eusden heeft J.O.V.D.
oor liberale jongeren
ototentoonstelling Tweede Wereldoorlog
bibliotheek aan Hamersveldseweg
ftMENGESTELD DOOR ANNE FRANK STICHTING
llNSDAG 13 ME11980
loep op Leusden
USDEN - Vorige week donder-
rond in de grote zaal van restau-
„Ros Beyaart" de oprichtings-
idering plaats van de afdeling
den van de liberale jongerenor-
latie JOVD. De afdeling gaat van
met zo'n dertig leden, de ver-
iting is dat dit aantal nog wel zal
n. Als gastspreekster voerde
weede kamerlid mevrouw Erika
er-Terpstra het woord. Zij advi-
le de aanwezige jongeren „het
Ie omhoog te houden" en zoveel
slijk „kleur te bekennen",
e jaar geleden is al vanuit de
selijke afdeling van de VVD ge
el te komen tot een eigen afde-
van de jongerenorganisatie
neid en Democratie" (JOVD)
de gemeente Leusden. Pas in
legin van dit jaar is het er werke-
an gekomen Een aantal jonge-
>nder leiding van Hans Klijn jr
it het tot stand komen van een
dense liberale jongerenorgani-
wat dichterbij. De initiatief-
3 voerde gesprekken met onder
het hoofdbestuur van de JOVD
iet de afdeling Amersfoort van
jongerenorganisatie Probleem
dat overwonnen moest worden was
dat formeel gezien Leusdense jonge
ren zich zouden moeten aansluiten
bij de afdeling Amersfoort
Met steun van „promotor" R.C.
Goudswaard, penningmeester van
de Leusdense VVD, ging de initiatief
groep met vaart door, met als eindre
sultaat dat vorige week de oprich
tingsvergadering kon plaatsvinden
van de Leusdense afdeling van de
JOVD
De JOVD is een onafhankelijke
politieke jongerenorganisatie die
zich bezighoudt met politieke vor
ming in de ruimste zin van het woord
Hieronder wordt verstaan: verkrijgen
van politieke kennis, leren discussi
eren, leren naar andere mensen te
luisteren, opdoen van mensenken
nis, sociale contacten en gezellig
heid. Verder wil de JOVD meningvor
mend werken, onder meer door con
tacten met politici van allerlei richtin
gen. De JOVD is een organisatie van
en voor liberale jongeren welke
tracht te komen tot een duidelijke en
vooruitstrevende visie, uitgaande van
de liberale beginselen De JOVD is
onafhankelijk van welke andere or
ganisatie dan ook, toch zal het duide
lijk zijn dat men verwantschap voelt
met de VVD Ook bij de oprichtings
vergadering van de Leusdense JOVD
was dit duidelijk te merken Niet al
leen werd het woord gevoerd door
het VVD tweede kamerlid mevrouw
Erika Verkerk-Terpstra, ook een flink
aantal Leusdense VVD bestuurderen
en belangstellenden woonde de ver
gadering bij
De eerste spreker die de aanwezige
jongeren veel succes toewenste was
de voorzitter van de VVD-afd. Leus
den, de heer J. Sunderman. Hij ver
geleek het hele proces wat had geleid
tot het tot stand komen van een
JOVD-afdeling met het produceren
van een goede fles wijn „Hoe de
ontwikkeling op fles van de wijn ver
der zal verlopen houdt de toekomst
nog verborgen", aldus dhr Sunder
man. die verder ging met te stellen
dat omgevingstemperatuur en stabi
liteit in deze erg belangrijk is De
afdeling VVD-Leusden wil daar graag
- zonder de jonge wijn te beroeren -
een bijdrage aan leveren.
De VVD-voorzitter hoopte dat de
JOVD in Leusden vooral aan plaatse
Verkerk-Terpstra gaf een Inleiding tijdens de oprichtingsvergadering van de JOVD afdeling Leusden.
