„In beheer Utrechts landschap is
continu werk voor 50 tot 100 man"
„Stichts Landschapsbeheer" startte deze week projekt in Leusden
Waterloo!
i
Stichts
Landschaps
beheer
bestaat
vier jaar
Mijn ouders wisten het wel,
Leusder Krant
Weetu nog...?
DONDERDAG 5 FEBRUAR11981
reportage
11
(van een onzer verslaggevers)
LEUSDEN - „Vroeger", legt
Frans ter Maten uit, „was zo'n
houtsingel voor een boer econo
misch van belang. Hij gebruikte
het hout om te stoken, om er pa
len van te maken of - als hij het
niet te dik liet groeien - als steel-
hdut. Daardoor werd zo'n hout
wal eens in de zoveel tijd afgezet.
Maar tegenwoordig komt een
boer daar niet meer toe. In zijn
moderne bedrijfsvoering heeft
hij er geen tijd meer voor of heeft
hij het hout niet meer nodig. Dus
doet hij er niks meer aan. En dan
wordt het een klerezooi."
Tenzij anderen dan de boer de zaag in
de houtwal zetten Zoals bijvoorbeeld
vrijwilligers op vrije zaterdagen in zoge
heten „knotgroepen" doen Of zoals,
sedert het begin van deze week op
Leusdens grondgebied, enkele werklo
zen onder auspiciën van de stichting
Stichts Landschapsbeheer". Frans ter
Maten is coördinator bij de stichting en
hij heeft ons gewezen op de zeven man
sterke ploeg, die maandag aan de slag
gegaan is in een houtwal langs een wei
land in de nabijheid van de Moorster-
weg. ,,Je ziet het wel aan de gele Bed
ford en aan de rook
De rook blijkt niet afkomstig uit het
vervoermiddel van de manschappen,
maar kringelt omhoog boven in brand
gestoken takkenbossen Een Suri
naamse man stapelt de takken op Van
het ploegje werklozen is hij de enige die
kan bogen op ervaring in bosarbeid Hij
werkte ooit voor de firma Bruynzeel in
verre Surinaamse wouden Het meren
deel van de mannen bestaat echter uit
hoofdarbeiders, die de economie of de
geologie bestudeerden, maar in hun
vak momenteel niet aan de slag zijn. Zij
hebben in twee dagen tijd al een zo
aanzienlijke hoeveelheid haardhout
vergaard, dat menig Leusdens nieuw-
bouwbewoner er zijn vingers bij zou af
likken. En uit de eiken stammetjes zijn
al een aantal keurig geschilde heining
paaltjes vervaardigd.
TAP
Toch gaat het niet in de eerste plaats
om die produktie. Belangrijk is vooral
het werken aan het onderhoud van het
landschap, want daar zet de stichting
„Stichts Landschapsbeheer" zich voor
in Over die stichting, waarvan hij nu
anderhalf jaar coördinator is, vertelt
Frans ter Maten, dat ze is ontstaan uit
de vrijwilligersgroepen. die zich in het
Stichtse bezighouden met het onder
houden van het landschap. Met .subsi
die van CRM en provincie kwam de
stichting in 1976 van de grond. Aanvan
kelijk alleen ter ondersteuning van de
hebben aan iedereen verteld,
dat ik geboren was.
ledereen kent me nu.
[dankzij dat leuke geboorte^
kaartje uit de enorme
'kollektie van de
Kom eens kijken.
Je huudt het niet vck»
mogelijk.
Rozendaallaan 9
Leusden-C.
maandag aan de slag gaan in de buurt
van de Moorsterweg. ,,We zijn", aldus
Frans ter Maten, ,,daar begonnen, om
dat we wisten dat het een interessant
gebied is. De afdeling „Ecologie" van
provinciale Waterstaat heeft onlangs
een inventarisatie gemaakt. Daarvan
zijn de resultaten nog niet gepubliceerd,
maar Vincent werkte er toen tijdens een
stageperiode en vandaar dat we er het
een en ander van weten. Het is een
leuke vegetatie, met varens, eikenlot en
essenlot en het is een typerend stuk
omgeving van Leusden, die geken
merkt wordt door kleinschaligheid. Zo'n
houtwal draagt bij aan de landschappe
lijke waarde van het gebied, en daarom
is het van belang dat ze behouden blijft.
