Veel rook, stoom, gesis en gefluit
tijdens stoomlokomotievenoptocht
Leerzame lezing
over menopauze
NCVB sprak over
massa-media
OP ZATERDAG 26 EN ZONDAG 27 SEPTEMBER
Ds. H. Bouma
sprak voor
NCVB-Zuid
plaatselijk nieuws
DONDERDAG 17 SEPTEMBER 1981
AMERSFOORT/LEUSDEN - Op zaterdag 26 en zondag 27 september
rijden er weer treinen tussen Amersfoort en Woudenberg. Een bijzondere
gebeurtenis, zeker omdat het hier gaat om treinen zoals die al jaren niet
meer bij de Nederlandse Spoorwegen in gebruik zijn Alle lokomotieven
zijn namelijk stoomlokomotieven.
Lokomolief NS 3737 (foto E. Swierstra)
Dit twee dagen durende festijn
wordt geheel georganiseerd door de
jubilerende Nederlandse Vereniging
van Belangstellenden In het Spoor-
en Tramwegwezen, kortweg N.V.B.S.
Deze 5000 leden tellende vereniging
viert dit jaar haar vijftigste verjaar
dag; reden om deze opvallende ma
nifestatie op touw te zetten.
Op beide dagen zullen dertien stoom
lokomotieven van klein tot groot onder
stoom staan Zij zijn zowel van Neder
landse als van buitenlandse origine Er
zullen zowel spoorweg- als tramweglo-
komotieven te zien zijn. Zaterdag zal
een optocht van de stoomlokomotieven
worden gehouden Deze optocht be
looft iets aparts te worden. De organisa
toren hebben zich namelijk weten te
verzekeren van de deelname van de
„Rocket' Deze lokomotief was de eer
ste echt goed werkende stoomlokomo-
tief ter wereld. Zij werd gebouwd door
Stephenson in 1830 Vorig |aar is een
tweede Rocket gebouwd, exact vol
gens de zelfde tekeningen, en deze
komt naar Nederland. De originele loko
motief staat in het Science Museum in
Londen, Er zijn geen verschillen tussen
de tweede en de originele Rocket; het
nabouwen van de lokomotief is zo pre
cies gebeurd dat zij slechts op rechte
stukken kan rijden; de flenzen van de
wielen zijn namelijk te laag om zonder
ontsporen door bogen te kunnen rijden
Ook andere lokomotieven zullen alle
maal op eigen kracht rijden, en dat bete
kent zeer veel stoom, rook, gesis en
gefluit De hele optocht zal heel lang
zaam (10 km per uur) van Amersfoort
naar Woudenberg rijden en later in de
middag weer terug (de Rocket alleen
van Leusden naar Woudenberg en te
rug).
In Woudenberg ligt een lijntje waar
een bijna miniatuurlokomotiefje zal rij
den op een 70 cm breed spoor Wan
neer het weer meewerkt zal deze
stoomcavalcade een mooi schouwspel
van techniek opleveren, alles zal blin
kend gepoetst kunnen glanzen op deze
middag.
MET VOORSPAN
Zondag 27 september wordt geen
kijk- maar een meerij-dag In principe
kan ieder uur met de trein van Amers
foort naar Woudenberg en terug gere
den worden. Er zullen twee treinen rij
den die elkaar bij Pon zullen ontmoeten.