lijke problemen aandacht zou gaan
schenken ..Probeer de problematiek
van je leeftijdsgenoten politiek te ver
talen en ga kijken wat daarvan in
Leusden haalbaar is", suggereerde
de heer Sunderman de aanwezigen
Voor de voorzitter had de heer Sun
derman een geschenk meegenomen
Geen fles wijn, zoals iedereen ver
wachtte, na het uitvoerige wijnver-
haal, maar een heuse voorzittersha
mer
Mevrouw Verkerk-Terpstra bleek
het niet eens te zijn met de woorden
van de afdelingsvoorzitter Zij hoopte
dat de „wijn zou borrelen en brui
sen" Landelijk gezien heeft de JOVD
een „horzelfunctie", aldus de spreek
ster. Waar nodig deelt de JOVD prik
ken uit naar de landelijke politiek, af
en toe komt het zelfs wel eens tot
„schoppen" De wereld in binnen-en
buitenland heeft behoefte aan libera
lisme, stelde het tweede kamerlid, die
vond dat we maar in een wereld
leven, waarin de basis voor samen
werking en dialoog dreigt weg te
vallen. De basis van het liberalisme,
verdraagzaamheid en respect voor
elkaar is meer dan ooit noodzakelijk,
aldus de spreekster „We moeten af
van het etiket van de VVD als zijnde
de club van „hebben, houwen en
halen" Te lang hebben liberalen zich
als de zwijgende meerderheid in een
hoek laten drukken, we moeten met
het „koppie omhoog" meer kleur
gaan bekennen vond het tweede ka
merlid Verder sprak mevr Verkerk
over de buitenlandse politiek van de
VVD, met name over de boycot van
de Olympische spelen Zelf had ze
twee maal aan Olympische spelen
deelgenomen, zodat ze als beste in
de Kamer beseft wat het voor sport
mensen betekent niet te gaan Toch
bepleit ook zij een boycot van de
spelen, omdat er niets meer is tussen
„boycot en militair ingrijpen" Ook de
rellen in Amsterdam op koninginne
dag kwamen nog ter sprake Tot een
echte discussie met de zaal kwam het
niet omdat de aanwezigen het aardig
met elkaar eens bleken te zijn
Na het tweede kamerlid werd het
woord gevoerd door mej. A. Schrijve-
naar, lid van het hoofdbestuur van de
landelijke JOVD. Zij gaf een verhan
deling overdestructuurvan de JOVD
en de zaken waarmee de organisatie
landelijk gezien zich zo al mee bezig
houdt. Evenals mevr Verkerk dat eer
der had gedaan, sprak het hoofdsbe-
stuurslid haar verbazing uit over het
feit dat het bestuur van de Leusdense
JOVD geheel uit jongens bestond.
Met een klap van de (nieuwe) voor
zittershamer installeerde de promo
tor, de heer R. C. Goudswaard ver
volgens het eerste bestuur van de
afd. Leusden van de liberale jonge
renorganisatie. De voorzitter van de
initiatiefgroep, Hans Klijn jr. zal ook
het definitieve bestuur leiden, daarbij
gesteund door Ludovic Hoytema als
vice-voorzitter. Rob Engel is secreta
ris, Mark Bannink penningmeester.
Yerdej kent het bestuur nog twee
zogenaamde propagandaleden,
Niels Heijting en Peter Haag.
BURGERLIJKE STAND
Uit het bevolingsregister van
Leusden blijkt dat in de periode tot en
met 9 mei 1980 zijn:
GEBOREN:
23 apr. 1980 Dirk Jan, z.v LAM
Koch en M C M van der Ven.
2 mei 1980 Estella Maria Wilhelmina,
d.v T A. van Bekkum en M C Heij-
denrijk.
8 mei 1980 Elisabeth, d v H Davelaar
en G van Heil.
OVERLEDEN:
5 mei 1980 Kuijpers, Cornelis Jacob
Petrus geh. met E. Johanns. oud 77
jaar
7 mei 1980 Leijenhorst, Albert geh
met E. H. Helms, oud 54 jaar
GEHUWD:
geen
DEZE WEEK IN DE GEMEENTE
ACHTERVELD
Woensdag 14 mei, 9.00 uur: hand-
werkhobbyclub Moespot.
Woensdag 14 mei, 13.30 uur: bejaar-
densoos Ons Gebouw
Donderdag 15 mei: dauwtrappen
vanaf 5.30 uur start de Moespot
Donderdag 15 mei, 20.00 uur: Bebo
discodansen Ons Gebouw
LEUSDEN CENTRUM EN
ZUID
Woensdag 14 mei, 20.00 uur: verga
dering commissie Financiën in de
raadszaal van het gemeentehuis, Ha-
mersveldseweg 2.
