„Moeten we lekkend dak repareren, of de pastor onderhouden?" Deken Hoorneman en de kerkbalans „De kerk is erg ziek, maar de Heer leeft" IIIT IK AAtGltSPOORT interview DONDERDAG 31 JANUAR11980 AMERSFOORT - „Kerkbalans is een jaarlijks terugkerende landelijke en interkerkelijke aktie tot geldwer ving voor de plaatselijke parochies en gemeenten. Die zijn in Nederland voor hun inkomsten helemaal af hankelijk van de vrijwillige bijdragen van hun leden." Zo staat het in de folder, die in de maand januari onder de leden van de kerken, die deze ak tie gezamenlijk voeren, is verspreid. Het motto waaronder Kerkbalans dit jaar wordt gevoerd, is: gedeelde zorg. En daarmee wordt dan kortweg bedoeld, dat de kerk de zorg heeft voor haar leden, voor de samenle ving, voor alle mensen. Dat het geld om die zorg te kunnen verrichten door de leden van de kerk en door hen, die zich anderzins met haar ver bonden voelen samen - in vrijwillig heid - moet worden opgebracht. Als over de kerk wordt gesproken dan dienen daaronder te worden ver staan de kerkgenootschappen, die ge zamenlijk. maar uitdrukkelijk voor de plaatselijke parochies en gemeenten de aktie voeren, te weten de Rooms- Katholieke Kerk. de Nederlands Her vormde Kerk. de Gereformeerde Ker ken in Nederland, de Oud-Katholieke Kerk. de Doopsgezinde Sociëteit, de Evangelisch Lutherse Kerk en de Re monstrantse Broederschap ONDERHOUD KERKEN VRAAGT VEEL GELD Terwijl de kerken in onze samenle ving een belangrijke plaats innemen is het eigenlijk een verwonderlijke zaak. dat. terwijl allerhand aktiviteiten op bijv sociaal cultureel terrein of sportgebied door de rijks- of gemeentelijke overheid worden gesubsidieerd, de kerken zich volledig zelfstandig moeten bedruipen, dat de leden van die kerken gezamen lijk - de gedeelde zorg - de geldmidde len bijeen moeten brengen voor de in standhouding van hun kerk. WAT GAAT VOOR: HET LEKKENDE DAK OF DE PASTOR? Het is voor die plaatselijke parochies en gemeenten dan ook meestal elk jaar weer een moelijke zaak om inkomsten en uitgaven gelijke tred met elkaar te laten houden Deken S.P.M. Hoorne man uit Hoevelaken, die binnen de R.K Kerk de verantwoordelijkheid draagt voor de gang van zaken in het dekenaat Amersfoort, waaronder de vijf Amers- foortse, de twee Baarnse. de drie Soester. alsmede de parochies Achter veld. Eemnes, Hoevelaken. Hoogland, Hooglanderveen. Leusden en Soester- veen ressorteren, zegt dan ook ..Bij iedere benoeming of herbenoeming van een pastor komt het probleem van de centen ter sprake Moeten we het lekkende dak repareren of de pastor onderhouden?" Hij bedoelt ermee, dat de uitgaven van de parochie in grote lijn door twee faktoren beïnvloed worden: hoeveel mag - moet - aan mankracht en pas torale arbeid, hoeveel aan het onder houd van de gebouwen besteed wor den? De veelal grote kerkgebouwen en pastorieën vergen vaak een onevenre dig groot deel van het parochiële bud get en binnen de kerkbesturen is dat dan ook een bron van voortdurende zorg. Soms moet de beslissing vallen een kerkgebouw te sluiten, parochies samen te voegen, een beslissing, die dan vaak tot gevolg heeft, dat de band van de individuele kerkleden met de parochie minder wordt. ..De mensen willen toch in hun eigen buurt het ge- meente-zijn beleven en en/aren en ik vind dat ze er recht op hebben'" SLOPEN? MULTI-FUNKTIONEEL GEBRUIK? De oplossing om toch de eigen paro chie in stand te houden, zal soms zijn de grote, oude kerk of de immense pas torie. gebouwd in een tijd. dat er drie of vier pastores in woonden, af te breken, er een