Rotsschilderingen in Zuidelijk
Afrika: fascinerend boek vol
choonheid in eenvoud
Encyclopedie in vraag en
antwoord voor de jeugd
De familie
Greville
Starters-reeks: boeiende
boekjes voor kinderen
Geïllustreerde kunstgeschiedenis:
/vegwijs worden in kunst en cultuur
Parijs, mensen en
bouwkunst in
de Franse hoofdstad
De familie
Greville
Romeins
België en
Nederland
PHILLIP ROCK
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1980
13
Zoals wij dagelijks onze tekenin
gen en kreten in de vorm van „grafit-
achterlaten op de muren van onze
beschaving, zo heeft de préhistori-
sche mens in het verre verleden op
rotswanden van grotten zijn
merktekens achtergelaten. Altijd
heeft de mens de aanvechting gehad
om zich in beelden te uiten. Door de
tientallen eeuwen van onze bescha
ving heen zijn daar tienduizenden
voorbeelden van bekend en het to
taal vormt onze culturele erfenis,
waar we in het algemeen bijzonder
trots op zijn en zo mogelijk erg
zuinig. Natuurlijk wil ik de préhis-
torische grottekeningen niet verge-
ijken met de kladkunst op onze he
dendaagse muren en gebouwen.
Daarmee zou je de préhistorlsche
mens ernstig tekort doen. Het is
slechts bedoeld als een vluchtige
ergelijking. Want wie wel eens ge
keken heeft naar de rots-schilderin
gen in bijvoorbeeld de grotten in
Jordogne in Frankrijk (Lascaux,
Font de Gaume) of in het Spaanse
Miamira, kan zich een indruk vor-
men van de kunst der primitieven. In
soms fijnzinnige „poëzie" werden de
ijnen met de beperkte middelen op
Ie harde rotswanden aangebracht,
n tere lijnen soms, maar met een
deurgebruik, die aangeeft, dat het
liet maar wat gekras is geweest,
naar het werk van artistieke men
sen, die zelfs met het nodige per
spectief hun gevoelens hebben uit-
tebeeld.
Natuurlijk, onder de talrijke gevonden
otsschilderingen bevinden zich ook
luchtig gekraste symbolen en or-
lamenten. Dat zou je heel misschien
tunnen rekenen onder de „grafitti" van
Ie pré-historie. Misschien. De pré-his-
orische kunst kent schilderingen en
jravures van dieren, die zo zorgvuldig
en tot in alle details zijn uitgevoerd, dat
men zonder moeite kan vaststellen
welke diersoort het is. Er zijn echter ook
zeer sterk vereenvoudigde tot abstrakte
afbeeldingen en sommige gravures of
schilderingen kunnen nauwelijks ver
klaard worden. Van de talrijke schilde
ringen en gravures in Europa zijn ettelij
ke boeken verschenen.
Dat ligt iets anders ten aanzien van
rotsschilderingen in zuidelijk Afrika Zijn
de afbeeldingen op rotsen in Noord-
Afrika en Australië bij een breder pu
bliek bekend, (ook al was het maar via
de hypothetische boeken van schrijvers
als Erich von Daniken), dat kan niet ge
zegd worden van de rotsschilderingen
van zuidelijk Afrika. Wie zich daarvoor
echter wèl interesseert, is sinds kort in
Nederland een (Engelstalige) uitgave
beschikbaar, uitgegeven door Meulen-
hoff Nederland in samenwerking met de
Zuid-Afrikaanse uitgever David Philip in
Kaapstad.
Het is het formidabele platenboek
„Major Rock Paintings of Southern
Africa". Het is een vrij kostbare uitgave
(het boek kost 95,-)maar de in dit
boek opgenomen schilderingen zijn
dan ook van een fascinerende schoon
heid. met zorg gereproduceerd. Het is
de kunstenaar R. Townley Johnson
geweest, die in de afgelopen jaren een
grote hoeveelheid bekende rots
schilderingen in zuidelijk Afrika zeer
zorgvuldig heeft gekopieerd. Een se
lectie van deze „facsimilé's" vormt de
belangrijkste basis van dit boek.
