Amersfoort heeft primeur
van uniek ontwerp Vóórhaar
Gewest Eemiand presenteert rapport
WOENSDAG 22 APRIL 1981
plaatselijk nieuws
Gemeenten moeten aktiever beleid
gaan voeren voor bedrijfsleven
(van één onzer verslaggevers)
AMERSFOORT - Het gaat slecht met het bedrijfsleven in Eemiand.
Althans, stukken minder goed dan tot voor één jaar geleden. „Toen
zo zegt drs. H. van Ek, sekretaris van de Kamer van Koophandel
Eemiand, „was de situatie in Eemiand zo gunstig, dat we dachten dat
het automatisch goed zou blijven gaan. Eemiand vormde toen een
positieve enclave binnen de provincie Utrecht. Dat is nu omgeslagen.
De situatie in Eemiand wordt nu slechter dan gemiddeld in de provin
cie. Dus is het hoog tijd om daar wat aan te doen."
Tot de instanties, die daar wat aan
kunnen doen, behoren in ieder geval
ook de negen Eemland-gemeenten.
Dat blijkt uit het rapportje „Eemiand:
werkloos toezien?", dat einci vorige
week, in aanwezigheid van Van Ek,
gepresenteerd werd door mr. P.
Scholten, behalve burgemeester
Van Soest ook voorzitter van de
werkgroep „Structuurbeleid" van
het gewest Eemiand. In het rapportje
doet de werkgroep een reeks aanbe
velingen aan de gemeenten, die er
toe moeten leiden dat er in Eemiand
voor het bedrijfsleven een wat gun
stiger klimaat ontstaat. Want, zo
meent de werkgroep „Structuurbe
leid", in de huidige situatie is een
aktiever beleid van de gemeenten
ten aanzien van het bedrijfsleven
dringend noodzakelijk. Of, om het
met de woorden van Scholten te zeg
gen: „Het antwoord op de vraag
„werkloos toezien?" luidt natuurlijk:
nee, er is werk aan de winkel. Onmid
dellijk aan de slag dus."
Eigenlijk zou er in Eemiand een om
vangrijke studie over werkgelegen
heidsaspecten worden verricht Maar
zo n studie kost veel geld - Scholten:
„Daarbij moet je aan enkele tonnen
denken" - en veel tijd en wat wordt er
uiteindelijk mee gedaan? Vaak wordt
een dergelijke rapportage in het gun
stigste geval nog eens hier of daar be
sproken om vervolgens geruisloos in
diverse buroladen te verdwijnen. Geen
uitvoerige studie daarom, wel een aan
tal concrete aanbevelingen aan ge
meenten Vijf aanbevelingen op de kor
te termijn, negen voor het ontwikkelen
van een beleid op de langere termijn.
GEBREK AAN TERREINEN
Om met de korte-termijn-aanbevelin-
gen te beginnen: er is in Eemiand een
gebrek aan werkgelegenheidsterrei-
nen. Dus moeten de gemeenten eens
snel. met elkaar, gaan onderzoeken,
wat voor behoefte aan bedrijfsterreinen
er nu eigenlijk is en in welke mate daar
aan tegemoet gekomen kan worden
Kijk ook eens. zo adviseert de werk
groep. of er binnen de bebouwde kom
geen ruimtes of gebouwen te vinden
zijn, waar bedrijven of bedrijfjes zich
zouden kunnen vestigen, desnoods tij
delijk. Probeer ook eens of er niet een
aantal kleinere ambachtelijke bedrijven
een start zouden kunnen maken in één
gebouw, bijvoorbeeld een leeggeko
men fabriek of ander bedrijfspand.
Want. zo beveelt de werkgroep aan.
besteedt als gemeente eens wat meer
aandacht ook aan de kleinere bedrij
ven
In haar tweede aanbeveling spoort
de werkgroep de gemeenten aan om.
waar mogelijk, het bedrijfsleven gebruik
te laten maken van stimuleringsmaatre
gelen van de overheid. De gemeenten
in Eemiand zouden gezamenlijk een in
zicht moeten krijgen in de stimulerings
maatregelen. die Rijk en provincie zou
den kunnen bieden. Waarna de ge
meenten het bedrijfsleven de weg zou
den kunnen wijzen.
