Anton Pieck's
sprookjesboek: een
dubbel bezit
J
:De rechtlijnigheid
'ivan Mondriaan
In uitstekend
vanjaffe
Chips en de wereld
van morgen:
fascinerend
„In de ban van het licht":
herkenbare situaties
Toerisme: reisgidsen over het
Loiredal, Noorwegen en de Finnmark
leusder krant"
Mondriaan
„Belfloor en
Bonnevu"
„De ijzeren
harp":
fantasy en
SF voor
de jeugd
„Oom
Willebrord"
is voor niemand
bang, wel
voor honden
NOORWEGEN
FINNMARK
Samenstelling:
toeuitlxJie voute* doen
EN DE
DONDERDAG 23 JUL11981
ledereen kent het teken- en schilder
werk van de bekende kunstenaar Anton
Pieck Ter gelegenheid van de vijf en
zeventigste verjaardag van Anton Pieck,
schreven achttien kinderboekenauteurs
een verhaal bij een illustratie van Anton
Pieck. Die verhalen zijn nu gebundeld en
vormen niet alleen een hommage aan de
kunstenaar Anton Pieck (o a de schep
per van het kinderpark de Efteling), maar
leveren ook achttien erg leuke sprookjes
en verhalen op. Verhalen van Anton
Quintana, Simone Schell, Loeka Wolf
Catz. Marijke van Raephorst, Lea Smul
ders. Alet Scholten, Frank Herzen, Loek
Kessels, Mananne Colijn, Paula Gomes,
Bob Tadema Sporry, Frits Bromberg,
Thea Coppens, Chris Scheffer, Thea
Beekman, Monica Pender, Hans Wer
ner, Marianne Colijn en Wim Hofman.
Een select gezelschap dat een erg fijne
reeks verhalen schreef, aansluitend op
de toch altijd weer boeiende en typeren
de Anton Pieck-illustraties. Wat dat be
treft een dubbel bezit Aanbevolen
„Anton Pieck's Sprookjesboek", met
achttien sprookjes en verhalen van Ne
derlandse Auteurs en illustraties van An
ton Pieck Uitgave Van Goor Jeugdboe
ken, Amsterdam. Gebonden met 19
kleur en 18 zwart-wittekeningen
24,50.
Bij Meulenhoff Nederland bv Is enige
tijd geleden een Interessant werk over de
In Amersfoort geboren schilder Plet Mon
driaan verschenen. Het Is van de hand
van Prof. Dr. H.L.C. Jaffé, die de kunstge
schiedenis van de 20-ste eeuw doceert
san de Universiteit van Amsterdam.
Het leven van de beroemde Nederland
se schilder toont weinig spectaculaire
gebeurtenissen op biografisch gebied.
Zijn levensgang als schilder des te meer.
Prof. Jaffé laat In zijn boek „Mon
driaan" geen twijfel bestaan over de
rechtlijnigheid van Mondriaans artistieke
loopbaan. Mondriaan maakte zijn leven
volledig ondergeschikt aan zijn intensief
bezig zijn als schilder. Het was voor hem
•en steeds verder gaan 'In de zuivering
•der beeldende taal'.
In honderd voorbeelden van Mon
driaans werk laat Prof. Jaffé het resultaat
Hen van een lang en rijk schildersleven,
dat gewijd was aan het zoeken, en dat
Uiteindelijk resulteerde in het vinden.
Hypothesen als zou Mondriaan bij zijn
geometrische composities zich hebben
laten Inspireren door de Hollandse tul
penvelden, of zoals Ragghlanti en Glo-
•effl beroeren door de Japanse architec
tuur, worden door het boek van Jaffé on
weersprekelijk weerlegd.
De schrijver laat zien hoe Mondriaan,
eigenlijk vanaf het begin, wegging van de
heerschappeij der Incidentele dingen. De
•erste landschappen, aldus de schrijver,
hoe conventioneel van opbouw en vorm
geving ook, verraden reeds het zoeken
naar eenvoud, strakheid, naar strenge en
•Igemene normen. Het bos bij Oele, dat
Mondriaans Nederlandse periode afsluit,
Is een mijlpaal, die eenzelfdesoortig stre
ven toont.