Townley Johnson is een begaafd
kunstenaar, die er in is geslaagd om de
soms subtiele lijnen en kleurschakerin
gen van de rotsschilderingen over te
brengen op papier. Dat daarvoor spe
ciale techniek worden gebruikt, behoeft
geen betoog.
Het heeft heel wat tijd gekost met ex
perimenteren met allerlei soorten pa
pier, verf en kleurschakeringen, voordat
een ideale kombinatie was gevonden
en de rotsschilderingen zo natuurge
trouw gekopieerd konden worden. We
gaan op deze plaats niet nader in op die
technieken. In het boek wordt hier uit
gebreid op ingegaan Wat in eerste in
stantie het belangrijkste is, is dat de
reprodukties natuurgetrouw zijn over
gekomen Kijken en lezen in „Major
Rock Paintings of Southern Africa" is
erg fascinerend. Veel van de schilde
ringen kunnen zonder meer als echte
kunst worden beschouwd door het
voortreffelijke perspectief, de kleur
schakeringen. de lijnenplaatsing en de
schaduwwerking. Voorbeelden hiervan
zijn de schilderingen van The Meads in
de provincie Natal, de grote, gele oli
fanten van Die Hel in het Porterville-
distrikt van de westelijke Kaap-provin-
cie of de kleurrijke schilderingen van
Langkloof in dezelfde omgeving. Elke
pagina kan - bij wijze van spreken - zo
in een passepartout aan de wand wor
den gehangen.
Kunstzinnig, mysterieus soms, maar
vooral fascinerend door de weten
schap, dat al die honderden eeuwen
geleden bestonden en wellicht ver
daarvoor werden aangebracht. Als
kunst, als gewone vrijetijdsbesteding of
misschien, heel misschien wel uit bal
dadigheid, zoals dat ook nu gebeurt
Maar hoe je het ook bekijkt, het is wèl
duidelijk, dat onze muurkunst over hon
derden eeuwen naar alle waar
schijnlijkheid verdwenen zal zijn.
Waarmee de eeuwigheidswaarde van
de grot- en rotsschilderingen een extra
accent krijg.
„Major Rock Paintings of
Southern Africa" van R. Townley
Johnson Is een kostbaar bezit en de
aanschafprijs zeer zeker waard voor
hen, die zich hiervoor interesseren
en hen, die gevoel hebben voor
schoonheid in eenvoud.
Bert Vos
Wat wil je weten? Over welk on-
lerwerp gaat het? Bij de Centrale
iltgeverlj te Harderwijk verscheen
ortgeleden een „Encyclopedie in
raag en antwoord" voor kinderen
ussen de negen en dertien jaar oud.
'en encyclopedie, die anders is ge-
angschikt dan gebruikelijk: in de
lorm van vragen en antwoorden. In
even hoofdstukken verdeeld: de
arde, de natuur, de mens, geschle-
lenis, cultuur, transport en com-
nunikatie en tenslotte techniek en
retenschap. Elk hoofdstuk is weer
inderverdeeld in onderwerpen, die
mderdeel vormen van het hoofd-
hema. Je zou eigenlijk kunnen zeg-
|en, dat een heleboel boekjes over
en bepaald onderwerp samen zijn
ebundeld tot één groot en dik boek
220 blz., groot formaat). Hoe werkt
lat in de praktijk? Als voorbeeld no
nen wij het eerste hoofdstuk: de
arde. Onder het kopje: de aarde en
iet heelal staat de vraag: „Hoe stel
le een sterrenkundige uit de oud-
leid zich het heelal voor?" Het ant
woord is dan een beknopte geschie-
lenis van de ontwikkeling van denk-
teelden over onze planeet in sa
menhang met de kosmos. Op die wij-
e worden alle onderwerpen behan-
leld, zoals dat in een schoolles zou
lebeuren. De leerling stelt een vraag
n de onderwijzer geeft antwoord.