kleinere kerk of pastorie voor in de plaats te zetten of het kerkgebouw voor een multi-funktioneel gebruik te verbouwen. Met de daarvoor nodige in vesteringen neemt het kerkbestuur vaak enorm zware lasten op zich. De kerk is vaak een markant punt in de omgeving en daarom vraagt deken Hoorneman zich af of de overheid ook niet een taak heeft om te helpen dat architectonisch markante punt in stand te houden Hij noemt als voorbeeld zijn geboorteplaats Dieren, waar de kerk zelf is afgebroken, de toren aan de ge meente is overgedragen, denkt ook aan de toren in Soest. Een multifunktioneel gebruik van de kerk kan ook andere gevolgen hebben, ertoe leiden, dat het kerkgebouw of het gebouw waarin dok de erediensten ge houden worden langzamerhand een horecabedrijf wordt. Als voorbeeld, dat niet helemaal opgaat, maar wel illustra tief is, noemt deken Hoorneman het Parochiehuis aan de Paulus Borstraat in het Soesterkwartier. Het multi-funk- tionele gebruik kan tot konsekwentie hebben, dat het doel waarvoor de kerk of het parochiehuis is gebouwd, name lijk om een ontmoetingsruimte te zijn voor de parochianen niet wordt bereikt. Er kunnen zo konfliktsituaties ont staan en daarom is de deken er in prin cipe geen voorstander van dat een ker kelijke ruimte ook voor niet-kerkelijke - en dat dan in heel beperkte zin gebruikt - aktiviteiten wordt gebruikt, vindt het wel een mogelijkheid - en wat bijv. Schothorst-noord betreft, wordt daar over overleg gepleegd met de Katho lieke Schoolraad - dat in een school gebouw een ruimte komt. die als kerk en ontmoetingsruimte kan worden be nut. ZO KAN HET! Als voorbeeld van een moderne vorm noemt hij de Johannesparochie in het nieuwe Soesterveen waar de R.K. pa rochie eerst een aantal jaren ruimte had ..ingehuurd" bij de Protestantse ge meente, nu een klein eigen centrum - de Borg - heeft, dat door de week voor allerlei aktiviteiten wordt gebruikt, in het weekeinde echt kerkruimte is Ook in zijn eigen parochie - Hoevela ken - heeft het Pauluscentrum een ty pisch multi-funktionele taak De kerk- zaal wordt door de week ook als ont moetingsruimte gebruikt en hoewel hij kan begrijpen, dat vooral oudere paro chianen er wat moeite mee hebben, dat door de week jonge mensen bier zitten te drinken in de ruimte, waar 's zondags het sacrament wordt uitgereikt, meent deken Hoorneman. dat men zich moet realiseren, dat de kerk dient te zijn en altijd geweest is ,.een plaats, waar het leven zich afspeelt" In het Pauluscentrum is wel een dag kapel, een gebeds-meditatieruimte. Hij vindt het een goede zaak dat midden in het dorp een ruimte is. waar men even tueel tussen het boodschappen doen door even kan gaan zitten, even tot rust kan komen, zich kan bezinnen. ,,Het sluit aan bij de oude kerkidee iedereen is er welkom." De ..hulpbisschop" - want als zoda nig wordt de deken in de kerkelijke struktuur wel gezien - vindt het een heel triest punt, dat de kerkgebouwen, zoals vroeger het geval was. niet meer de hele dag toegankelijk kunnen zijn, de funktie kunnen vervullen, die de dag kapel in het Pauluscentrum wil hebben. De vernielingen die worden aangericht maakten, dat in overleg met en op aanraden van de politie, de kerk gebouwen thans overdag veelal afge sloten zijn DE PLAATS VAN DE KERK IN DE WIJK Dat brengt het gesprek op de plaats van de kerk, van het kerkgebouw, in de samenleving. Vroeger werd in een nieuwe wijk een stuk grond gekocht en daarop een kerk neergezet. De wonin gen werden er omheen gegroepeerd Nu - en de deken noemt als voorbeeld de gedachtenwisseling over