Donderdag 15 mei, 05.00 tot 06.00
uur: vertrek dauwtrappen bij De Til,
Hamersveldseweg 30
Onze redaktionele mede-
werk(st)ers:
Frits van Breda, Asschatterweg 63
Leusden-centrum, tel. 033-941757
(alg
Dick en Aline Bijl, Oldenbarnevelt-
straat 18. Achterveld, tel 03425-
2090 (Achtervelds nieuws)
Peter Op den Camp, Finnmark 32
Leusden-centrum, tel 033-941380
(sport)
Alex Fieseler, Lindenlaan 34.
Leusden-centrum, tel. 033-942553
(alg)
Anco de Knijff-Mali, v Har-
denbroek v. Lockhorstlaan 30
Leusden-zuid, tel 033940273
(kunst, algemeen)
Tea Middelkoop, Waarden 20
Leusden-centrum, tel 033-943724
(alg)
Verder werken regelmatig mee: C
Ph Spaans en W Boelhouwer
VOOR HET EERST IN TOGA
Sedert vorige week heeft de gemeente Leusden de beschikking over een aantal toga's ten behoeve van de
ambtenaren van de burgerlijke stand De toga's worden gebruikt bij huwelijksvoltrekkingen en vorige week gebeurde
dat voor de eerste keer Op de foto het bruidspaar Giesen-Meijer. dat vrijdagmiddag om half vier voor de feestelijk
geklede ambtenaar verscheen
expositie
ten Er vielen in de Sovjet-Unie meer
dan één miljoen slachtoffers onder de
Joden In januari 1942 had in Berlijn de
beruchte bespreking plaats, waarop de
hoogste nazi-autoriteiten de mas
samoord, die nu officiële politiek werd.
organiseerden. In de zomer van 1942
werd in Auschwitz een begin gemaakt
met de bouw van gaskamers
De isolering van de Joden in Neder
land, hun registratie, hun ontslag uit
openbare ambten, het stelsel van rege
lingen waardoor het de Joodse onder
nemers onmogelijk werd gemaakt hun
bedrijf voort te zetten en de onteigening
die volgde, de beperking van hun be
wegingsvrijheid, de gedwongen verhui
zing naar Amsterdam (waar rond het
daar ontstane ghetto de bruggen wer
den opgehaald, zodat de Joden als
ratten in de val zaten) heeft niet geleid
tot aktief verzet van werkelijke beteke
nis noch tot hervorming van de
accommodatiepolitiek gevoerd door het
nationale bestuur en het bedrijfsleven.
In november 1940 ontstond er enige
onrust in het hoger onderwijs toen de
Joodse docenten werden ontslagen.
Aan de TH gingen de studenten in sta
king In Leiden kreeg de onrust de vorm
van een openlijk protest dankzij de re
de, die Prof Cleveringa eraan wijdde
Zolang de Jodenvervolging echter
een administratief karakter had en al
leen Zichtbaar werd in verordeningen,
ontslagen en verboden, legde het pu
bliek zich er, weliswaar met afkeer, bij
neer Toen de Duitsers, de NSB en de
WA de gelegenheid gaven straatge
weld tegen de Joden te organiseren,
keerde de opinie zich daar heftiger te
gen. In februari 1941 werd deze provo-
katie met geweld beantwoord Duitse
politie-agenten ranselden honderden
Joden bij elkaar en voerden ze af naar
Buchenwald of Mauthausen, waar ze
werden vermoord
Op 25 februari 1941 reageerde de
Amsterdamse bevolking met een sta
king. Duitse troepen verrichtten arresta
ties en op 27 februari was de staking
voorbij.
De Joodse Raad werd ingesteld, die
dezelfde accommodatiepolitiek ging
voeren als de bestuursorganen en het
bedrijfsleven De Joodse Raad regi
streerde de Joodse bevolking, spoorde
hen aan zich te melden voor transport
naar de werkkampen, reikte de Davids
ster uit
Na de Joden-deportatie voltooid in
1943, begon het verzet in Nederland
tegen de accommodatiepolitiek uitge
breide vormen te krijgen Hoofddoel
was mannen en vrouwen, die voor de
arbeidsdienst naar Duitsland werden
opgeroepen, de gelegenheid te bieden
om onder te duiken. Toen de bevolking
voor het probleem van de arbeidsinzet
werd gesteld, kreeg het verzet aanslui
ting bij de angsten en noden van de
massa, en kon het voor zijn aktie een
basis vinden.
