Psychiatrische Afdeling van
St. Elizabeth: hulpverlening in
onderling overleg
f
i
f
6 MAART A.S. OFFICIËLE OPENING VAN PAAZ
MC «W€»M€iW€ tMCSM
lensd
er
kraan
is
it
éi
SR
'éi
SR
ER IS MAAR
1 GOUDVALLEI...
EN DAT IS „DE
GOUDVALLEI"...
OOK VOOR U... OF
JUIST VOOR U...
GRATIS,
tt
U mag bij ons
kijken...
U mag bij ons kopen...
U mag bij ons
binnen lopen...
Ook u zult dan zeggen,
„de GOUDVALLEI"...
die is er vooru...
368.-
88.-138.-
88.-138.-
198.-
159.-238.-
598.-
39.-138.-
29.-
CASSETTES:
GOUDHANDEL
DINSDAG 10 MAART 1981
welzijn
Na de intakegesprekken vindt er een
terugkoppeling plaats naar het behan-
del-kernteam. Het team neemt uit
eindelijk de beslissing, en wel op de
zelfde dag als de gesprekken hebben
plaatsgevonden.
amersfoort - De geesteljke ge
zondheidszorg in Nederland onder
gaat de laatste jaren een aanzienlijk
stuk vernieuwing. Een andersoorti
ge aanpak was noodzaak geworden.
Zeker voor de vele mensen, die door
de ingewikkelde struktuur van de
samenleving in een tijdelijke stress
situatie zijn geraakt.
In dat licht moet ook het sinds 8
oktober 1980 funktioneren van de
nieuwe Psychiatrische Afdeling Al
gemeen Ziekenhuis (PAAZ) van het
Sint Elisabeth Ziekenhuis worden
gezien. Deze afdeling zal op vrijdag 6
maart officieel worden geopend door
de adjunkt inspekteur van de
Geestelijke Volksgezondheid in de
provincies Noord-Holland en
Utrecht, drs. H. van Zwol.
De algemeen direkteur van het Sint
Elisabeth Ziekenhuis, R. M. Bergsma
en de koórdinator van de PAAZ, G E.
Koorman, konden vanuit hun eerste er
varing met de nieuwe afdeling het een
en ander naar buiten brengen
De heer Bergsma: „De term alge
meen ziekenhuis betekent niet dat het
ziekenhuis neutraal is maar dat alle
medische centrumfunkties er aanwezig
zijn, in tegenstelling met bijvoorbeeld
een kinderziekenhuis Zo n jaar of twin
tig reeds worden in een algemeen
ziekenhuis neurologische en psychia
trische patiënten behandeld. In die zin
hadden de algemene ziekenhuizen een
psychiatrische afdeling. De patiënten
waren ..in het bedrijf opgenomen". Er
werd relatief veel met medicijnen ge
werkt. Er waren weinig alternatieven
Door de beperkingen van de aanwezige
ruimte op een verpleegafdeling en het
ontbreken van psychiatrisch geschoold
personeel moest de medische behan
deling met de psychiater als hoofdbe
handelaar, en zorg van verpleegkun
digezijde, wel het belangrijkste aksent
krijgen
Vanaf 1970 i§ er landelijk het een en
ander op gang gekomen De toenmali
ge staatssecretaris Hendriks gaf een
struktuurnota uit. Psychiater dr
Schweigmann deed in 1974 het ver
zoek aan het bestuur en de direktie van
het Sint Elisabeth Ziekenhuis tot de
bouw van een PAAZ
Een en ander in het kader van de
verschuiving naar kortdurende opname
en naar de eerste lijn, de arts, toe.
Het medische model moest zich vaak
beperken tot het behandelen van
symptomen, maar beschikte niet over
de medewerkers en middelen om iets
aan het complex van oorzaken te doen
De essentie van psychiatrische be
handeling is dat je iets doet aan de
weerbaarheid van de mens, die in de
problemen zit. Je moet hem/haar be
naderen vanuit de hoek: wat kan het
gezonde deel van de mens doen om het
zieke deel van de mens beter te maken.
En niet vanuit de hoek hoe maak ik die
zieke mens beter
De heer Koorman .Vroeger had de
patiënt het verwachtingspatroon ik
word opgenomen, word in bed gestopt,
word verzorgd en krijg medicijnen.