Wordt zo'n wal niet onderhouden, dan
komt er op de stoppels te dik hout,
waardoor het gaat scheuren en dan
raakt het in verval
Het snoeien - in vaktaal: afzetten -
gebeurt daar aan de Moorsterweg nog
al rigoreus, zo was mijn leken-indruk,
meld ik Ter Maten „Dat is daar geen
probleem", zegt hij; „het is een omge
ving met veel hout en dan kun je dat
gerust zo aanpakken In de zomer en de
herfst komen de varens weer op en over
twee jaar is dat hout al weer zo ver
uitgelopen, datje van dat afzetten niets
meer ziet Het wordt natuurlijk wat an
ders, wanneer je een groot stuk land
schap ineens zo zou aanpakken Het is
de bedoeling, dat je het trapsgewijs in
deelt, wat je bereikt door het ene jaar dit
aan te pakken, en het volgende jaar dat.
Zoals de boeren dat vroeger ook deden.
Die zaagden ook niet voor één winter al
hun hout. want dan hadden ze het jaar
er op niks meer."
APPELTAART
Hoe staan de boeren eigenlijk tegen
over die stadsmensen, die zich met het
landschap komen bemoeien. Ik heb wel
eens een agrarische voorman horen
beweren, dat er niemand beter voor het
milieu zorgt dan de boeren. Frans ter
Maten „Het is me één keer overkomen,
dat ik bij een boer z'n erf niet opkwam.
Die man moest niks van ons hebben.
Maar over het algemeen gaat het heel
goed. Je moet je open naar ze op stel
len En niet meteen hun bedrijfvoering
af gaan zitten kraken Je moet het een
niet met het ander verwarren en dan
komen er heel goede contacten tot
stand." Ter Maten maakt gewag van de
reeds vaak ondervonden boeren-gast-
vrijheid. die zich onder meer heeft geuit
in koffie met appeltaart voor hele knot
groepen.
Maar, veronderstel ik, agrarisch be
lang en landschappelijk belang zullen
toch ook wel eens met elkaar strijden
Bijvoorbeeld als een uit landschappelijk
en ecologisch oogpunt te handhaven
hout?ingel ongezond veel schaduw
werpt op een perceel maïs Ter Maten
kent de situatie en zegt dat praten in
zo'n geval de oplossing kan bieden
„De boer is er meestal toch niet op uit
om zijn land plotseling drastisch te ver
anderen. Hij kent zijn land vaak zoals
het van oudsher is en als hij zo'n hout
singel zou willen rooien, dan doet hij dat
echt omdat hij denkt dat dat noodzake
lijk is. Maar als je hem duidelijk kan
maken, dat goed afzetten ook tot het
gewenste resultaat kan leiden, is hij dik
wijls best te overtuigen
NOOIT VOLDOENDE
Er is, zo meldt Ter Maten, nog ver
schrikkelijk veel achterstallig onder
houd te verrichten aan het Utrechtse
landschap. Op de vraag of zijn stichting
met de vrijwilligers dat aan kan, is het
duidelijke antwoord: „Nooit". Maar de
stichting Stichts Landschapsbeheer
staat er niet alleen voor Staatsbosbe
heer, Natuurmonumenten en „Utrechts
landschap" leveren evenzeer hun bij
dragen Maar ook daar leeft het besef
dat het niet voldoende is, wat er gedaan
kan worden en zit men om personeel te
springen. „In die zin", zegt Frans ter
Maten, „hebben de vrijwilligers een ver
schrikkelijk goede funktie, een voortrek-
kersiunktie Zij tonen aan, dat er een
heleboel werk te verrichten valt op het
gebied van het landschapsbeheer in
Utrecht Er is in het Utrechtse land
schapsbeheer - ik weet dat zeker -
continue werK voor vijftig tot honderd
man Maar zie daar nu maar eens geld
voor te krijgen. Als het gaat om projek-
ten ter bestrijding van de werkloosheid,
dan is de aandacht toch meestal het
eerste gericht op het noorden van het
land of op Limburg. Niet omdat hier
geen werkloosheid zou zijn - in Noord-
Holland en Utrecht zijn in absolute cij
fers de meeste werklozen van alle pro
vincies -, maar omdat men altijd kijkt
naar de percentuele werkloosheid. En
die is elders in het land hoger.
Niettemin zal Frans ter Maten on
verdroten blijven zoeken naar moge
lijkheden om mensen in het Land
schapsbeheer aan het werk te krij
gen. Via regelingen om werklozen de
kans te geven hun bijdrage te leve
ren, zoals de TAPpers aan de Moor
sterweg. Maar ook door het blijven
stimuleren van het vrijwilligerswerk.
