.Moet er nou altiid zo vanuit wantrouwen
gekeken worden naar wat we doen?"
J. W. M. Rademaker ruim twee jaar burgemeester in Leusden
I
„Eigenlijk
niet zo veel
verschil
met Delden
„Ook LTS-
jongens moeten hier
terecht kunnen"
„We bekijken
nu de top van
het ambtelijk
bestel"
„Aanmoedigen en bewaken
van de goede geest bij
de burgers, dat is het"
„Er zou wat minder
emotioneel gereageerd
moeten worden op wat
de gemeente doet"
DONDERDAG 7 FEBRUAR11980
interview
door MARNIX KREYNS en BERT VOS
LEUSDEN - „Soms, als 's nachts om tien voor half drie de pieper
gaat, dan denk ik wel eens: zal ik nou gaan of niet. Dan probeer ik
meestal wel even uit te zoeken, of het een grote brand is. Maar ja, ook
een schoorsteenbrand is natuurlijk iets heel vervelends voor wie het
overkomt. Meestal ga ik toch wel."
Jan Willem Marie Rademaker (56) is nu ruim twee jaar burgemees
ter te Leusden. Hoofd dus ook van de brandweer en reeds bij menige
geschroeide afzuigkap gesignaleerd. Maar daar niet alleen. De bur
gemeester heeft inmiddels ook de opening van een drietal cafetaria's
op zijn naam gebracht; voorwoordjes van zijn hand verschenen in tal
van werkjes, uitgegeven door het Leusdense verenigingsleven. Het
foto-archief van de Leusder Krant heeft een ondertussen uitpuilende
map met opnamen van de burgervader, te paard, in zwembroek, met
een vinger in de brijpot of gewoon met ambtsketen en sigaar.
„Dat het zo opvalt - alsof er niks an
ders meer gebeurt - dat vind ik op
vallend", zegt Rademaker, wanneer
we hem wijzen op zijn niet aflatende
aanwezigheid bij Leusdense ge
beurtenissen en gebeurtenisjes. Hij
vindt het een onderdeel van de func
tie van burgemeester. Zijn handen
maken enkele cirkelvormige bewe
gingen door de lucht, wanneer hij
uitlegt dat het vooral ook gezien
moet worden als bewijs van „een
stuk waardering voor wat mensen in
allerlei verbanden op allerlei manie
ren tot stand brengen. Je bent dan
het gezicht van de gemeente en dan
moet je er zijn, dat is een deel van de
job. Hoewel ik het gros ook persoon
lijk interessant vind."
Heeft u er de gemeente ook snel
door leren kennen?
Rademaker: „Het helpt mee. al zijn
het ook vaak allemaal weer losse ge
vallen. Maar je leert mensen kennen, je
proeft de sfeer. Of je nou sneller be
paalde problematieken onder de knie
krijgt Heel veel gaat impliciet, via in
drukken. Je komt soms in aanraking
met hele moeilijke, droevige, schrijnen
de dingen, al wordt er dan niet expliciet
tegen je gezegd: dit of dat is het pro
bleem Net zo goed als je veel plezieri
ge dingen mee kunt maken, waaraan je
echt heel veel genoegen beleeft."
WEINIG VERSCHIL
Ruim twee jaar geleden - in novem
ber 1977 - vroegen we in Delden de net
tot burgemeester van Leusden be
noemde Rademaker naar mogelijke
overeenkomsten en verschillen tussen
zijn oude en zijn nieuwe gemeente
Daar kon hij toen. nog nauwelijks op de
hoogte met Leusdense zaken, weinig
belangwekkends over zeggen. Valt er
nu. ruim twee jaar later, wel zo n verge
lijking te maken?
Rademaker: ,,Het objectieve verschil
tussen 7000 inwoners of 20 000 inwo
ners is er, dat is duidelijk. Maar de over
eenkomst is groter Ik ben hier. denk ik,
geen trefwoord tegengekomen dat ik
ook al niet uit Delden kende. De schaal
was er anders, het was beknopter,
maar het kwam er allemaal in voor. Dus
qua onderwerpen is er niet veel ver
schil, wel wat betreft omvang en inten
siteit. Vijftig huizen per jaar bouwen of
400, dat is wat anders
Maar voor u zelf moet er toch het
nodige verschil zijn. U beheerde daar
in Delden bijvoorbeeld bijna alle
portefeuilles, terwijl u hier geen en
kele „politieke" portefeuille hebt ge-
kregen.