In enkele gevallen zullen twee lokomo
tieven voor de trein staan, in het jargon
heet dat „met voorspan" rijden. De re-
tourprijs voor deze ritten bedraagt
10,00 (kinderen half geld) De Rocket
rijdt op deze dag in Woudenberg en ook
het smalspoorlokomotiefje zal haar
best doen
DE PON-LIJN
De Pon-lijn, zoals die in Leusden
wordt aangeduid, is een van de twee
restanten van de hoofdspoorweg
Amersfoort-Rhenen-Kesteren, aange
legd door de Hollandse IJzeren Spoor
weg Maatschappij (H.S.M.) in 1886
Leusden had een halte aan deze spoor
weg op de plaats waar deze de Ha-
mersveldseweg kruist. Die halte is ove
rigens al in 1927 gesloten. Vooral tot
1917 was de spoorlijn van grote beteke
nis voor doorgaande treinen van Am
sterdam naar Nijmegen en verder naar
Duitsland en naar Maastricht en verder
Dat hield verband met het feit dat tot dat
jaar de spoorwegen in Nederland door
twee elkaar beconcurrerende maat
schappijen werden geëxploiteerd, de
H.S.M en de Staasspoorwegen Na
1917 gaan H.S M. en S.S. samenwer
ken en werd de betekenis van de lijn
minder; het reizigersverkeer bleef ech
ter gehandhaafd tot de spoorwegsta
king van 1944
Na de tweede wereldoorlog wordt de
trein eerst tijdelijk, later definitief door
de bus vervangen. De ouderen zullen
zich de grote truck-met-oplegger bus
sen. die op veel plaatsen in het land de
trein vervingen nog wel kunnen herin
neren.
Nu. in 1981bestaat er nog maar één
oorspronkelijk restje van de lijn; Amers-
foort-Woudenberg Een ander deel van
de lijn is weliswaar in mei van dit jaar
weer in gebruik genomen, maar het zou
niet juist zijn om van een rest te spre
ken: Het traject Veenendaal - Rhenen
is in feite totaal nieuw aangelegd op de
plaats van de vroegere lijn.
Meer over de Pon-lijn vindt U in het
boekje. „Amersfoort Kesteren 'n veel-
Het paradepaardje in de optocht is de ..Rocket", de eerste echt goed werkende stoomlokomotief ter wereld De originele
..Rocket" staat in een Engels museum, maar tijdens de manifestatie zal een duplicaat te zien zijn, die vorig jaar volgens de
originele tekeningen is nagebouwd.
besproken spoorlijn", en in het Maand
blad van de N.V.B S mei 1981
WAT ER ALLEMAAL
TE ZIEN VALT
Voor de volledigheid een korte op
somming van de lokomotieven die
zullen deelnemen aan de feestelijk
heden.
Allereerst de „Rocket" uit 1830, die
exact, werd nagebouwd in 1980.
De NS 3737, een grote Nederlandse
sneltreinlokomotief uit 1911. Deze ze
ventigjarige reed in 1958 met de laatste
officiële stoomtrein het Spoorwegmu
seum in Utrecht binnen, waar zij sinds
dien het grootste deel van de tijd heeft
gestaan.
De SHM 30, een fraai doch eenvou
dig tweeassig machientje dat in 1908
voor de Rotterdamse Gasfabriek werd
gebouwd Deze lichtgroene lokomotief
rijdt al een aantal jaren bij Nederlands
langste museumlijn: Hoorn - Medem-
blik.
De SHM 18, een vierkante tramloko-
motief met de naam „Leeghwater". Zij
werd in 1922 gebouwd voor de Gooi
sche Stoomtram. Sinds vele jaren
eveneens te vinden in Hoorn.
De MBS 4, een sobere drie-assige
lokomotief vooral bedoeld voor lokaal
spoorwegen Zij werd gebouwd in 1925.
De MBS 2, een zeer bijzonder indus-
trielokomotiefje. in 1927 bij de beroem
de Cockerill fabrieken in Luik gebouwd
De ketel van dit lokomotiefje staat verti
kaal!
De SHM 5, een lokomotief met een
typisch Belgisch uiterlijk. Deze fraai ge
schilderde lokomotief dateert uit 1929
en draagt de naam „Sluiskil"
De VSM 5, een praktische tenderlo-
komotief afkomstig van de Duitse
spoorwegen Deze lok vinden we terug
bij de Veluwsche Stoomtrein Maat
schappij, lussen Apeldoorn en Dieren.
Zij stamt uit 1936.
De SSN 41.105, is eigendom van de
Stoom Stichting Nederland Dezeeven-
eens Duitse lokomotief stookt geen ko
len maar olie Voor deze grote uit 1939
daterende lok zal deelnemen aan de
optocht heeft zij de N V B S.-expres al
naar Amersfoort gebracht.
