landstreek waar Jozef en Maria
vandaan kwamen. Vanuit Nazareth vertrokken zij bijna tweeduizend jaar
geleden naar de stad van David. Getweeën hadden ze de verre reis naar
Bethlehem aanvaard om gehoor te geven aan het bevel van keizer
Augustus. Er zou een volkstelling gehouden worden en ieder moest
gaan naar de stad van zijn voorvaderen. Terwijl ze daar waren brak de
tijd van haar moederschap aan. Zij baarde haar eerstgeboren zoon,
wikkelde hem in doeken en legde hem neer in een kribbe. Want er was
geen plaats voor hen in de herberg.'
Zo staat het geschreven in het Lukas-evangelie. In die tweeduizend jaar
is veel veranderd. De reis van Galilea naar Bethlehem duurt nu per auto
nauwelijks drie uur. Maar nog weerkaatsen de vredige heuvels en
valleien de stemmen van de herders, het blaten van de schapen en het
zingen van de engelen die de .geboorte van Christus aankondigen.
avond de helderste ster aan de hemel
zijn. De nova's die elk jaar ontdekt
worden, zijn meestal zo ver van ons
af, dat we ze alleen met goede kijkers
kunnen zien. Heel zelden, twee of drie
keer in de duizend jaar, gebeurt het
dat er in ons eigen melkwegstelsel een
supernova verschijnt. De lichtkracht
van een supernova kan binnen enkele
uren een miljard maal groter worden.
In 1572 was er een supernova die je
zelfs overdag kon zien. De laatste
supernova vertoonde zich in 1604. De
ster van Bethlehem kan een superno
va geweest zijn, maar zeker is het niet
Het geheim van deze ster zal voor ons
wel in de nevels van het heelal
verborgen blijven.
Copieën van de Kerstster hangen in
deze donkere dagen voor vele ramen.
Over een poosje worden de stekkers
weer uit het stopcontact getrokken en
gaan de uitgegloeid*sterren de zolder
op. Maar gelukkig blijft het licht van
de Verlosser, die in de Bijbel ook de
'Blinkende Morgenster' genoemd
wordt, voor altijd schijnenl We wen
sen iedereen een licht en gelukkig
kerstfeest.
OP nog geen tien kilometer afstand
van Israels hoofdstad Jeruzalem ligt
de plaats van de geboortegrot. Een
zilveren ster op de marmeren vloer
van de geboortebasiliek wijst de plaats
aan waar de kribbe heeft gestaan.
Maar zelfs deze plek is nog verscheurd
door het innerlijk verdeelde christen
dom. De basiliek - gesticht door keizer
Constantijn en later gerestaureerd
door Justinianus - is door muren in
drie stukken verdeeld. De kern van de
kerk behoort toe aan de Armeniërs, de
twee andere delen aan de Latijnen en
Grieken. Elk van deze drie heeft een
aparte ingang naar de heilige grot
Een grootse geschiedenis heeft dat
Bethlehem. Een historie die niet alleen
door het christendom of door de
joden werd geschreven. In de middel
eeuwen viel de stad in handen van de
mohammedaanse Arabieren. De
kruisvaarders onder de bezielende
aanvoerder Godfried van Bouillon ver
overden Bethlehem in de laatste jaren
van de elfde eeuw. Het duurde niet
lang - althans gemeten naar de
maatstaf van eeuwen - of de muzel
mannen bezetten de geboorteplaats
van Christus weer
Bij het verdrag van Jaffa in 1229 werd
het christendom toegestaan om de
heilige plaatsen te bezoeken. Ook
Bethlehem viel daaronder Toch volg
de eeuwenlang botsing op botsing.
De stad waar de vredesvorst werd
geboren heeft weinig vrede gekend.
Wanorde, chaos en geruzie om de
plaats waar de kribbe heeft gestaan
was schering en inslag. Die chaos
werd kompleet toen de verschillende
christelijke kerken het onderling ook
niet eens konden worden. Zo ging het
door. Totdat in 1918 Engeland de kans
schoon zag om Bethlehem te be
zetten. Maar dat had niets met chris-
situatie in zijn huwelijksleven. Zijn
vrouw betitelde hij eens als 'een
onnozel mensje, die mij boeien noch
inspireren kan'. In 1844 zien zien we
Dickens dan ook weer gauw zijn
koffers pakken om naar Zwitserland
en Italië te gaan.
