Van 21 tot en met 27 april SAKOR-kollekte
DONDERDAG 24 APRIL 1980
reportage
„Jongeren moeten leren
leven op De Snoekheuvel"
AMERSFOORT - Van 21 tot en met
27 april wordt dit jaar weer de kol-
lekte gehouden voor de SAKOR, de
samenwerkende organisaties op het
gebied van de kinderbescherming. Is
het nog steeds nodig om daarvoor te
koliekteren, wordt er vaak gevraagd.
Al het werk van de kinderbe
scherming wordt toch gesubsi
dieerd? Voor een groot deel is dat
ook zo. Maar om de kinderen, die om
welke reden dan ook, uit huis moes
ten worden geplaatst, iets meer dan
het kale basisbestaan te bieden, is er
steeds veel extra geld nodig.
Met de verworven inzichten in het
kinderbeschermingswerk kan dit werk
steeds moderner, en meer naar het kind
gericht, worden aangepakt.
Wij zijn gaan praten met mevrouw J
Egels, de direktrice van het huis „De
Snoekheuvel", dat ressorteert onder
Justitie, en dat eigendom is van de
Stichting De Opbouw
Justitie blijkt momenteel, hoe kan het
anders, bezig te zijn aan het inkrimpen
Met de bezuiniging blijkt er van alles te
zijn stopgezet. Voor „De Snoekheuvel"
scheelde het maar één dag op de da
tum van aanvrage of ze waren nog bin
nen de eerder heersende beschikking
geweest ,,De Snoekheuvel" moest
namelijk al jaren terug uitbreiden Uit
breiden in woonruimte. Niet in kin
deraantal.
..Justitiële instanties plaatsen te
genwoordig minder kinderen in tehui
zen," zegt mevrouw Egels. ..Bovendien
zijn de gezinnen kleiner, en kunnen de
ouders hun kinderen tegenwoordig
beter opvoeden
er anders mee om zullen gaan!"
Overal in het huis staan pakken,zak
ken, tassen, manden, koffers De ver
huizing van de zes kinderen naar het
huis in de Scholeksterstraat is in volle
gang Wij zullen er dadelijk een kijkje
gaan nemen Maar eerst willen we nog
even wat horen over de algemene gang
van zaken in het huis In het nieuwe huis
is een open haard aanwezig Dat vin
den de kinderen gezellig Die open
haard geeft een stuk nestwarmte Want
dat mis je „als je in een tehuis wordt
gestopt".
ZELF KOKEN
,,De weekends gaan de kinderen zelf
koken," aldus mevrouw Egels „Daar is
een budget voor. Ze doen zélf de inko
pen. De kinderen gaan allemaal ge
woon naar school 't Zijn verschillende
scholen Er is een flink aantal kinderen,
dat LOM-onderwijs of het vervolg daar
van volgt. Verder gaan ze naar de huis
houdschool, de technische school, de
MAVO
Al jaren hebben wij geen kleuters
meer Die worden in kleinere eenheden
opgevangen, en daar kun je makkelijk
pleeggezinnen voor vinden De grotere
kinderen hebben vaak geen kontakt
met de ouders. Willen ook onder geen
beding in een pleeggezin Willen zelf
standig hun bestaan opbouwen Daar
krijgen ze alle hulp bij. Hier in dit huis
hebben wij 24 kinderen van 9 tot 17 jaar,
die op ons aangewezen zijn. Dat is toch
nog een lange periode. In Soest heeft
De Snoekheuvel een trainingscentrum,
land vestigen. Wat dat betreft is het het
beste dat ze zich helemaal aanpassen.
Maar dat maakt het voor de ouders
moeilijk
Dergelijke ouders hebben bijvoor
beeld een heel andere strafmaat dan
die, welke in Nederland wordt gehan
teerd In hun kuituurpatroon kan voor
komen, dat men de kinderen ernstig
bedreigt Die ouders vinden, dat de kin
deren hier lang niet rigoureus genoeg
worden aangepakt
„Kinderen, die absoluut niet gemoti
veerd zijn voor gewone dingen," zegt
mevrouw Egels, „die kunnen hier niet
opgenomen worden Ze moeten zelf
wél naar school willen gaan. Als ze een
reken- of taalstoornis hebben kunnen
ze door onze vakkrachten worden ge
holpen
Je komt veel jongelui tegen, die in het
verleden erg veel gespijbeld hebben,
en daardoor veel achterstand hebben
opgelopen.