Verscheidene malen trok Mondriaan
naar Parijs, waardoor zijn eigen monu
mentale opvattingen werden voortgezet
In de nieuwe richting, die de Franse kunst
Insloeg, het kubisme.
Mondriaan, zegt Jaffé, gaat in zijn ver
eenvoudiging en verstrakking veel ver
der zelfs dan de oorspronkelijke mees
ters van het kubisme.
In 1917 was de grondslag tot de nieuwe
stijl gelegd, tegelijk met de stichting van
het tijdschrift De Stijl. Het komt tot stra
lende accoorden van de Parljse doeken In
de 20-er jaren. In Londen, na 1938, wor
den Mondriaans doeken somberder. Ze
zouden wel eens doortrokken kunnen
zijn door de schaduw van de oorlog. De
schilderijen tonen een beklemming.
Prof. Jaffe toont aan de hand van vele
voorbeelden met uitgebreide tekstuitleg
dat Mondriaan In één grote, zij het aan-
H.L.C. Jaffé
vankelijk aan hemzelf nog niet duidelijke,
lijn via zijn versies van de boom en de
vuurtoren, vla de grote kubistische com
posities, via de In zwart-wit gehouden
pier- en oceaandoeken (bekend als de
composities met plus en min), via een
reeks neoplastische composities, koerst
naar zijn Victory Boogle-Woogie (1943-
1944, onvoltooid).
In Amerika na 1940 ontstaan de stra
lendste werken. De zwarte lijnen worden
vervangen door kleurige banen of door
een ritmische opeenvolging van kleurige
vakjes.
„Mondriaan" van H.L.C. Jaffé, is een
royaal opgezet boek over de ontwikkeling
van Mondriaans schilderkunst, dat zeer
beeldend wordt ondersteund door uitste
kende kleurafbeeldingen.
ANCO MALI
Mondriaan, door H L.C Jaffe. 1980 Uitga
ve Meulenhoff Nederland bv te Amsterdam
162 blz groot formaat Zeer rijk geïllu
streerd Prijs gebonden 79-
Zonder dat wij het eigenlijk als zodanig
ervaren, heeft de chip zijn intrede gedaan
in ons dagelijks leven. We weten het mis
schien wel, maar staan er niet dagelijks
bij stil, dat dankzij de chip bijvoorbeeld
de huishoudelijke apparaten, televisie,
radio e.d. steeds kleiner, handzamer én
beter zijn geworden. Een simpele stofzui
ger heeft vaak al een klein computertje
aan boord omde belangrijkste zaken voor
u te regelen. Foto-camera's, filmcamera's
en projektoren worden al bijna niet meer
zonder een chip aan boord gemaakt. De
hulscomputer zal binnen afzienbare tijd
gemeengoed in de huiskamers zijn ge
worden en het zal ook niet zo lang meer
duren voordat wij dagelijks onze informa
tie betrekken van een rechtstreeks op
ons tv-toestel aangesloten data-bank
Kortom: we staan met ons ene been nog
in het tijdperk van de mechanische tech
niek, terwijl we met ons andere been al
een flinke stap hebben gedaan in het tijd
perk van de elektronica.
Voor de meeste mensen in dit een ongrijp
bare wereld Klein, zeer ingewikkeld en als je
er niet voor hebt geleerd, geheimtaal Een
heleboel zaken worden voor ons geregeld
Méér hoeven we niet te weten Omdat het
bijna niet te bevatten is. Deze regels zijn
door een knappe computer gezet met een
snelheid, die in seconden afgemeten kan
worden Snel en feilloos, tenzij de mens een
fout heeft gemaakt
Het toverwoord voor dit alles is „chip"
Een miniscuul stukje computertechniek, ver
kleind tot bijna het uiterste Bijna, want de
praktijk leert dat het nog veel kleiner kan,
kleiner moet. Deze piepkleine chip zorgt er
voor, dat onze samenleving in een ongeloof
lijk tempo aan het veranderen is Wat giste
ren onmogelijk was. wordt vandaag moge
lijk
Natuurlijk de chip heeft veel mensen do
delijk ongerust gemaakt, want waarom slui
ten er zoveel bedrijven9 Waarom vallen er
zoveel ontslagen? Automatiseringen, zeg
gen de mensen. De chip krijgt de schuld De
chip is de boosdoener. Een wat al te gemak
kelijk benadering van dit probleem. Want is
het ook zo9
Nico Baaijens is wetenschapsjournalist en
voorlichter van een groot computerbedrijf.
