lamuel Fuller's „The Big Red One":
laamlozen in waanzinnige oorlog
DONDERDAG 18 SEPTEMBER 1980
kijk op de film
19
DOOR BERT VOS
AMERSFOORT - Deze week een opmerkelijke première. Het is de
Itllm „The Big Red One" van regisseur Samuel Fuller met Lee Marvin
1 in de hoofdrol als de Sergeant. Het is het autobiografische verhaal
I van vier infanterie-soldaten die onder harde leiding van een sergeant
[zich dwars door de oorlog vechten en overleven. Opmerkelijk door de
individuele benadering van de oorlog.
Nieuw is de film „New York, New York", die opnieuw in roulatie is
Igegaan. Het is het verhaal rond een saxofonist (Robert de Niro), die
verliefd wordt op een zangeres (Liza Minelli).
Voor wie de films tot nu toe niet heeft gezien en alsnog wil gaan, kan
Ideze week nog terecht voor de volgende geprolongeerde films: „American
[Gigolo" (Grand 1„Caligula" (Grand 2), „Once upon a time in the west"
[(Grand 3), „De linkshandige uitzendkracht" (Grand 5), „Crime busters"
[(Cinema 2), „Bronco Billy" (Euro) en „Diepzeemonsters" (Duo 2). Als
I reprise in de nachtvoorstelling van Duo 2 „De kettingzaag", een nogal
[gruwelijk werkje van regisseur Tobe Hooper rond een waanzinnig gewor-
Iden slachter
THE BIG RED ONE
Vijf Amerikaanse infanteristen
trekken drie jaar langs de fronten in
Europa. Een legereenheid van „The
Big Red One", de Eerste Infanterie
Divisie trekt een spoor van bloed,
maar de vijf blijven als door een
wonder gespaard. Hun sergeant (Lee
HANDSCHOENEN
Jaren had ze het al zo gedaan.
Ze werkte immers met gevaarlijke
chemische vloeistoffen en dan
kun je veel beter geen risico's ne
men. Elke morgen, voordat ze aan
haar werk begon, trok ze heel
zorgvuldig een nieuw paar hand
schoenen aan. Dunne, soepele
handschoenen, die als een twee
de huid over haar handen gleden.
De anderen in het laboratorium
waren daar aan gewend geraakt,
aan die vaste handeling, elke
morgen.
Jaren vervulde ze haar part time
baan met volle toewijding. De be
handeling van de vloeistof kreeg
al haar aandacht. Op een gege
ven moment moest ze, door om
standigheden gedwongen, haar
baan opgeven. Spijtig, maar het
kon niet anders.
Haar opvolgster kreeg een
goede opleiding voordat zij zich
terugtrok, dat spreekt. Die was
eerst bijzonder geïmponeerd door
wat men haar verteldegevaarlij
ke werk", ook al had ze nog nooit
van de gevaarlijke vloeistof ge
hoord waar ze mee moest werken.
Maar dat is niet zo vreemd. In een
laboratorium krijg je met allerlei
zaken te maken, die je normaal
gesproken niet tegenkomt.
Ze had een hekel aan die hand
schoenen elke morgen. Het
moest, was haar gezegd, maar
tochZe ging naar het hoofd
van het laboratorium en vroeg hoe
gevaarlijk dat goedje nou eigenlijk
wel was. Het was even stil. „Demi-
watervroeg de man en barstte
toen in lachen uit, Demi-water?
Dat is gewoon water. Héél schoon
water. Je kunt het drinken. Pro
beer het maar
Terwijl ze terugliep naar haar
tafel dacht ze heel even aan haar
voorgangster, die zo trouw dat
gevaarlijke" water met gehand-
schoeide vingers had behandeld,
dag in, dag uit. Uiterst voorzichtig
en bang voor die gevaarlijke
stof.
Als een gebaar van solidariteit
trok ze voorzichtig de handschoe
nen aan.
V.
Beeld uit: The Big Red One van Samuel Fuller.
