„Die ruim duizend woningen van Claeverenblad/
Wildenburg zetten we in één keer op de rails!"
WETHOUDER JAN WAGENAAR (VVD)
EN DE RUIMTELIJKE ORDENING VAN LEUSDEN
„Als alles meezit hebben we in 1982
een warenhuis"
(K Nieuw plan voor goedkope
premie-koopwoningen
interview
DINSDAG 23 JUN11981
LEUSDEN „Ruimtelijke ordening is één van de moeilijkste onderdelen van het gemeentelijke beleid.
Hoe je het ook doet, je doet het zelden goed". Deze verzuchting werd ooit eens geslaakt door de man, die
nu alweer zo'n ruim acht jaar politiek verantwoordelijk is voor de ruimtelijke ordening van de gemeente
Leusden: VVD-wethouder Jan Wagenaar. Overigens heelt de wethouder tot nu toe zelden laten blijken, dat
hij onder de ondankbaarheid van de mensheid gebukt ging. Integendeel. Met een onmiskenbare vechtlust
pakt hij de ruimtelijke problematiek van Leusden aan. Een vechtlust, die hij paart aan uitstekend
management en inventiviteit. Een echte bestuurder dus. Déérover zijn vriend en vijand het wel eens. Waar
ze het met z'n allen nog niet helemaal over eens zijn, is de te gebruiken taktiek tegen een wethouder, die
soms wat te hard van stapel loopt ot probeert „zijn" voorstellen tegen de zin van de meerderheid van de
raad in, te verkopen. Wie de wethouder bezig ziet als voorzitter van verschillende commissies en
werkgroepen, merkt duidelijk, dat hij het leuk vindt. Dat voortdurend bezig zijn met plannen, dat soms
vechten tegen de andersdenkende bierkaai. Met als voornaamste doel détgene te realiseren, wat hij in
gedachten heett. Zo nodig manipulerend met woorden en gedachten, soms filosoferend, overtuigend.
Wagenaar is een echte mana
ger, gewend als hij is om pragma
tisch en snel te werken als direk-
teur van een bekende Franse
bandenfabriek Dat levert nog wel
eens botsingen op binnen en bui
ten het ambtelijke bestel, soms
binnen het college van b. en w.
Wagenaar verzucht dikwijks, dat
hij graag wat meer management
binnen het gemeentelijke bestel
zou willen aantreffen, maar hij
heeft in de jaren, dat hij wethou
der in Leusden is, geleerd om
daarmee te leven. Onverwachte
uitlatingen over plannen, die later
teruggedraaid moesten worden,
zijn steeds zeldzamer geworden.
Althans voor de buitenwacht.
Niettemin blijft een gesprek
met Jan Wagenaar zoiets als
..hollend praten" De plannen en
ideeën borrelen bij hem op als uit
een waterbron. Nog niet hele
maal gebotteld, wat hem er ech
ter niet van weerhoudt zijn „pro-
dukten" toch maar meteen te slij
ten. Een gesprek met deze wet
houder levert een boeiende mo
mentopname op van wat er op dat
moment komt opborrelen uit die
bron Het is een gesprek met een
man, die enthousiast met kaarten
sleept. Die al pratende zijn plan
nen verkoopt Die soms impulsief
naar het voor hem onmisbare
schoolbord in zijn wethouderska
mer loopt om met forse krijtstre
pen zijn woorden te onderstrepen
of te verhelderen Het is een ge
sprek met een man, die van de
hak op de tak springt zonder de
grote lijnen uit het oog te verlie
zen. Die soms echt of voor de
show kwaad wordt als hij weer
eens gekonfronteerd wordt met
het onbegrip van anderen. Het
ene moment duidelijk filosofe
rend. om direkt daarop met kon-
krete plannen bezig te zijn Het
resultaat van dit alles is een boei
end mengsel van bepiegelingen
en realiteit
De aanleiding tot het gesprek is
de voorgenomen versnelling van
de woningbouw In de tweede fa
se. De gemeente Leusden gaat
versnellen. De vraag is alleen
hoe. Het enige wat nog echt ver
sneld kan worden is de woning
bouw in de plannen Claeveren-
blad/Wildenburg. goed voor ruim
duizend woningen. De overige
plannen hebben een vrij forse
vertraging opgelopen, waardoor
versnellen weinig zin zal hebben.