VEEL KONTAKT
MET DE SCHOLEN
We hebben veel kontakt met de
scholen Er zijn van school uit bespre
kingen, waar wij aan deelnemen En op
onze stafbesprekingen komen de
schoolfunktionarissen ook. Er wordt
door ons zo veel mogelijk deelgenomen
aan ouderavonden Maar er zijn soms
vier ouderavonden op één avond, en
die kunnen we niet allemaal af Dat
komt door het gebrek aan medewer
kers.
Ik wilde nog even iets zeggen over de
- De Snoeckheuvel
Maar. daar is één grote maar bij. Aan
de andere kant blijkt, dat er een groot
aantal ouders is, die hun kinderen in de
puberteit niet meer één kunnen Die
pubers hebben allemaal zo'n indivi
dualistisch leven geleid, dat het niet
meer mogelijk is ze in tehuizen in grote
groepen op te vangen Dat is het knel
punt in de kinderbescherming
KLEINE GROEPEN
„Van ons huis is het streven om met
kleine groepen te werken," zegt me
vrouw Egels „Wij hadden twee huizen
aangevraagd om onze kinderen in
kleine eenheden onder te brengen
Terwijl de twee huizen al goedgekeurd
waren, kregen we er geen toegewezen,
omdat we net één dag te laat waren
voor de oude beschikking Het is een
harde klap voor ons Je was er met je
kinderen, met je medewerkers al hele
maal naar toe gegroeid Het was drin
gend noodzakelijk, dat hier in het
hoofdhuis minder kinderen van één
leeftijdscategorie worden opgevangen
De kinderen zitten met zulke ver
schillende achtergrondsproblematie-
ken, dat die zéér gedifferentieerd moe
ten worden opgevangen.
ZONDER SUBSIDIE
EEN HUIS GEKOCHT
VOOR ZES KINDEREN
Onze Stichting De Opbouw heeft nu.
zonder subsidie, één huis, in de
Scholeksterstraat, kunnen aankopen.
Er gaan zes kinderen naar toe. Als de
zolder daar verbouwd zal zijn, zal ieder
kind een eigen slaapkamer hebben. Het
wordt dan veel meer een gezinsopvoe
ding dan een groepsopvoeding. Dat
„gezin" is dan helemaal geïntegreerd in
het gebeuren in de stad. Voor een kind
is het veel natuurlijker om te wonen in
een huis in een rijtje, en déér je vrienden
te krijgen
Mevrouw Egels zegt lachend, terwijl
ze thee serveert in het robuuste hotel
porselein: „In zo'n kleiner geheel kun
nen we normaler serviesgoed gaan ge
bruiken. Dat maakt óók, dat de kinderen
waar de jongeren er in getraind worden
om zelfstandig een kamer te kunnen
bewonen en in de maatschappij te kun
nen funktioneren. De een is wat vlugger
zelfstandig dan de ander, dat spreekt
vanzelf.
DRIE HUIZEN
We hebben nu dus drie huizen, en we
moeten gezamenlijk er voor zorgen, dat
het financieel rond blijft Het is een eis
van het ministerie, dat je een beperkt
aantal begeleidende mensen mag heb
ben met een hogere beroepsopleiding.
Voor de rest zit je in dit werk altijd met
leerlingen!"
AANPASSING NAAR
HUIS TOE
Er is ook een groep kinderen, die zéér
beslist wél teruggaat naar de ouders
Daarvan worden de ouders door een
psycholoog begeleid Nu De
Snoekheuvel eindelijk met kleinere
groepen kan gaan werken zullen ook de
groepsleiders met de ouders kunnen
gaan samenwerken om die aanpassing
aan thuis te doen plaats vinden Som
mige kinderen kunnen bijvoorbeeld wél
met de ouders opschieten, maar niet
met de broertjes of zusjes.
