Onderwijs Frans ernstig in de knel
Fabelachtig mooi werk
van Pablo Rueda Lara
galerie coninck
iHisder h
HET KAPELHUIS:
Ikc
JOHAN TRAARBACH
ANCO MALI
7 IZAAk, JE HOBFT NIBT ÓP tOAO/AJ4 ÓF
1_Bcee +E we i
DINSDAG 25 MAART 1980
onderwijs
13
AMERSFOORT - Steeds groter
wordt het aantal mensen In Neder
land, dat verontrust raakt over de
plannen van minister Pais en staats-
sekretarls De Jong Ozn. om het
Frans terug te dringen. Steeds groter
wordt ook het aantal mensen, dat
verontrust raakt over de kon-
sekwentles daarvan voor het onder
richt van het vak Frans op de scholen
voor voortgezet onderwijs, èn voor
de algehele taalvaardigheid van het
Nederlandse volk.
De Vereniging van Leraren in Leven
de Talen heeft aan een groot scala van
selangstellenden en vele belangstel
lenden een brief doen uitgaan, waarin
exact uiteen wordt gezet hoe door de
Nederlandse overheid aan de Franse
laalkennis van de Nederlander de ge
nadeslag wordt toegebracht.
Wij drukken deze brief integraal af
BRIEF VERENIGING VAN
LERAREN IN LEVENDE
TALEN
,.AIs de plannen van minister Pais en
staatssecretaris De Jong van Onder
wijs en wetenschappen doorgaan, zal
er van het onderwijs in het Frans niet
veel meer overblijven. De bewindslie
den hebben namelijk in oktober jl. bij de
Tweede Kamer het Ontwikkelingsplan
voor het Voortgezet Onderwijs (OPVO)
ngediend, waarin het talenonderwijs in
de eerste leerjaren grondig wordt ge
wijzigd. Er zal een 2-jarige brugperiode
voor alle leerlingen van 12 tot 14 jaar
worden ingevoerd, waarin Engels en
Duits vanaf het eerste jaar verplichte
vakken zullen zijn en waarin Frans pas
n het tweede jaar, en dan alleen als
teuzevak aan bod zal komen.
In de huidige situatie zijn bij MAVO.
fAVO en VWO. Engels en Frans vanaf
iet eerste leerjaar verplicht en Duits
vanaf het tweede jaar. Na enkele jaren
onderwijs in de drie talen, volgt de pak-
tetkeuze voor de eindexamens, waarbij
n ieder geval één moderne taal moet
worden gekozen. Vrijwel alle leerlingen
nemen Engels, dat door veel scholen
lerplicht is gesteld Men kan in principe
neer talen kiezen, maèr het aantal vak-
ien waarin men examen doet is sinds
968 beperkt tot zes voor MAVO en
1AVO en tot zeven voor VWO Dit werkt
luidelijk in het nadeel van de talen Duits
>n Frans, die gemiddeld door res-
lectievelijk tweederde en eenderde
'an de leerlingen worden gekozen
:rans heeft zoals men ziet, de meeste
-eren moeten laten.
Er is de laatste tijd veel geschreven
iver de verminderde talenkennis bij
eerlingen van het voortgezet onder
vijs Vervolgopleidingen, bedrijven en
istellingen maken zich hierover nogal
vat zorgen. Staatssecretaris De Jong
egt die zorgen te delen, maar kennelijk
iet wat betreft het Frans Met zijn
lieuwe voorstellen komt deze taal na-
nelijk helemaal in de kou te staan
.OZE KREET
Om te beginnen zullen de leerlingen
3 drie broodnodige uren in de eerste
las moeten missen en die kunnen ner-
ens meer worden ingehaald. De
taatssecretaris zegt wel dat hij de ver-
ilichte uren Frans voor MAVO-, HAVO
in VWO-leerlingen wil handhaven,
iaar dat is een loze kreet. Voor de leer-
ngen die in het tweede jaar beginnen
vordt dat al een probleem, maar zij die
tas in het derde jaar beginnen zullen in
!e meeste gevallen die uren niet meer
;unnen volgen Geen enkele school zal
v. een leerling in 3 HAVO, 8 uur Frans
unnen laten doen. Toch is dat een van
gekke problemen die de scholen
rijgen voorgeschoteldl We zwijgen
!an nog maar over de organisatorische
'roblemen die met name in het derde
iar ontstaan als er groepen leerlingen
•jn die wel en geen Frans hebben ge-
laan. Als men alles op een rijtje zet,
raagt men zich dan ook af hoe de be-
nndslieden in alle ernst deze voorstel
en hebben durven doen Zij speculeren
t kennelijk op dat het onderwijsveld
geen tijd meer heeft om de Haagse
plannen te bestuderen!