Marvin) is de bikkelharde vader van
de vier infanteristen. Hij zendt ze
zonder mededogen dwars door een
vuurlinie, maar is overgelukkig als
zijn team na de slag nog compleet
blijkt.
Hollywood-veteraan Samuel Fuller
is er met „The Big Red One" volgens
wereldpers op het filmfestival in
Cannes in geslaagd om een wreed
spektakel als de Tweede Wereld
oorlog toch simpel weer te geven.
Fuller kon dat als geen ander. Hij
vocht zelf bij deze legereenheid en
liep al 35 jaar met het plan om van dit
verhaal een autobiografische film te
maken volgens zijn eigen vak
bekwame recept.
Aanvankelijk had hij John Wayne op
het oog voor de rol van de Sergeant,
maar deze acteur zou een te zwaar
stempel op de film hebben gedrukt. Het
werd Lee Marvin, die onmiddellijk ak
koord ging. Marvin heeft zelf ook een
aandeel in de gevechten van de Twee
de Wereldoorlog gehad en is daarvoor
onderscheiden.
Sam Fuller is met zijn team naar Israël
getogen om de film daar vrijwel in z'n
geheel te maken In Jeruzalem trans
formeerde hij bakovens tot de maca
bere crematoria van een concentra
tiekamp. Israëlische figuranten speel
den Wehrmachtsoldaten. met hun kep
peltje nog onder de Duitse helm.
..Ik heb er geen heldenverering van
willen maken", is het commentaar van
Samuel Fuller. Vooral niet omdat het in
feite mijn eigen verhaal is ..De enige
glorie van een oorlog is overleven.
Overwinnen is eigenlijk overleven. De
doden worden herdacht en betreurd,
maar zullen nooit helden worden in de
geschiedenis, ook al hebben ze de
meest heldhaftige dingen gedaan."
De vier G.l.'s, die drie jaar lang alleen
maar leven om te kunnen overleven
worden gespeeld door Robert Carradi-
ne. Mark Hamill, Bobby DeCicco en
Kelly Ward. Samuel Fuller heeft zijn ei
gen aanwezigheid een aandeel in de
oorlog gestalte gegeven in Zab. de si-
garenkauwende infanterist, die door
Robert Carradine gestalte krijgt.
In de afgelopen jaren heb ik met na
me Amerikaanse oorlogsfilms met enig
wantrouwen bekeken. Dat komt wel
licht. doordat de Amerikanen erg goed
zijn in het maken van oorlogsfilms,
waarin juist zij de enige helden hebben
geleverd Films vol moed en doorzet
tingsvermogen. heroïek in optima for
ma. Films ook. met weinig diepgang,
die alleen maar de oorlog toonden in
enorme spektakelscènes, grove humor
en that's all.
Ook bij Fuller acht ik dat wantrouwen
zo nu en dan gerechtvaardigd, want ook
..The big red one" is niet helemaal vrij
van demagogie, maar je voelt, dat er
toch meer in zit. dan in hetgeen we in de
afgelopen 35 jaar aan oorlogsfilms con
sumeerden.
Dat ligt dan voornamelijk naar mijn
gevoel aan de stijl, waarin Fuller zijn
verhaal vertelt. Toegespitst op vijf sol
daten. vier infanteristen met hun ser
geant. Ze hebben een naam. maar dat
is eigenlijk ook alles wat gedurende de
bijna twee uur dat de film over het doek
gaat van ze bekend wordt. In feite blij
ven ze de naamlozen, die vechten om
te overleven Wéar ze dat doen is
eigenlijk volkomen onbelangrijk.
Ondanks het ontbreken van elke pri-
vé-achtergrond, waardoor wellicht hun
diepere beweegredenen, hun angsten
en hun karakters zouden kunnen wor
den begrepen, weet Fuller door kont-
stant de camera op deze vijf te blijven
richten die naamlozen relief te geven.
