„Sociale werkplaats moet meer
positieve belangstelling krijgen"
Wham-huis voldoet
aan grote behoefte
j. DE GROOT, REGIONAAL WERKVOORZIENINGSSCHAP:
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1980
samenleving
11
AMERSFOORT - U zou er
eens moeten gaan kijken om zélf
te zien met hoeveel olezier ze
daar werken. En hoeveel nuttig
werk ze daar met z'n allen ver
richten voor het bedrijfsleven.
Op donderdag 18 en vrijdag
19 september houden ze er open
dag, op het Regionaal Sociaal
Werkvoorzieningsschap
Amersfoort en omgeving aan de
Argonweg. Op het industrie
terrein tussen de Niek Sa-
vioschool en Flakt.
Donderdag 18 september is het
open dag van 10.00 tot 16.30 uur
voor de ouders en de familie van
de mensen, die er werken. Èn voor
alle belangstellenden. Ze hopen
echt dat u komt, want ze zijn erg
trots op het werk dat ze verrichten
Met veel plezier zijn ze bezig om
van crêpepapier bloemen te ma
ken om het gebouw wat extra fleur
mee te geven voor de open dagen.
Toen ik in de hal stond, schoten ze
me meteen aan. Ze waren bezig
op het flanelbord een fotokollage
te plakken „Voor onze open dag.
riepen ze me luidkeels toe. En ik
moest meteen kijken wie er alle
maal op de foto stonden.
Vrijdag 19 september houdt het
Regionaal Sociaal Werkvoor
zieningsschap een open middag
voor de bedrijven van 14.00 tot
16 30 uur.
Er werken werknemers uit ne
gen gemeenten Amersfoort.
Leusden, Woudenberg.
Scherpenzeel, Hoevelaken. Bun
schoten. Baarn, Soest en Maarn.
„Wij willen," zegt adjunkt-
bedrijfsdirekteur J de Groot. ..de
werkplaats meer in de positieve
belangstelling van de mensen
brengen Wij willen laten zien wat
we hier doen. Voor de mensen, die
hier werken, is het belangrijk dat ze
hier mogen èn kunnen werken. Wij
hopen echt dat de buitenwereld
door onze open dagen wat ènders
tegen de Werkplaats aan gaat kij
ken."
De Sociale Werkplaats kan ge
zien worden als een verlengstukje
van de bedrijven. De mensen van
het Sociaal Werkvoorzienings
schap Amersfoort en omgeving
maken produkten kant en klaar
voor de verkoop in de winkels. Er
zijn ook veel halfprodukten bij, die
aan de bedrijven worden geleverd
ter verdere afwerking.
Weet u wat daar allemaal ge
beurt op die afdelingen? Van al
lerlei nuttig basis- en kleinwerk,
waar het bedrijfsleven zelf niet aan
toe komt of er doodeenvoudig het
personeel niet voor heeft dat zulk
werk kan en wil doen. Ik heb er mijn
ogen uitgekeken!
Twee soorten specerijen zijn
met geautomatiseerd. Laurier en
kaneelstokjes Die worden op de
Sociale Werkplaats afgewogen en
afgeteld, in zakjes verpakt, dicht
gemaakt, en in toonbankdoosjes
klaargemaakt
Huishoudtextiel wordt er even
eens voor de verkoop geëmbal-
leerd: dweilen, vloerdoeken, ze
men. duizend-dingen-doekjes.
Keurig netjes gereed gemaakt
voor de verkoop.
Wat er ook wordt ingepakt, dat
zijn goocheltrucs Dat is nog niet
zo eenvoudig, want de kaarten
daarvoor moeten precies in soort
en aantal worden uitgezocht.
Voor het samenstellen van de
koplampen voor fietsen heeft de
Sociale Werkplaats twee mon
tageafdelingen. Op een bord aan
de wand staat heel overzichtelijk,
langs gekleurde lijnen aangege
ven hóé de koplamp in elkaar moet
worden gezet. Eén werknemer test
de lampen om te zien of ze bran
den. Twee andere werknemers
poetsen ze vlekkeloos glimmend
op, zodat ze als chromen juweel
tjes de dozen ingaan.