Dan zijn er ook veel kinderen, die in
de situatie zitten, waar er van een twee
de huwelijk sprake is. Waar het kind
botst met één van de partners
TWEEDE GENERATIE
MINDERHEIDSGROEPE
RINGEN
Tenslotte bevinden zich in De
Snoekheuvel enkele kinderen van de
tweede generatie van -minderheids
groeperingen. Uit die groepen zijn de
kinderen heel vaak het kind van de re
kening Ze weten van de kultuurgebrui-
ken van hun land niets meer De kin
deren doen in Nederland mee met hun
leeftijdgenoten, hetgeen tot een gene-
ratiekonflikt met de ouders leidt. Deze
kinderen gaan zich toch hier in Neder
kinderen van de minderheidsgroepe
ringen. Die hebben vaak ook heel an
dereeetgewoonten dan wij Regelmatig
kunnen ze hier zelf koken. En dat doen
ze dan voor alle kinderen in het huis
Dat wordt altijd erg op prijs gesteld Ook
de Nederlandse kinderen genieten
daarvan!"
Tot welke leeftijd kunnen de kin
deren in uw huis blijven?"
„Op het moment tot 21 jaar. Als ze
meerderjarig worden, moeten we ze
loslaten. Het kan nog op vrijwillige basis
worden voortgezet, als iemand een
studie moet afmaken.
Het is wél het streven om de kinde
ren, na het voltooien van hun vervol
gopleiding, te leren zich zelfstandig te
redden. Soms leven ze daar helemaal
naar toe. „Als ik mijn examen heb ge
daan, dan Soms willen ze na het
examen nog verder studeren. Er zijn er
ook, die er enorm op gebrand zijn, geld
te gaan verdienen."
Bij de staf van De Snoekheuvel wer
ken een part-time psycholoog en psy
chiater Voorts wordt van de diensten in
Amersfoort gebruik gemaakt. De kin
deren kunnen naar een huisarts gaan
Ze kunnen in hun vrije tijd op klubs
gaan. Ze kunnen hun vrienden en
vriendinnen meenemen Ze mogen re
gelmatig naar de dïsko gaan.
HUISELIJKE OPVANG
En als ze thuis komen uit school, dan
is er een prettige huiselijke opvang Het
lezen wordt vanuit het huis gestimu
leerd. De Snoekheuvelmensen wijzen
de kinderen de weg in de bibliotheek.
En er zijn kinderen, die als ze de weg
eenmaal hebben ingeslagen, daar niet
meer vandaan zijn te krijgen. Bij andere
kinderen verloopt dat proces om te le
zen maar heel moeizaam. Er zijn veel
kinderen, die graag plaatjes draaien
In de zomervakantie gaan de kinde
ren allemaal naar een kamp De kinde
ren, die vervolgonderwijs volgen,
maakten vorig jaar een fietstocht door
Engeland De staf van De Snoekheuvel
vindt het belangrijk, dat de kinderen de
neus buiten de grenzen steken Dat ze
gaan ervaren, dat het zin heeft om te
leven, en dat hun sociale omgangs
vaardigheden worden vergroot. De
achterliggende gedachte is ook om de
vrije tijd zinvol te besteden.
Als we het huis aan de Scholekster
straat bezoeken is daar de verhuizing in
volle gang. ledereen helpt een handje
mee Wanneer de zolder eenmaal ver
bouwd zal zijn, zal de rust terugkeren in
die kleine gemeenschap.
TRAININGSCENTRUM
SOEST
Om te zien hoe zo'n huis met zo'n
kleine groep kinderen funktioneert rij
den we naar het huis in Soest, waar
onder leiding van Watze de Haan en
zijn medewerkers zo'n 8 9 jongelui
van De Snoekheuvel door middel van
begeleiding zelfstandig leren worden
In een periode die varieert van een half
tot twee jaar kunnen de jongelui leren
koken, met geld omgaan, zichzelf ver
zorgen, de was doen Alles is er op ge
richt, dat ze leren wat er allemaal komt
kijken om zelfstandig een kamer te be
wonen. Tegen de tijd, dat ze uit het
trainingscentrum weg gaan moeten ze
in alle opzichten „voor zichzelf kunnen
opkomen"
„Welke jongeren leert u hier met
het kamer-leven om te gaan?", vra
gen we Watze de Haan in de bijzon
der gezellige stafkamer van het huis
in Soest.
