(kijk op de film
(ubrick's „The Shining":voorbeeld
ran perfekt opgebouwde horror
„The black Hole" - SF-
spektakel met erg
grappige robots
„Nightwing" - vampier
vleermuizen vallen aan
DONDERDAG 30 OKTOBER 1980
kijk op de film
Maskai-indianen in het zuidwesten van
de Verenigde Staten De Maskai leven
eigenlijk met één voet in het verleden en
met de andere voet in de voor hen niet
altijd even rooskleurige realiteit. Het
verleden wordt gepersonificeerd door
de priester Abner Tasupi (George Clu-
tesi) die met het doorbreken van de
magische cirkel de kwade geesten der
goden wil oproepen om een einde te
maken aan de heerschappij der blan
ken. Zijn kleinzoon Duran (Nick Man-
cuso) assistent/sheriff in het gebied, is
het heden, de realiteit Twee tegenge
stelde grootheden. Duran kan niet
voorkomen, dat zijn grootvader inder
daad de magische cirkel doorbreekt en
de demonen op de mensen loslaat. Op
de blanken én de indianen trouwens, in
de vorm van angstaanjagende, bloed
dorstige vluchten vampier-vleermui
zen Vleermuizen, die bovendien be
smet zijn met de beruchte pest-bacillen.
Het is duidelijk, de vleermuizen moeten
uitgeroeid worden Regisseur Hiller, die
zich baseerde op scenario van Steve
mét de magische effekten levert dat on
danks alle tekortkomingen een soms
fascinerende sfeer op.
(Duo 2, nachtvoorstellingen, 16 jaar).
THAT SINKING FEELING
In het Amersfoortse Filmhuis kan
men van zaterdag tot en met dinsdag
iedere avond om 20.15 uur kijken
naar „That Sinking feeling", waar
over regisseur Bill Forsyth zelf zegt:
Deze film is gewijd aan de zwervers
van mijn stad, de pioniersstad van de
post-industriële revolutie.
..Deze film is gewijd aan de zwervers
van mijn stad. de pioniersstad van de
post-industriële revolutie Je komt ze
waarschijnlijk ook in andere steden te
gen Jongeren van een jaar of zestien
die dag in dag uit op straat zijn. Ze zitten
vervolg op pagina 13
zich niet al teveel buiten de platgetrapte
paden van de film-SF begeven en dal
vind ik erg jammer.
Een zwart gat is. voor zover de ge
leerden het daarover eens zijn. een uit
gebluste ster. die door de enorme
zwaartekracht steeds meer inkrimpt,
waardoor de zwaartekracht zo groot is
geworden, dat het zelfs al het licht op
slorpt. Een zwart gat. zo beweren an
dere geleerden, zou best eens de toe
gang tot een ander, ons onbekend, uni
versum kunnen zijn. Kortom, veronder
stellingen genoeg, waaruit de film
makers hebben kunnen putten om een
fascinerende, originele film te kunnen
maken.
Helaas, dat is deels achterwege
gebleven. Men heeft gemakshalve
gekozen voor de meest bekende of
voor de hand liggende veronder
stellingen, waardoor het slot vooral
bij kenners wat al te voorspelbaar
wordt. Aan de andere kant is ook het
verhaal niet bepaald origineel, ook al
heeft „The black hole" tal van soms
spannende scènes, die wèl uitblin
ken in techniek èn scenario. Met na
me de robot Vincent redt heel vaak
de (film-) show op grappige, relati
verende wijze en daarin is de hand
van de Disney-studio's te herken
nen.
Het draait allemaal rond het giganti
sche aardse ruimteschip V S. Cygnus.
dat door een ruimtepatrouille wordt te
ruggevonden nabij een groot zwart gat.
nadat het jaren als vermist was opge
geven De bemanning van het pa
trouilleschip komt aan boord van de
Cygnus en maken kennis met de dood
gewaande dr. Hans Reinhardt, die de
samenleving van daCygnus naar eigen
maatstaven heeft herschapen tot een
strak geleide diktatuur vol robotten. De
robot Vincent, het onmisbare manusje
van alles van de ruimtepatrouille Palo
mino. heeft het er al net zo moeilijk mee
als zijn reisgenoten captain Dan Hol
land (Robert Forster). luitenant Charles
Pizer (Joseph Bottoms), dr Kate
MacCrae (Yvette Mimieux) en Harry
Booth (Ernest Borgnine). Alleen dr.
Alex Durant (Anthony Perkins) bewon
dert Reinbardt om diens fascinerende
ideeén en perfekte technische organi
satie.