Het ergste is natuurlijk dat er in 1 of 2
jaar Frans maar weinig resultaten kun
nen worden behaald, wat verstrekken
de gevolgen zal hebben voor de moti
vatie, de pakketkeuze en de
eindexamenniveau's. leder die de
voorstellen van Pais en De Jong goed
heeft bestudeerd, is het er dan ook mee
eens dat het met het Frans definitief mis
zal gaan als deze plannen worden aan
genomen.
Wat de motieven van de bewindslie
den zijn, moet men maar raden, want
geldige argumenten worden niet gege
ven. Er wordt zijdelings verwezen naar
de rapporten over de behoeften aan
moderne vreemde talen in Nederland,
die in 1978 zijn gepubliceerd door het
Instituut voor Toegepaste Sociologie in
Nijmegen Op basis van deze studies
mag men echter, volgens de auteurs,
niet besluiten het Frans in het eerste
jaar maar te schrappen. Uit de onder
zoeken blijkt dat Frans, naast Duits en
Engels, voor Nederlanders een be
langrijke taal blijft, zowel in sociaal, als
in economisch en cultureel opzicht. We
zullen daarom in Nederland tenminste
de talen van onze drie buurlanden goed
moeten blijven leren. Wat tevens duide
lijk wordt uit de ITS-studies is. dat de
tekorten in talenkennis voor Frans het
grootst zijn. Reden te meer om deze
taal zo vroeg mogelijk te leren, zou men
zeggen.
ENORM TOEGENOMEN
BELANGSTELLING VOOR
HET FRANS
De nogal eens gehoorde bewering
dat de belangstelling voor Frans bij het
Nederlandse publiek terugloopt, is ten
enenmale onjuist. Het percentage leer
lingen dat Frans kiest is eerder stijgend
dan dalend. Het percentage ouderen
dat Frans wil leren, is de laatste jaren
zelfs enorm toegenomen. Naast En
gels, is Frans verreweg de meest ge
vraagde taal in het buitenschoolse on
derwijs. Zij die in hun jeugd nooit Frans
hebben gehad - en dat zijn er nogal wat
- ondervinden bij hun studie echter wel
grote problemen. Reden te meer om zo
vroeg mogelijk Frans te leren, zou men
zeqgen.
De bewindslieden schijnen van al de
ze zaken slecht op de hoogte te zijn. Zij
realiseren zich niet dat de vraag naar
talenkennis, en met name naar Frans,
bij alle bevolkingsgroepen voortdurend
toeneemt. Daarom moet hun duidelijk
worden gemaakt dat er bij het Neder
landse publiek wel behoefte is aan
méér, maar niet aan minder onderwijs
in het Frans, leder die hiermee instemt
wordt verzocht te protesteren tegen de
plannen het Frans niet langer verplicht
te stellen in de brugperiode van het
voortgezet onderwijs'aldus het be
stuur van de Sectie Frans van de Ver
eniging van Leraren in Levende Talen.
REAKTIE DE
SCHOTHORST
Aan mevrouw G. Grin, docente Frans
aan de gemeentelijke Scholen
gemeenschap De Schothorst, vroegen
wij haar commentaar
Mevrouw Grin. ,,Ons verzet is niet
gericht tegen het OPVO (Ontwikke
lingsplan Voortgezet Onderwijs) in zijn
totaliteit. Het gaat ons in het bizonder
om de slechte resultaten, die het Fran
se onderwijs in dat OPVO zal opleve
ren.