Schothorst-Noord - wordt vanuit een andere conceptie - de leefbaarheid in de wijk - gedacht, de plaats van het kerkgebouw bepaald door de wijk- aanleg Maar de conceptie gaat veel dieper: de kerk wil midden in het leven staan, de leefbaarheid bevorderen en dat doen als kerken gezamenlijk. ..In overleg met onze mede-christenen moeten we het beleid op elkaar af stemmen.: wat is voor de gezamenlijke kerken belangrijk?" In het kader van de aanwijzing van Amersfoort tot groeistad zal de plaats van de kerken ook een heel belangrijke zijn, niet in het minst voor de kerken zelf. Deken Hoorneman noemt zijn ei gen parochie Hoevelaken, waar met de nieuwbouw begonnen werd in de ver wachting, dat de gemeente 20.000 in woners zou krijgen. Later werd de pro gnose: het worden er maar 15.000, nog later 12.000. Door die faktoren van buitenaf zit het kerkbestuur wel met een schuld van 200.000 - en de lasten van rente en aflossing! KERK ZIJN: SAMEN OP WEG ZIJN Hoewel Kerkbalans aanleiding is voor ons gesprek met deken Hoorne man en die financiële aktie sterk mate rialistisch is - om de financiën draait - komen uiteraard ook de geestelijke as- pekten aan de orde. Hij haalt de spot prent aan. die enkele tientallen jaren terug werd gemaakt en waar aan de ene kant een pastoor te zien is. die de beelden zijn kerk uit draagt, aan de an dere kant een dominee, die die beelden juist zijn kerk in draagt, ziet daarin een uiting van het ,,naar elkaar toegroeien van de kerken", ziet een veel grotere openheid - na het isolement in de pe riode van het rijke roomse leven - naar de mede-christen toe ..Kerk-zijn is. zowel binnen het eigen als buiten het eigen verband, samen op weg zijn." Binnen de eigen kerk ziet deken Hoorneman een sterker geloofsbele- ven. misschien beter een bewustere geloofsbeleving. Die is uit een sfeer van sleur en automatisme meer een zaak van het hart geworden Daardoor gaan bijv. de Maria-verering en devoties le ven in de gevoelswaarde van de gelovi gen, worden ze op een nieuwe manier ingevuld. Hij meent hierin ook de emancipatie van de vrouw in ue kerk te onderken nen, vertelt over de erg gunstige erva ringen, die men met de pastorale werk sters heeft - ..naast het mannelijk ratio nele leven kwam de gevoelsmatige de votie". Mede hierdoor is de bezinning op fundamentele levensvragen een veel diepergaande geworden. ALLES IS OP DRIFT Onontkoombaar op dit moment is dat het gesprek ook komt op de Nederland se bisschoppensynode in Rome. op de verschillen in opvatting tussen de curie in het Vaticaan en de Nederlandse kerkprovincie, die in feite te herleiden zijn tot de vraag of men de van bovenaf opgelegde lijn dient te volgen, dan wel het klimaat moet scheppen waarin zich een proces kan ontwikkelen, waarin de kerk aansluit op waar de mensen mee bezig zijn. ,,Voor ons als pastores is de opgave in deze tijd een verkondiging die aansluit op waar de mensen mee bezig zijn, die hen een stapje naar God brengt." De R.K. kerk verkeert duidelijk in een groeiproces: „alles is op drift", niet alleen in Nederland, maar bijv. ook in Afrika, waar de eigen zeden en ge woonten invloed hebben op de beleving van het Christen-zijn „We moeten aan elkaar leren, kunnen veel van elkaar leren." TEGENSTELLINGEN? Het lijkt er op of de tegenstellingen in opvatting tussen het Vaticaan en Ne derland, misschien zelfs tussen de Ne derlandse bisschoppen aan de éne en de pastores en kerkleden aan de an dere kant bestaan. De dekens van de regio Utrecht hebben dat eigenlijk heel onomwonden gezegd voordat de bis schoppen naar Rome gingen: „Als on ze bisschoppen op de Synode in de zelfde geest spreken en denken, als die wij proeven in de Lineamenta, dan ver wijderen zij zich nog verder dan nu van de meesten van hun medegelovigen in Nederland Heel bedekt hebben de dekens de bisschoppen verweten meer kerk- theologisch dan pastoraal bezig te zijn Of om het in de woorden van deken Hoorneman te zeggen: „Het is de taak van de leiders om de ontwikkeling zo te begeleiden, dat de werkelijke waarden behouden blijven maar de gelovigen niet de mond wordt gesnoerd, het leven eruit gehaald wordt." LEIDING IN EENSGEZIND HEID Hij onderkent het grote gevaar van het „geen leiding-geven", vindt dat er bisschoppen nodig zijn, niet echter als figuren, die een overheersende plaats in de totaliteit innemen, maar als bege leiders, als mensen, die de eenheid in stand houden. En dan eenheid in de zin van eensgezindheid, niet in die van eenvormigheid! Als er geen leiding is doet iedereen maar wat, als de pastor zich meer als maatschappelijk werker opstelt, mooie beschouwingen houdt, dan dreigt het gevaar, als hij niet oppast, dat hij ver geet om pastor te zijn de man, die ook geen pasklare antwoorden meer heeft- dat kan niet meer in het moderne kerk beeld - maar vanuit zijn eigen overtui ging, zijn eigen beleving, zijn eigen si tuatie, de ander wil helpen „Ik wil een heel konkreet voorbeeld geven. Als zo een 20 jaar geleden jonge mensen om raad bij je kwamen pakte je bij wijze van spreken het boekje, vertel de hun wat daar in stond, liet ze weg gaan en dan zal het met Gods hulp wel lukken. Je kan nu ook zeggen: Zoek het zelf maar uit, het is je eigen verant woordelijkheid Maar de pastor kan - en moet eigenlijk - ook zeggen, ik vind dit waarden die je uit je eigen beleving moet beleven, dit zijn mijn gedachten erover, praat er onder elkaar verder over. Je moet die jonge mensen niet met een kluitje in het riet sturen." SAMEN NAAR WAARDEN ZOEKEN En voor die gedachten van de pastor heeft hij de bisschop, de kerk, zijn col lega's nodig, zoals de kerkleden de pastor nodig hebben. „We moeten sa men kerk zijn." „De mens in de heden daagse consumptieve maatschappij heeft de kerk nodig om tot rust te ko men, om gesteund te worden, er de in spiratie op te doen om in het leven van alledag als Christen te leven." Deken Hoorneman haalt dan een uit spraak aan van prof. Fortmann. een oud-Amersfoorter, die enkele jaren te rug gezegd heeft: „Veel pastores pre ken over Vietnam, omdat ze niet weten wat over God te zeggen." En hij doelt daarmee op pastores, die in een spij kerpak rondlopen omdat ze zo sociaal bewogen zijn. niets van dogma's willen weten, maar anderzijds zelf sterk (links) dogmatisch zijn. De R.K. kerk - en dat speelt nu in Rome heel sterk - moet een communio - een eenheid zijn. „Communio", zegt de deken van het dekenaat Amersfoort, „vraagt om communicatie, om dialoog. Samen moeten we naar de waarden zoeken De Paus. de bisschoppen, de priesters, de religieuzen, de pastorale werkers moeten ieder op hun plaats in het kerkelijk geheel daaraan leiding ge ven. Er moet een klimaat geschapen worden waarin dit proces zich ontwik kelen kan, waarin niet van bovenaf iets wordt opgelegd." „De kerk is erg ziek, maar de Heer leeft", zegt deken Hoorneman tot slot, drukt daarmee uit, dat de R.K. kerk de huidige moeilijkheden te bo ven zal komen. Want Hij zal niet laten varen de werken Zijner handen! Henk Poots Uit in Amersfoort BEELDENDE KUHS7, THE Al EK, FILM WOENSDAG 6 FEBRUARI KINDERCABARET POTVOORDRIE AMERSFOORT - Op woensdag middag 6 februari om 14 15 uur