A. FLONK, RESTAURATOR:
„Restaureren is gevoelszaak"
„Ze denken wel eens dat ik
goed kan puzzelen, ik houd
er niet van en kan het niet"
Plusminus
leiisder1 krant
Fietsen
SPORTSPLINTERS
DINSDAG 29 JUL11980
plaatselijk nieuws
5
Een gerestaureerde vaas.
ekspeditie Geestelijk en lichamelijk, 's
Morgens om zeven uur drink ik in het
zwembad. Ik moet van alles aanschaf
fen: laarzen, poolsokken. regenkleding,
donsjacks, warme onderkleren Ik ga
drie weken meedoen, en voeg me hal
verwege de ekspeditie bij de anderen,
als konserveringsspecialist. Als wij er
naar toe gaan, is de bodem ontdooid,
maar het vriest er 's nachts nog wel."
René Bok schrijft in Elsevier dat men
vorig jaar een tamelijk goed inzicht
heeft gekregen in het dagelijks menu
van de 17e eeuwse walvisvaarders.
Fietsen is gezond. Die mening doet
opgang in Nederland, want al waren
het er ongeveer 2000 minder dan een
jaar eerder in 1979 werden in ons
land ruim 1% miljoen fietsen ver
kocht Om precies te zijn 1 233.000
stuks' Het Centraal Bureau voor de
Statistiek heeft dat berekend. Circa
800.000 van het eerder genoemde
aantal rijwielen dat is ruim 65%
—waren van Nederlands fabrikaat
Zeer in trek waren vooral sportfiet-
sen, semi-racefietsen en racefietsen
en dat zal wel verband houden met de
enorme ontwikkeling van het rijwiel-
toerisme Ook in verband met de
alsmaar stijgende autokosten wordt
verwacht, dat de omzet in fietsen in
1980 nog groter zal zijn
Door middel van vogelbotjes, rendier-
botten, pruimepitten, en de resten van
eierschalen. Een vuilstortplaats uit de
17e eeuw gaf een schat aan vondsten
prijs: geglazuurd aardewerk, glas. leer,
baleinen, pijpestelen. pijpekoppen. le
ren schoeisel, sokken. Er waren wegen
soms primitief van aanleg Voor de fun
dering van de huizen worden inciden
teel walviswervels gebruikt En er zijn
op Smeerenburg zelfs twaalf graven
gevonden
..Het zal een koude zaak zijn," zegt
de heer Flonk, ,,maar wel een erg fas
cinerende."
Onze redaktlonele mede-
werk(st)ers:
Frits van Breda, Asschatterwea 63.
Leusden-centrum, tel 033-941/57
(alg.)
Dlck en Allne Bijl, Oldenbarnevett-
straat 18. Achterveld, tel 03425-
2090 (Achtervelds megws)
Peter Op den Camp. Finnmark 32
Leusden-centrum, tel 033-941380
(sport).
Alex Fleeeler, Lindemaan 34.
Leusden-centrum, tel 033-942553
(alg).
Anco de Knl|«1-Mall. v.
denbroek v Lockhorstlaan 30
Leusden-zuid, tel 033-940273
(kunst, algemeen)
Tea Middelkoop, Waardap .20;
Leusden-centrum, tel 033-943721
(alg.)
Varder werken regelmatig itoe: C
Ph Spaans en W Boelhouwér
PETER
AMERSFOORT - De heer A. Flonk
Is vertoonden aan de Rijksdienst
voor Oudheidkundig Bodemon
derzoek als restaurator van bodem
vondsten. En wel in het bijzonder
van keramiek. Het laboratorium waar
hij werkt is gevestigd aan de Stoove-
straat. Daar wordt alles binnenge
bracht, dat tijdens het graven ge
vonden wordt.
Er zijn opgravingen bij Wijk bij
Duurstede, Nijmegen en Ópperdoes
Om er maar enkele te noemen, want er
zijn er veel meer. Alles wat uit de opgra
vingen komt, wordt in het laboratorium
schoongemaakt, soms gekonserveerd
en eventueel aangevuld met materiaal
zodat er weer een geheel ontstaat.
Er wordt bij de opgravingen van alles
gevonden. Aardewerk, diverse soorten
metalen, leer, hout. glas Er worden ook
toevalsvondsten op het laboratorium
binnengebracht, vondsten die toevallig
te voorschijn komen bij graafwerk voor
een huis. En verder staat de ROB, voor
zover de tijd het toelaat, ten dienste van
de musea in Nederland
De heer A. Flonk werkt al zo n negen
tien jaar bij de ROB, en heeft daar nog
altijd veel plezier in Hij vindt het een
enorm leuk bedrijf om er te werken.
BEGONNEN ALS
VERZAMELAAR VAN
BODEMVONDSTEN
Hij is begonnen als verzamelaar van
bodemvondsten, stenen en fossielen.