Hij is er in geslaagd om de wonderlijke we
reld van de chips voor ons in heldere, begrij
pelijke taal te ontsluieren in zijn boek
„Chips, computers, automatisering, ro
bots en de wereld van morgen". Een fas
cinerend boek. een onthutsend en tevens
verontrustend boek Aan de andere kant
een hoopvol boek. omdat de chip. ondanks
de gevaren die aan het gebruik verbonden
zitten, ontzaggelijk veel goed kan doen.
Baaijens schrijft zijn boek met overtuiging,
maar tevens klinkt er een toon van verbijste
ring, verwondering in door Je hebt het ge
voel, dat hij zelf nog niet helemaal de verbluf
fende technologie van de chip heeft aan
vaard. er nog steeds verbijsterd mee werkt
„Belfloor en Bonnevu. de twee goede reu
zen", is het spannende verhaal over Bel
floor, die slimmerd met de goede ideeén en
Bonnevu. de dommige goeierd. De reuzen
vervelen zich nogal dikwijls en ze willen dan
wel eens een grapje met de mensen uitha
len Maar als ze een echte kwaaie reus han
dig weten te verjagen en ze ook nog een
grote brand helpen blussen, zijn ze voor de
mensen grote helden
En dat klopt eigenlijk ook wel. Want hij zegt
„Deze technologie is in mijn handen geëx
plodeerd
Baaijens beschrijft de ontwikkeling van de
micro-technologie op een voor iedereen be
grijpelijke wijze Stap voor stap dringen we
als buitenstaander binnen in die wereld vol
geheimtaal, vol verborgen toekomstmoge
lijkheden Want éen ding is in ieder geval
duidelijk De opmars van de chip is niet meer
te stuiten en zal onze wereld op een onge
looflijke. zeer ingrijpende wijze veranderen
Dat laatste maakt de chip en haar toepas
singen tot een onderwerp van vaak heftige
diskussies Tussen voor- en tegenstanders
Vaak wordt er onzin verkondigd, waardoor
weer nieuwe misverstanden ontstaan „Wie
dit boek heeft gelezen kan in diskussies over
de chip als een volwaardige gesprekspart
ner meedoen". staat op de achterflap En dat
is juist. Tot mijn verbazing raakte ik - na
lezing van het boek - in gesprek met iemand,
die veel met computers te maken heeft Het
bleek dat ik een deel van de geheimtaal der
chips had doorgrond en bovendien een zin
niger vorm aan de diskussie kon geven dan
voordien het geval zou zijn geweest
Vandaar mijn aanbeveling: wie
werkelijk de nabije toekomst wil begrij
pen, zou dit boek van Nico Baaijens moe
ten lezen. Niet om zich dan onvoorwaar
delijk over te geven aan de schone toe
komst die de chip ons schijnt te beloven,
maar om In leder geval met enige kennis
van zaken mee te kunnen praten over een
onderwerp, dat ons allemaal raakt. Zelfs
als we aan het stofzuigen zijn
Bert Vos
Chips'door Nico Baaijens 1981 Uitgave Elsevier
Nederland bv te Amsterdam Paperback 272 blz. met
veel Illustraties Prijs 24.50.
Fantasy-verhalen vind je zelden In
het jeugd-genre. Meestal zijn het ver
halen voor volwassenen. Bij Van
Goor/Elsevier verscheen kortgeleden
een bundel fantastische verhalen van
Anton Quintana: „De ijzeren harp".