Deze „Encyclopedie in vraag en
antwoord" is dan ook samengesteld
door verschillende onderwijs-deskun-
digen, die de praktijk van alle dag als
voorbeeld hebben genomen bij het sa
menstellen van deze encyclopedie. De
tekst is niet ingewikkeld zoals in „vol
wassen" encyclopedieën, waar geleer
den van naam vaak in eigen vakjargon
de materie behandelen. De woordkeus
is duidelijk aangepast aan het niveau
van de kinderen, waar het voor be
stemd is. Dat betekent echter tevens,
dat deze encyclopedie natuurlijk haar
beperkingen kent. Een vraag als „Hoe
ontstond het sterrenstelsel?" om nog
maar even bij het eerste hoofdstuk te
blijven, geeft één (algemeen) antwoord,
maar gaat niet in op andere mogelijke
veronderstellingen. Een onderwerp als
kernenergie wordt daarbij wel zeer be
perkt behandeld. In zeven regels, terwijl
het duidelijk is, dat met name in de ko
mende jaren het gebruik van kernener
gie niet zo simpel zal zijn als in die ze
ven regels wordt gesteld Er wordt niets
in gezegd over radio-aktiviteit en het
afval. Dat is wat al te simpel, ook al is
deze stof dan bedoeld voor een groep
kinderen tussen de negen en dertien
jaar. Aan de andere kant worden de
alternatieve energiebronnen wel aan
gegeven, maar het waarom van deze
energiebronnen wordt niet in verband
gebracht met het mogelijke gevaar van
kernenergie. Iets van die problematiek
komt wel weer terug in het hoofdstuk
„de natuur" en de plaats van de mens
daarin, maar op die manier wordt het
natuurlijk wat moeilijk zoeken. Als de
evolutietheorie wordt aangekaart, dan
moet er niet van worden uitgegaan, dat
dit de enige theorie is ten aanzien van
het ontstaan van de mens Andere ver
onderstellingen zullen eveneens in het
kort dienen te worden aangegeven.
Het zou mij te ver voeren om hier
dieper op in te gaan. maar ik geef deze
encyclopedie soms wat te beperkt is
zonder dat dit direkt noodzakelijk is en
anderzijds beperkt moet zijn om de be
handelde materie begrijpelijk en een
voudig te houden. Het blijkt moeilijk te
zijn om daarin een goed evenwicht te
vinden.
Dat neemt echter niet weg, dat de
ze encyclopedie in haar algemeen
heid een goede is, waar kinderen
tussen 9 en 13 jaar erg veel uit kun
nen leren. Spelenderwijs bijna. Bo
vendien spreekt de vorm aan, waar
bij de indeling overzichtelijk is, en de
tekst door erg veel fraaie illustraties
in kleur meer reliëf krijgt. Ondanks
de gesignaleerde tekortkomingen
een verantwoorde encyclopedie. En
ach, als uw kinderen niet alles kun
nen vinden, dan bent u er altijd toch
nog om méér te vertellen?
V.
boeken, voor u besproken dqOR BERT VOS
Onze regelmatige boekenrubriek, waarin nieuwe uitgaven
voor u werden gelezen en beoordeeld. Eindredaktie: Bert
Vos.
VANDAAG AANDACHT VOOR:
Major rock paintings of Southern Africa", een werkelijk uniek boekwerk over
pré-historische grotschilderingen.
Geïllustreerde kunstgeschiedenis. Een relatief goedkoop, maar fraai uitge
voerd naslagwerk voor jong en oud.
De nieuwe Starters-serie van de Centrale Uitgeverij: interessante onderwerpen
voor de jeugd.
De nieuwe encyclopedie in vraag en antwoord
„Parijs", mensen en bouwkunst in de Franse hoofdstad.