treedt in het Flinttheater het Kindercabaret Pot- voordrie op Wie met een groepje kin deren daar héén wil: elk zesde kaartje is gratis, als steeds. Potvoordrie voert voor kinderen van 6 tot 12 jaar het stuk „Potvoordrie gaat een potje buitenspelen" op Met to neelstukjes, liedjes en verhalen Het stuk gaat over Beatrijs en Jan Simon, die met hun moeder in een rood huis wonen, met groene luiken voor de ramen. Ze hebben een mooie tuin met enorme bossen rodondendrons. En ze spelen in die tuin met hun nieuwe buurmeisje Elsje Wat ze allemaal be spreken en meemaken daarover gaat dit kinderkabaret. WOENSDAG 6 FEBRUARI BALI Cor van Beek zet voor de Stichting Sociaal Cultureel Werk voor bejaarden zijn reisverslag over Bali voort. Evenals de eerste keer zal hij daarbij dia's verto nen In het clubgebouw aan de Nieuw- straat 12 op woensdagmiddag 6 feb ruari om 14.00 uur. DONDERDAG 7 FEBRUARI DE SPRINGPLANK Op donderdag 7 februari voert De Springplank, de aspiranlengroep van hef Nederlands Danstheater een aantal balletten uit in Amersfoort In het Flinttheater Aanvang 20 15 uur. Uitgevoerd zullen worden: ..Selected Essays" van de choreograaf Robert North, op muziek van Howard Blake Delen uil Dream Dances van cho reograaf Jiri Kylian. op muziek van Lu ciano Berio Tenslotte fragmenten van choreograaf Christopher Bruce, op mu ziek van Gary Carpenter. DONDERDAG 7 FEBRUARI NEDERLANDS KAMERORKEST Hel bekende Nederlandse Kameror kest bestaat 25 |aar, en geeft een jubi leumconcert in De Flint Stadshal op donderdag 7 februari om 20 15 uur Het programma vermeldt Mozart: adagio en fuga in CKV 546: Haydn cello konseri in D hob VII b/2 opus 101. Mozart: pianokonsert in ES KV 449; Mozart Divertimento nr II in D KV 251 Hans Meyer zal de hobosolo vertolken VRIJDAG 8 FEBRUARI AN TIEKBEURS Op vrijdag 8 februari begint de driedaagse Antiekbeurs in de Flint Stadshal om 14 00 uur Deze beurs wordt georganiseerd door „Uniek An tiek" en u kunt er de eerste dag terecht tot 's avonds 22.00 uur VRIJDAG 8 FEBRUARI GEOLOGISCHE AKTIVITEITEN De kring Amersfoort van de Stichting „Geologische Aktiviteiten" organiseert een lezing in „De Brug", Schuilen- burgerweg 2. Op vrijdag 8 februari om 20.00 uur De heer Doornveld zal vertellen over: „De tand des tijds. en de invloed op het uiterlijk der aarde Ofwel: klimaatsin vloeden op geologische processen." VRIJDAG 8 FEBRUARI VIERMAAL VERKOCHT In het Flinttheater op vrijdag 8 feb ruari om 20 15 uur een blijspel. Ge speeld door: Kitty Jansen, André van den Heuvel. Jaap Stobbe, Hans van der Gragt en Carla Hardy. De regie is in handen van Jules Royaards. Het blijspel is geschreven door de Franse comédie-auteurs Pierre Barillet en Jean-Paul Grédy. Het spel heet: „Viermaal verkocht In het hartje van Parijs hangt ergens in het 8e Arrondissement (Elysée) een bordje „te koop": vendre Het gaat om een benedenhuis met tuin. Het huis wordt in de lente verkocht, omdat de bewoners na twintig jaar huwelijk met hun eigen agenda's in de weer willen gaan. In de zomer wil een jong meisje met haar oudere verloofde het bene denhuis kopen. In de herfst krijgt het huis van de schilder een opknapbeurt voor de ruziënde nieuwe bewoners. En in de winter zoeken de bewoners ge borgenheid bij de kerstboom in het huis De vijf spelers wisselen voor dit stuk voortdurend van gedaante. ZATERDAG 9 FEBRUARI ANTIEKBEURS De tweede dag van de in De Flint Stadshal georganiseerde Antiekbeurs van 10.00 tot 18.00 uur. ZATERDAG 9 FEBRUARI AMERSFOORTS KAMERKOOR Het Amersfoorts Kamerkoor onder leiding van Jos Leussink geeft op zater