Rademaker „Ook dat maakt niet
zo'n verschil. Je moet niet vergeten: dit
is een reusachtig collegiaal college, le
dereen is bij alle onderwerpen betrok
ken, het zijn de personalities die het
hem met elkaar doen. Ja je hebt je per
soonlijke aanvechtingen, van: daar zou
ik me meer mee bezig willen houden.
En de een is hier wat meer bij betrokken
en de ander daarbij. Maar nogmaals,
doordat het zo n collegiaal college is.
zijn de verschillen niet wezenlijk."
Daar komt nog bij dat onze indruk dat
het gemeentebestuur van Delden toch
een soort eenmanszaak was niet blijkt
te kloppen met wat Rademaker noemt
„mijn gevoel voor werkelijkheid" Hij
zegt daarover: „Het was daar de ge
woonte dat de voorzitter reageerde op
wat er in de raad gezegd werd Zo nodig
gaven de wethouders dan een aanvul
ling. We hebben het daar wel eens over
gehad, of dat een goede methode was;
en dan zeiden de wethouders ook laten
we het zo houden"
BURGERZIN
Tot de taken die de burgemeester
hier in ieder geval nog wel zijn toebe
deeld hoort ook bevordering van de
„burgerzin". Althans dat vermeldt het
gemeentelijke informatiegidsje „Weg
wijs" Op de vraag wat dat dan wel in
mag houden, meldt de burgermeester
geen specifieke definitie voorhanden te
hebben Rademaker laat weten het ple
zierig te vinden als zijn ingezetenen
zich thuis voelen in hun woonplaats en
op een bepaalde manier met elkaar
omgaan „Zo'n notitie over de wijkor-
qanen heeft bijvoorbeeld te maken met
burqerzin.net zoals bepaalde vieringen.
Of de vraag aan burgers: hoe denken
jullie dat het gemeentehuis er aantrek
kelijk uit kan zien"
De burgemeester maakt in dit kader
ook nog melding van zijn voorwoordjes
links en rechts - „hoe knullig soms ook,
maar toch van hé, weer iets aan de
hand" - en van enkele nog te vieren
speciale festiviteiten dit jaar Radema
ker .Koninginnedag en het lustrum van
de bevrijding, de festiviteiten rondom
die dagen coördineren Niet dat ik nou
zo nodig voorzitter van de een of andere
commissie wil worden Of dat ik de
Oranjevereniging in de wielen wens te
rijden Integendeel'
Gemeentevoorlichter Hans Her
mans. bij het gesprek aanwezig, helpt
zijn portefeuillehouder nog een handje
bij het onderwerp „burgerzin". Her
mans: „De burgemeester heeft ook een
initiërende rol gespeeld bij de Europese
verkiezingen. Een aantal mensen uit
Leusden bijeen gehaald, die in dit kader
iets konden doen Dat is ons helaas
enigszins ontgaan Maar Rademaker
haalt nog even zijn uitspraak aan. ge
daan in het gemeentelijk orgaan „Het
Slakkenhuister gelegenheid van zijn
eenjarig burgemeesterschap alhier „Ik
heb toen gezegd dat het ging om het
aanmoedigen en bewaken van de goe
de geest bij de burgers. Dat is het niet
eigenlijk"
Misschien dat die stichting met de
ruime doelstelling hier in nog wat
kan betekenen?
Rademaker. „Dat is een heel goed
initiatief, maar het is zeker niet de be
doeling dat die stichting alles zelf gaat
doen. Ook niet dat er onder bestaande
duiven geschoten gaat worden Mijn
persoonlijke gedachten gaan uit naar
wat aktiviteiten op cultureel terrein Niet
om allerlei Amersfoortse zaken naar
Leusden te gaan halen of om hier een
eigen musuem of oudheidkamer in te
gaan richten Hoewel ik in het nieuwe
gemeentehuis een trofeeénkastje best
leuk zou vinden Maar ik doel nu meer
op zoiets als „Aardig Vaardig" bijvoor
beeld".
Zou die stichting misschien ook
een taak kunnen krijgen in het be
vorderen van goede verhoudingen
tussen en integratie van autochtone
en nieuwe bewoners? Of ziet u dat
niet ais zo'n geweldig probleem?