Het Frans zal niet meer gegeven
worden in de eerste brugklasse, en in
het tweede brugjaar zal het een keuze
vak zijn.
In mei wordt dit punt in de Tweede
Kamer besproken. Wij hebben een
handtekeningenaktie georganiseerd
om deze ernstige achteruitgang te
voorkomen. De handtekeningen zullen
aan de Kamerleden (en/of staatssek-
retaris De Jong) worden aangeboden
Vóór 31 maart moeten die handteke
ningen binnen zijn.
Die aktie loopt erg goed. Hoe méér
handtekeningen we kunnen overleggen
hoe duidelijker het beeld naar voren
komt, dat het Nederlandse volk het niet
zonder de Franse taal wil gaan stellen
BRIEF VOOR OUDERS
Wij hebben de leerlingen op onze
school een brief voor de ouders mee
gegeven met de vraag of deze hun
handtekening willen plaatsen voor het
behoud van het Frans
Deze brief is zéér positief bij de leer
lingen ontvangen. De bovenbouwleer-
lingen zeggen: ,,Dat is toch zonde als
het Frans in Nederland wordt afge
schaft In de lagere klassen vroegen
de leerlingen: ..Zullen we handtekenin
gen bij onze buren gaan ophalen?"
Juist in de éérste klassen vinden de
leerlingen het Frans erg leuk. Het Frans
is wel moeilijk, maar het is pertinent niet
zo. dat een leerling op Frans kan blijven
zitten
in de Franse taal' Het is weer het kiezen
van de makkelijkste weg. Het feit dat je,
door zo'n taal te bestuderen bezig bent
met alle mogelijkheden die die taal op
levert, wordt eenvoudigweg terzijde ge
steld
DECADENT SOORT
LUXE
Heer Jager Frans heeft de bij
smaak van een decadent soort luxe.
Bestemd voor een juffrouw in een lange
robe in een prieëel Frans is deftig, en al
wat deftig is moet de grond worden in
geboord
Mevrouw G. M. Rodermond ..Frans
speelt voor het toerisme een grote rol
Heel veel Nederlanders gaan met va
kantie naar Frankrijk En daar spelen
we in de brugklassen op in We geven
gebruiks-Frans Alle spitsvondigheden
zijn er uit. De grammatika wordt veel
globaler behandeld
Daar wil ik nog aan toevoegen, dat
voor het wetenschappelijk onderwijs in
vele sectoren kennis van het Frans een
noodzaak is!"
Heer Jager: „Een paar uur fietsen
vanuit Maastricht, en je verstaat elkaar
al helemaal niet meer! Frans is de taal
van ons buurland!
Wat ze willen invoeren is een bijna
Amerikaans systeem Amerika en
Europa zijn twee heel verschillende
werelden, laten we alsjeblieft in Europa
de Amerikaanse opvattingen niet over
nemen!"
PROF. PLESSEN
Uit de brief, die Prof. J Plessen liet
uitgaan, citeren wij tenslotte nog het
volgende ..Het Instituut voor Toege
paste Sociologie te Nijmegen stelde
zonneklaar vast, dat de potentiële be
hoeften aan talenkennis sinds de in
voering van de Mammoetwet voor het
Frans juist groter zijn geworden dan
voor het Duits en zeker voor het Engels
Deze tekorten betreffen de meest uit
eenlopende sektoren: handel, bedrijf,
kuituur, toerisme, overheidsdiensten,
internationale instellingen.