HOOFDREDAKTEUR
EEN groot moment in het leven van
Charles Dickens was het verschijnen
van het eerste nummer van het
weekblad 'Household Words'. Veel
bijdragen hierin werden door Dickens
zelf geschreven en de meeste arti
kelen schreef hij naar eigen inzicht.
Alles wat aan copij werd gezonden las
hij zelf en zijn medewerkers kregen
zeer gedetailleerde aanwijzingen. Het
resultaat mocht er zijn.
'Household Words' was zonder twijfel
het best geredigeerde weekblad in
Engeland. Het tijdschrift wees meer
dan eens op de sociale wantoestan
den. 'In de negen jaren dat het ver
scheen was 'Household Words' het
sociale geweten van Engeland', aldus
een typering van een van Dickens
biografen Na een ruzie met de
uitgever stichtte Dickens een nieuw
blad dat 'All the Year Round' zou
gaan heten Bij de verschijning hier
van bleek pas goed hoe populair
Charles Dickens was. 'Household
Words' ging ter ziele en 'All the Year
Round' kreeg meer dan driehonderd
duizend abonnees.
In Bethlehem werd Christus geboren. Dit bijbelse feit werd ontelbare malen
door kunstenaars op linnen geschilderd, in steen uitgehouwen en in glas
gegrift. Dit laatste gebeurde door de Tsjechische kunstenaar Ladislav Jezek,
die de Heilige Familie in kristal etste.
telijke opvattingen te maken maar
destemeer met politieke.
Na de verdeling van Palestina tussen
de Arabieren en de Joden ging in 1949
Bethlehem deel uitmaken van het land
van koning Hoesein- Jordanië. Nu ligt
het binnen de grenzen van de staat l.
Israel. i
NIEUWE WENDING
EN dan hebben we Galilea. Een in- ii
drukwekkende landstreek in het noor- t
den van de staat Israel. Door het
vertrek van Jozef en Maria uit Galilea
naar Bethlehem heeft de wereldge-
schiedenis een nieuwe wending ge
nomen.
Onder de blauwe heldere hemel van
deze landstreek vormde het Sanhe
drin - de Joodse Hoge Raad - zijn
wetten en wrochtten de rabbijnen de
mystieke leer van de Kabbala. Hier
ook werkte en predikte Jezus van
Nazareth, zoon van Jozef en Maria,
geboren in Bethlehem
Het is al zoveel eeuwen geleden. Als
men nu van een, hoge heuvel af
neerkijkt op de dalen met de olijf
hoven en de palmbomen moet men
zich realiseren dat veel generaties en
culturen hier hebben gestreefd naar
een beter leven en zich hebben be
zonnen op de betekenis van het
bestaan.
Dit oude land is nu gemakkelijk
bereikbaar. Er zijn goede wegen, beter
dan in de tijd toen Jozef en Maria deze
landstreek doortrokken op weg naar
Bethlehem.
Deze wegen confronteren de moder
ne mens met duizenden jaren ge
schiedenis. Die mens van nu kan
midden in de winter zonnebaden bij
het Meer van Galilea. De bolvormige
berg Tabor is de hoogste onder de
heuvels in Galiea en de toerist bezoekt
daar de basiliek van de Gedaante
wisseling.
Galilea is vol verrassingen: een groep
kamelen tegen de achtergrond van
een berghelling, de strakke lijnen van
de groene boomgaarden en de gele
korenvelden, de grazige weiden op
lichtend in de felle schijn van de zon
en wilde berggeiten tegen wonderlijk
gevormde rotsformaties.
Eens klonk in dit gebied het trompet
geschal van Jozua. De Babyloniërs en
de Perzen trokken hier voorbij alsook
de gedisciplineerde legers van Alexan
der de Grote.
Hier in Galilea werd de rebellie tegen
de Romeinse overheersing beraamd.
Hier zochten Jozef en Maria na de
geboorte van het kind een nieuw
bestaan. Zij kozen Nazareth, waar
Jezus z'n eerste levensjaren door
bracht. Via Nazareth trok hij naar het
Meer van Galilea waar hij onderricht
gaf aan de vissers, waar hij de berg
rede uitsprak en de wonderen ver
richtte die aan hem worden toege
schreven.