MEER
TEAM
MULTI-DISCIPLINAIR
Eén van de nieuwe gedachten was
om een meer multidisciplinair team te
vormen om de mens met de problemen
niet alleen psychiatrisch te behandelen,
maar ook vanuit het maatschappelijk
werk en vanuit de aktiverende therapie
Sociale problemen leiden vaak tot psy
chiatrische problemen
Iemand wordt opgenomen met een
aantal problemen Er is te weinig
draagkracht binnen het individu De
lasten worden te zwaar
Binnen het gekozen model (een
kombinatie van sociaal en medisch)
kunnen medikamenten een onderdeel
van de behandeling vormen. Er wordt
enerzijds getracht om de lasten te ver
minderen Anderzijds om een fun
damenteel veranderingsproces op
gang te brengen."
DRIE TAAKGEBIEDEN
De PAAZ omvat drie taakgebieden:
1. de verpleegafdeling met 24 ..bed
den"
2. de dagbehandeling met 10 ..stoe
len"
3 de poliklinische aktiviteiten. die uit
eenvallen in de fase vóór de opna
me. en de nazorg
Het behandelingsteam van de PAAZ
bestaat uit: een fulltime psychiater, een
tot heden toe in de PAAZ parttime funk-
tionerend psycholoog (fulltime in het
Sint Elisabeth), en een fulltime maat
schappelijk werker.
1. De verpleegafdeling met 24
.bedden" geeft een maximaal 2 maan
den durende behandeling, waarbij
naast de therapeutische mogelijkheden
van de PAAZ gebruik gemaakt kan
worden van in het ziekenhuis aanwezi
ge faciliteiten. In de behandelingsthe
rapie zijn opgenomen de bewegings-.
de bezigheids- en kreatieve therapie
2. De dagbehandeling met 10 stoelen
betekent een minder forse ingreep in
het leven van de kliënt en zijn of haar
omgeving Tevens is de dagbehande
ling gericht op de nazorg, de afbouw
van de behandeling en een stuk reso
cialisatie De kliënten slapen thuis, en
komen op aaneengesloten dagen
overdag in de PAAZ
3. De poliklinische aktiviteiten, die ge
richt zijn op het voorkómen van opname
door ambulante behandeling van de
psychiatrische en psychosociale pro
blematiek van de kliënt Het aksent ligt
op de gesprektherapie
,,ln die zin", zegt de heer Koorman,
..is het ook belangrijk, dat de PAAZ een
regionale funktie heeft, en samenwerkt
met de sociaal psychiatrische diensten
en maatschappelijke diensten in de re
gio. Daarvoor moeten we ook met ..Zon
en Schild" komen tot een taakafbake
ning op basis van een stuk gezamen
lijke verantwoordelijkheid
De maatschappelijke konsekwenties
zijn nog altijd groot. Mensen, die in een
psychiatrische inrichting opgenomen
zijn geweest, zijn maatschappelijk ge
stigmatiseerd. Dat kan voorkomen
worden als iemand binnen de PAAZ
kan worden behandeld."
De heer Bergsma: ,.De muren zijn
nog zo hoog Natuurlijk moeten we aan
die muren werken Maar je kunt ook in
een zes- tot achttal weken een aantal
problemen oplossen. En als je dat bui
ten die muren kunt doen. dan is die
maatschappelijke problematiek opge
heven.
Op de officiële openingsdag willen
we proberen de drempel te verlagen
door de psychiatrische hulpverlening
minder beladen te maken De mensen,
die hier worden behandeld of opgeno
men, zijn mensen^Jie veel hebben
meegemaakt, en die ^misschien op een
bepaald moment wat minder geestelij
ke weerstand hebben Met deze cliën
ten willen wij proberen in onderling
overleg tot hulpverlening te komen
BEWEGINGS- EN
KREATIEVE THERAPIE
Met de aanvullende bewegings- en
kreatieve therapie wil de PAAZ bij de
klinische behandeling proberen een
diepgaander proces op gang te bren
gen Iemand die geestelijke problemen
heeft, krijgt dikwijls ook lichamelijke
klachten Met een therapie in de sport-
achtige sfeer kunnen die lichamelijke
klachten vaak verholpen worden.
Wat de kreatieve therapie betreft
daar is het materiaal alleen het middel
om het een en ander te uiten en tot
uitdrukking te brengen Het produkt, dat
tot stand komt, is minder belangrijk. Er
zijn mogelijkheden tot dramatische
ekspressie. Er worden rollenspelen ge
daan
Bij de bezigheidstherapie ligt de na
druk meer op de struktuur Deze is iets
minder diepgaand. Iemand, die op een
bepaald moment zeer depressief is.
krijgt iets aardigs aangereikt, zodat ie
wat opgewekter wordt
De heer Koorman ..Op de verpleeg
afdeling werken twaalf verpleegkundi
gen met de B-opleiding En er zijn een
paar A-leerlingen, die hier stage mogen
lopen, omdat ze blijk hebben gegeven
belangstelling en aanleg te hebben
voor dit vak, om te werken vanuit me
disch èn sociaal model.