Ook badkamerbenodigdheden
worden op de Sociale Werkplaats
in elkaar gezet Ook daarvoor
hangt er een overzichtelijk schema
aan de wand Douchekoppen
zeepbakjes. En alles wordt kant en
klaar voor de verkoop ingepakt
Er worden onderdelen gemaakt
voor keramische ovens. Eén
jongmens is bezig gaatjes te boren
in keramiekpijpjes. Een heel op
gewekte. aardige jongen stopt grij
ze pvc-hemelwaterafvoerbochten
in een glycerinebad. Haalt ze er na
enige tijd uit, en „schroeft" ze in
een mal om ze nauwer te maken
Het is werkelijk frappant om te
zien wat ze hier allemaal doen.
Eén afdeling zet zelfs spaken met
verschillende richtingen in fiets
wielen, richt'de wielen en levert ze
kant en klaar aan de fietsenhandel
af. Een priegelkarweitje wordt door
een aantal werknemers met veel
inzet en aandacht verricht. Het is
het in elkaar zetten van een kilo
meterteller voor de fiets. Gekon-
sentreerd zijn ze bezig en ze willen
ontzettend graag op de foto.
Ophangboutjes voor radiatoren
worden samengesteld. Veertjes
worden gezet in het beweegbare
deel van autospiegels Ophang
boutjes voor tl-balken worden in
elkaar gezet Keilbouten worden
samengesteld. Bij de keilbouten is
een oudere werknemer, die ons
zijn produkt in de hand komt ge
ven. Als adjunkt-bedrijfsdirekteur
De Groot de keilbouten in zijn zak
steekt is de man hoogst verbolgen,
en stelt alles in het werk om zijn
werkstukken weer terug te krijgen
Een tijdje later komt hij ons met
sigarenbandjes achterna, en ter
verzoening moeten we die één
voor één bewonderen
„Volgende maand beginnen we
weer met de souvenirmolens,
vertelt de heer De Groot. „Eerst
kregen we de onderdelen hier en
zetten we de molens in elkaar
Voor het hekje dat er om heen
staat, knipten we de kettinkjes op
maat. Maar nu hebben we een
werknemer gevonden, die wil za
gen. En nu nemen we de hele mo
len hier in produktie
Op de Argonweg werken ge
middeld 230 mensen Het gehele
Werkvoorzieningsschap Amers
foort en Omgeving omvat 825
mensen, stafleden inbegrepen
Het schap is verdeeld in 3 posten.
De industriële werkvoorziening
met 450 mensen aan de
Nijverheidsweg Het Administratief
Centrum aan de Sinte Brandaen-
straat met 150 mensen en de kul-
tuurtechnische Werkvoorziening
aan de Argonweg.
Op de Argonweg werken de ver
standelijk gehandikapte werkne
mers Omdat het verstandelijk ge-
handikapt zijn bizondere eisen aan
de machines stelt, heeft het schap
een arbeidsdeskundige in dienst,
die de machines test op hun veilig
heid. Vaak is er een tweeknops-
bediening, om te voorkomen dat
de werknemer met zijn handen
tussen de machine komt Alle ma
chines, die binnenkomen, worden
eerst door de arbeidsdeskundige
bekeken of ze door de werkne
mers van het schap gebruikt kun
nen worden
Wie kunnen er werken bij het
schap?
Adjunkt-bedrijfsdirekteur De
Groot, die op alle afdelingen luid
ruchtig wordt begroet - veel men
sen schudden hem de hand„De
mensen moeten niet meer leer
plichtig zijn Ze moeten voldoen
aan de normen die de wet stelt. Ze
moeten een handikap hebben,
voor hier dus een verstandelijke,
en ze moeten éénderde van de
normale arbeidsprestatie kunnen
leveren.
Wij dwingen niemand om iets te
doen wat hij of zij niet wil. Zoals die
man, die de onderdelen voor de
souvenirmolens komt zagen Die
heeft eerst gezien wat voor werk
het is. Het beviel hem, en nu gaat
hij er binnenkort mee beginnen.