Een belangrijke figuur aan boord van
de Cygnus. is de grootste robot,
Reinhardt's rechterhand Maximiliaan
Vincent heeft al direkt de grootst moge
lijke hekel aan hem En die hekel geldt
ook in het bijzonder de commandant
van de robottroepen Captain S.T.A.R.,
die echter het onderspit moet delven in
een schietwedstrijd tegen de vindingrij
ke Vincent, die zich eigenlijk maar bar
weinig van de robotregels aantrekt en
zich eerder als mens van vlees en bloed
gedraagt. Die periode is schitterend in
beeld gebracht en vooral als Vincent
een soortgenoot ontmoet, de robot Bob.
die echter al oud is en stram van lijf en
leden, is de film op z'n best Het zijn in
feite deze beide grappige robot-wezen
tjes. die het geheim van de Cygnus en
dr. Reinhardt ontrafelen en de leden
van de ruimtepatrouille in staat stellen
de boosaardigheid van de geleerde tij
dig te doorzien. Ook al is dat deels be
trekkelijk. omdat de Palomino mét
Reinhardt en zijn Cygnus tenslotte het
zwarte gat wordt ingesleurd.
..The Black Hole" - ik schreef het
reeds - is geen slecht gemaakte SF-
film Verschillende aspekten, zoals de
rollen van de robots, zijn goed. relati
verend uitgewerkt. De techniek is ook in
deze film vrijwel perfekt in beeld ge
bracht (dankzij de ingenieuze inbreng
van speciale effekten-ontwerper Peter
Ellenshaw). Alleen het totale beeld van
„The black hole" rammelt Opnieuw
werd gekozen voor een boosdoener
met een Duits klinkende naam, die een
mini-diktatuur op poten heeft gezet vol
gens de bekende Nazi-patronen en het
führer-principe. Allesbehalve origineel,
maar natuuiiijk voor het publiek „ge
makkelijk herkenbaar" zonder verdere
uitleg. De speculaties rond het zwarte
gat zélf zijn voor mijn gevoel slecht uit
gewerkt in de film.
Men komt tenslotte in een ander uni
versum terecht (dat zou je kunnen ver
moeden in ieder geval), maar niet zon
der de nogal tamelijk zotte beelden van
de weg er naar toe. de duik in het zwarte
gat, dat op de film allesbehalve zwart is
Wellicht met een verwijzing naar het
slot van Kubrick s „2001" hebben de
makers er van alles bijgehaald. Het
ergste echter is de nogal banaal aan
doende versmelting van dr. Reinhardt
met zijn duidelijk geprofileerde alter
ego. de robot Maximiliaan. Een recht
streekse verwijzing (of wil ik er nou te
veel achter zoeken?) naar hetgeen aan
boord van de Cygnus is gebeurd en de
straf die het gevolg is van de zonde. De
plaats waar dit gebeurt heeft veel weg
van een kolengestookte „hel" met mi
serabele vlammetjes. Kortom: een ta
melijk banaal slot van een film die be
slist goede momenten heeft, maar in
totaliteit gezien een tekort heeft aan
werkelijk originele ideeën. De massale
techniek moet deze keer weer (zij het
samen met de robots) de show redden
(Euro, alle leeftijden, 95 minuten)
NIGHTWING
Regisseur Arthur Hiller (Love Story,
Plaza Suite en Silver Streak) maakte al
enige tijd geleden de film „Nightwing".
Een horror-film met als thema „duivel
se beesten vallen aan" en je kunt Hiller
enige originaliteit niet ontzeggen. Het
zijn vleermuizen, die de mensen aan
vallen. Vampierachtige vleermuizen
wel te verstaan en dat levert gruwelijk
veel doden op. Nu bestaan er wel vam
pier-vleermuizen. maar het authentiek
deskundige sausje dat over deze thriller
werd gegoten, moet men niet al te se
rieus nemen, want vampier-vleermui
zen vallen geen mensen aan. laat staan
dat ze dodelijk zijn. Maar goed. de ge
leerde Philip Payne (David Warner)
zegt in de film dat het wel zo is en zijn
onderzoek ziet er echt genoeg uit. Het
draait allemaal om het gebied van de
)OOR BERT vos
AMERSFOORT - Deze week aandacht voor drie nieuwe films in het
Amersfoortse filmprogramma. Dat is dan in de eerste plaats dan uiteraard
foor de Nederlandse première van Stanley Kubrick's „The shining", met
lack Nicholson en Shelley Duvall in de hoofdrollen. Een perfekt gemaakte
iorror-story in de stijl van „The Amityville Horror", maar dan veel beter
iitgewerkt door de geraffineerde spanningsopbouw en uitgebalanceerde
lerteltrant. Een echte Kubrick, dus. Nieuw is de science fiction-film uit de
Valt Disney studio's: „The black hole" (Het zwarte gat), waarin de ge-
leimzinnige kosmische zwarte gaten in het middelpunt staan. Een soms
ascinerend ruimte-avontuur, dat aan de andere kant helaas opnieuw zichzelf
ifbreuk doet door een te grote hoeveelheid gebruikte cliché's. De derde
lieuwe film draait in de nachtvoorstelling van Duo 2: „Nightwing", een
lorror-thriller rond bloeddorstige vleermuizen. Redelijk spannend van in-
loud, maar het thema had best wat intelligenter uitgewerkt kunnen worden
jndanks de soms fascinerende mystiek die wordt gebruikt.