PLAATSING BINNEN
EEN GROEP
Iemand, die hier opgenomen wordt,
wordt geplaatst binnen een groep Er
zijn hier drie groepen Die zijn volkomen
onwillekeurig samengesteld. De groe
pen zijn als zodanig een afspiegeling
van de maatschappij.
Voor de groepsvorm is gekozen, om
dat de mensen in een groep elkaar kun
nen steunen. Ook kan er waargenomen
worden hoe mensen zich in een groep
gedragen, en hoe dat eventueel anders
kan. Zo'n groep is een leef- en een
leergroep
Direkteur Bergsma ,,lk vind het ty
perende. mensen worden opgenomen
met de verwachting: ik kom voor rust,
en ik word verzorgd, t Is vaak voor hen
een volkomen verrassing, dat ze niet
verzorgd worden. Ze moeten meehel
pen. Ze moeten hun kamer opruimen.
Ze moeten afwassen
Als groepje wonen ze bij elkaar Dat
is een onderdeel van elkaar korrigeren
en steunen Mensen ervaren dat als
merkwaardig, vooral als ze al eens eer
der voor een psychiatrische behande
ling elders waren opgenomen. Je wilt ze
juist méér verantwoordelijk maken Ze
moeten weer geestelijk en lichamelijk
weerbaar worden
DIE GALBLAAS
De heer Koorman Als iemand wordt
opgenomen, dan is hij patiënt. Of: dan is
hij ,,die galblaasof ,,die maagzweer"
Wij spreken liever van kliënten. En we
doen een appèl op hun verantwoor
delijkheid
Tijdens de intake-fase komt dit al
naar voren. Op basis van informatie van
de kliënt (vanuit de gezinssituatie wat
is er aan de hand) en informatie vanuit
de PAAZ over onze behandelingsmo
gelijkheden en onze verwachtingen)
willen wij komen tot een gerichte verwij
zing Als wij het idee hebben, dat de
opname langdurig zal zijn. verwijzen wij
naar elders Onze richtlijn is een
maximale opnameduur van twee
maanden
de intake zal bestaan uit één of twee
gesprekken, die gevoerd zullen worden
door de psychiater, de psycholoog of de
maatschappelijk werkster, samen met
één afdelingsverpleegkundige Het
liefst hebben wij de naaste familie of
andere betrokkenen bij het gesprek
Zoals we steeds tijdens de behandeling
de achterban van de kliënt er bij willen
betrekken, omdat ie het thuis waar moet
maken
A-SELEKTIEVE OPNAME
Wij nemen a-selektief op. Maar het
zal natuurlijk niet altijd mogelijk zijn om
iemand te houden, die wij bijvoorbeeld
's nachts in een krisis-situatie hebben
opgenomen om hem of haar direkt hulp
te kunnen verlenen. Nodig is daarom
een goed stuk samenwerking in de re
gio
Bij de opname-kriteria in de Algeme
ne PAAZ informatie lezen wij onder an
dere
- beperkingen van het aantal kliënten.
wanneer deze erg sfeerbepalend
zijn, en het therapeutisch klimaat
binnen de PAAZ voor langere tijd
ernstig verstoren
- mensen naar elders verwijzen, wan
neer men daar beter behandeld kan
worden
- geen demente bejaarden vanwege
hun dementie.
- opname op basis van een psychiatri
sche en niet op een sociale indikatie.
- somatische aspekten moeten niet op
de voorgrond staan
- de minimumleeftijd is 16 jaar
- in principe mensen naar elders ver
wijzen, die daar onder behandeling
zijn geweest, tenzij er duidelijke ar
gumenten zijn voor opname binnen
de PAAZ.
De heer Bergsma verzucht hierbij:
,,Je hebt natuurlijk ook wel eens men
sen, die thuis horen in een echte inrich
ting Die kunnnen wij hier beslist niet
houden. Het beperkte aantal bedden
moeten wij zo goed mogelijk benutten
voor de kliënten, die tijdelijk in een
stresssituatie terecht zijn gekomen Wij
streven binnen de PAAZ naar een
ideale situatie Door je patièntenaan-
bod ben je wel eens beperkt Zo kun je
iemand, die dement is op basis van het
dement zijn beter verwijzen naar een
geriatrisch ziekenhuis."