Maar als hij het niet meer kan op
brengen. dan leggen wij hem geen
strobreed in de weg
Wat ons voor ogen staat is het
geluk van de mensen We probe
ren voor elk van hen werk te vin
den, waarmee ze happy zijn. We
kunnen daar erg veel aandacht
aan besteden, omdat we geen be
drijf zijn dat winst hoeft te maken.
We hebben hier overleg
organen, gekozen door de men
sen. Bij een sollicitatie worden ze
ingeschakeld. Ze hebben een
sterke stem bij de keuze van de
hadden we zo iemand Hij stond op
de gang, en zei tegen niemand
iets. Hij is naar een dagverblijf voor
ouderen gegaan, en naar ik heb
gehoord is hij daar erg happy.
Wij kijken met alleen naar de
goede prestatie, maar ook kijken
weof de mens hierop zijn plaats is
We proberen te funktioneren als
een normaal bedrijf. We organi
seren personeelsavondjes, een
personeelsreis, een Sint
Nikolaasfeest.
Op de werkplaats worden de
werknemers regelmatig medisch
gekeurd door een arts. Het schap
Een van de mensen aan het werk.
leiding. In wezen worden ze ook
betrokken bij de jaarrekening et
cetera Daarin kunnen ze eigenlijk
óók hun woordje doen."
Hoe weet het schap of de aan
gemelde werknemer geschikt is
om op de Argonweg te komen
werken?
„Als ze door de blo-scholen of
andere instituten zijn aangemeld,
worden ze eerst getest op de
arbeidsrevalidatie-afdeling. zodat
we enig idee hebben wat ze éón
kunnen Na de medische keuring
is er een wachttijd, en dan komt er
een observatieperiode in onze
test- en trainingafdeling.
De leider van de test- en
trainingsafdeling heeft daar een
heel goede kijk op. Op de afdeling
hebben we een kilometerteller,
een plaatsje voor het spakenzetten
in wielen. De leider kan op die ma
nier beoordelen voor welke afde
ling de werknemer geschikt is. Of
wij stellen de vraag wij hebben
iemand nodig op de afdeling voor
de fietswielen, en dan zient de
leider wie hij daartoe kan opleiden.
Verder wordt de test- en
trainingsafdeling ook gebruikt voor
mensen van wie we vinden, dat
hun gedrag of hun prestaties te
ruglopen Ze worden opnieuw be
keken om te zien wat er aan de
hand is. In een heel enkel geval is
er dan iemand, die hier niet meer
thuis hoort, en die ergens anders
moet worden geplaatst Vorig jaar
draagt een stukje verantwoor
delijkheid voor hen Aan anti-kon-
septie wordt ook aandacht be
steed Uiteraard in overleg met de
ouders.
Elke werknemer, die normaal
zijn werk doet. krijgt het normale
minimumloon uitbetaald. Afhanke
lijk van de moeilijkheidsgraad van
het werk kan dat oplopen Jeugdi
gen hebben het jeugdloon De be
loning is wettelijk geregeld Het
vervoer van en naar huis wordt
door het schap georganiseerd.
Wie met het openbaar vervoer,
fiets of bromfiets kan komen, doet
dat. Wie alleen met een taxi kan
komen, wordt door een taxi afge
haald.
Wie verzorgt de werkkleiding?
Daar is een groot stuk idealisme
bij. Er is een loodgieter, die omge
zwaaid is en in de Sociale Werk
plaats is komen werken Er is een
leider met een stukje opleiding in
de zwakzinnigenzorg. Er is een
MTS-er, die zich in het bedrijfs
leven niet meer thuis voelde, en
die met mensen wilde gaan wer
ken Het zijn over het algemeen
mensen die iets meer voor ande
ren willen betekenen dan dat ge
woon in het bedrijfsleven mogelijk
is. Diverse mensen hebben een
vakopleiding en nemen dan een
vervolgopleiding in het werken met
werknemers van het schap
Op de open dagen zullen de
werknemers en de leiders laten
zien wat er zich op de Sociale
Werkplaats afspeelt Voor veel
bedrijven wordt er behoorlijk werk
geleverd, en dat willen ze u laten
zien De afdeling van de Nijver
heidsweg zal ook aanwezig zijn. Er
zullen diavoorstellingen worden
gegeven. De oudercommissie en
de oudervereniging zullen er zijn
De S.P D. zal er met een
inlichtingenstand zijn. De genees
kundige afdeling zal present zijn. U
kunt zien, dat het schap niet alleen
de mensen te werk stelt, maar dat
er daar omheen nog véél meer ge
beurt
Interieur van het nieuwe Wham-huisde bar.