Wat speciaal de weten
schapsbeoefening betreft, wordt in de
universitaire wereld alom geklaagd
over het feit dat de studenten door ge
broken kennis van het Frans niet meer
in staat zijn in kontakt te komen met
vaak belangrijke sectoren van hun dis
cipline Docenten zijn dan vaak ge
dwongen belangrijke wetenschappelij
ke informatie achter te houden
De bewindslieden zullen moeten be
seffen, dat het terugdringen van de
kennis van de Franse taal en de Fran
stalige kuituren een breuk betekent met
een tot de middeleeuwen teruggaande
traditie, die uiterst waardevol is geble
ken voor de Nederlandse beschaving
zelf. en die juist voor Europa van van
daag in eigentijdse vormen dient te
worden voortgezet"
- Verzamel zoveel mogelijk hand
tekeningen van hen, die het gevaar
inzien, en stuur deze vóór 31 maart
naar: Mevrouw A. M. van Daal-Har-
tong, Kerkeinde 66, 4254 LG
Sleeuwijk. -
BEDRIJFSLEVEN
ONTRUST
VER-
Verontrusting was óók te merken in
een televisie-uitzending in de afgelo
pen week. Het bedrijfsleven uitte zijn
ongerustheid over het nü al gekon-
stateerde gebrek aan Franse talen
kennis bij zijn werknemers'
Vertegenwoordigers van de Franse
secties zijn vorige week op de hoorzit
ting van de vaste Kamercommissie in
Den Haag geweest.
Staatssekretaris De Jong heeft op de
televisie gezegd, dat hij zeker zal
zwichten als blijkt dat het Nederlandse
volk voldoende belangstelling blijkt te
hebben voor de Franse taal."
REAKTIE RIJKSSCHO%
LENGEMEENSCHAP
De sectie Frans van de Rijks
scholengemeenschap aan het Thor-
beckeplein gaf graag commentaar De
heer K. W. Jager: ..Frans is weliswaar
voor de Nederlander een moeilijke taal,
maar met de moderne methodieken is
de moeilijkheidsgraad om de taal te le
ren wel verminderd. Toch blijft het een
feit, dat je alle woorden die je in het een
of andere stuk vindt dat je leest, óóit es
geleerd moet hebben. Frans, daar moet
je op zitten, wil je er iets van maken. En
iets, dat moeilijk is, daar moet je méér
aandacht aan besteden dan aan iets
dat makkelijk is.
Als het moeilijk is, moet je er al mee
beginnen in de brugklas. Voor Frans is
dat een harde noodzaak
Als je er tóch een taal wilt uitgooien,
gooi dén het Engels eruit! Engels is de
tweede taal in dit land. Die taal is mak
kelijk voor de Nederlander. Je hoort 'm
dag in dag uit over radio en televisie, in
disco's enzovoorts
Duits is weliswaar verwant aan het
Nederlands, maar met die taal moet je
ook in de brugklas beginnen, omdat de
grammatica zo moeilijk is.
LIEVER TERUG NAAR
HET SYSTEEM VAN
VÓÓR DE (TWEEDE
WERELD)OORLOG
Dan zit je eigenlijk weer op het sys
teem van vóór de (Tweede Wereld)
oorlog!"
Heer F. Lange ..Frans is een must
voor de werkgelegenheid en het be
drijfsleven. Laatst sprak ik een ouder,
die zei: ..Ik ben geen ster in het Frans,
maar als er op de zaak Fransen komen,
word ik er bij gehaald, omdat niemand
anders met ze kan praten. In het land
der blinden is één oog koning! Het ge
volg van die taalbarrière kan best zijn
dat Frankrijk steeds minder onze han
delspartner wil zijn'"
Als het Frans in Nederland wordt te
ruggedrongen. zal alles wat uit de Fran
se wereld komt voor ons zijn afgesloten
Bij het ANP komt nu al niets meer over
AMERSFOORT - In het Kapelhuis,
Krankeledenstraat 11, kunt u tot za
terdag 5 april een bizonder fraaie
keramiektentoonstelling zien. (Het
Kapelhuis is geopend van dinsdag
tot en met zaterdag van 11.00 tot
17.00 uur).
Ongelofelijk mooi van stofuitdrukking
en technisch fabelachtig knap uitge
voerd is de keramiek van Pablo Rueda
Lara. Er zijn ogenblikken, waarin je
twijfelt of de blauwe emaille melkemmer
wel van chamotte-klei is vervaardigd.