Romeins Bslgle en Nederland. 52e jaargang
nr 2 van het tijdschrift..Hermeneus 1980 Uitga
ve Martmus Nijhott te Den Haag 140 blz Prijs
I 17.50
Geïllustreerde kunstgeschiedenis, door D
M Field 1979. Vertaling. Karin Blon en HanHon-
ders, 1980 Uitgegeven door Septuaginta te Alp
hen ad Rijn. in opdracht van Icob cv Gebonden,
groot formaat, 320 blz. prijs 29,50
Ma|or Rock Palntinga In Southern Africa,
door R Townley Johnson. 1979 Deze Engelse
editie wordt in het Nederlandse taalgebied uitge
geven door MeulenhoH Nederland te Amsterdam
95 blz groot formaat, gebonden prijs I 95.-
Partje mensen en bouwkunst in dé Franse
hoofdstad. 1980. door Sylvie Vieiilevigne Verta
ling en bewerking Thea Balzamoni Gebonden
72 blz groot lormaal Uitgave Ploegsma te Am
sterdam Prijs 25.90
Encyclopedic In vraag on ontwoord .oor
kinderen van 9 tot I3|aar Uitgave Centrale Uit
geverij te Harderwijk 1980 Gebonden, groot
lormaat. 220 blz Prijs f 39,90
Startera-serla, do delen De aarde ..Onze
(teren", .,0eboerderij 'en ..Onzevogels Uitga
ve Centrale uitgeverij te Harderwijk 1980 Ge
bonden. orca 25 blz Leeltijd 6 tol 10 jaar. Prijs
per deeltje 7,95
In eerste instantie lijkt dit boek het
zoveelste over het wel en wee van
een rijke adelijke familie in Enge
land; met zijn liefde voor paarden,
goede wijn, uitgebreide diners en ik
weet niet hoeveel personeel. Pas
wanneer de oorlog uitbreekt, blijkt
dat het boek niet bij oppervlakkige
verliefdheden, problemen over op
volging en „wie nodig ik uit voor
bals" blijft.
De eerste wereldoorlog wordt weer
gegeven vanuit de verschillende ge
zichtshoeken. die het gezin Greville met
zijn kennissen en aanverwanten heeft
Lord Greville, vader van het gezin, pro
beert het langst zijn leven te leiden
zoals altijd, maar ziet langzamerhand
zijn personeel zich inzetten voor de
oorlog, moet daardoor naar een steeds
kleiner huis en kan tenslotte door om
standigheden gedwongen zijn prettige
leven niet meer voortzetten.
Zoon Charles gaat in militaire dienst,
wordt ingezet in Egypte en ziet daar zijn
vriend Roger sneuvelen, samen met
vele andere jongens, terwijl iedereen
kan zien dat de engelsen geen enkele
kans tegen de Turken hebben. In En
geland teruggekeerd krijgt hij een
baantje op het kantoor van militaire za
ken. geregeld door zijn vrouw.
Hij neemt hier geen genoegen mee.
en vertrekt weer om deel te nemen aan
de oorlog. Opnieuw ziet hij weer
duizenden verspilde levens, onder zijn
commando, maar op bevel van de ho
gere legerleiding.
Teruggekomen met verlof in Enge
land schiet hij zijn jongere broer in het
been zodat deze niet ingezet kan wor
den voor de loopgraven Zo zou de hele
familie aan bod kunnen komen. Slechts
enkele figuren komen er tenslotte na de
oorlog redelijk van af. zij het door de
ervaringen bitterder en harder
De oppeppende oorlogsverhalen die
van het front komen, alles wordt gecen
sureerd, zorgen ervoor dat steeds
nieuwe jongens zich aanmelden voor
militaire dienst en weer onnodig afge
slacht worden omdat Engeland slecht
en ouderwets bewapend is. Begon het
boek aanvankelijk weinig inhoudend,
hoe verder de oorlog vordert, hoe meer
de behoefte, althans bij mij. bestaat om
te blijven lezen.
TM
De familie Greville door Phillip Rock. Uil hel
engels vertaald door Dees Postma Uitgege
ven door Bruna Zoon. utrecht. Gebonden,
415 blz
Parijs. Een magisch woord voor
een nog steeds magische stad.