Getuige zijn vriendelijke, doch drin
gende suggestie: „Zaterdag is de
knotgroep Leusden weer bezig; daar
zou jij best eens aan mee kunnen
doen."
door Mamlx Kreljns
foto's:
Janus Visser
vrijwilligersgroepen Later kwam er een
tweede aandachtsveld bij de bevorde
ring van de werkgelegenheid in natuur
en landschap. In een speurtocht naar
financieringsmiddelen stuitte Ter Maten
op de zogeheten „Werkgelegenheids-
verruimende Maatregelen" en in het ka
der daarvan kon hij vorig jaar vier men
sen krijgen, die een jaarlang gewerkt
hebben aan houtsingels, geriefbosjes,
moerasbossen en schrale graslanden
met een bijzondere vegetatie; om maar
eens wat te noemen.
Een poging om in het zelfde kader
een tweede produktie op te zetten, werd
niet gehonoreerd. Wel slaagde Ter Ma
ten er bij het Arbeidsburo in Utrecht in
om voor een half jaar vier zogeheten
TAP-krachten te krijgen. Dat zijn werk
lozen, die op basis van een Tijdelijke
Arbeidsplaatsenregeling (TAP), in be
paalde projekten ingezet kunnen wor
den. Hun loonkosten worden vanuit het
Arbeidsburo voor 100% vergoed, en
voor de dekking van reis- en gereed-
schapskosten deed Ter Maten een ge
slaagd beroep op de post „Bevordering
Werkgelegenheid" van de provincie
Utrecht
En zo konden de vier TAP-krachten,
tezamen met twee vrijwilligers en uit
voerder Vincent Kraan afgelopen
Elke
vrijdagavond
serveren wij ons
5-gangenmenu
1 35.-
Deélauranl
Doornseweg 18 Leusden'
(Leusderheo
voor reserveren
tel. 033-15177
(van een onzer verslaggevers)
LEUSDEN - De stichting „Stichts
Landschapbeheer" werd in 1976
opgericht ter overkoepeling van
de in deze provincie aktieve vrij
willigersgroepen. Frans ter Ma
ten, coördinator bij de stichting,
schat het aantal thans aktieve
vrijwilligersgroepen op zo'rr
twintig.
De stichting ondersteunt hun
werkzaamheden, onder ander
door het in beheer hebben en ver
zorgen van 2000 stuks gereed
schap. Verder neemt de stichting
ook zoveel mogelijk het „buro-
werk" uit handen van de vrijwil
ligersgroepen.
Een tweede aktivlteit van „Stichts
Landschapsbeheer" omvat het sti
muleren van werkgelegenheid in
natuur en landschap. Ter Maten en
de zijnen zoeken naar wegen om
zoveel mogelijk mensen in het land
schapsbeheer aan het werk te krij
gen. Vaak proberen zij daarbij in
aanmerking te komen voor speciale
maatregelen ter bestrijding van de
werkloosheid. De mensen, over wie
Stichts Landschapsbeheer op deze
wijze de beschikking krijgt, kunnen
vaak de grotere klussen aanpakken,
die de vrijwilligersgroepen wellicht
snel de moed in de schoenen zou
den doen zinken.
Een derde aktiviteit van „Stichts
Landschapsbeheer" wordt gevormd
door het organiseren van werkkam
pen voor scholen, groepen en clubs
Tussen april en oktober worden er
voor zeer uiteenlopende gezel
schappen werkkampen op poten
gezet, die er toe leiden dat weer
meer (en vaak andere) mensen in
contact komen met de natuur en
landschap Wanneer mogelijk over
nachten de groepen gedurende het
kamp - dat soms enkele dagen,
soms langer duurt - in het terrein
waar men aan het werk gaat. Is dat
terrein te kwetsbaar, dan wordt on
derdak gezocht in een kampeer
boerderij.
Voor haar werkzaamheden heeft
„Stichts Landschapsbeheer" dit
jaar de beschikking over ruim
190.00,- aan subsidiegelden.
Daarvan komt 60.000,- van het
ministerie van CRM, de rest wordt
door de provincie Utrecht bijgedra
gen. Behalve coördinator Frans ter
Maten heeft de stichting nog twee
werknemers. Vincent Kraan is se
dert enkele maanden uitvoerder en
bij de burowerkzaamheden wordt
Ter Maten bijgestaan door een jon
gen, die vervangende dienstplicht
moet vervullen
Frans Ter Maten zelf trad an
derhalf jaar geleden in dienst van
„Stichts Landssschapsbeheer". Na
zijn studie aan de Hogere
Tuinbouwschool in Utrecht werkte
Frans een half jaar als TAP-kracht
bij de gemeentelijke plantsoenen
dienst in Leusden. Via een vriend
kwam hij vervolgens bij de stichting
terecht Het adres van „Stichts
Landschapsbeheer" is postbus 121
3730 AC De Bilt.
Frans ter Maten