En daarmee de oorlog, die altijd weer
hetzelfde is Oorlog is waanzin, oorlog
is zinloos Het komt nadrukkelijk tot uit
drukking in ..The big red one" in ver
schillende sleutelscènes Zoals aan het
begin, wanneer de sergeant in de
Eerste Wereldoorlog een vijand doodt
als de oorlog als vier uur voorbij is. Het
overkomt hem ook aan het slot. Maar
dan blijkt de man nog te leven en de
sergeant, die jaren achtereen al dodend
zich een weg door de vijandelijke linies
heeft gevochten, zet dan alles in het
werk om die ene vijand te redden Want
de vijand doden als de vrede is gete
kend. dèt is moord
Het thema dat Fuller defilm meegaf is
in feite vrij simpel: ,,De enige glorie van
een oorlog is te overleven." Zijn hoofd
figuren hebben het overleeft. Wat over
blijft zijn de herdenkings-tekens op de
slagvelden met eindeloze rijen namen.
Waar misschien tien, twintig of dertig
jaar later een nieuwe oorlog wordt uige-
vochten, met opnieuw honderduizen
den naamlozen
In de film wordt cfal treffend in beeld
gebracht als de sergeant en de zijnen
op dezelfde plaats in Frankrijk terecht
komen, waar in de eerste wereldoorlog
de laatste slag werd uitgevochten. Eén
van de infanteristen leest de rijen na
men op het monument. ..Zoek je je ei
gen naam?" vraagt de sergeant.
..Nee." is het antwoord, ..alle namen
zijn dezelfde." .,De namen zijn altijd de
zelfde". zegt de sergeant en het is een
waarheid, die als een rode draad door
de hel film heen loopt. ,,The Big Red
One" is - ondanks de soms toch wel
wat demagogische aspekten - één van
de betere oorlogsfilms geworden Een
film met een erg individualistisch ka
rakter. waardoor de waanzin die de
oorlog, elke oorlog is. een extra dimen
sie krijgt zonder dat de tragiek ervan de
koele verteltrant overheerst (Cinema 1
110 minuten. 12 jaar).
NEW YORK, NEW YORK
„New York, New York" is een mu
ziekfilm, of een film met muziek zoals
regisseur Martin Scorcese het
noemt, met Liza Minelli en Robert de
Uza Minelli en Robert de Niro in ,,New York, New York".
Niro in de hoofdrollen. Hoofdthema
van de film is de neergang van de big
bands tussen 1940 en 1945. Het gaat
over een zangeres Francine Evans
(Minelli) en de saxofonist Jimmy
Doyle (De Niro) die op de dag dat de
oorlog voorbij is verliefd op haar
wordt. Als Francine New York ver
laat, achtervolgt hij haar door het
hele land en met succes. Ze trouwen,
krijgen een kind, maar het huwelijk
houdt geen stand. Francine klimt op
tot een beroemde filmster en nacht
clubartieste, terwijl Jimmy zich ten
slotte eigenaar mag noemen van een
eigen jazz-café in Manhattan. Maar
een verzoening blijft onmogelijk.
Scorcese: ..Het is het verhaal van
mensen die op een bepaald punt in hun
leven worden samengebracht Beiden
zijn heel getalenteerd en dan blijkt dat
ze niet kunnen samenleven Want hun
ambitie, hun respektievelijke carrières
hebben voorrang. Een heel eenvoudig
verhaal dat we allemaal wel eens heb
ben meegemaakt
De twee- en een half uur durende film
van Scorcese wijkt dus nogal af van wat
we voordien van hem gewend waren
(Mean Streets. Taxidriver) Toch is het
geen slechte film geworden Hoewel
sommigen nogal verdeeld reageerden
op ..New York, New York" dootuat het
volgens hen vlees noch vis was (een
mixing van soap opera, comedy, musi
cal en love story) is ..New York. New
York" een erg plezierig gebeuren,
vooral dankzij het voortreffelijke spel
van Robert de Niro en Liza Minelli. De
Niro. die saxofonist speelt in deze film.
liet niets aan het toeval over en heeft
eindeloos geoefend om het spelen op
dit instrument onder de knie te krijgen.
Dat heeft bijgedragen tot de natuurlijk
heid. waarmee De Niro zijn rol speelt.