Hoewel de Franse hoofdstad toch
veel van haar vroegere steer en
charme heeft verloren onder de toe
nemende cosmopolitlsche Invloe
den. waaronder met name bijvoor
beeld ook een stad als Londen te
genwoordig ernstig te lijden heeft, Is
er nog m6ér dan voldoende te bele
ven in Parijs. Goed. ook de gemid
delde Parljzenaar Is niet zo vriende
lijk en gastvrl| meer dan zo'n tien Jaar
geleden bijvoorbeeld het geval was.
maar ondanks de grote toevloed van
buitenlandse toeristen die het
straatbeeld in de zomer bepalen,
heelt Parijs toch nog een typische
steer.
Parijs Als je één keer die sfeer hebt
geproefd, kom je zonder meer een keer
terug om méér op te snuiven. Overl-
Bij de Centrale Uitgeverij te Har
derwijk verscheen kortgeleden een
nieuwe reeks voor kinderen, waarin
tal van wetenswaardigheden over
alles, waarmee we dagelijks te ma
ken hebben: thuis, op school, op va
kantie. Een reeks waarin elk deeltje
afzonderlijk één onderwerp behan
delt op een eenvoudige, voor kinde
ren erg begrijpelijke wijze. De Star
ters-serie wordt deze reeks ge
noemd, afgestemd op kinderen van
zes tot tien jaar.
Over kunst en de geschiedenis
Jn de kunst zijn tot nu toe wellicht
uizenden boeken geschreven,
oeken, waarin we in de taal der
eskundigen kunnen lezen over de
oms ongelooflijk knappe prestaties
an onze voorouders, maar ook boe-
tn, waarin ons op begrijpelijke wij-
wordt vertelt, hoe we de kunst
oor de eeuwen heen moeten zien,
oe we er van moeten genieten. Er
jn mensen, aan wie kunst volstrekt
et besteed is. Zij lopen er achteloos
an voorbij. Door de kunstliefheb-
ers worden ze wat smalend „cul-
urbarbaren" genoemd. Toch is dat
Btuurlijk niet waar. Want iedereen
fordt wel eens getroffen door één of
Mere uiting van kunst. Door een
eeld. een gebouw, een tekening,
an schilderij. Of door een goed
oek of een fijn gedicht. Kunst is
niet, zoals al snel wordt gedacht, iets
voor de „intellectuelen", wie daar
dan ook mee bedoeld mogen wor
den. Kunst Is universeel, voor ons
allemaal en wordt ook gemaakt door
ons allemaal. Kunst Is, wat je er zelf
van vindt.
Hoe vaak lopen we tijdens onze va
kantie niet langs prachtige gebouwen
uit de Middeleeuwen of uit de Romeinse
tijd? Hoe vaak niet worden we gekon-
fronteerd met schilderijen en tekenin
gen, met beeldhouwwerken? Vaker
dan we denken en het is duidelijk, dat
de kunst in al haar verschijningsvormen
voor ons méér gaat leven, als we er iets
méér van weten. De schoonheid die er
soms vanuit kan gaan imponeert ons,
maar het gebrek aan verdere kennis is
er de oorzaak van, dat we er meestal
wat snel aan voorbij lopen. Voor hen,
die wat méér willen weten over de ge
schiedenis van de kunst door de eeu
wen heen, kan ik van harte de „Geïllu
streerde kunstgeschiedenis" aanbe
velen, geschreven door D. M Field en
uitgegeven door Septuaginta/ICOB.
Een duidelijk geschreven boek met tal
van schitterende illustraties in kleur en
zwart-wit. Een soms fascinerend kijk
boek, waarin het ontzagwekkende
scala aan kunstuitingen van de mens
voor ons op een rij is gezet.
De schrijver ziet dit boek als een in
leiding, een beginnersboek. Want het is
duidelijk, dat in dit betrekkelijk kort be
stek niet alle facetten van de kunstuitin
gen der mens zo uitgebreid behandeld
kunnen worden De lezer wordt echter
wegwijs gemaakt. Field vertelt over de
préhistorische en primitieve kunst, over
de kunst in de Byzantijnse kunst, de
Middeleeuwse kunst. Maar ook dat van
de Islam; de Oosterse kunst wordt aan
de orde gesteld, terwijl het boek wordt
afgerond met de barok-periode, de re
naissance en tenslotte de moderne
kunst
Hoewel het boek ruim driehonderd
forse bladzijden telt, is het exact wat
in de inleiding wordt gesteld: het is
een begin, een aanzet om wat meer te
leren over de verschillende, soms
totaal uiteenlopende stijlen in de
kunst en de beschavingen die haar
voortbracht. Wegwijs worden in dit
„doolhof" van de kunst. Met dit boek
gebeurt dat op aantrekkelijke wijze.