De sociale werkplaats, verlengstukje van de bedrijven.
AMERSFOORT - Eindelijk is
het dan zo ver. De Wham (Werk
groep Homosexualiteit
Amersfoort) gaat een eigen
ruimte openen aan de Stadsring
31. Dat is aan de Parallelweg
vlakbij de tunnel, naast de
Amersfoortse Verzekeringen.
De opening vindt plaats op za
terdag 13 september om 14.30
uur. Om 18.00 uur is er een ge
zamenlijke maaltijd. Om 20.00
uur start het grote feest.
Het ligt in de bedoeling om het
pand met iedereen te openen
Hóé, dat is nog een geheim En
iedereen krijgt de boodschap mee.
dat ze het pand niet alleen moeten
openen, maar ook open moeten
houden, en er verder mee moeten
gaan, want ze zijn er nog lang niet,
die homosexuelen.
Er zullen diverse stands zijn van
de werkgroepen, die zullen laten
zien wat er al zo gebeurt Het
Wham cabaret zal optreden.
Whamleden, die iets aan show
doen, zullen óók iets laten zien De
film „Armee der Liebe" draait de
hele dag. „Juffrouw Sonnika en
Tante Gre" uit Rotterdam treden
op, met liedjes en travestie. Daar
na is het swingen
De Wham ziet het allemaal wel
zitten. Niet alleen de leden van de
Wham, maar diverse mensen van
de gemeente, van allerlei instellin
gen. en ook de buren uiteraard zijn
uitgenodigd voor de opening.
In juni 1978 was er door de ge
meenteraad van Amersfoort be
sloten, dat naast het Vrouwenhuis
en het speeltuinverband de Wham
huisvesting zou krijgen in het oude
basisschoolgebouw aan de
Stadsring ToenbranddedeAlfons
Ariènsschool af, en moest deze tij
delijk worden ondergebracht in de
ruimte die bestemd was voor de
Wham. Dat was een grote tegen
slag
ACHTERSTALLIG ONDER
HOUD
Maar in februari van dit jaar kon
de gemeente beginnen met het
achterstallig onderhoud het dóór-
breken van twee klasselokalen en
het verbouwen van een gang met
wc's tot een ruimte voor kantoor en
keuken De Wham zelf kon er in
maart in. en kon toen beginnen
met alles op te knappen te
schilderen en in te richten. Geluk
kig werkte één der leden in de
bouw, en die kon mooi leiding bij
het te klaren karwei geven De
gemeente fourneerde een bedrag
voor het keukenblok èn voor de
inventaris. Het Julianafonds gaf
ook een bedrag. De keuken, het
verlaagde plafond en de lambrize-
ring in de soosruimte werden door
de Whamleden geheel zelf ver
vaardigd. Ook werd door hen de
bar in de soos eigenhandig gemet
seld. En er werd geschilderd dat
het een lieve lust was
In het begin was de gemeente
wat terughoudend Wéér zon
groepje, dat wat wil De tuin wilden
ze eigenlijk niet opknappen Maar
toen ze zagen hoeveel tijd en
energie de Wham leden aan de
bouw van hun soos besteedden,
kreeg ook de tuin een opknap
beurt
ENORME INZET
Ineke Abbink, Jacques Verbove
en Dik Roodhart vertellen met veel
enthousiasme.