KONTAKTPERSOON
De derde aanbeveling ligt enigszins
in het verlengde van de tweede Het
bedrijfsleven moet bij iedere gemeente
een vast kontaktpunt hebben Daar kan
het bedrijfsleven gewezen worden op
de mogelijkheden, daar kan overleg ge
pleegd worden over moeilijkheden en
daar kunnen vaste kontakten ontstaan
met belangenorganisaties, Gewestelijk
Arbeidsbureau. Kamers van Koophan
del en andere bestuurslagen Het beste
zou, volgens de werkgroep zijn, om een
..gemeentelijk medewerker van gekwa
lificeerd nivo" aan te stellen tot ambte-
naar-bedrijfskontakten ,,Dus", aldus
de aanbeveling, ..geen nieuwe ambte
naar hiervoor aantrekken, maar iemand
die reeds goed ingevoerd is en zelfstan
dig en op nivo kontakten kan leggen
Kortom, maak de entree voor het be
drijfsleven bij de gemeentelijke over
heid gemakkelijker.
De vierde aanbeveling lijkt wat min
der praktisch uitvoerbaar dan de voor
gaande drie De gemeentelijke over
heid zou door eigen maatregelen bij
moeten dragen aan de groei van het
aantal arbeidsplaatsen. Juist nu er in de
bouwnijverheid de werkloosheid toe
neemt. zouden de gemeentes wat meer
moeten gaan doen aan grondtechni-
sche werken, het stimuleren van de wo
ningbouw en het creëren van civieltech
nische werken. Dat lijkt meer een vrome
wens dan een praktisch uitvoerbare
- Gemeenten moeten meer aandacht besteden aan het bedrijfsleven. Hier, vanuit de lucht, het werkgelegenheidsterrein aan de
Hamersveldseweg
suggestie, want voor geen van de Eem-
landgemeenten lijkt het weaaelegd om
in die sektor nog eens wat extra's te
gaan doen.
Tenslotte zou het voor wat betreft de
korte termijn nuttig zijn, wanneer de ge
meentes eens duidelijk zouden formu
leren. welk beleid ten aanzien van be
drijfsvestigingen zij willen voeren En
ook daarbij is samenwerking tussen de
betrokken gemeenten van groot be
lang
ONDERZOEK
Voor wat de langere termijn betreft, lig
gen de aanbevelingen meer in de sfeer
van onderzoek. Om een goed beleid te
voeren is het onder meer van belang
om te weten, wat de kwaliteit en de
omvang is van arbeidsplaatsen en ar
beidskrachten in ieder gemeente afzon
derlijk en in de regio. Via het Geweste
lijk Arbeidsburo moeten de gemeenten
trachten het vereiste inzicht te verkrij
gen.
Wat de gemeenten verder met elkaar
moeten onderzoeken: bevinden de be
drijven zich in de buurt van hun afzetge
bieden? Welke economische maatsta
ven en richtlijnen moeten volgens de
gemeentebesturen worden gehanteerd
bij het bedrijfsvestigings- en -promotie
beleid7 Als er bedrijven van buiten de
regio worden aangetrokken, is dan aan
te geven hoeveel extra woningen er ge
bouwd zouden moeten worden? Kan
iedere gemeente voortdurend een ba
lans bijhouden van behoefte aan be
drijfsruimte en beschikbaarheid van be
drijfsruimte? Zijn er kriteria te bedenken
op grond waarvan bedrijven en bedrijfs
terreinen kunnen worden ingedeeld
voor wat betreft hinderlijkheid7 Welke
verbeteringen op verkeerstechnisch
terrein zijn er in de verschillende ge
meenten nodig om te komen tot een
voor het bedrijfsleven zo gunstig moge
lijke situatie?
Deze en andere vragen moeten de
gemeenten op wat langere termijn gaan
beantwoorden, in samenwerking met
instanties als Kamer van Koophandel
en Gewestelijk Arbeidsburo Met de
daaruit voortvloeiende gegevens moe
ten de gemeenten komen tot een sa
menhangend beleid op het gebied van
de werkgelegenheid, want dat is er nu
nog niet. En dat beleid moet er komen,
om het in moeilijkheden verkerende be
drijfsleven in Eemiand te helpen.
DALENDE OMZET
Om aan te tonen hoe moeilijk het Eem-
landse bedrijfsleven het heeft, is aan
het rapportje een samenvatting toege
voegd van de recentelijk gehouden En
quête Regionale Bedrijfsontwikkeling
(ERBO) in het gewest Eemiand. Terwijl
in de rest van Nederland het bedrijfsle
ven zijn omzet nog met zo'n 3 procent
zag groeien, daalde het omzetvolume
van het Eemlandse bedrijfsleven vorig
jaar met 1 Oorzaak is de teruglopen
de bestedingen op de binnenlandse
markt, wat voor de Eemlandse bedrij
ven onvoldoende wordt gecompen
seerd door export. Gemiddeld verkoopt
een Nederlands bedrijf 18 procent van
zijn produkten aan het buitenland, bij de
Eemlandse bedrijven ligt dat percenta
ge op negen.