Op 29 april 1943 werden de neder-
landse militairen die na de nederlaag
van 1940 niet in krijgsgevangenschap
werden afgevoerd, opgeroepen zich te
melden Op de dag van de afkondiging
begonnen arbeiders in Twente te sta
ken Op 30 april breidde de staking zich
in het land uit, maar niet in Amsterdam.
Op 3 mei was de staking ten einde De
Duitsers voltrokken 80 doodvonnissen,
95 mensen werden op straat doodge
schoten, 400 werden ernstig gewond.
Duizenden werden voor korte tijd
gearresteerd, honderden werden lan
ger vastgehouden, een gedeelte ging
naar de konsentratiekampen.
De Duitsers onderdrukten de sta
kingsbeweging, maar ze bereikten er
niet mee. dat de ex-militairen aan het op
komstbevel gehoor gaven. Van de
300.000 man werden slechts 11.000 in
krijgsgevangenschap afgevoerd.
Een vorm van oorlogsvoering was de
indrukwekkende staking van de Ne
derlandse Spoorwegen in 1944. Op 2
september 1944 trokken de geallieer
den de Frans-Belgische grens over en
op 4 september bereikten zij Antwer
pen Op 12 september waren zij in het
zuiden van Nederland. De slag bij Arn
hem van 17 tot 25 september 1944
werd een Duitse overwinning. Op 17
september beval Gerbrandy, de Ne
derlandse premier in Londen, de
spoorwegen het werk stil te leggen. In
de overtuiging, dat voor de Duitse be
zetting het einde nabij was. volgden
verreweg de meeste spoorwegmensen
het Londense bevel op. Maar wat een
korte en beslissende aktie had moeten
zijn, werd als gevolg van de Duitse
overwinning bij Arnhem een totaal an
dere zaak. Londen wilde deze zaak tot
het bittere einde voortzetten. De Duitse
reaktie hierop was de hongersnood in
Holland, die tienduizenden slachtoffers
maakte. De staking belemmerde de
Duitse oorlogsvoering in héél geringe
mate
In april 1945 veroverden de gealli
eerden oost en midden Nederland, en
op 5 mei 1945 capituleerde vesting
Holland. Uitgehongerd, verpauperd, in
haveloze kleren tussen vuilnishopen,
opengebroken tramrails en ruïnes be
leefde het gros van de bevolking van
Holland zijn bevrijding
Deze tentoonstelling is te zien tij
dens de openingsuren van de bi
bliotheek:
- dinsdag en vrijdag van 14.00 tot
17.30 en van 18.30 tot 21.00 uur;
- woensdag van 10.00 tot 12.30 en
van 14.00 tot 17.30 uur;
- donderdag van 18.30 tot 21.00 uur;
- en zaterdag van 10.00 tot 12.30
uur.
|USDEN - Tot en met zaterdag 24
ift u in de hal van de openbare
taal en bibliotheek aan de Ha-
veldseweg een kleine fototen-
stelling aan, die werd samen-
eld door de Anne Frank Stich-
ongeveer tweehonderd foto's ont-
het grimmig aanzien van het
en naar en het zich afspelen van
feede wereldoorlog plaats
crisissituatie, die zich in de jaren
ontwikkelt, de grote werkeloos-
t de ellende der kwetsbare massa,
tgst van de bezittende klasse om
jrworvenheden kwijt te raken De
tgevechten in diverse landen, de
den op de gematigde sociaal-de-
atische politici in verschillende
)ese landen
I te koop lopen van de conserva-
groeperingen. die gedreven door
ten niet bereid tot herstructurering
ïen ineenstortende samenleving,
i pkomend fascisme de wind in de
i blazen.