Sterke avonturenverhalen met het
element van het fantastische, het ab
surde. Het is fantasy en science fic
tion van een uitstekende kwaliteit, wat
Quintana voor de jeugd schreef. Niet
te ingewikkeld, steeds spannend. In
totaal 25 verhalen van de schrijver,
die ook tekende voor televisie-series
als „Kris Pusaka" en „Duel In de diep
te". Op het gebied van SF schreef hij
„De grote taak op Onyx".
Overigens zijn deze verhalen In de
bundel van Quintana natuurlijk niet al
leen voor de jeugd van twaalf jaar en
ouder. Ook volwassenen kunnen er
nog veel plezier aan beleven!
V.
„De ijzeren harp", 25 fantasy en SF-
verhalen door Anton Quintana. 1981
Uitgegeven door Van Goor/Elsevier te
Amsterdam, paperback, 192 blz. prijs
16,90.
Er Is al veel over geschreven, gedis-
kussleerd. Er zijn film en TV-dokumental-
res over gemaakt en talrijke waarschu
wingen prijken regelmatig in allerlei kran
ten. De religieuze sekten, die met name
jongeren nogal aanspreken. Het zijn deze
jongeren, die zich nogal snel laten over
tuigen door dat nieuwe, dat zuivere, dat
andere en hogere, In een harde, nietsont
ziende wereld. Als een soort ontsnapping
hieraan volgen ze de Leiders met hun ver
heven, maar lang niet altijd zuivere Idea
len.
Maar al te vaak blijken deze Leiders be
driegers te zijn. Vaak ook staan de volgelin
gen onder zware druk. worden geïsoleerd,
weggerukt uit hun familie. Dét is het onder
werp van het uitstekende boek van Robin F
Brancato „In de ban van het licht" De sekte
heet „Het Licht der Wereld" en de leider heet
Vader Adam, maar het had elke naam kun
nen zijn met een heilige klank.
De schrijfster Robin F. Brancato vertelt op
een direkte, gevoelige wijze de pogingen die
het meisje Gail doet om haar broer Jim uit de
verstikkende klauwen van de sekte te halen,
maar dat kost veel meer inspanning, dan zij
had gedacht. Zij dringt zich binnen bij „Het
Licht der Wereld", maar raakt dan zelf ver
strikt en blijkt ze minder tegen de mentale
druk opgewassen te zijn. dan ze had ge
dacht.
In „Nieuwe Avonturen van Belfloor en Bon
nevu" beleven de twee reuzen vele span
nende avonturen Het is niet eenvoudig als
een piepklein doktertje een enorme reus
moet onderzoeken! Als de berg waarop het
reuzenhuis staat telkens trilt, en Bonnevu
het heerlijke eten van Katja niet meer lust, is
er echt iets heel vreemds aan de hand.
De boeken van A D. Hildebrand zijn altijd
erg gewild en ook deze twee kostelijke boe
ken zullen zeker hun weg vinden bij de jeugd
van acht jaar en ouder
„Belfloor en Bonnevu, de twee goede
reuzen" en „Nieuwe avonturen van Bel
floor en Bonnevu", door A D Hildebrand.
1981 Uitgegeven door Van Goor/Elsevier te
Amsterdam Gebonden. 144 blz per deel
11.90
„In de ban van net licht" Is een uitste
kend boek, waarin de problematiek van
de sekten op een niet mis te verstane
wijze wordt behandeld. Verteld In veel
dialogen, weinig beschrijvingen. In een
sfeer, die door het onderwerp soms be
klemmend Is. waarbij je je betrokken blijft
voelen. Ook In Nederland zijn veel jonge
ren, die zich aangetrokken voelen tot een
pseudo-religieuse sekte. Het boek heeft
ook voor Nederlandse begrippen daar
door een grote herkenbaarheid.
Aanbevolen.