Rademaker „Wat dit betreft moet ik
er toch op wijzen dat ik hier nog betrek
kelijk nieuw ben en niet meer dan een
zekere indruk hier van heb Die indruk is
dan dat de autochtone bevolking in het
verleden de verandering van Leusden
tamelijk gelaten over zich heeft laten
gaan en heeft aangezien hoe het werd
tot wat het nu geworden is Ik geloof dat
het merendeel van de oude inwoners
toch redelijk positief staat tegenover de
uitbreiding van Leusden en de bekwa
me manier waarop die tot stand is ge
komen. Natuurlijk is er hier en daar pijn
Maar over het gemiddelde genomen
dacht ik niet dat er zoveel problemen
zijn, dat je het als een „lijden aan" zou
kunnen betitelen"
TAMBOEREN
We vermoeden dat u dat toch wat
te rooskleurig ziet
Rademaker „Ja, maar je kan toch
niet zeggen dat de ontwikkelingen in
hun totaliteit een aantal mensen goed
ongelukkig heeft gemaakt of iets derge
lijks. Bovendien vraag ik me af: in
hoeverre moet je bewust streven naar
bepaalde verhoudingen tussen de
oudere inwoners en de nieuwere Ik
denk niet dat dat een bewust gestuurd
proces zou moeten zijn. Dat is een
groeiproces dat je niet bewust een be
paalde richting in moet tamboeren"
Zoals hij wel vaker in het gesprek zal
doen, vat Rademaker ter afsluiting van
een bepaald onderwerp in het gesprek
zijn worden nog snel even samen. Hij
doet dat even later ook weer, wanneer
we de ontwikkeling van de werkgele
genheid in Leusden besproken hebben
We citeerden een recent rapport van de
Provinciale Planologische Dienst
waarin de mogelijkheid wordt geopperd
om de groei van industrie en andere
werkgelegenheid in deze regio enigs
zins af te remmen Rademaker vindt dat
„nogal pregnant gesteld" Hij wijst er op
dat „de economie en bedrijvigheid toch
de kruk vormen waarop wij alle staan
Moet je dan niet verschrikkelijk blij zijn,
als bedrijven zich hier willen vestigen?
Is het dan wel zedelijk juist om dat af te
remmen? Ik denk dat je over het alge
meen verschrikkelijk voorzichtig met
beperkende maatregelen moet zijn.
Denk maar eens aan het mannetje met
het kleine bedrijf, dat groeit en dat uit
zou willen breiden. Moet je dan zeggen,
gaat u maar naar Heerenveen? Want in
die spanning zit je"
„Voor wat onze eigen benadering
betreft is er nog een studie onderweg
De vraag daarbij is: wat vind je dat er in
redelijkheid met de werkgelegenheid
moet gebeuren? Zoals u weet is er altijd
gezegd dat tenminste de helft van de
Leusdense beroepsbevolking in de ei
gen gemeente werkzaam zou moeten
kunnen zijn Dat geval is wat aan het
wiebelen geraakt, zou nu misschien op
zo'n zeventig procent moeten komen
liggen, waarbij het groeiend aanbod
van getrouwde vrouwen daarvoor een
verklaring zou kunnen zijn.
Overigens moeten we nu tegen bijna
iedere geintereseerd bedrijf zeggen
we hebben geen plaats. Een paar
kleine stukjes in Princenhof nog en dan
straks misschien Bruinhorst Maar op
zich stelt dat ook niks voor. Dat is twee.
drie hectare; wat is dat nou als werkge-
legenheidsgebied?"
„Een ander punt is nog de betrek
kelijke eenzijdigheid van de bedrijven
die zich hier gevestigd hebben. Ik zou
zeggen probeer in dat aanbod van
werkgelegenheid een iets grotere va
riatie te krijgen Ook LTS-jongens
moeten hier terecht kunnen Anders ga
je aan uitstoot doen en ik vind je daar
erg voor uit moet kijken".
GOEDE ZAAK
Toen we de aanstaande bur
gemeester van Leusden twee jaar
geleden vroegen naar zijn opinie
over openbaarheid van commis
sievergaderingen, was hij daar vrij
terughoudend over. „Dat kan een
goede zaak zijn", zei Rademaker
toen. Hoe denkt hij daar nu, een jaar
ervaring hebbend met openbare
commissievergaderingen in Leus
den over?