Ondanks die teleurstellende omzet,
is de rendementspositie van het Eem
landse bedrijfsleven over het algemeen
nog wat gunstiger dan in de rest van het
land Maar - de voorzitter van de Eem
landse Kamer van Koophandel wees
daar in zijn nieuwjaarstoespraak ook al
op - dat komt. omdat het Eemlandse
bedrijfsleven altijd een tamelijk riante
rendementspositie heeft gehad. Daar
op wordt nu ingeteerd en dat is een zeer
gevaarlijke ontwikkeling
Nog twee begrippen om de neer
gaande ontwikkeling aan te tonen. De
omvang van de door het Eemlandse
bedrijfsleven gedane investeringen in
1980 lagen 19% lager ten opzichte van
1979 De werkgelegenheid tenslotte
steeg met niet meer dan 0,6%, waarbij
die stijging dan nog vooral te danken
was aan de kleinere bedrijven
Werk aan de winkel daarom voor de
Eemlandse gemeenten Het rapportje,
dat volgens de werkgroep voor iedere
gemeente bruikbare suggesties bevat,
zal nu door iedere gemeente op zijn
eigen wijze worden behandeld. De ge
meenten zijn daar geheel vrij in, maar
werkgroep en Kamer van Koophandel
zullen er wel op toezien, dat er met hun
aanbevelingen iets gedaan wordt De
brochure is mede daarom ook rondge
stuurd naar het Eemlandse bedrijfsle
ven Bovendien zal de werkgroep over
enkele maanden in een zogeheten „fol-
low-up" bij de gemeenten gaan infor
meren. wat men met de aanbevelingen
gedaan heeft.
normaliter geen woningbouw kan
geschieden, maakt anderzijds - in
aardbevingsgebieden - dat de ge
volgen van een beving veel minder
ernstig zullen zijn als bij de huidige
bouwwijze.
Omdat in de spil de leidingen
.voorgegoten" zijn kan de unit in
korte tijd - een uur of twee - ge
plaatst worden, kan als de leidin
gen in de grond liggen in heel korte
tijd een kompleet dorp of een kom-
plete stad uit de grond worden ge
stampt! En dat is de bedoeling van
de heer Vóórhaar geweest: een
oplossing aandragen voor de wo-
ningnoodl Hij vertelt, dat door het
gebruikte materiaal - 2 lagen
hoogwaardig aluminium met daar
tussen een kunststoflaag, die én
isolerend én brandwerend is - de
wooneenheid een vrijwel onbe
perkte levensduur heeft, geen on
derhoudskosten kent. „Afhankelijk
van de gewenste voorzieningen
komt de unit gemiddeld op een
vijfendertigduizend gulden. Maar
dan zijn er wel in begrepen een
volledige natte cel - douche, toilet,
keuken - en de vloerverwarming.
Ik heb met diverse banken gespro
ken en die zijn bereid de units zon
der eerste aanbetaling te financie
ren. Na 10 jaar is de unit bij een
maandelijkse betaling van een
325,-volledig het eigendom van
de huurder/koper".
OOK ALS BOUWPAKKET
De kijkers en belangstellenden,
dié aanwezig waren bij de plaat
sing van de eerste unit hebben
zichzelf ervan kunnen overtuigen,
dat het plaatsen „een fluitje van
een cent" is, dat het Bouwhuis
Vóórhaar" daardoor bijzonder ge
makkelijk verplaatsbaar is De
Amersfoortse architect vertelt ook.
dat dank zi| de moderne lijmen - en
dat is natuurlijk vooral belangrijk bij
het transport van de units naar ont-
wikkelings- en andere landen de
Het nog onafgewerkte interieur van het nieuwe model huis van archi
tect Vóórhaar
unit ter plekke in elkaar kan wor
den gezet.
„Komt, ziet en overtuigt u", zegt
de heer Vóórhaar tot hen. die in
ons land voor de woningproduktie
verantwoordelijk zijn en tot aspi
rant-kopers. Hij is ervan overtuigd
een uniek ontwerp te hebben gele
verd. dat tegen een betaalbare
prijs - dat was de ideële visie ach
ter de creatie „en daarom gaat op
elke 30 units er één gratis naar een
ontwikkelingsland" - de mogelijk
heid biedt om de woningnood op
korte termijn uit te bannen. Daar
komt bij. dat de units geschakeld
kunnen worden „Wie de opper
vlakte te klein vindt kan door twee
units te nemen aparte woon- en
slaapvertrekken creëren". De op
lossing is er zelfs voor vier of meer
units rond een gesloten trappen
huis en de units blijven ook dan
volledig draaibaar en plaatsbaar
Het Bouwhuis Vóórhaar blijft de
eerstkomende weken te zien in
Amersfoort - op het terrein van ga
rage Bovee aan de Utrechtseweg.
hoek Berkenweg zal daarna nog
op verscheidene plaatsen in ons
land tentoongesteld worden Voor
Amersfoorters een goede gele
genheid om het ontwerp van één
van hun plaatsgenoten te gaan
zien en zich te overtuigen, dat ook
op 17 m2 een volledig wooncom
fort te realiseren is!