De honderden fraai uitgevoerde il
lustraties, voornamelijk in kleur,
vullen de tekst uitstekend aan en
maken dit boek tot een aantrekkelijk
kijkgebeuren. Aanbevolen.
V.
In deze rubrieken vandaag aandacht
voor de eerste vier deeltjes. Die deeltjes
zijn: „De aarde". „De Boerderij", „On
ze vogels" en „Onze dieren".
Elk deeltje telt ongeveer 25 bladzij
den, er wordt veel illustratie-materiaal
gebruikt (in kleur), terwijl zelfs achterin
een register is opgenomen, zodat de
kinderen zelf heel vlug een bepaald on
derwerp op kunnen zoeken.
Het is duidelijk: deze „Starters" vor
men samen straks, als de serie kom
pleet is, een echte encyclopedie voor
een leeftijdsgroep, waarvoor tot voor
kort niet iets dergelijks bestond, althans
niet op deze overzichtelijke wijze, voor
zover ik weet.
De deeltjes zijn er bepaald niet op
gericht om in een kort bestek zoveel
mogelijk informatie te stoppen Alles is
eenvoudig gehouden, in een kinderen
aansprekende vorm Het gebruikte let
tertype is gericht op het zelf lezen.
Moeilijke woorden (voor zover ze wor
den gebruikt) worden uitgelegd irr een
voudige termen Kortom: ideale boek
jes voor kinderen, die graag wat meer
willen weten over een bepaald onder
werp. Als een start naar meer en om
vangrijkere informatie via allerlei an
dere boeken over hetzelfde onderwerp.
Om een indruk te geven van de in
houd. nemen we „De Aarde" van R.
van Hierden-Tuinman als voorbeeld. In
het eerste hoofdstuk wordt verteld dat
de aarde niet alleen is. dat er méér pla
neten zijn. Het tweede hoofdstukje
vertelt iets meer over de verschillende
soorten landschappen en zeeën. Dan
wordt de vraag: waar komt het water
vandaan? behandeld, hoe ontstaat een
berg, wat is een vulkaan, terwijl natuur
lijk ook aandacht wordt besteed aan de
rijkdommen in de bodem en hoe het is
ontstaan. Het weer en het klimaat van
de aarde wordt eveneens behandeld,
evenals de seizoenen Woorden, die
met het weer te maken hebben krijgen
meer betekenis Het leven op aarde en
hoe de mens de aarde steeds weer ver
andert zijn hoofdstukken, die dit boekje
tenslotte afsluiten Elk hoofdstukje telt
niet meer dan twee bladzijden en dat is
precies voldoende.
Kortom: niets dan lof voor de
Starters-reeks. Het is een serie, die
thuishoort In de schoolbibliotheken,
maar zeker ook thuis, zodat de kin
deren ze snel kunnen pakken als ze
iets willen weten. Dat leergierige
kinderen daarna natuurlijk bij de
ouders komen en méér willen weten
over wat ze gelezen hebben, zal
duidelijk zijn. Met het boekje als ba
sis zal het niet zo moeilijk zijn om
daaraan tegemoet te komen.
V.
gens vind Je Parijs niet hoofdzakelijk in
de omgeving van de wereldbekende
bezienswaardigheden, maar kun je
beter door de stad gaan zwerven,
speurend naar de minder bekende in
teressante zaken, die Parijs te bieden
heeft Ook dan is de mogelijkheid gro
ter, dat je de echte Parijzenaar ontmoet,
ver van het Babylonische stadsgewoel
in het centrum
Er zijn natuurlijk honderden, duizen
den boeken over Parijs geschreven.