Als jongetje van twaalf jaar, wonend in
Oldenhove in Noord-Groningen, begon
hij met stenen zoeken, niemand bracht
hem die belangstelling bij. Er waren niet
zoveel mensen die zich daar mee be
zighielden, met waar een steen van
daan kwam, waarom de ene steen glom
en de ander niet
Dat verschafte het Groningse jon
getje belangstelling voor de geologie en
later voor de archeologie. Zij hobby
bracht hem in kontakt met de officiële
instellingen, en op een gegeven mo
ment ging hij van zijn hobby zijn werk
maken.
Wat het verzamelen betreft, ging hij
door met het bijeenbrengen van
pleistocene zoogdierfossielen. Toen hij
die kollektie niet meer in zijn huis kon
hebben, ging deze naar Museum Fle-
hite, in een permanente opstelling als
langdurige bruikleen
Het restauratiewerk is zijn dagelijks
werk. Hij werd op het laboratorium be
geleid door mensen, die al veel ervaring
als restaurator hadden En hij las enorm
veel boeken, en bracht zich de rest van
het ambacht zelf bij.
Restaureren van bodemvondsten is
een gevoelszaak. Je moet gevoel heb
ben voor vormen, en je moet geduld
hebben. Je moet niet meteen resultaten
willen zien
,,Ze vragen me weieens," aldus de
heer Flonk, ,,jij zult wel goed kunnen
puzzelen, Nee. dat kan ik niet, en ik
houd er ook niet van."
„U lost wel archeologische puz
zels op. Hoe komen die trouwens bij
u binnen? Al met een zekere date
ring?"
't RANDPROFIEL IS
HEEL BELANGRIJK
,,'t Komt met een zekere datering bij
je," zegt de heer Flonk. En aan de
scherf zie je wat voor aardewerk of
nog een atoombom wil Ik ben niet voor
eenzijdige ontwapening, maar wel voor
ontwapening aan beide zijden.
Er waren nog heel wat dingen uit de
VOC-tijd te zien. Ik heb er een zon
newijzer ontdekt uit de tijd van de VOC.
Die lag als steen onder struiken in een
tuin. Het was een zeer bijzondere reis.
Eerst vroeg ik naar de VOC, maar toen
wist niemand waar ik het over had.
Maar toen ik eenmaal wist, hoe de
compagnie in het Japans werd ge
noemd, wist iedereen me er iets van te
vertellen.
IN SCHEEPSTERMEN ZEG
JE NIET KANONNEN
MAAR KANONS
Ook tijdens mijn vakantie in Indone
sië wisten heel veel mensen mij te ver
tellen, over de VOC In Djakarta heb ik
de VOC-gebouwen bestudeerd en in
Bantam het VOC-fort. Van die vakantie
van zeven weken in Indonesië heb ik
toen gebruik gemaakt om voor het
scheepvaartmuseum alle scheeps-
kanons op te meten Die zijn alle hier in
brons gegoten met het monogram van
de VOC Over de VOC houd ik graag
lezingen."
„Ik zou graag nog een punt van
een privé belangstelling aanroeren.
Dat is Spitsbergen. Ik heb de artike
len van René de Bok in Elsevier van
25 augustus 1979 gelezen, en ik weet
dat u dit jaar mee gaat naar Spitsber
gen."
De Arctisch Centrum Carl Denig
Spitsbergen ekspeditie, zo las ik in El
sevier. stelt zich ten doel om de restan
ten op te graven van Smeerenburg. dat
gelegen is op het Amsterdam-eiland op
het noordelijkste puntje van Spitsber
gen. De leden van de ekspeditie wilden
inzicht krijgen in de leefgewoonten, de
behuizing en de vaartuigen, van de
walvisvaarders in de 17e eeuw, en hun
aanpassing aan de zeer barre pool-
omstandigheden De archeologen
hebben van alles opgegraven, tot pluk
ken haar en voedselresten toe En er is
een volledige nederzetting uitgegraven.
Heer Flonk ,,Ja, ik ga dit jaar in mijn
vakantie naar Spitsbergen Ik heb altijd
belangstelling gehad, voor het poolge
bied en de walvisvaart Als persoon ben
ik lid van de inter-fakultatieve werk
groep van het Arktisch Centrum van de
Universiteit van Groningen.
In de 17e eeuw hebben daar in
Smeerenburg Nederlanders gewoond
en gewerkt Alleen s zomers uiteraard.
Ze hebben daar walvissen gevangen,
en die beesten ter plekke gekookt om
de traan. Dit Smeerenburg wordt be
dreigd door het afkalven van de kust. En
het grootste gevaar vormen de toeris
ten. Een internationale reisorganisatie
organiseert poolcruises, en dan gaan
ze een dagje naar Spitsbergen. Er lig
gen daar verschillende Nederlanders
begraven en er liggen schedels en er
staan daar kruisen Die vallen ten prooi
aan de meeneemzucht van dat soort
mensen Ze nemen mee wat er aan de
oppervlakte ligt
Smeerenburg is eigenlijk nog de eni
ge witte vlek op de kaart, waar wij nog
met alles van af weten In het Rijksmu
seum bezit men schilderijen met deze
Smeerenburg nederzetting. Er bestaan
ook wat reisbeschrijvingen van. Spits
bergen is ontdekt door Willem Ba-
rentsz. Tot in de 30'er jaren hadden
heel wat landen er concessies voor het
delven van steenkolen.