spoedig rukt Mussolini op naar
e en sluit de paus een concordaat
hem. Al spoedig marcheren de
de bruin- en de groenhemden
fitler en zijn vele trawanten in op-
achtige terreurbenden door
land. Terwijl reeds inde30erjaren
concentratiekampen worden
end, en sociaal-demokraten en
willende Christenen (priesterar
ts, ds. Niemöller) daarin verdwij-
kijkt de wereld veinzend niets te
en te begrijpen, ongeïnteresseerd
stenrijk heeft zich reeds zonder
of stoot aangesloten bij Hitler-
'and, nadat Dollfuss daar de situa-
>voor had gemaakt. In 1932 kreeg
Oostenrijkse bondskanselier een
'ationale lening om de grote moei
den, waarin het land ekonomisch
lekomen, het hoofd te bieden On-
oorwaarde dat er in de eerstvol-
e 10 jaar geen sprake zou zijn van
Anschluss bij Duitsland. In maart
1933 maakte de overtuigde katholieke
Dollguss van een stemmingskwestie
gebruik om de parlementaire demokra-
tie uit te schakelen en door een autoritair
regime te vervangen, waarbij het voor
beeld van Mussolini in ruime mate werd
gevolgd, maar waarbij tevens werd te
ruggegrepen naar de inhoud van de
pauselijke encyclieken van Leo XIII en
Pius XI
In februari 1934 riepen de sociaal-de
mocraten en de republikeinse Schutz-
bund tot algemene staking op. De so-
ciaalpdemokraten werden in een korte
maar bloedige burgeroorlog door het le
ger, gesteund door de Heimwehr, ver
slagen De sociaal-democratische partij
werd daarop ontbonden
Op 1 mei 1934 werd een nieuwe
Oostenrijkse grondwet afgekondigd,
waarbij de „christelijke corporatieve
staat" een feit werd. De principes, uit
eengezet in de encycliek „Quadrage-
simo anno" 1931, werden daarbij in
aanzienlijke mate gerespekteerd. De
enige partij, die mocht blijven, was het
door Dollfuss opgerichte Vaterlandi-
sche Front.
Bij een mislukte staatsgreep van de
Nazi's werd Dollfuss in juli 1934 ver
moord.
De conservatieve eerste minister
Chamberlain van Engeland legde het
aksent op de dwingende noodzaak van
de 'bewapeningsinspanning, maar
poogde de vrede zo lang mogelijk te
bewaren door Hitiers eisen, die hem het
meest redelijk voorkwamen, in te willi
gen
Toen in september 1938 de Duits-
Tsjechische krisis uitbrak, deed hij alle
mogelijke moeite om een verzoening te
- Een overzicht van de tentoonstelling in de bibliotheek.
bereiken. Daarvoor ging hij naar Hitier
toe in Berchtesgaden (15 september
1938) en Godesberg (22 september
1938), en tekende hij de akkoorden van
München (29-30 september 1938).
De bezetting van Tsjechoslowakije
door de Duitsers in maart 1939 bete
kende de totale mislukking van de
westerse conservatieve politiek
Sindsdien versnelde Chamberlain de
voorbereidingen ter verdediging tegen
de Duitse ekspansiepolitiek, en sloot hij
onmiddellijk een waarborgverdrag met
Polen, dat evenwel door een niet be
staan van eenovereenkomst met Rus
land, volkomen nutteloos was
De Duitse troepen vielen daarop Po
len binnen, en op 3 september 1939
verklaarde Chamberlain Duitsland de
(tweede wereld)oorlog De eerste Duit
se krijgsverrichtingen waren grote
„suksessen
In het voorjaar van 1940 liep Hitier
Duitsland in enkele weken tijds Holland.
Frankrijk, Belgié, Denemarken, Noor
wegen enzovoort onder de voet
En dan vertonen de fotobeelden op
de tentoonstelling in de Leusdense bi
bliotheek het trieste aanzien van alles
wat er tijdens de Duitse bezetting ge
beurde. Het volle geweld van het Duitse
apparaat en zijn duizenden helpers is
neergekomen op de joden, die in de
lage landen woonden In Nederland
woonde van oudsher een betrekkelijk
grote groep Joden, die sinds vele ge
neraties vooral in Amsterdam leefde, en
die nooit aan ernstige bedreiging was
blootgesteld
De vervolging der Joden heeft drie
jaar geduurd. Deze begon in juli 1940 in
Nederland met het verbod van ritueel
slachten. Deze eindigde in september
1943 met de laatste deportaties naar de
vernietigingskampen
De Nazi's hadden al sinds vele jaren
de joden tot hun vreselijkste vijanden
uitgeroepen om een zondebok te kun
nen aanwijzen voor de verschrikkelijke
crisissituatie, waarin Duitsland zich be
vond.
In mei 1942 werden alle Joden ver
plicht de gele Davidsster op hun kleren
te dragen het teken dat hun uitbanning
uit de samenleving bijna voltooid was
Toen de Duitsers Rusland bin
nentrokken in 1941 begonnen ze daar
de Joden systematisch dood te schie