„In de ban van het licht", door Robin F
Brancato (Blinded by the Light, 1978). verta
ling Pon Ruiter. 1981 Uitgave A W Bruna
Zn te Utrecht Paperback. 159 blz Prns
14,90
NOORWEGEN
EN DE FINNMARK
Ongetwljfel zitten veel Nederlanders in
deze periode voor de grote zomervakan
tie over allerlei kaarten en folders gebo
gen om zich wat meer te oriënteren op het
gekozen reisdoel. We zullen u een handje
helpen als u van plan bent naar Frankrijk
af te reizen voor een bezoek aan het Loi-
re-dal of - wat misschien minder voor de
hand ligt - een reis wilt maken naar Noor
wegen en de Finnmark (Noors Lapland).
Framkrijk is momenteel éeh van de meest
geliefde vakantielanden voor de Nederlan
ders en hoewel die Nederlanders natuurlijk
groot gelijk hebben, maakt het de spoeling
an de bekende vakantie-plaatsen wat dun
Met name het zuiden van de Frankrijk is in de
tomermaanden overvol en zelfs op de klein
ste kampeerplaatsen tref je dan landgenoten
aan. Het is daarom misschien wel eens aar
dig om nu eens niet voor die overbekende
vakantieoorden in Zuid-Frankrijk te kiezen,
maar iets noordelijker te blijven Het Loiredal
bijvoorbeeld Ook dit deel van Frankrijk is
mooi, heeft een aparte bekoring en vooral de
liefhebbers van kunsthistorie, van kastelen,
is het Loiredal een bij uitstek geschikte
vakantie-plek.
In de reeks Cantecleer Kunstreisgidsen
verscheen kortgeleden een nieuwe afleve
ring „Het Loire-dal, kastelen, kerken en ste
den in de tuin van Frankrijk" Geschreven
door Wilfried Hansmann. Ik heb het - dacht
ik - al eens eerder gesignaleerd dat het ei
genlijk jammer is. dat de Cantecleer-reeks
vertalingen uit het Duits bevatten en niet is
samengesteld door reisjournalisten van ei
gen bodem Want hoewel in grote trekken de
belangstellings-sfeer van Duitsers en Ne
derlanders wellicht overeenkomst vertoont.
Nederlanders leggen toch vaak een wat an
der accent dan de Duitsers dat plegen te
doen. Niettemin is ook deze kunstreisgids
een zeer overzichtelijk boekwerk geworden,
waarin de in deze streek geïnteresseerde
kunstzinnige vakantieganger niet teleurge
steld zal worden Zoals gebruikelijk bij de
Cantecleer Kunstreisgidsen. wordt uitge-
breide aandacht geschonken aan alles wat
de moeite waard is te bezichtigen op het
gebied van kunst en cultuur uit het rijke verle
den.
Overigens moet u niet de vergissing ma
ken door te denken, dat het gehele stroom
gebied van de 1012 kilometer lange rivier in
deze gids beschreven staat Met het „Loire
dal" wordt in hoofdzaak het gebied tussen
Gien, via Orleans. Blois, Tours tot aan An
gers en Serrant bedoeld (de landstreken So-
logne. Touraine en Anjou) Dil gebied is bij
zonder rijk aan de meest fraaie kastelen,
prachtige steden, kerken en kloosters. Voor
de liefhebbers een waar eldorado'
Wilfried Hansmann is er In geslaagd
om dit alles overzichtelijk te rangschik
ken, kompleet met geschiedenis, en de
cultuurhistorische bijzonderheden. De
Cantecleer Kunstreisgidsen behoren niet
tot de goedkoopste, maar zijn hun geld
méér dan waard voor hen, die kunst en
cultuur tijdens hun vakantie op waarde
weten te schatten.
Van een geheel ander karakter is de gids
„Toeristische routes door Noorwegen en de
Finnmark (Noors Lapland) Hans Krook is de
auteur, een man. die in Nederland in de afge
lopen jaren nogal wat faam verwierf onder de
kampeerders met zijn nuttige handleidingen
op het gebied van kamperen
Deze gids is dan ook voor een belangrijk
deel afgestemd op de kampeerder of in ieder
geval op de vakantieganger, die niet direkt
wekenlang aan eén bepaalde streek is ge
bonden
Wat direkt opvalt aan deze voortreffelijke
gids is de uiterst kompakte informatie Niet al
te uitgebreid, maar je kunt er wel alles in
vinden wat je nodig hebt Algemene informa
tie op alle mogelijke terreinen naast toeristi
sche informatie en toeristische routes Aan
de hand van deze gods is het bij wijze van
spreken eenvoudig om thuis een aantrekke
lijke route uit te stippelen, kompleet met het
vaststellen van bezoeken aan bezienswaar
digheden, de afstanden etc. etc.