Geprolongeerd werden: „In dienst van hare majesteit" (Grand 1„Platvoet aan
Ie Nijl" (Grand 2) „Onze upon a time in the west" (Grand 4 - alweer voor de achtste
veek!), „Het teken van het beest" (Grand 5), „Xanadu" (Cinema 1„All that jazz"
Cinema 2) en „The Warriors" (Duo 2).
Aanbevolen: „The Shining", „AH that Jazz" en „Het teken van het beest".
nen, laat staan voor die van de leven
den. En dat blijkt ook. Hoewel Jack
Torrence door de bedrijfsleider van het
hotel van tevoren was gewaarschuwd
voor de eenzaamheid, waardoor de vo
rige huisbewaarder Grady gek was ge
worden en zijn gehele gezin met een bijl
om het leven had gebracht (inclusief
zichzelf), lacht Torrence om de ge
dachte dat zoiets ook hem zou kunnen
overkomen. Maar het huis en zijn „be
woners" zijn sterker dan zijn geest.
Kubrick schetst dan de steeds
dreigender wordende sfeer in het ver
laten hotel en daarmee de verwording
van Jack Torrence. die steeds meer in
de wurgende greep komt van geesten,
die hem gaan besturen, zijn eigen geest
in beslag nemen. Opmerkelijk hierbij is
de rol van zoon Danny, die in feite fun
geert als een soort katalysator van de
gebeurtenissen. Want hij is het immers,
die van tevoren veel voorziet en de
angst overbrengt op zijn ouders, zij het
vooral onbewust. Het is een gave, die
door de bejaarde negerkok van het ho-
bemanning van het patrouille-schip Palomino met op de voorgrond de robot Vincent. Scène uit: „The black Hole
HE SHINING
Horror is in". De ene horror-
riller na de andere rolt met een
eeds grotere regelmaat van de lo-
nde filmbanden in Hollywood en
nstreken. Bloedstollende, gruwe-
<e zombies, huizen die als levend
worden duivels hun bewoners uit-
uwen, kwade geesten, die in de
einen van de mensen kruipen met
enige doel het kwaad. Zelfs
litenaardse wezens bemoeien zich
et de voorheen toch zo aardse be
lheid der duivelskunstenaars en
men wordt het voordien toch ta-
elijk maagdelijke doek rood be-
leurd met walgelijke pulp. Hoe
>ediger, hoe beter, luidt het blijk-
ar zaligmakende credo van de
mes en heren filmmakers. En ze
jgen gelijk, want de bioscoop-
len lopen vol als een dergelijke
geprogrammeerd staat. De
rror is opnieuw ontdekt, zoals in
vijftiger jaren Vincent Price, Peter
ishing en anderen ettelijke mon-
srs en Frankensteins schiepen om
publiek de koude rillingen te be
rgen. Het publiek van tegenwoor-
veeleisender geworden. Tele-
ie en de rauwe realiteit van alle
g hebben tot gevolg, dat de door-
ee bioscoopbezoeker niet zo snel
ter van zijn stuk raakt door wat
cedspetters en wat piepende
uren. Er is daarom heel wat méér
«lig om anno 1980 de filmlief-
Jbers nog te shockeren, aan hun
•el te kluisteren.
daar al te snel greep Hollywood (en
pen ook de Italianen) naar de over-
lende trap der wreed- en gruwelijk-
den. Het element sadisme deed haar
ede. De wreedste slachtpartijen be-
ren zo langzamerhand tot de ge
melijke elementen in een doorsnee-
rorfilm. Geen gelukkige ontwikke-
dat zal duidelijk zijn.