BEHANDELINGSPLAN
Heer Koorman. ..In de inventarisa
tiefase proberen we te komen tot onze
doelstelling, en tot het opzetten van een
behandelplan Binnen één of twee ge
sprekken komen natuurlijk lang niet alle
problemen ter tafel Belangrijk is dat
multidisciplinaire team, dat binnen de
PAAZ samenwerkt. Daar hebben we
bewust voor gekozen.
De psychiatrie is één discipline Dat
ziekte-syndroom kan depressief ma
ken Dan ontstaan negatieve effekten.
de poliklinische ruimte van de PAAZ van het St. Elisabeth Ziekenhuis
Zo'n ziektebeeld moet niet stigmatise
rend zijn Het medisch model is niet
fout. Dat heeft mogelijkheden, maar er
zijn nadelen aan verbonden
Essentiële onderdelen van het be
handelingsplan zijn:
- inventarisatieperiode van ongeveer
één week: opnemen van persoon
lijke gegevens en het boven water
krijgen van de problemen, de hulpv
raag en de motivatie
- diagnotische fase wat is er aan de
hand. en wat zijn de mogelijkheden
van de kliënt en van de PAAZ daarbij
- het plan formulering van de doelstel
ling van de opname, en het uitzetten
van de weg waarlangs de behande
ling moet plaats vinden. De ver
schillende disciplines zullen daaraan
een bijdrage leveren
- evaluatie: tussentijds, zodat daaraan
eventuele wijzigingen van het plan
kunnen worden gekoppeld Aan het
slot: hebben we ons doel bereikt? Is
het zinvol geweest het zo te doen?"
Zeer belangrijk wordt het door de
heer Koorman geacht, dat de PAAZ
samenwerkt in grotere verbanden.
Utrecht heeft de meeste mogelijkhe
den, maar ook de meeste problemen
Het komen tot regionale afspraken is
gelukkig in ontwikkeling Overleg is
noodzakelijk met de Provinciale Raad
voor de Gezondheidszorg, en met de
regionale geestelijke gezondheidszorg,
met de artsen, de kruisverenigingen, de
sociaal psychiatrische diensten.
GEZONDHEIDSZORG
NAAR DE MENSEN
TOE BRENGEN
,,Je probeert." aldus de heer Berg
sma, ,,de gezondheidszorg naar de
mensen toe te brengen Dat is het stre
ven van de PAAZ Vroeger hadden de
inrichtingen een landelijke funktie. ,,Zon
en Schild" bijvoorbeeld had vroeger
ook Amsterdam als verzorgingsgebied.
Nu richten de instellingen zich meer op
de eigen regio. Binnen de eigen regio
moeten we komen tot behandelings
methoden en -mogelijkheden
Iemand, die in verwarring is geraakt
moet een stuk spanning verwerken, en
kan bijvoorbeeld een maagzweer ont
wikkelen. Daarom proberen wij ook de
lichamelijke kant niet de verwaarlozen,
ook al zijn er niet duidelijke lichamelijke
afwijkingen. Als je aan die spanning
gaat werken, kun je die maag óók aan
pakken."
Als struktureel beeld maakt de heer
Bergsma graag de volgende vergelij
king tussen de lichamelijke en de
geestelijke gezondheidszorg. De
eerste lijn bij de lichamelijke gezond
heidszorg is de huisarts, de kruisver
eniging, Het ziekenhuis is de tweede
lijn Het akademisch ziekenhuis met de
intensieve top is de derde lijn In de
geestelijke gezondheidszorg ligt het
vergelijkbaar aldus de sociaal psy
chiatrische dienst, het medisch op
voedkundig buro vormen de eerste lijn.
De PAAZ is de tweede lijn. De derde lijn
wordt gevormd door de inrichtingen
voor de gekompliceerde gevallen
OPEN AFDELING BINNEN
HET SINT ELISABETH
ZIEKENHUIS
De heer Bergsma. ..De PAAZ is een
open afdeling binnen het Sint Elisabeth
Ziekenhuis De mensen komen vrijwil
lig. Gedwongen opnamen zijn hier niet
de doelstelling Als iemand wil vertrek
ken, kan niemand hem tegenhouden.