Rademaker, lachend' „Het kan een
goede zaak zijn En tot op heel behoor
lijke hoogte is het ook een goede zaak
Als je dat hebt vastgesteld, kun je ook
nog op wat nadelige kantjes wijzen. Ik
heb soms het idee dat er voor de
raadsvergadering iets te veel kruit ver
schoten is. Dat heeft als gunstige kant
dat er een hoop geëmmer uit de
raadsvergaderingen is verdwenen en
dat men zich in de raadsvergadering
echt tot de topics beperkt Een goed
voorbeeld is bijvoorbeeld de behande
ling van de begroting van 1980. In de
raadsvergadering kwam een hoop van
die frut- Hermans „De burgemeester
bedoelt technische detailpunten" - niet
meer aan de orde. Dat is gunstig na
tuurlijk Maar ik vind dat er toch ook wel
iets van de room van de raadsvergade
ringen verdwenen is.
Een tweede nadeel vind ik dat je -
minder dan is geweest - in de gelegen
heid bent om informeel met elkaar te
praten Een gedachtenwisseling in de
informele, informatieve sfeer over iets
dat bijvoorbeeld nog absoluut onrijp is
voor de openbaarheid, dat is nu minder
goed mogelijk. Maar het is nu nog te
vroeg - we hebben die openbare com
missievergaderingen net een jaar - om
de openbare vergaderingen te laten
vervolgen met een besloten gedeelte
Ik vind wel dat je als raadsleden die
mogelijkheid tot besloten overleg moet
nebben"
Rademaker vindt ook nog dat woor
den van raadsleden af en toe ook een
viervoudige echo krijgen, die de woor
den niet verdienen of spreker in ieder
geval niet had verwacht; „je maakt een
opmerking die in een besloten sfeer he
lemaal geen kwaad zou kunnen doen.
maar dan ineens zo'n dimensie krij
gen Dat is wel eens vervelend
HOGE UITZONDERING
Bewondering oogste de bur
gemeester onlangs voor de souplesse,
waarmee hij in de door hem voorgeze
ten commissie Algemene Bestuurlijke
Zaken de tribune de mogelijkheid tot
spreken gaf. Hij schorste een paar maal
de vergadering om woordvoerders van
wijkraden de gelegenheid te geven hun
zegje te doen Rademaker „Dat heeft
inderdaad goed gewerkt Maar het was
wel bij wijze van hoge uitzondering. Ik
vind dat anders het commissiebureau
als zodanig ondergraven zou worden.
Als commissievergadering dat regel
matig zouden ondergaan, zou er niet
veel van over blijven. Al was iedereen er
toen toch wel een beetje lyrisch van dat
dat zo kon"
Wanneer we informeren naar het
stadium waarin het door de raad ge
vraagde rampenplan verkeert, merkt
Rademaker op dat het hem bij zijn komst
naar Leusden eigenlijk verbaasd heeft,
dat dat er nog niet was „Dat is iets dat
we daar al lang klaar hadden Zoals we
daar ook veel verder waren met de re
gionalisering van de brandweer Dat
heeft me echt verwonderd, al komt het
ook wel doordat de verschillen tussen
de gemeente in de regio hier groter zijn
dan daar Overigens moet je niet den
ken dat zo'n rampenplan - rampenin
structie zoals het eigenlijk heet - nu een
panacee voor alles is. Het is meer een
kwestie van het potentieel op elkaar af
stemmen en afbakenen waar welke be
voegdheden en verantwoordelijkheden
liggen Misschien is het maken er van
ook wel belangrijker dan het ding zelf. In
die zin dat je er daardoor mentaal meer
betrokken bij raakt Ik he dat zelf ook
gehad, toen ik eens een 36-urige oefe
ning van nabij meemaakte Dat is het
moment waarop ik er mentaal op in
schoot, dat je na ging denken over de
vraag: waar ligt nou de grens tussen
wat geregeld moet worden en waar het
op improviseren aan moet komen"
TOP BESTEL BEKIJKEN
Personeelszaken - het ambtelijk ap
paraat dus - zit ook in de portefeuille
van de burgemeester Op dat terrein
deden zich het vorig jaar enkele be
langrijke ontwikkelingen voor Wim
Renkers. hoofd van de afdeling Finan
ciële en Economische Zaken, overleed.
Top-ambtenaren als Dortmond (stads-
vervolg op pagina 6