„Daar is niks meer in te halen,"
zegt de wethouder een tikkeltje
zuur, „daar is niet meer aan te
verhapstukken". Versnellen van
Claeverenblad/Wildenburg dus.
Déérover gaat in eerste instantie
het gesprek. Maar al snel rollen
de andere plannen over de tafel.
Plannen voor een snelle realise
ring van het warenhuis in de Ha
mershof, het postkantoor aldaar,
het motelcomplex aan de Noor
derrandweg, de als maar uitblij
vende aansluiting op rijksweg 28,
de hotelplannen op het terrein
van de firma v. d. Berg aan de
Hamersveldseweg, nieuwe plan
nen voor de Biezenkamp. het
vierde sportpark, het Huis voor de
Sport, het Ruige Velt. Daar tussen
door filosoferend over het verde
len van de huurwoningen in de
gemeente, het oprichten van een
provinciaal bouwteam en de fel
bekritiseerde monumentenzorg.
„Soms gaat het estafette-stokje
op de verkeerde plaats van start.
Die fout wordt vaker gemaakt dan
me lief is." Ruimtelijke ordening,
een moeilijk vak.
Weihouder Jan Wagenaar (VVD) ,.Die duizend woningen in Claeverenblad-Wilden-
burg zetten we in èèn keer op de rails''
DOOR BERT VOS
KAARTEN OP TAFEL
Het heeft me zo'n half jaar gekost om de
wethouder eindelijk op een datum te prik
ken. Wagenaar Is niet alleen een druk
bezet man, die van vergadering naar be
spreking vliegt, van zijn werk naar zijn
hobby, maar is bovendien moeilijk te
strikken voor een Interview. Misschien
een Ingebakken wantrouwen tegen de
pers, die In het verleden van zijn vaak
briljante Ideeën niks heeft gesnapt? Mis
schien ook uit angst om in zijn enthousi
asme dingen te zeggen, die hij later weer
moet terugdraaien, zoals hem zo'n vijf,
zes jaar geleden is overkomen na een
jultgebreld interview met mij.
Niettemin gaat hij fris van start als we
nauwelijks zijn geïstalleerd in zijn va9te
wethouderskamer, waaruit hij door de
jaren heen ondanks alle interne verande-
rlngen-en verbouwingen niet weg te bran
den Is. „Het bevalt me hier goed," zegt hij,
terwijl hij energiek begint met het uitrol
len van de kaarten, „waarom zou Ik deze
stek dan verlaten?" Hij moppert nog wat
over het feit, dat er In zijn kamer zoveel
gerookt wordt, terwijl de luchtverversing
niet optimaal is en dan zijn de kaarten
uitgerold, de asbak gebruikt om terugrol
len te voorkomen.
Ik heb nauwelijks de tijd om een notitie
blok tevoorschijn te halen De wethouder
heeft het initiatief (zoals gebruikelijk) in
handen genomen en de plannen rollen als
het ware over me heen. Pas daarna komt
er wat rust in het gesprek en gaan we wat
dieper in op de details Een gesprek, dat
met enige behoedzaamheid van zijn kant
wordt gevoerd, zonder dat dit werkelijk
afbreuk doet aan het anthousiasme, waar
mee hij de (zijn) kaarten op tafel legt"
VERSNELLEN, MAAR HOE?
De raad heeft de versnelling aanvaard,
maar in feite valt er zo langzamerhand
nog maar weinig te versnellen Verschil
lende plannen, die nu gerealiseerd wor
den, hebben soms meer dan een aar
vertraging. Is versnelling dan nog wel
mogeli/k en hoe?