Kunstboeken, historische boeken,
reisgidsen en impressies. Toch kreeg ik
kortgeleden een nieuw boek over Parijs
op mijn bureau, dat alle aandacht waard
is. Het is het fraai uitgevoerde boekwerk
„Parijs, mensen en bouwkunst in de
Franse hoofdstad geschreven én ge
tekend door Sylvie Vieullevigne en
vertaald en bewerkt door Thea Blaze-
mont, een Nederlandse schrijfster die al
jaren in Parijs woont en werkt.
Dit boek over Parijs is eigenlijk niet
eens omvangrijk, zo n 75 bladzijden
groot formaat. Het is dan ook geen
boek, waar je in lange teksten wegwijs
wordt gemaakt. Het is meer een erg
plezierig kijkboek met voornamelijk te
keningen. aangevuld met korte, soms
amusante, maar altijd leerzame tek
sten Sylvie Vieullevigne heeft niet al
leen de beroemde bouwkunst in speel
se tekeningen vastgelegd, aangevuld
met allerlei interessante gegevens, die
de moeite van het weten waard zijn; ze
heeft ook de mensen in de Franse
hoofdstad op die tekeningen vast
gelegd. Mensen én bouwkunst. De le
zer (kijker) krijgt een goede indruk van
Parijs, want alle belangrijke beziens
waardigheden passeren de fascine
rende revue. Daarnaast wordt ook aan
dacht geschonken aan de kleinere be
zienswaardigheden en wordt op details
gewezen, die je lang niet altijd in iedere
reisgids zult vinden.
Het is duidelijk, dat dit boek over Pa
rijs niet over de geijkte informatie-pa-
den gaat. maar dat is juist het char
mante. Speelse zwart-wittekeningen,
leuke tekst „Tot straks onder het
paard" in Parijs, zullen we maar zeg
gen. Uitgegeven door Ploegsma. Am
sterdam
Bij Martinus Nijhoff te Den Haag
verscheen „Romeins Belgiè en Ne
derland", een verzameling artikelen
van een aantal deskundige ar
cheologen, archivarissen en biblio
thecarissen. Dit boek is tevens het
tweede nummer van de 52e jaargang
van „Hermeneus". Tijdschrift voor
de antieke cultuur. Veel medewer
kers, verbonden aan de Rijksdienst
voor Oudheidkundig Bodemon
derzoek te Amersfoort (de ROB) le
veren een bijdrage aan het boek.
„Romeins Belgiè en Nederland" zal
vooral de historici en amateur-ar
cheologen aanspreken, maar dat wil
niet zeggen, dat „Romeins België en
Nederland" voor de gewone belang
stellende „onleesbaar" zou zijn. Na
tuurlijk. enig inzicht in de Romeinse be
schaving is natuurlijk welkom, maar
voor het overige zijn de boeiende ar
tikelen vrij vlot leesbaar en verschaffen
een schat aan achtergrond-informatie.
Tal van wetenswaardigheden over de
tot nu toe gedane opgravingen van
Romeinse nederzettingen en villa's
maken dit boek tot een soms spannen
de aangelegenheid, want archeologie
is een spannend vak!
In de vijftiger jaren voor Christus trok
ken de Romeinen onder leiding van hun
generaal Caesar het Noorden van Gal-
lië binnen. Daarmee begonnen zij een
bezetting van de gebieden die nu als
België en Nederland op.de landkaart
staan.
De Romeinse bezetting duurde meer
dan driehonderd jaar. Wat waren de
gevolgen? Hoe sterk was de invloed
van de superieure Romeinse cultuur?
In dit boekje wordt een reeks artike
len gewijd aan de problematiek van de
„Romanisering", die telkens vanuit een
andere gezichtshoek belicht wordt. De
lezer die er op uit wil en met eigen ogen
wil zien wat de Romeinen in onze ge
bieden hebben nagelaten vindt belang
rijke steun in het laatste deel van dit
boekje. Daarin staat een overzichtelijke
lijst van musea en monumenten die de
moeite van het bezichtigen waard zijn,
zowel in Nederland als in België.