Liza Minelli. die ook in ..Cabaret" over
tuigend bewees een uitstekende zan-
Sandra Locke als Antoinette Lily in Bronco Billy van Clint Eastwood.
geres en performer te zijn, is ook in
..New York, New York" goed op dreef
en vormt een aantrekkelijke tegenhan
ger van De Niro.
(Grand 4, 150 minuten, alle leeftij
den).
FILMS IN HET KORT
American Gigolo. Nieuwste film van
regisseur Paul Schrader (Blue Collar,
Hard Core), die zelf ook het scenario
scnreet. Uua stijl en aankleding een
perfekt gemaakte film over de mannelij
ke hoer Julian Kay. die de liefde ont
moet in de gedaante van een sena
torsvrouw en niet weet hoe hij dat moet
behandelen. Kay (uitstekende rol van
Richard Gere) raakt in een misdaad-
komplot verzeild, maar de vrouw van de
senator blijft hem trouw (Lauren Hut
ton). Een wat onduidelijk slot misstaat
deze overigens boeiende film, waarin
Schrader het niet kan nalaten het ge
heel met een ietwat moralistische saus
te overgieten.
(Grand 1, 121 minuten, 16 jaar)
Caligula. Onsmakelijke spektakel
film rond de wrede keizer Caligula van
Rome met Malcolm McDowell. Peter
O'Toole en Sir John Gielgud in de
hoofdrollen Eerbiedwaardige namen,
die de film echter onverdiend een
aureool van eerbiedwaardigheid ver
schaffen Anti-erotische porno, per
versiteit en sadisme en dat twee en een
half uur lang. Ondanks het feit. dat de
film in Amersfoort volle zalen trekt, geen
film voor mensen met smaak.
(Grand 2. strikt 18 jaar. 150 minuten).
Once upon a time in the west. De
klassieke western van Sergio Leone
met muziek van Ennio Morricone. Pri
ma film'
(Grand 3. twaalf jaar).
New York, New York. Film met mu
ziek en zang van regisseur Martin Scor
cese. zich afspelend in de periode tus
sen 1945 en 1955 in de wereld van de
Big Bands Een plezierige mixing tus
sen comedy, love story en soap opera
tot musical met Robert de Niro als een
saxofonist, die verliefd wordt op een
zangeres. Liza Minelli. Prima acteer
werk van De Niro en Minelli, die al eer
der overtuigend haar talenten als zan
geres en performer had bewezen in
..Cabaret" van Bob Fosse.
(Grand 4.150 minuten, alle leeftijden).
De linkshandige uitzendkracht. De
ouderwetse humor van de Amerikaan
se komiek Jerry Lewis in een
gloednieuwe film. ..Hardley Working" is
niet de beste van Lewis, maar voor wie
dat een zorg zal zijn: best amusant.
(Grand 5, alle leeftijden).
The Big Red One. Hoofdzakelijk
autobiografische oorlogsfilm van regis
seur Samuel Fuller, die op keiharde wij
ze de waanzin van de oorlog aantoont
door middel van vijf infanteristen (De
Sergeant en zijn vier onsterfelijke ka
meraden). Zij vechten zich een weg
door Europa als naamloze helden Door
het individualistische karakter van „The
Big Red One" is Fuller er in geslaagd
om de waanzin van de oorlog een
overtuigende dimensie te geven Met
Lee Marvin als De Sergeant en verder
Mark Hamill (uit „Star Wars"). Robert
Carradine, Bobby DeCicco en Kelly
Ward.
(Cinema 1. 105 minuten, 12 jaar).
Twee door het dolle heen. (Crime
busters). Bud Spencer en Terence Hill
als twee politieagenten volop in aktie.
Eén van de betere films van dit edele
knokduo
(Cinema 2. alle leeftijden).