Jan Wagenaar knikt „Die vertraging is
er," zegt hij, „daar kunnen we niets meer
aan doen
De plannen Zwanenburg, Munnikhoven
en Bosveld déar is niks meer aan te
verhapstukken We proberen er nu wat
tempo in te houden, maar sneller? Nee.
dat zit er niet in Het enige plan waarmee
we uit de voeten kunnen, is Claeveren
blad/Wildenburg. Daar moeten we zo'n
1050 woningen gaan bouwen. Als we dat
op de gebruikelijke manier zouden gaan
doen dan komt er beslist niets van te
recht Dan kunnen we die versnelling wel
vergeten. Zeker als we dat in kleine stuk
jes doen, zoals in de vorige plannen Je
ziet het in Munnikhoven-Bosveld: doordat
Bohan er het bijltje bij heeft neergelegd,
kunnen de vrije kavels niet verder, die
moeten nou weer wachten op het mo
ment. dat een andere realisator de pre
miekoopwoningen wil laten realiseren.
Gelukkig is dat nu vrijwel rond. Uba
neemt het over tegen dezelfde prijs en
levert dezelfde kwaliteit We zijn nu nog
bezig met een andere risico-drager. Maar
ook dat komt in orde
Vertelt er snel even tussendoor hoe het
allemaal in elkaar zit en welke gegadigden
op het vinketouw zitten. Windt zich nog
eventjes op over die vertragingen en gaat
dan weer over op een voor hem blijkbaar
wat plezieriger onderwerp, de versnelling
„De vraag is dus wat we moeten doen
om echt snel te kunnen bouwen Het
antwoord is eigenlijk simpel we zetten die
ruim duizend woningen in één keer op de
rails Hij laat dat even bezinken en licht
het dan toe
„Die kleinere bouwstromen leveren al
leen maar vertraging op Bovendien kost
het ons handen vol geld extra, dan wan
neer we in één keer bouwen Want in
principe is het zo, dat het wat voorberei-
dings- en plankosten betreft geen of wei
nig verschil maakt of je een plan voor 250
woningen of voor 1050 woningen ontwik
kelt Door in plaats van de hele hap te
verdelen in vier of vijf plannen, het in een
keer te doen, sparen we op z'n minst vier
keer de planontwikkelingskosten uit Dat
geld kun je dan weer voor andere zaken
gebruiken."
Ik heb m'n twi/fels over zo'n grote
stroom eenheidswrningen. zoals dit ook
in de vijftiger, zestiger/aren werden uitge
spuwd met alle nadelen van dien. De
wethouder is daar niet van onder de
indruk, want om met Paul van Vliet te
spreken: ook déar heeft hiiets op gevon
den.
Wagenaar: „Op die toer gaan we na
tuurlijk niet. Dat zou ook niet meer kun
nen. Bovendien zouden we daarmee het
beleid In Leusden doorbreken en dat
willen we niet. Nee, met het geld dat we
uitsparen door Ineens te gaan bouwen,
moeten we Iets doen om de eentonigheid
van een grote bouwstroom te doorbreken.
Daarvoor zijn verschillende mogelijkhe
den aanwezig. De vormgeving van de
hulzen moet er echt uitspringen en ook de
kwaliteit ervan moet goed zijn. Verder
dienen we alle mogelijke aandacht te
besteden aan de woonomgeving, het
woonmllleu van de wijk. Die moet aan
trekkelijk zijn. Ik denk daarbij aan zoiets
als In de wijk Rozendaal met haar eigen
zwembad en tennisbaan."
Daar schrik ik even van, denkend aan
het debacle van de Groenstichting van
Rozendaal en de bouwplannen van Euro
woningen. die halverwege moesten wor
den gestaakt. Toch niet weer dezelfde
fout? Wethouder Wagenaar gri/nst breed,
want hem ligt het voorzitterschap van de
Groenstichting nog vers in het geheugen.
„Nee. geen konstruktie als de Groen
stichting Die fout zullen we niet weer
mogen maken. Nee. het moet gewoon
passen in de financiële haalbaarheid van
het totale plan En volgens mij kan dat. Als
we maar niet te lang blijven praten over
allerlei details, want ook dén kunnen we
versnelling wel vergeten."
Als ik me goed herinner zal zo'n vi/ftig
procent of meer van Claeverenblad/Wil
denburg bestaan uit sociale woningbouw
Hoe past de Woningstichting Leusden in
dit plan?