„Dat zijn jongelui, van 16 tot 19 jaar,
die in de tehuissituatie, de gezinssitua
tie of bij pleegouders meestal in allerlei
konflikten zijn gekomen, of gewoon
toezijn aan zelfstandigheid Ze hadden
in hun situatie geen ruimte.
Er zijn hier zowel jongeren, die wer
ken als die studeren De jongeren, die
werken, zijn in de meerderheid. Er is
niet per sé een toelevering vanuit ons
grote huis De Snoekheuvel Het ver
hoogt de mogelijkheden van de jon
gelui, als ze onder vreemden zijn Zelfs
jongeren willen van dat subkultuurtje af
Dit trainingscentrum beschouwen ze
als het voorportaal naar het omgaan
met alle mensen, die ze (in de maat
schappij) niet kennen
HUISREGELS EN
AFSPRAKEN
5„Hoe werkt uw gemeenschap?"
„We hebben huisregels. Die heb je
bij een hospita ook. Wil je zelfstandig
worden dan moet je leren je aan de
regels en afspraken te houden
De huisregels houden bijvoorbeeld
in, dat er geen geluidsoverlast in huis
mag zijn De jongeren moeten leren re
kening te houden met de andere men
sen in het huis.
Als ze weg gaan moeten ze tegen de
mentor of mentrix zeggen wéér ze naar
toe zijn Wij willen zicht krijgen op hóe
ze leven Zélf moeten de jongelui er
zicht op leren te krijgen hoe ze met
zichzelf en met hun eigen afspraken
omgaan. Dat is erg nodig Er zijn geen
ouders. Nauwelijks familieleden. De
jongelui moeten beschikken over een
aantal mogelijkheden, waarmee ze
moeten omgaan. Ze moeten leren be
grijpen wat er in een ander omgaat, als
deze boos wordt Soms ligt daar een
opeenstapeling van allerlei zaken ten
grondslag
KAMERHUURKONTRAKT
We willen een kamerhuurkontrakt
hebben Wegaaneenhuurkontraktmet
ze aan. en dat huurkontrakt moeten ze
zelf ondertekenen Als iemand bij ons
weggaat, moet ie weten, waar ie op
moet letten bij een kontrakt. Of kennis
sen en vreemden wel of niet mogen
blijven slapen. Of er na 23.00 uur wel of
geen bezoek meer mag zijn Als je een
sleutel kwijt raakt: zorg zelf voor een
nieuwe Als je een muur beschadigt of
er gebeurt iets met het vloerkleed: zorg
dat je dat zelf herstelt of léét herstellen
Ze moeten niet meteen kwaad worden,
en zeggen: dat is een maffe regeling!
Het wonen in een huis kan héél snel
konflikten oproepen, met het gevolg dat
een aantal mensen zich gaat ergeren.
Dat gaat sudderen, en het groeit uit tot
een levensgroot konflikt. Dan moet je
weten hóe ontstaat zo iets, hóe werkt
dat
Wij willen de jongeren op deze din
gen èènspreken, en wij hopen dat de
jongeren óns er op èènspreken. In
eerste instantie staat naast de zakelijke
relatie een vertrouwensrelatie."
MENTRIX/MENTOR
Elke mentrix of mentor in het huis in
Soest begeleidt drie bewoners van het
huis individueel. De mentrix of mentor
probeert zicht op de bewoner te krijgen.
Kan hij met geld omgaan of niet. Kan hij
zijn kamer verzorgen of niet Kan hij
koken of niet. De mentor bekijkt deze
aandachts- en trainingspunten met de
bewoner. Een jongen, die niet kan ko
ken, wordt daarin begeleid Er zitten al
lerlei facetten aan vast. Wat wil je gaan
eten Wat kun je betalen Je moet zor
gen, dat alle spullen er zijn Hoe maak je
het eten klaar. En je moet daarna ook
alles afwassen wat je hebt vuil ge
maakt.