Krook is duidelijk een man van de praktijk
en dat maakt deze gids extra aantrekkelijk
De beschrijvingen van de verschillende
plaatsen die men onderweg tegenkomt zijn
kort. Geen bladzijden lange verhandelingen
over één stad of bezienswaardigheid Déar
zal men andere informatiebronnen voor
moeten aanboren. Het boekje is spaarzaam
geïllustreerd, geen kijkboek dus Die spaar
zaamheid betreur ik echter ten aanzien van
de opgenomen routekaarten Die zijn al even
kompakt als het boekje zelf en op zich mis
schien prijzenswaardig, maar wat de kaarten
betreft wel wat al te simplistisch en door de
enorme kompaktheid minder duidelijk, dan is
gewenst Deze overigens voortreffelijk sa
mengestelde gids zou aanmerkelijk aan
waarde hebben gewonnen met een wat uit
gebreider kaartenmateriaal op grotere
schaal. Voor het overige is deze toeristische
gids voor wandelaars, kampeerders én auto
mobilisten een erg praktische wegwijzer
voor een geslaagde vakantie in Noorwegen
V
Jan Terlouw heeft het de afgelopen tijd
erg druk (gehad) met zijn politieke zaken
als leider van D'66. Maar ledereen weet,
dat hij - als hij even tijd heeft - graag
kinderboeken schrijft en nog met succes
ook. Meer dan tien jaar geleden ver
scheen van zijn hand „De avonturen van
oom Willebrord" en dat boek Is kortgele
den weer herdrukt, want er was veel
vraag naar. Terlouw heeft het enigszins
herzien en er een hoofdstuk aan toege
voegd.
„Oom Willebrord" is een grote sterke
man, die alles kan. Een man een grote zwar
te baard en wenkbrauwen als braamstrui
ken Met zijn ruige bontjas is hij net een beer
Die oom Willebrord komt op bezoek bij Jan.
Cas Annemarie en de tweelingen Nancie en
Maarten Net als vader en moeder hoog be
zoek verwachten de burgemeester Jan
Terlouw vertelt de verhalen rond oom Wille
brord. die nergens bang voor is. zelfs niet
voor leeuwen, op een smakelijke wijze Want
oom Willebrord is dan wel niet bang voor
leeuwen, maar van honden moet hij niets
hebben De kinderen slagen er tenslotte in
om dét geheim op te lossen
„Oom Willebrord" is een fijn boek voor
kinderen tussen de acht en twaalf jaar, ook al
zullen de jonge lezertjes er het meeste ple
zier aan beleven. Eigenlijk toch jammer, dat
Terlouw de laatste tijd zo weinig tijd heeft
voor het schrijven van kinderboeken
„Oom Willebrord", door Jan Terlouw.
1970 Herziene versie 1980 Met tekeningen
van Ingrid en Dieter Schubert Uitgave Lem-
niscaat-Rotterdam Gebonden, 120 blz.
18.50.
(•NOOKS LAPLAND)
..Hel Loiredal'. Cantecleer Kunstreisgids, geschreven
door Wlltrled Hansmann. 1976 Vortallng Llesbeth Rui
tenberg-do Vries. 1981 Uitgave Cantecleer te Oe Bilt
Paperback op stevig papier met talrijke illustraties
(zwart-wlt en kleur) 225 blz Prijs 36.-
Toerlstlscho routes door Noorwegen en de Finnmark
(Noors Lapland), door Hans Krook. 1981 Met illustra
ties van Bart van der Helde Uitgave Lultlngh bv te
Laren NH. Paperback. 176 blz. Prijs 15.75.
V