Gelukkig hebben we nog filmregis-
'rs als Stanley Kubrick. Gelukkig is
resultaat van diens vakmanschap
horror-film „The shining". Zonder
1 direkt te willen stellen, dat Kubrick's
1 niet past in de trend van de tachtiger
•n, is echter wel duidelijk, dat Kubrick
een veel intelligentere wijze aan het
m is gegaan en mèt de bekende
ror-elementen een film heeft ge-
akt. die zonder meer alle vorige
horror-films in de schaduw stelt. Bo
vendien, en dat heeft mij persoonlijk
deugd gedaan, heeft Kubrick betrekke
lijk weinig bloedspetters en wreedhe
den nodig om hetzelfde shockerende
effekt te bereiken als zijn minder be
gaafde vakbroeders. Stanley Kubrick
bewijst met „The shining" zijn pure
vakmanschap nogmaals. Hij heeft jaren
van voorbereiding nodig en nog eens
erg veel tijd met de uitvoering (hij is nu
eenmaal een onvoorstelbare perfektio-
nist), maar het resultaat is er dan ook
naar. Net als „Dr. Strangelove
„2001", ..A Clockwork Orange" en
„Barry Lyndon", is ook „The Shining"
een film, die aantoont, dat Kubrick de
door hem gekozen materie volkomen
beheerst. Kubrick's films fascineren
zonder dat je in eerste instantie meteen
kunt aanwijzen hoe dat komt Pas later,
als je er over nagedacht hebt. kun je je
er misschien een mening over vormen.
Feit is, dat veel van zijn films op meer
dere manieren te interpreteren zijn.
Denk maar eens aan het bekende
voorbeeld „2001" waarover talrijke
boeken en doctoraalstudies versche
nen.
„The shining" is een grandioze film.
Met het gevaar al te grote verwachtin
gen te scheppen, wil ik toch wel stellen,
dat „The shining" zonder meer de
meeste horrorfilms in de schaduw stelt
Het zal dan ook niet meevallen om
straks Kubrick's horror-film te evena
ren, laat staan te overtreffen.
De oorzaak zit waarschijnlijk in de
perfekte opbouw van het verhaal en de
meer dan voortreffelijke vertolkingen
van hoofdrolspelers Jack Nicholson,
Shelley Duvall en Danny Lloyd.
Jack Torrence (Nicholson) neemt
een baan aan als huisbewaarder van
een groot hotel om in die winterperiode
een boek te kunnen schrijven. In alle
rust betrekt het gezin Torrence (echt
genote Wendy. Shelley Duvall en zoon
tje Danny, Danny Lloyd) het geheel
verlaten hotel Overlook in Oregon. Tot
zover is er eigenlijk niets aan de hand.
met uitzondering van het zoontje Dan
ny, dat een bijzondere gave heeft. Hij
kan gebeurtenissen vooruit zien en ziet
dingen, die voor normale stervelingen
onzichtbaar blijven. Hij voelt en ziet de
geesten, die in het niet al te jonge hotel
wortelen. Kubrick geeft daarvoor al een
kleine aanwijzing: het hotel schijnt ge
bouwd te zijn op een heel oude Indiaan
se begraafplaats en dat is nooit bevor
derlijk voor de zielerust der gestorve-
tel „het licht" (the shining) wordt ge
noemd en het is die „shining", die Kub
ricks film steeds meer gaat beheersen,
naarmate het verhaal vordert.
Stanley Kubrick speelt met talrijke
effekten om zijn doel te bereiken: het
shockeren van de toeschouwer. Het
opvallende is echter, dat daar maar
weinig bloed of geweld aan te pas komt.
Zeker in vergelijking met andere horror
films van de laatste tijd, die het daarvan
juist moeten hebben. Kubrick doseert
zijn shock-effekten heel nauwkeurig en
de escalatie is aanvankelijk dan ook
nauwelijks zichtbaar Desondanks
wordt de dreiging steeds voelbaarder.
zichtbaar gemaakt in de steeds demo-
nischer wordende grijnslach van Jack
Nicholson, die hiermee zijn rol in „One
flew over the cuckoo's nest" qua
acteursprestatie vrijwel evenaart, zo
niet overtreft op sommige momenten.
„The shining" is een imponerende
horror-film geworden. Kubrick weet
de toeschouwer twee uur lang in de
ban te houden. Zonder ophouden,
zonder geestelijke rustpauze. Een
horror-film, die ondanks het feit, dat
die zenuwslopend is, tóch tussen
alles door weet te relativeren, be-
driegelijk weet te ontspannen. „The
shining" is een film, die je gezien
moet hebben om voorlopig alle an
dere horror-films te kunnen verge
ten. Want Kubrick is er in geslaagd
om alle bekende horror-elementen te
gebruiken èn órigineel te zijn! Een
prestatie.