Nederland heeft met meerdere vol
keren. de Noren, de Engelsen, de De
nen, de Fransen, daar een walvisbasis
gehad
Van Smeerenburg is niets meer te
zien. Alleen zie je restanten van de
traankokerijen.
Ik ben druk bezig om mij in de ko
mende maanden voor te bereiden op de
HOCKEY De a s. winterstop be
gint na de wedstrijden van zondag
30 november en zal duren t/m
zondag 18 januari voor de dis
trictscompetities en t/m 22 febru
ari voor het landelijke hockey
AUTOSPORT Ook voor de ko
mende (49e) Rally van Monte Car
lo, die van 24 t/m 31 januari 1981
wordt georganiseerd, is Leusden
aangewezen als één van de negen
startplaatsen De overige zijn
Frankfort, Monte Carlo, Lausan
ne, Londen. Parijs. Rome, Zara-
gossa en Warschau
VOETBAL. Het standaard-dames
elftal van SV Achterveld is voorde
competitie 1980-1981 ingedeeld
in de (zondagse) 1e klasse, met
Bredeordes. BVC, Dorestad, JSV,
de Meern, Schalkwijk, Vreeswijk
en Vriendenschaar
ZAALVOETBAL Deze tak van
sport groeit nog steeds als kool.
Zo'n 50 nieuwe verenigingen
brengen het totaal in de KNVB-af-
deling Utrecht op boven de 400 en
de circa 80 nieuwe teams hun
totaal op 820 Dat betekent circa
16000 wedstrijden en ongeveer
1300 zaaluren
De twee gerestaureerde mammoetkiezen.
bewezen, dat het in iedergeval ook in
Enkhuizen werd gebakken
..Wanneer er zo n vondst wordt ge
daan, legt u dan het andere werk opzij,
en gaat u met die vondst aan de gang?"
,,Zo'n vondst gaat er tussendoor. Je
noet het werk afwisselen. Er zijn na-
uurlijk prioriteiten. Maar je moet pre-
ïistorische vondsten kunnen afwisse-
en met aardewerk uit de Romeinse tijd
)f de Middeleeuwen. Je moet er zin in
Dlijven houden, en het werk naar belie-
/en kunnen indelen
VERZAMELT PRIVÉ
ALLES OVER VOC
De Verenigde Oost-Indische Com
pagnie heeft voor de heer Flonk zijn
belangstelling in de privésfeer. Hij is
geïnteresseerd in alles wat de VOC be
treft. Hij verzamelt alles wat hij aan ge
gevens over de VOC te pakken kan krij
gen
Zijn reizen naar Japan en Indonesië
heeft de heer Flonk ondernomen om te
zien wat daar nog over is van de VOC.
Hij is op Deshima geweest, het eilandje
dat ligt in de golf van Nagasaki Daar
heeft Nederland een faktorij gehad
Daar is een klein museum. Deshima is
een waaiervormig eilandje, dat een
stadswijk van Nagasaki is geworden.
Het ligt niet meer in het water De sfeer
van het Nederlandse verleden is er be
waard gebleven Het stratenplan is niet
gewijzigd.
NIET MEER NAAR
HIROSHIMA
„Nagasaki: was dat niet een vre
selijke gewaarwording voor u?"
Heer Flonk: ,,We zouden nog door
gaan naar Hiroshima, maar ik had zo
mijn bekomst van Nagasaki, dat dat
meer dan voldoende was. Als je die el
lende ziet, dan denk ik dat niemand ooit
metaal het is. Omdat je veel vormen
kent, zie je al gauw wat voor voorwerp
het is Ook aan de versiering kun je dat
zien Of aan de draairingen, als het
voorwerp op een schijf gedraaid is. En
het randprofiel is heel belangrijk om te
weten met wat voor soort pot je te doen
hebt.
Ik ben daar niet alleen natuurlijk. Er
zijn meer restauratoren. Er is ontzet
tend veel werk. Dat houdt nooit op. In
het begin dacht ik, dat ik wel een zekere
achterstand kon inlopen, maar die il
lusie heb ik allang opgegeven. Zolang
er gegraven wordt, blijven er dingen ge
vonden worden'"
VONDSTENKOMPLEKS
ENKHUIZEN
Een heel belangrijk vondstenkom-
pleks blijkt Enkhuizen te zijn Daar zijn
restanten gevonden van een pot
tenbakkerij, die hoofdzakelijk borden
heeft gemaakt. Die borden zijn allemaal
van omstreeks 1600. Ze werden ge
vonden in een kwekerij. De kweker
stuitte er op tijdens graafwerk. De ROB
kon er een enorme hoeveelheid bor
den, schotels, en papkommen vandaan
halen Voorheen dacht men, dat deze
keramiek alleen in Duitsland werd ge
bakken. Door deze vondst werd echter
Een gerestaureerde schaal.
De heer Flonk aan het werk.
De heer Flonk met twee gerestaureerde mammoetkiezen.
A. Flonk.