SAMENWERKEN
Dat is duidelijk weer een ander verhaal,
want het is inderdaad een moeilijkheid
Wagenaar „In principe is het natuurlijk
mogelijk, dat de Woningstichting Leus
den met een eigen architect en een eigen
aannemer aan de slag gaat. Dat recht
heeft de Woningstichting Leusden. ook al
heeft het gemeentebestuur daar natuur
lijk ook de nodige vingers in de pap Maar
dat is echter niet de bedoeling Als het
gaat zoals ik me dat voorstel, dat zal ook
de Woningstichting Leusden alleen maar
voordeel hebben bij mijn plan
Hij staat op en loopt naar het school
bord, veegt met driftige gebaren eerdere
aantekeningen weg, en begint te tekenen.
„Je hebt de duurdere woningen in Clae-
verenblad (een tameliik groot vierkant)
dan komen de premiekoop-woningen, de
premie-huurwoningen en de woningwet
woningen (steeds kleinere, aaneengeslo
ten vierkantjes worden neergekalkt). Het
is de bedoeling, dat al deze soorten wo
ningen in één bouwstroom worden mee
genomen Dat betekent, dat alle kwalitei
ten, die de duurtstewoningzullen krijgen,
ook terug te vinden zullen zijn in de
goedkoopste woningwetwoningen en in
alle woningen die daar tussen liggen De
Woningstichting heeft hier alleen maar bij
te winnen, omdat zeer zeker sprake zal
zijn van een hogere kwaliteit van de wo
ningwetwoningen dan normaal gebruike
lijk is
Maar hoe voorkom je dat alle woningen
op elkaar lijken
Jan Wagenaar knikt „Dat is inderdaad
een probleem, maar daar is best wel wat
op te vinden, architectonisch gesproken
We zullen moeten uitgaan van een flexi
bele woningbouw, waarbij de te gebrui
ken exponenten gelijk blijven Het is dan
ook de bedoeling dat de architecten van
de Woningstichting Leusden, van de re
alisator èn de stedebouwkundige advi
seur van de gemeente, Frans van der
Werf. om de tekentafel gaan zitten om dat
concept verder uit te werken in een haal
baar model Daarbij zullen ze dus reke
ning kunnen houden met veel aandacht
voor de woonomgeving en een zo moge
lijk aparte vormgeving van de woning."
Het doet me denken aan het bouwen
van dure villa s aan de lopende band van
een bouwfabrtek, maar de wethouder is er
van overtuigd, dat het haalbaar is.
„En ik hoop, dat ook het bestuur van de
Woningstichting Leusden bereid zal zijn
om hierin mee te denken," voegt hij er met
enige nadruk aan toe.
„Als die bereidheid bij alle partijen
aanwezig is en we praten niet maanden en
maanden over allerlei details, dan is het
mogelijk om werkelijk sneller te gaan
bouwen. Ik heb er alle vertrouwen in. dat
we er in zullen slagen om medio volgend
jaar met de realisering van start te gaan
Dat zou kunnen betekenen, dat wij eind
1983 en in de eerste helft van 1984 de
woningen zullen kunnen opleveren En
daarmee hebben we dan voldaan aan de
wens van de provincie om te versnellen
WARENHUIS KOMT ER
Vanaf het moment dat het hoofdwinkel
centrum De Hamershof vorig jaar officieel
werd geopend, Is er regelmatig gespro
ken over het wel of niet realiseren van een
warenhuis binnen het winkelcentrum
complex. Wethouder Mandemaker heeft
in dat afgelopen jaar niets nagelaten om
de goegemeente duidelijk te maken, dat
ze een warenhuis maar het beste zouden
kunnen vergeten. Natuurlijk, de Hamers
hof zou wel een andere trekker moeten
krijgen, maar een warenhuis, nee, dat zat
er niet In. Eventuele gegadigden stelden
te hoge eisen en u, met die economische
teruggang zouden we het wel helemaal
kunnen vergeten. Dat sombere lied werd
maanden achtereen gezongen, todat, als
volgens een perfekt scénario, ex-CML/
RO-voorzltter Ten Berge In een vergade
ring van het CML een opvallende uit
spraak doet: „Dat warenhuis zou er al
lang zijn geweest, als het politieke bewind
op het gemeentehuis anders zou zijn
geweest." Deze uitspraak zal door wet
houder Mandemaker niet in dank zijn
afgenomen, maar het Is wel het begin van
een geheel andere wind die vanuit het
gemeentehuis naar de Hamershof waalt.