Of de witte emaille school of kan met al
zijn blusjes eraf en zijn roestplekken
erin niet van écht emaille is, in plaats
van gebakken klei. Of de doos van rib-
karton niet uit gemetaliseerd verstijfd
karton bestaat Of de geblokte keuken
doek, het hart van de zonnebloem, niet
versteende échte exemplaren zijn
Verbazingwekkend realistisch zijn de
gebruiksvoorwerpen, die Pablo van klei
maakt. Ongelofelijk echt van tekening,
struktuur, patroon, kleur, stofuitdruk
king. vormgeving en nabootsing. Tege
lijkertijd ontroerend verstild in hun fo
torealistische status van meer dan
echte ónechte gebruiksvoorwerpen
Pablo Rueda Lara maakt ge
bruiksvoorwerpen zó griezelig écht na,
dat je herhaaldelijk met de ogen moet
knipperen om je zelf tot de keramische
realiteit van het Kapelhuis terug te
brengen. Blauw, rose of bruin geblokte
theedoeken hangt hij aan een spijker,
compleet met stukjes verstelwerk erin,
of legt hij op keurige stapeltjes opge
vouwen op elkaar. Op een geplooide
blauwwit geruite keukendoek zet hij een
kobaldblauwe theepot (die plat is),
waarin de weerschijn van de ruitjes van
de handdoek zich feilloos weerspiegelt
In een blauwe emaille melkemmer,
kompleet met metalen hengsel, propt
hij een in een elkaar geknoedelde
blauwwit geruite doek.
Cartonnen doosjes met vakjes, waar
je in de randen de inwendige struktuur
van het golfkarton ziet, vult hij met
schelpen, en met fromseltjes tekstiel in
allerlei ruitjes en streepjes Onder een
oude „ijzeren" naaimachine legt hij een
te verstellen keukendoek In een
emaille vergiet met roestplekjes legt hij
het geometrisch verfijnde hart van een
zonnebloem. Een oude zwarte telefoon
plaatst hij op een wit krukje, en hij legt er
een luchtpostbrief bij
Uit grote witte tubes verf, liggend in
witte emaille schalen, perst hij dikke lik
ken cadmiuns geel.
Technisch knap is ook zijn fotoalbum,
waarvan hij de zeer fraaie en goed gelij
kende foto op een plakkaat klei heeft
gescreend, zoals dat geschiedt bij
zeefdrukken. Overigens spreken zijn
smartlap met halfverbrande foto's, en
zijn religieus getinte boekwerk, mij kwa
onderwerp minder aan
Hoe hij een plat ei in een platte
eierdop in een cartonnen doos plaatst.
Hoe hij een rose gestreept pakketje met
kleine witte knoopjes dichtmaakt Het is
grandioos Je blijft er naar kijken en je
verwonderen.
Vervreemding in realisme ook bij de
tweede eksposant Jan van Leeuwen
Van hem de bekende torsen met sobe-
rkleurige glazuren Vervreemdende li
chaamsvormen, waarop het ondergoed
vastkleeft, als kwam de drager uit het
water
Van hem ook een keramische wan-
dbekleding van strookjes van keramiek
leien, over elkaar liggend. En in dezelf
de sobere glazuuropdracht
Zeer fraai is Jan van Leeuwens op de
verdieping geplaatste koppenserie
Een indrukwekkende rij van doden
maskers uit de catacomben van Rome
zijn als op een fries door nem bijeen
gebracht De koppen hebben iets heel
berustend menselijks Iets eeuwigs
ook: ze zijn over de grens heen van het
beperkte aardse leven De prachtige
nuancen in grijs en bruin van hun gla
zuren versterken niet weinig de grote
verstelling en vervreemding, die er van
hun gestolde leven niet gaat. Die kop
pen hebben alle de uitdrukking van
denkers aangenomen, van wijsgeren,
aan wie erg veel duidelijk is geworden
Een schitterende tentoonstelling
van zéér hoog nivo.
(60 jaar)
exposeert t/m 13 april a.s. met
schilderijen in galerie Coninck.