De slaapkamer van een van de kinderen
Er zijn in Soest twee mentrix en één
mentor, die bij toerbeurt slaapdienst
hebben Elke nacht is er iemand in het
huis aanwezig Van 's middags één uur
tot de volgende dag negen uur Om
9.00 uur komt de gastvrouw in het huis.
Die blijft tot 13.00 uur.
Watze de Haan draait diverse week
ends in de slaapdienst mee, zodat de
andere mensen dan vrij kunnen zijn.
Overdag is hij in het huis aanwezig voor
de begeleiding van het team en de
mentoren
„Ik ben het klankbord," zegt hij, „om
te konstateren hoe alles werkt binnen
de regels van het huis en de kamer
bewoning Ik zorg er voor, dat alles reilt
en zeilt in het huis. Ik ben de kon-
taktpersoon naar De Snoekheuvel toe
Ik woon er de vergaderingen bij
MOGELIJKHEDEN BIJ JE
ZELF ONTDEKKEN
In de loop van de tijd hier gaan de
bewoners een aantal mogelijkheden bij
zichzelf ontdekken waar ze wat mee
kunnen doen. Ze doen best wat ze als
doel hadden Een jongen kwam hier
binnen met een groot autoriteitskonflikt
Maar geleidelijk aan stelde hij zich an
ders op. En nu kan hij goed alleen wo
nen en zelfstandig verder gaan
De verandering tegenwoordig is: we
hebben méér bewoners, die goed we
ten wat ze willen Die komen vanuit
zichzelf met vragen Die centen, dat
gaat slecht Het lukt me niet om op tijd
op een afspraak te zijn.
Het is ook belangrijk, dat er een aan
tal voorwaarden aanwezig zijn. Elke
jongere krijgt aan het begin van de
maand een maandvergoeding. Daar
van moet hij huur afstaan, afhankelijk
van de grootte van zijn kamer. We kie
zen voor een soort basisvergoeding
Wil de bewoner een grotere kamer, dan
moet hij bijvoorbeeld 10,- meer be
talen dan de basisvergoeding. De be
woners houden om en nabij de 475-
per maand over Daarvan moeten ze
eten, zich kleden en reizen, etc. Alles
wat voor de school nodig is. ook het
artsenbezoek, behoeft daarvan niet
betaald te worden.
GECONFRONTEERD MET
DE HELE PAPIEREN
WERELD
De bewoners moeten zélf zorgen, dat
ze in het ziekenfonds komen. Ze wor
den gekonfronteerd met de hele pa
pierenwereld, die wij in ons land ge-
kreëerd hebben
Als ze de huur betalen, geven we een
kwitantie, en die moeten ze leren be
waren. Als de hospita later zou zeggen
hè, ik krijg nog huur van je, moeten ze
de kwitantie kunnen tonen, als ze de
huur al betaald hebben
Jongelui, die naar school gaan krij
gen reisgeld om naar die school te
gaan. Aan het eind van de maand kun
nen ze om dat reisgeld vragen,
moeten ze zélf voor op komen, ei
moeten ze zelf bijhouden. Ze prob
zélf bij te houden hoe vaak ze
school zijn geweest enzovoorts
Elke jongere, die binnenkomt, i
een waarborgsom betalen. Dat mc
een hospita ook. Als hij iets
maakt, kan het met dèt geld wc
verrekend.
Ze krijgen van ons een pannt
voor de elektrische platen: een
jespan, twee kookpannen, een kc
pan en een fluitketel Elke etage
een eigen keuken en een douchi
het gebruik daarvan moeten ze m<
vieren regelen Met z'n vieren mo
ze de keuken schoonhouden
moeten ze een lijstje maken: die i
doe jij het, die week ik."
TOEGERUST VOOR
LEVEN
Toegerust voor het leven, ja, dèt
den ze daar in De Snoekheuvel.
les wat de jongeren daar leren, wo'
een stuk verledenverwerking in i
gepakt. Want ook met dat vert
moeten ze leren leven, om in het h
en de toekomst sterk te kunnen 2
Steunt u hen met uw geld, wan
de Sakorkollektant in de week va
tot en met 27 april bij u aan de
komt.
De gemeenschappelijke eetruimte