Intussen was het structuurplan op de
proppen gekomen en de eerste woning-
bouwmodellen kregen gestalte Of de
raad maar even een keus wilde doen.
Opvallend detail als er een warenhuis in
Leusden moet komen, dan moet men wel
rekenen op zo'n 30 000 inwoners om zo'n
bedrijf voldoende klanten te bezorgen.
Tijdens de laatste vergadering van de
commissie RO. vorige week. hield wet
houder Wagenaar een vurig pleidooi om
alsnog tot realisering van het warenhuis
te komen
Vraag aan de wethouder hoe zit dat
nou met dat warenhuis0
Het antwoord Is al even verrassend als
kort: „Het warenhuis komt er. onafhanke
lijk van het aantal inwoners dat Leusden
krijgt". Even lijkt het er op, alsof hij zich
boos maakt over het feit. dat het waren
huis er al niet lang staat, maar hij beheerst
zich en legt uit, wat er aan de hand is.
„Natuurlijk is er wel degelijk belangstel
ling van de zijde van warenhuis-concerns
om zich in de Hamershof te vestigen. Ik
ben dan ook van mening, dat we alles op
alles moeten zetten om dit voor elkaar te
krijgen Wij hebben als gemeente altijd
gezegd, dat er een warenhuis in de Ha
mershof zou komen. De middenstanders
daar houden er rekening mee, dat is lo
gisch Wij kunnen het niet maken om nu
maar te zeggen jammer lui. maar het feest
gaat niet door Ik ben bezig met een
serieuze gegadigde en het ziet er naar uit.
dat ik binnen een paar maanden rond kan
zijn."
Begrijp ik daaruit, dat u de taak van
wethouder Mandemaker hebt overgeno
men
Hij knikt ..Ik sta op het standpunt, dat
de verdere invulling van de Hamershof
zuiver een zaak van ruimtelijke ordening
is Vandaar dat ik heb gezegd, dat ik zou
proberen het warenhuis van de grond te
krijgen. Het probleem was altijd, dat wa
renhuizen in het algemeen ervan uitgaan,
dat zij voor veertig procent levensmidde
len zouden mogen verkopen Dat zou
voor de Hamershof duidelijk teveel van
het goede zijn. Ik ben er voorlopig in
geslaagd om dat terug te brengen tot 20
procent en dat is aanvaardbaar
Om te onderstrepen, dat hij niet in het
luchtledige zit te praten laat hij mij een
brief zien van de desbetreffende gegadig
de Geen kleine /ongen. De naam mag
echter nog niet bekend worden gemaakt,
bezweert hij me.
„Zoals het er nu naar uitziet, kunnen we
volgend jaar het warenhuis realiseren"
En dat is dan een aardige verrassing voor
de Hamershoveniers Wagenaar ,,Dat is
een erg goede zaak voor de Hamershof
Zonder warenhuis is het winkelcentrum
niet kompleet." Hij voegt daar meteen aan
toe, dat ook het postkantoor volgend jaar
wellicht gerealiseerd kan worden. „We
zijn vergevorderd met de onderhandelin
gen en ik geloof wel, dat we rond komen
Dat betekent, dat de Hamershof volgend
jaar vol is Het gemeentehuis, het waren
huis. het postkantoor (en al eerder de
sporthal) zullen dan gerealiseerd zijn
Hij maakt zichzelf het verwijt, dat hij
eigenlijk in het afgelopen half jaar wat
meer aandacht had moeten besteden aan
de Hamershof „Het is me eigenlijk een
beetje door de vingers geglipt," zegt hij,
„maar het komt wel goed We zullen er
hard aan trekken, 't Erf zal nu ook defini
tief worden aangelegd met de daarbij
behorende fietsroute." Kortom: optimisti
sche geluiden voor de winkeliers van de
Hamershof
MOTEL EN
HOTELPLANNEN
Als de motel- en hotelplannen van de
wethouder ter sprake komen, wordt er
weer een kaart bijgepakt. „Ik heb het de
dienst eens laten uittekenen Het is nog
maar een schets, maar het geeft wel een
aardige indruk hoe het er uit zal kunnen
gaan zien
Het Is de bedoeling, dat aan de Noor
derrandweg, tegenover de tennlshal een
motelcomplex wordt gerealiseerd. Het
complex zal bestaan uit vergaderruimten,
een restaurant en natuurlijk hotelruimte.