dag 9 februari een konsert in de Sint Aegtenkapel aan 't Zand. Aanvang 20 15 uur. Uitgevoerd zullen worden werken op teksten van Shakespeare en madriga len van Monteverdi anno 1600. ZONDAG 10 FEBRUARI ANTIEKBEURS Derde en laatste dag van de Antiek beurs In De Flint Stadshal. georgani seerd door ..Uniek Antiek Van 10.00 tot 18.00 uur. MAANDAG 11 FEBRUARI DIE CZARDASFÜRSTIN De Hoofdstad Operette viert dit jaar zijn 35 jarig jubileum. In Amersfoort komt dit populaire ge zelschap op maandag 11 februari uit voeren „Die Czérdósfürstin" van Em merik Kalman. Antoni Wink zingt de rol van Leopold Maria, vorst van Lippert Weylersheim. Lily Loerkens is zijn vrouw Anhilte Aad Jans neemt de rol van zoon Ed win Ronald voor zijn rekening. Anita Heins is de komtesse Stasi, een nicht van de vorst. Jacco van Renesse zingt de rol van Graaf Boni Kancsianu. Mar- ga de Boer is Sylva Varescu Jan Han- derson is Feri von Kerekes. Nora Zoon is de zuster van Komtesse Stasi en Jo- han van der Zalm speelt en zingt de rol van Generaal Roliusdorff. Aanvang 20 15 uur. DINSDAG 12 FEBRUARI In het Paviljoen van het Berghotel zal Mieke Bal spreken over de roman ..La Chatte" van de bekende Franse schrijf ster Colette Mieke Bal is verbonden aan het Instituut voor Algemene Lite ratuur Wetenschap te Utrecht. Utrechtseweg 225; aanvang 20.00 uur De lezing wordt in het Frans ge houden DINSDAG 12 FEBRUARI SLOWAAKS NATIO NAAL BALLET LUCNICA In het Flinttheater komen op dins dagavond 12 februari de Slowaken dansen. Aanvang 20.15 uur Lucnica beschikt over 45 dansers, danseressen en koorleden, die in kleu rige folkloristische kostuums veel vir tuositeit aan de dag zullen leggen WOENSDAG 13 FEBRUARI UIT PURE LIEFDE Op woensdag 13 februari wordt in het Flinttheater om 20.15 uur een voorstel ling van Rattigans stuk „Uit pure liefde" gegeven De rolverdeling is als volgt: Simone Rooskens. Lydia Kruithof. Luc Lutz, Sebastiaan Kruithof: Jo de Meyere. Mark Walters. Evert Holtzer, Bobby Kruithof „Uit pure liefde" is een blijspel over de dood ter ere van ae netde, waarvan Rattigan het wezen in alle complexiteit weet te raken. Men neemt veelal aan, dat Rattigan de inspiratie voor het stuk heeft opgedaan door de dood van de actrice Kay Kendall en de begeleiding tijdens haar ziekte door Rex Harrison. Bobby, de zoon, is de idealistische debuterende toneelschrijver, die zijn moeder aanbidt en altijd overhoop ligt met zijn vader Mark, de schrijver, wordt door het publiek op handen gedragen en deelt zijn fortuin met Sebastiaan en Lydia Sebastiaan is de erudiet, die zijn gevoelens achter spit verbergt. En Ly dia is de vrouw met liefde en doodsver achting. die nog maar enkele maanden te leven heeft. In het stuk doen allen of de ander niets weet van de op handen zijnde dood van Lydia. DONDERDAG 14 FEBRUARI Studio Laren geeft op donderdag 14 februari een kamerkonsert in de Sint Aegtenkapel om 20.15 uur. Uitgangspunt van het ensemble is het besef, dat muziek in oude tijden een andere funktie had dan diezelfde mu ziek nu heeft De instrumenten, waarop Studio Laren speelt, zijn kopieën of re- konstrukties van oude instrumenten Het programma bestaat uit midde leeuwse muziek met een devoot en mystiek karakter, en muziek die onder de noemer „vakantenlynek" valt. In Studio Laren spelen en zingen mee bas-bariton Floris Rommerts zanger en spreker Donald de Marcas, zanger en vedelaar Marcel Timmerman bespeelster van gotische harp, tabor en pipe, kromhoorn, ronge en nacayre Marijke Ferguson.

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1980 | | pagina 4