„Zonder de enorme inzet van
een heleboel mensen hier en zon
der de goede samenwerking met
de gemeente waren we nooit zo
ver gekomen Toen we twee-
eneenhalf jaar geleden in Amers
foort met een groepje van zes
mensen begonnen, hadden we
absoluut niet kunnen denken dat
het zó snel zou gaan We hebben
in een prachtige ruimte. We zitten
aan de Veluwezoom Er zijn ge
meenten die véél slechter met hun
sociaal-kulturele verenigingen en
instellingen omgaan. Zo langza
merhand hebben veel groepen
huisvesting gekregen De vrou
wen, de speeltuin, Papaja."
TELEFONISCHE
DIENST
HULP-
Het is prettig dat de Wham nu
ook een kantoor heeft. Daar kan
allerlei materiaal, ook betreffende
het archief, worden opgeslagen.
Er is een telefonische hulp- en in
formatie dienst, die op vrijdag
avond tussen 20.00 en 24.00 uur in
Bedrijf is (nrs 12654 en 729363
Het ligt in de bedoeling, dat in de
toekomst meer mensen in het
Whamhuis aanwezig zullen zijn
om bij de telefonische hulpdienst in
te springen.
Dat het hebben van een eigen
ruimte stimulerend werkt, kan de
Wham nü al vaststellen. De groep
van vijftien mensen, die op maan
dagavond in De Instee bijeen
kwam, groeide al snel uit tot een
groep van veertig. Er was een
soosavond in De Instee, een film
avond in het Filmhuis. Maar de
groepen werkten langs elkaar
heen. Nü zijn er al weer diverse
nieuwe initiatieven. Er is een
nieuwe gespreksgroep gestart.
Het is duidelijk dat er een enor
me behoefte aan een eigen ruimte
voor homosexuelen, een eigen
identiteit, bestaat
EMANCIPATIE VAN DE HO
MOSEXUELEN
Het Whamhuis is niet zo maar
een kafee Het is een trefcentrum,
waarvan de leden proberen iets
aan te doen. Zich ten doel stellen
om de emancipatie van de homo
sexuelen te bevorderen In de
statuten van de Wham staat, dat
die mensen lid zijn, die zich positief
voor de homosexualiteit willen in
zetten Maar natuurlijk kunnen ook
mensen lid zijn, voor wie het thuis
nog allemaal erg moeilijk ligt, en
die met hun homosexualiteit nog
niet naar buiten kunnen treden.
Dat nog met iedereen met de
homosexualiteit overweg kan,
bleek toen er bij de Wham een jon
gerengroep was geformeerd De
Wham zond aan diverse middel
bare scholen een schrijven over
het bestaan en de doelstellingen
van deze jongerengroep. De leer
lingen van het Corderius College
hadden het stuk in de schoolkrant
geplaatst. Het bestuur van de
school was over deze kwestie zó
geëmotioneerd, dat er zelfs
iemand opstapte. Leerlingen van
de school hadden een skriptie ge
maakt over minderheidsgroepe
ringen. en wilden ook met de groep
homosexuelen spreken Maar dat
werd afgewezen door de school
leiding De jongerengroep van de
Wham ging toen met een karretje
naar het Corderius College om
voorlichting op straat te geven.
„Onze jongerengroep", zegt Dik
Roodhart .had de moed om an
dere jongeren te vertellen wat ón
ze waarden zijn. Binnen de scho
len worden tegenwoordig allerlei
groepen gehaald, maar wij worden
nog steeds geweerd."
Ineke „Wij zijn op de poli-
tieopleidingsschool geweest. Dat
ging van de Ds Klamergroep uit.
Daar hebben we met die jonge po
litiemensen kunnen spreken Die
komen in hun praktijk vaak in
aanraking met de randver
schijnselen van de homosexuali
teit.
Ze waren eerst voor 100% af
wijzend. en wilden er zelfs niet
over praten Maar ik zei „Als er
een potige vrouw bij jullie was bin
nen gekomen, met stekelig haar
en een lage stem, dan waren er
vast zo n stuk of zeven van jullie de
klas uitgelopen, waar of niet." En
toen was het ijs gebroken.