Er Is ruimte voor zo'n 220 parkeerplaatsen
plus parkeerplaatsen voor vrachtwagens.
En een benzinestation.
Wagenaar is enthousiast over dit plan
Hij heeft er ook al een gegadigde voor, die
dit zal gaan realiseren als alle gesprekken
hierover verder naar ieders genoegen zul
len verlopen Namen wil hij liever nog niet
noemen Rijkswaterstaat gaat in grote
lijnen akkoord, en dat is al heel wat
Op de kaart ook de aansluiting op
rijksweg 28. Een volledige. Hoe zit dat?
vraag ik de wethouder.
Jan Wagenaar wil daar best het één en
ander over kwijt, vooruitlopend op zijn
inmiddels befaamde toekomstige ge
sprek met de minister, wie dat dan ook
moge zijn.
„Het gemeente bestuur van Leusden is
van mening, dat de aansluiting op rijks
weg 28 compleet dient te zijn In de
praktijk betekent dat gewoon, dat de
Noorderrandweg niet doorgetrokken
wordt naar Amersfoort zolang Amersfoort
dat niet wil of niet kan Maar we kunnen
echt niet wachten op het moment, dat
men in Amersfoort zover is met de plan
nen, dat een eventuele doortrekking gere
aliseerd zou kunnen worden Wij zitten te
springen om een aansluiting op Rijksweg
28 We willen niet langer wachten. Ik hoop
de minister ervan te kunnen overtuigen,
dat met spoed met deze aansluiting zal
moeten worden begonnen."
Maakt zich dan weer boos over die
enorme vertraging bij Utrecht. Amelis-
weerd. Aktievoerders. Iets dergelijks
schi/nt bij hem te werken als een rode lap
op een stier. Windt zich op over het
langdurige touwtrekken tussen milieufa
naten en Rijkswaterstaat. Vindt dat Ri/ks-
waterstaat veel te tolerant is in dit geval
„Er zal toch eindelijk een fikse knoop
doorgehakt moeten worden," zegt hij met
enige stemverheffing, „want zolang rijks
weg 28 niet aangesloten kan worden op
rijksweg 27 (bij Amelisweerd) kunnen wij
onze aansluiting ook wel vergeten
Is het niet mogelijk om eerst met de
Leusdense aansluiting te beginnen? De
wethouder weet dat niet, maar zal niets
achterwege laten om de minister dèt be
sluit te laten nemen.
„We zien wel." zegt hij dan enigszins
relativerend, „het moet toch eigenlijk niet
zo moeilijk zijn Want wat kost dat nou
zo'n aansluiting, vergeleken bij het enor
me bedrag van de totale begroting van
Verkeer en Waterstaat? Niets toch bijna?"
Bijna zonder overgang buigt hij zich
weer over de motelplannen. „Als dat mo
tel doorgaat en dat zit er in dan gaan
de hotelplannen op het terrein van de
firma v d Berg aan de Hamersveldseweg
niet door. Beide plannen realiseren zou
betekenen, dat we teveel hotelruimte krij
gen Ik denk niet dat er een belegger of
projektontwikkelaar is. die dat zal aandur
ven Daarom is het hotel aan de Hamers
veldseweg geschrapt Het worden nu alle
maal bejaardenwoningen inéén complex
Zo'n 80 tot 110 stuks."
ANDER PLANNETJE
Terwijl zijn oog op een schetsplan van 't
Ruige Velt valt, begint hij plotseling over
een ander plan te praten. Opverend uit
zijn stoel vertelt hij er over. Een klein plan
van zo'n vijftig premie-koopwoningen.
De Hamershof in 1982 eindeh/k kompleet?
vervolg op pagina 10