(Grand 3,120 minuten, 16 jaar).
THE BLACK HOLE
Naast de horrorfilms wordt door Hol
lywood ook steeds meer aandacht ge
schonken aan science fiction. Een on
derwerp. indien goed gebruikt, dank
bare stof heeft te bieden voor eveneens
stoelkluisterende films, zoals „The
Alien" heeft bewezen. Binnenkort kun
nen we het vervolg op „Star Wars" ver
wachten (The empire strikes back),
maar voorlopig zullen we het nog even
moeten doen met de Walt Disney-pro-
duktie „The black hole" (Het zwarte
gat), die bepaald geen slechte SF-film.
maar ook niet direkt een superieure uit
schieter kan worden genoemd.
Het onderwerp leende zich overigens
wel voor een originele film, maar regis
seur Gary Nelson en scenarioschrijvers
Jeb Rosebrook en Gerry Day hebben
Jack Nicholson in een typerende uitdrukking in Kubrick's horror-film „The Shi
ning"
heaiiteit en magie in Kubrick's „The Shining".
Shagan, Bud Shrake en Martin Cruz
Smith (die de gelijknamige roman
schreef), heeft realiteit, horror èn mys
tiek (zwarte magie) vermengd tot een
redelijk gemaakte thriller, die echter
een betere uitwerking had verdiend om
werkelijk steeds te imponeren. Nu blijft
het allemaal een beetje overal tussen
inhangen, met een soms nogal zwaar
accent op de strijd van de indianen te
gen de blanken, zonder dat dit even
wichtig is uitgewerkt. Daardoor lijkt het.
alsof het er met de haren bij is gesleept.
De aktie-scènes zijn van redelijke kwa
liteit, waarbij heel wat gewone vleer
muizen door de filmmakers zijn veran
derd in bloeddorstige kreaturen. Samen
Filmprogramma voor Amersfoort van don
derdag 30 oktober t/m woensdag 5 novem
ber 1980.
Grand 1. tel. 033-14632.
In dienst van Hare Majesteit. 12 jaar
Dagelijks: 13.30-18 30-21.15 uur zondag:
13.30-16.00-18.30-21 15 uur
Grand 2, tel. 033-14632.
Platvoet aan de Nijl, a l
Dagelijks: 13 30-18.30-21 15 uur zondag
13.30-16.00-18.30-21.15 uur
Grand 3, tel. 033-14632.
The Shining. 16 jaar
Dagelijks 13.45-18.45-21.30 uur. zondag.
13.45-i 6.15-18.45-21.30 uur.
Grand 4, tel. 033-14632.
Once upon a time in the west. 12 jaar.
Dagelijks: 13.30-19.15 uur
Grand 5, tel. 033-14632.
Het teken van het beest. 12 jaar
Dagelijks 13.45-18.45-21.30 uur zondag
14.00-16 00-19 00-21.45 uur.
Cinema, tel. 033-18900.
Xanadu, alle leeftijden.
Dagelijks: 13.45-18.45-21.30 uur zondag
13.45-16 15-18.45-21.30 uur.
Cinema 2, tel. 033-18900.
All that jazz, alle leeftijden.
Dagelijks 13.30-18.30-21.15 uur. zondag
13.30-16.00-18.30-21.15 uur.
Euro, tel. 033-33655.
The black Hole. alle leeftijden.
Zaterdag en woensdag. 18.45-21 15 uur.
zondag: 13.45-16.15-18.45-21.15 uur
overige dagen 13.45-18.45-21 15 uur
Euro, tel. 033-33655.
Martijn, alle leeftijden.
Nederlands gesproken.
Zaterdag en woensdag 13.45 uur.
Duo 1, tel. 033-16572.
Janice, een vurige brunette. 18 jaar
Dagelijks 14 15-19.15-21.30 uur zondag
14.15-16.30-19.15-21.30 uur.
Duo 2, tel. 033-16572.
The Warriors. 16 jaar
Dagelijks: 14 00-19.00-21.15 uur. zondag
14.00-16 15-19.00-21.15 uur
Duo nachtvoorstellingen vrijdag en za
terdagnacht 23.45-24.00 uur.
Duo 1. tel. 033-16572.
Call Girl, 24.00 uur. 18 jaar
Duo 2, tel. 033-16572.
Nightwing. 23 45 uur. 16 jaar.