Bronco Billy. Clint Eastwood's
nieuwste film, door hemzelf geschreven
en geregisseerd. Het verhaal van een
nogal stoere, maar eigenzinnige cir
cusdirecteur (Clint Eastwood), die met
z'n circus verwikkeld raakt in een er
fenisintrige via een rijke jonge vrouw
(Sondra Locke) zonder het zelf te we
ten. Aan de ene kant het redelijk humo
ristische wel en wee van het circus, met
aan de andere kant een keukenmei-
den-romantiek, die van Bronco Billy"
een nogal tweeslachtige film maakt
zonder de welbekende Eastwood-ak-
tie. En dat laatste is spijtig, want het had
de film net de vaart kunnen geven, die
het nodig heeft om steeds te kunnen
blijven amuseren. Clint Eastwood in
een verkeerde rol. Lief en soms leuK
gemaakt, maar that's all.
(Euro. alle leeftijden).
POLYGOON JOURNAAL
Voor de komende week heeft het
Polygoon filmjournaal de volgende
items op het programma staan:
Koningin Beatrix voor de eerste maal
in de Gouden Koets op weg naar de
Ridderzaal voor het uitspreken van de
Troonrede Het journaal toont de „pre
mière" in kleur en besteedt verder aan
dacht aan de voornaamste regerings
plannen voor het nieuwe parlementaire
jaar.
Ook impressies van de Beurs voor
Muziekinstrumenten „Muziek '80" in
Utrecht.
Tenslotte in het journaal een samen
vatting van de vliegshow op Zestienho
ven. georganiseerd door de Delftse
Vliegtuigbouwkundige Studievereni
ging ..Leonardo da Vinei"
Filmagenda voor Amersfoort van don
derdag 18 september t/m woensdag 24
september 1980.
GRAND 033-14632.
Grand 1
American Gigolo
Dagelijks 13 45 - 18.45 - 21.30 uur
Zondag 13.45 - 16 15 - 18 45 - 21.30 uur
16 jaar
Grand 2.
Caligula.
Dagelijks 13.45 - 20.15 uur
Strikt 18 jaar
Grand 3
Once upon a time in the west.
Dagelijks. 13.30 - 20.00 uur
12 jaar.
Grand 4
New York. New York
Dagelijks 13.45 - 18.30 - 21.15 uur
Zondag 13.30 - 16.00 - 18.30 - 21.15 uur
Alle leeftijden.
Grand 5
De linkshandige uitzendkracht
Dagelijks 13 45 - 18 45 - 21.30 uur
Zondag: 13.45 - 16.15 - 18 45 - 21.30 uur
Alle leeftijden
CINEMA 033-18900
Cinema 1
The big red one
Dagelijks: 13.45 - 18.45 - 21.30 uur
Zondag 13.45 - 16.15 - 18 45 - 21 30 uur
Twaalf jaar
Cinema 2
Twee door het dolle heen
Dagelijks 13.30 - 18.30 - 21.15 uur
Zondag. 13.30 - 16.00 - 18.30 - 21.15 uur
Alle leeftijden.
EURO 033-33655
Euro
Bronco Billy
Zaterdag en woensdaa: 18.30 - 21.15 uur
Zondag. 13 30 - 16 00 - 18.30 -"21.15 udr
Overige dagen: 13.45 - 18.30 - 21.15 uur
Alle leeftijden.
Euro
De kat van de melkweg.
Zaterdag- en woensdagmiddag 13.45 uur
Alle leeftijden
DUO 033-16572
Duo 1
Kostschool voor ontucht.
Dagelijks: 14.15 - 19.15 - 21 30 uur.
Zondag 14 15 - 16.30 - 19.15 - 21.30 uur.
18 jaar
Duo 2
Diepzeemonsters
Dagelijks 14.00 - 19 00 - 21 15 uur
Zondag: 14 00 - 16.15 - 19 00 - 21.15 uur
Zestien jaar.
NACHTVOORSTELLINGEN
Duo 1
Het meisje met de fluwelen tong.
Vrijdag- en zaterdagavond. 24 00 uur
Achttien jaar.
Duo 2
De kettingzaag.
Vrijdag- en zaterdagavond 23.45 i
Zestien jaar