Geen deur is hier op slot
Heer Koorman ..Er zijn hier twee se-
pareerruimtes Maar die zijn niet voor
langere tijd Hooguit voor vijf minuten
En alleen voor het geval, dat we echt
met de rug tegen de muur staan Geluk
kig is dat in de afgelopen maanden voor
één persoon maar het geval geweest
Een dergelijk persoon kan in zijn krisis-
situatie een gevaar voor anderen bete
kenen Ik wil het héél zacht uitdrukken:
als tafels en stoelen worden gebruikt
om te zeggen dat ie ongelukkig is.
Maar het separeren is kort durend. Er
is een kommunikatiemiddel vanuit de
separeerruimte. Door op een knopje te
drukken kan een verpleegkundige wor
den opgeroepen Er is radio aanwezig
Als iemand echt psychotisch is, dan
willen we medikamenteus werken Al
hoewel het medicijngebruik niet op de
voorgrond staat, maar wel onder
steunend wordt ingeschakeld
Tijdens de rondgang kan ik kon
stateren. dat de PAAZ er verzorgd uit
ziet. De wooneenheden zijn doelmatig.
De sanitaire voorzieningen eveneens.
Er zijn speciaal ruime toiletgelegenhe
den voor rolstoelpatiënten In de poli-
kliiniek zijn voor de wachtenden wand
jes opgesteld, zodat deze wat aan het
oog zijn onttrokken. De sportzaal biedt
inderdaad flink wat ruimte om te bewe
gen.
Er zijn aparte ruimten, waar de kliën
ten hun bezoekers, hun pastor kunnen
ontvangen. Er is een maker, waar
iemand die poliklinisch wordt behan
deld, zich kan terugtrekken om even uit
te rusten. In de centrale woonruimte
kan vergaderd worden.
EKSPOSITIE WERK
AART DUIJSER
Van vrijdag 6 maart tot en met don
derdag 16 april zal Aart Duijser zijn te
ken- en schilderwerk in de PAAZ ek-
sposeren Zijn series orchideeën en
schelpen, die wat fleur zullen geven aan
de toch wel wat cleane sfeer, die op elk
ziekenhuis zijn eigen herkenbaar stem
pel pleegt te drukken
Op vrijdag 6 maart om 15.30 uur zal
de officiële opening van de PAAZ
plaatsvinden. De zanger-kabarettier
Hans Dorresteijn zal optreden Vanaf
16 30 uur zal er een receptie zijn. muzi
kaal omlijst door het Hongaars orkest
Lajos Horvath. Om 17.30 uur zal Hans
Dorresteijn nogmaals een optreden
verzorgen.
„Wij hopen door deze middag bij te
dragen aan een drempelverlaging
rond de psychiatrische hulpverle
ning," staat op de uitnodigingskaart.
Anco Mali
DS
X
X
M
oc
m
GOUDEN ARMBAND.
GOUDEN KETTING
88.- 188.-
GOUDEN STERRENBEELD
GOUDEN GRAVEERPLAAT
GOUDEN DAMESRING
ZAANSEKLOKKEN
FRIESESTAARTKLOK
HEREN HORLOGES
DAMESHORLOGES 39.- 88.-
JONGENS/MEISJES-
HORLOGES
ALLEEN DEZE WEEK:
GOUDEN DAMESRING
400.-NU 198."
GOUDEN OUDHOL
LANDSE CHOKER
(halsketting) 825.-NU A
CO
co
DAMES OF HEREN
QUARTSHORLOGE
69.- NU
a
co
MASSIEF ZILVEREN
SCHAKELARMBAND
50.-NU 19."
MASSIEF ZILVEREf
OUDHOLLANDSE
ARMBAND
375.-NU 1
CJ1
ja gratis ontvangt
iedere koper een
waardevol geschenk.
OOK IN CASSETTES HET
GOEDKOOPSTE ADRES VAN
NEDERLAND.
CASSETTE EDELST AAL GEEN 775. MAAR
595.-. BOVENDIEN ONTVANGT U GEHEEL
GRATIS: DE THEELEPELS-GEBAKSVORKJES
-SUIKERSCHEP-SUIKERTANG-
SLACOUVERT-BROODZAAG EN TAART-
SCHEP. MET EEN HEEL MOOIE CASSETTE
DOOS ER BIJ. HET MODEL KUNT U ZELF
BEPALEN. OOK ZIJN DE MODELLEN
LEVERBAAR IN HET HARDPLEET 100.
OOK INKOOP OUD GOUD EN ZILVER.
Stationsstraat 143
Apeldoorn
055 218880
r-*
Amsterdamse
straatweg 699
Utrecht
030-444040
Hoofdstraat 87
Velp
085-618095
Columbuslaan 392
Utrecht
030-884527