AMERSFOORT - Op de dag,
dat de Amerikaanse space-
shuttle weer behouden landde
na enkele dagen in de ruimte te
hebben vertoefd, beleefde
Amersfoort de wereldprimeur
van een op de ruimtevaart geïn
spireerd ontwerp voor de oplos
sing van de woningnood: het
Bouwhuis Vóórhaar. Want zo
heeft de Amersfoortse archltekt
D. Vóórhaar uiteindelijk de door
hem ontworpen wooneenheid
genoemd. Bouwhuis Vóórhaar.
En daarmee heeft hij ongewild
een band gelegd met het Bau-
haus, de Duitse werkgemeen
schap ter bevordering van mo
derne bouwkunst, die In 1919
door Walter Groplus in Weimar
werd gesticht, later naar Dessau
is verplaatst, onder het natio-
naal-socialistische regime is
opgeheven, een grote invloed
heeft gehad op de architectuur
tussen de beide wereldoorio-
gen.
Het lijkt niet onmogelijk dat het
Bouwhuis van Vóórhaar net zo een
grote invloed op de oplossing van
de woningnood, niet alleen in ons
land, maar ook in de ontwikke
lingslanden en het Verre Oosten.
De heer Vóórhaar vertelt over
zijn kontakten met een Japanse
multinational, dat voor eigen land
en Korea de unit wil gaan fabrice
ren. Verwacht mag worden, dat dit
concern binnenkort de rechten zal
camping, dus als vakantieverblijf,
als wooneenheid voor buitenland
se arbeiders, als permanente wo
ning in aardbevingsgebieden en in
de ontwikkelingslanden. Dank zij
de moderne techniek is het moge
lijk met een oppervlakte van ruim
17 vierkante meter, een optimale
woonsituatie te creëren. Het be
langrijkste daarbij is de spil, waar
alles om draait, zelfs letterlijk.
Want geleidelijk aan zijn er zoveel
vindingen in toegepast, dat het
zelfs mogelijk is de unit eventueel
dagelijks op de zon te richten Dat
kan belangrijk zijn voor het woon
comfort én voor de voeding van de
zonnepanelen of zomercollecto-
ren waarmee het Bouwhuis Voor-
haar kan worden uitgerust. Want
vooral dat is het unieke van het
ontwerp: er kunnen allerlei techni
sche snufjes worden toegepast,
waardoor de wooneenheid volle
dig self-supporling kan zijn De
heer Vóórhaar praat over „ener
gie-vriendelijk" en „milieu-vrien
delijk'. vertelt dat misschien de
wooneenheid op zich niet revolu
tionair is, maar wel de spil waar
alles om draait
ALLES DRAAIT OM SPIL
Die spil. waarin alle leidingen lig
gen, is ook het fundament voor de
wooneenheid. maakt het mogelijk
zonder kostbare voorzieningen de
unit te plaatsen op grond, waar
kopen voor een deel van Azië Een
ontwikkeling, die het de heer Voor-
haar mogelijk zal maken de pro
motie van „zijn" unit in eigen land
op grotere schaal aan te pakken,
want hij ziet die unit als zijn levens
werk, gelooft, dat het zijn bijdrage
is aan één van de noden in onze
wereld de woningnood.
We moeten ongeveer een
maand of vier terug toen hij ons zijn
ontwerp van een woning voor de
Amerikaanse astronaut James Al-
win liet zien Een woning, die was
samengesteld uit een aantal units,
die de astronaut moesten herinne
ren aan de ruimtecapsule, waar
mee hij rond de aarde had gecir
keld. „Wat kan je met de units.
waaruit die woning is gebouwd, in
de praktijk doen7" was de vraag
toen. Een vraag, die de heer Voor-
haar aan het denken zette, hem
bracht tot het ontwerp voor het
Bouwhuis Vóórhaar, dat nu is gevi
sualiseerd in het prototype dat de
eerste weken op het terrein van
garagebedrijf Bovee op de hoek
van Utrechtseweg en Berkenweg
staat opgesteld.
Een prototype, dat duidelijk laat
zien waarvoor de unit gebruikt kan
worden. Eigenlijk zijn de toepas
singsmogelijkheden onbeperkt
Als permanente woning voor één-
of tweepersoonshuishoudens, als
tijdelijke woning, bijv bij renovatie
van de normale woning of als de
De eerste ,,astro-unit" van architect Vóórhaar wordt in Amersfoort op
een paal gezet. Een wereldprimeur