De openingstijden zijn donderdags t/m
zondags van 13.00-17.00 uur.
Carel Frauenfelder schreef voor de uitnodigingskaart de volgende tekst:
De in Dordrecht geboren Johan (Joep)
Traarbach, sedert jaren gevestigd in
Amersfoort, is in februari 1980 zestig jaar
geworden. Hij zag dus het eerste levenslicht
enige jaren na de beëindiging van de wat we
nu noemen eerste wereldoorlog.
Hij groeide op in de onstuimige jaren twintig.
Het was een vertekende wereld met extreme
reacties op die oorlog naar aanleiding waarvan
de onvergetelijke kunstenares en arts
Kathe Kollwitz de aangrijpende tekening
schiep. Nie wieder Krieg! Traarbach mag
stellig genoemd worden in de sfeer van een
Kollwitz.
Zij gaf uiting in haar werk aan de ellendige
omstandigheden waaronder de proletariërs
moesten leven.
Traarbach was een arbeidersjonger Joep. nu
zestig jaar. is in hart en nieren nog aan dat
proletariaat verbonden, aan de boer op de
akker, aan de mannen van de haven Hij is
dat beeld van boten op het water, die sfeer van
een havenstad als Dordrecht nooit ontrouw
geworden. Hij komt daar niet zoveel. Nu vindt
men hem meer op de kaden van IJmuiden, bij
de sluizen, langs de grote rivieren.
En nog vind je in zijn schilderijen die
vertekende wereld van de jaren na zijn
geboorte terug. Vertekend? Noem het liever
het deformeren van hetgeen hij in zijn wereld
van beeld en kleur uit een diep levend artistiek
innnerlijk naar buiten laat komen.
Johan Traarbach heeft zich in zijn kunst- hij is
pp en top een expressionist - uit eigen denken
en handelen een niet te vervangen plaats
temidden van zijn collega's verworven.
Hij is een naar binnen gekeerd mens, iemand
die zich niet gemakkelijk geeft, wel een
uitgesproken mening heeft, dikwijls mystiek
geladen is. Hij is allerminst gemakkelijk voor
zichzelf, staat niettemin snel klaar voor een
ander ondanks zijn toch wel labiele gezondheid.
In dit alles toont hij zich toch een vechter, een
kunstenaar vooral die de dingen groot ziet,
hoekig soms zoals hij zelf is, boeiend van
vormkeuze, onderwerp.
Hij is autodidact maar met een grote
veelzijdigheid en kundigheid ook herkenbaar
in zijn tekeningen zwart wit met mooie
tussentinten.
Zo zijn zijn olieverfschilderijen karaktervol,
kleurrijk ook en zachter zijn vele pastels: een
danseresje, vogels, mensen in de zon. Hij is
bovendien een onnavolgbaar calligraaf
Nu is hij dan zestig. De betekenis van zijn werk
is neergelegd in het feit dat Galerie Coninck
Traarbach de gelegenheid biedt een overzicht
van zijn artistiek bezig zijn te geven. Het zal
groots, kleurrijk en vooral van een eigen
signatuur zijn.
3811 WJ Amersfoort
Coninckstraat 20
(bij het Cultureel Centrum „De Flint")
Telefoon 033-729368
Wij hebben werk in voorraad van Toon Tieland, Willem J. van Dam, Herman J Kruyder, Arie van Selm. Krijn van Dijke, Jan Bos. Loek Lafeber. Johan Traarbach. Iris ten Kate, Ab Wouters.
Wij PBA HBCP BOE
tusscai/N
2.VÓ?
IZAAUncE-T /Mier cc/oite/M PAT JE
06 6N/<Se BENT PIE fititeviKT klOFPT
vl'j Mi^BeuiKr "rcoo«6Aj
AAI OBZB/M ox*- WE|..
r-iA, fis IP/TAMP
A7(SBei/lfcT INIL INOK.PBU
kAN Hl PAT VEOtT -
STKBBA.1 «V
kR^6Aj
2Jte>
AffU cAi+rUjS