Ik vraag wat er met „randver
schijnselen van de homosexuali
teit" wordt bedoeld.
Als voorbeeld wordt de „baan in
Den Treek" genoemd Het terrein,
waar homosexuelen kontakt met
elkaar kunnen maken. Dat is een
heel reëel aspekt van het homo
wezen. Op sexueel gebied zijn de
homo's nog erg onderdrukt. Ze
moeten elkaar vaak in het geheim
ontmoeten. Mensen, die tolerant
zijn, zeggen. „We vinden het best,
als we er maar niets van zien? Bij
voorlichting wordt ook vaak de
vraag gesteld: hóé gaan jullie met
elkaar naar bed? En was een bos
wachter in De Treek, die er zijn
hobby van maakte homo s op de
baan te betrappen.
CONSULTGROEP
De Wham heeft ook een con-
sultgroep „Voor mensen die in de
knoei komen", zegt Dik Roodhart
„Als mensen uit een streng gere
formeerd milieu komen, is het
moeilijk voor hen om voor hun
sexualiteit uit te komen. Er zijn ook
mensen, die in het openbaar de
hetero uithangen, met vrouw en
kinderen, en die hun homo zijn
daarvan geheim en gescheiden
houden. Er zijn mensen die als
hetero zijn opgeboed en die homo
blijken te zijn. Ze moeten zich
gaan aanpassen, en de volgende
fase is dat ze de andere kant op
gaan en dat kunnen aksepteren.
De consultgroep houdt zich met
al deze mensen bezig als ze in de
knoei komen. Hulpverleners ne
men kontakt met ons op, en vra
gen aan ons hulp voor hun cliënt"
Jacques Verbove: „We hebben
een eigen ruimte en willen ook aan
subkuituur gaan doen. Zelf kunst
maken, en homo-erotische kunst
gaan eksposeren. We zijn een
kulturele minderheid die in een
normaal circuit moeilijk aan de bak
komt. Maar sommige produkties
zijn alleen voor grote zalen ge
schikt. „Snoepjes", een stuk over
pedofilie is in De Flint geweigerd.
Dat heeft in Delft, Groningen en
allerlei kleinere Nederlandse
plaatsen gespeeld Alleen in Bel
gië, in Gent. gaf het moeilijkheden
met fanatieke fascistische
groeperingen
Wat dat betreft is Amersfoort
achter bij een even grote stad als
Alkmaar Daar is al twee keer een
homofestival geweeest met kaba-
rets en films Blijkbaar kan het
daar, óók financiëel, wel
Je hebt dan wel een breder ka
der nodig dan de ACR."
Een verheugend verschijnsel bij
de Wham is. dat er steeds meer
vrouwen komen, en dat de ver
standhouding met de mannen
goed is.
„Toen ik hier in het begin
kwam," zegt Ineke, „waren er
weinig potten. Maar nu zijn potten
en flikkers fifty-fifty Dat is best
zeldzaam Bij homogroeperingen,
ook binnen het C.O.C.. merk je
vaak dat vrouwen zich gaan af
zonderen
Er zijn vaak wel diskussies over
de verschillen tussen homo's en
lesbiennes, maar dat leidt bij de
Wham niet tot een breuk In het
bestuur van de Wham zitten tien
vrouwen en tien mannen. Het
hangt af van de manier waarop je
verschillende problemen met el
kaar oplost.
Binnenkort wordt er een spel-
groep opgericht. Degene, die dat
I start is een man, en die vindt het
leuk dat er alleen mannen in die
I groep zitten. Nou. dat moet óók
kunnen.
Het doel. waarvoor je vecht is
het zelfde. Verschillen blijven er."
Ineke legt nog es uit dat het his
torisch zó is. dat waar welstand is,
de tolerantie ten opzichte van de
homo's groter is. ,.Nu het steeds
ekonomisch slechter gaat", zegt
ze. „zijn homo's bang, dat ze weer
gepakt worden. Hitier zond de ho
mo's massaal naar het konsentra-
tiekamp. Het is niet leuk om met
zo'n idee te moeten rondlopen!"