Twintig eeuwen geleden was de weg
van Galilea naar Bethlehem lang,
vermoeiend en gevaarlijk. Het enige
transportmiddel was een ezel Nu
duurt het nauwelijks drie uur.
BENODIGDHEDEN: doorschij
nend rood papier, dik geel papier
of karton, glittertjes in verschil
lende kleuren, prikpen en schaar.
Teken een kerstklok op dik gekleurd
papier en laat de kinderen deze 2x
knippen. Teken in het midden met een
viltstift een sterretje en een kaarsje
Laat deze uitprikken. Plak tegen de
ene kant van de kerstklok het door
zichtige papier en plak de andere kant
er tegenaan. Versier de klok met glit
tertjes.
Prik een gaatje boven in de klok en
doe er een touwtje door. Hang de klok
voor een lampje in de kerstboom
ZO nu en dan zie je wel eens van die prachtige, met droogbloemen
versierde kaarsen. Een lust voor het oog. Menigeen zal zich dan hebben
afgevraagd: 'Hoe doen ze dat eigenlijk?' Lijmen is niet mogelijk op het
vettige oppervlak van een kaars.
Er bestaat echter een eenvoudige en slimme methode die iedereen kan
toepassen en uitstekende resultaten oplevert. Hoe u daarbij te werk
dient te gaan, kunt u hieronder lezen.
BENODIGD MATERIAAL
ÉÉN of meer kaarsen, droogbloemen,
kaarsvet of stearine/parafine.
U kunt allerlei bloemen en bloempjes,
grasjes, fijne blaadjes en dergelijke
zelf drogen. Een heel goede methode
is ze tussen twee vloeibladen te
leggen en er dan iets zwaars op te
plaatsen zoals boeken of stenen. Een
andere methode is, ze tussen twee
stukken krantenpapier te leggen en
dan onder het kamertapijt, wanneer
dit tenminste los gelegd is Maar te
genwoordig zijn er ook veel soorten
gedroogde bloemen en dergelijke te
koop (bloemenmarkten, warenhuizen,
bloemenwinkels enz.).
KAARSEN
HET mooiste is, wanneer u een witte
kaars neemt Het doet er niet veel toe
of het een waskaars is of een van
stearine ofschoon waskaarsen toch
wel mooier zijn (maar ook duurder).
Gekleurde kaarsen kunt u echter ook
op dezelfde manier van bloemen
voorzien. In beide gevallen hebt u
echter wit kaarsvet (was) ofwel stea
rine en parafine nodig. U kunt ook
resten van oude kaarsen smelten,
maar dan moeten er wel alle veront
reinigingen uit gehaald worden (zeven
door een heel fijne zeef of doek)
Stearine en parafine koopt u in een
drogisterij of een chemicaliën winkel
U behoeft slechts weinig parafine
door de stearine te doen. Het wordt
geleverd in poedervorm of in brokken.
<0
w
CO
co
JÉ
gesmolten
wa s
DE TECHNIEK
SMELT de was (of de stearine/para
fine) in een pannetje of liever nog in
een smal hoog busje of iets dergelijks.
In ieder geval moet het hoog genoeg
zijn om er, gevuld met de gesmolten
was, de kaars in te kunnen onder
dompelen.
Leg de droogbloemen, blaadjes en
grasjes van te voren in hun juiste
stand gereed, want er moet nu snel
gehandeld worden. Is de was ge
smolten, dan dompelt u de kaars er in
en drukt onmiddellijk daarna de bloe
men in de nog zachte waslaag Lukt
het de eerste keer niet zo erg goed,
dan opnieuw proberen totdat u er de
slag van beet hebt. U kunt ook de
bloemen neerleggen op een gladde
ondergrond en dan de kaars er op
drukken en wat heen en weer rollen.
Probeert u zelf eens wat voor de beste
methode is en oefen eerst eens wat op
een paar stompjes kaars.
Zit de bloemversiering er stevig op,
dompel de kaars dan opnieuw in de
gesmolten was. Daarmee wordt dan
een dun vliesje was over de bloem(en)
aangebracht en het geheel zit nu
stevig bevestigd, terwijl het ook niet
meer beschadigd kan worden. Voor
gekleurde kaarsen geldt, zoals reeds
werd gezegd, hetzelfde recept, alleen
géén gekleurde was gebruiken want
daarmee verkleurt de bloem en wordt
hij minder goed zichtbaar.