PROGRAMMA
IN HET KORT
Van 23-25 september komen de
verschillende lokomotieven, soms
op eigen kracht, soms over de
weg, in Amersfoort aan. Op 25
september is de losweg van het
station Amersfoort voor het publiek
toegankelijk, alwaar de aangeko
men lokomotieven staan Die zelf
de dag rijdt de Rocket proef tussen
Woudenberg en Leusden.
Op 26 september verschijnt, na
een rondrit door de randstad, om
10.40 uurde N V B.S -expres (een
zeer lange stoomtrein) in het sta
tion Amersfoort. Inmiddels stellen
alle lokomotieven zich op om in
een lange stoet om 12.00 te ver
trekken waar zij om 13.15 aanko
men. De terugrit start om 14.30 in
Woudenberg.
Zondag 27 september rijden er
acht treinen van Amersfoort naar
Woudenberg. De eerste vertrekt
om 9.45 uur, de volgende telkens
een uur later. Terug uit Wouden
berg ook acht treinen
Zowel op zaterdag als op zon
dag wordt er in Woudenberg gere
den met een smalspoorstoom
trein. Op zondagmiddag is de Roc
ket eveneens in Woudenberg in
actie. Beide dagen zullen in Wou
denberg een groot aantal stands
aanwezig zijn van verenigingen en
organisaties op het gebied van
spoorwegen, museumtrams en
museumtreinen.
De SSTT 8826, een opvallende klei
ne lokomotief met de watervoorraad in
tank óp de ketel. Grote aantallen van dit
type werden in 1944 in Engeland ge
bouwd Een aantal kwam bij de NS te
recht. Thans bevindt deze lok zich bij de
Stichting Stoomtreinmaatschappij Til
burg - Turnhout.
De KNHS 7-57. Achter dit nummer
verschuilt zich de uit 1943 daterende
lokomotief „Bonne". Zij rijdt al bijna 10
jaar op het terrein van de Hoogovens in
IJmuiden.
De KNHS 22, ook een lokomotief
van de Hoogovens, iets kleiner en 6 jaar
jonger Zij draagt de naam „Ton".
De VSM 6, jongste en technisch mo
dernste lokomotief van de optocht. Zij
werd in 1956 voor de Duitse spoorwe
gen gebouwd en droeg daar het num
mer 23.071. Sinds 1978 behoort zij tot
het materiëel van de VSM.
Stoomtramlokomotief 18, afkomstig van de Gooische Stoomtram, is met een gewicht van vijftien ton de lichtste machine in
optocht. Deze loc is in 1922 gebouwd door Henschel en sinds 1968 in gebruik op de museumstoomtram Hoorn-Medemblik.
(foto E. Swierstra)
LEUSDEN/CENTRUM - Maandag
avond 14 september waren ruim 70
leden van de KPO naar „Blijhof" ge
komen voor een lezing over „De
vrouw en haar ongemakken". Spre
ker was de heer Egmond. als
vrouwenarts verbonden aan het Eli-
zabethziekenhuis te Amersfoort. Bij
het begin van zijn lezing verklaarde
hij meteen dat hij in feite niet deskun
dig was op dit terrein, immers al zijn
wijsheid over dit onderwerp komt uit
boeken, de aanwezige vrouwen kon
den uit ervaring spreken.
Zoals de titel van de lezing al deed
vermoeden, was het onderwerp van de
avond het ongemak rond de menstrua
tie maar dan meer toegespitst op de
overgang
REGENWATER
De heer Egmond begon met het uit
eenzetten van de rol van de hormonen
Pe produktie van oestrogeen en proges
teron begint bij de eerste menstruatie
op gang te komen en houdt op - statis
tisch gezien - zo rond het tweeënvijftig-
ste jaar. Veel oestrogeen in je lichaam
betekent dat je je prima voelt, Dat merk
je aan de toestand van je haar en de
kleur van je gezicht, om maar wat op te
nomen De hormomen hebben ook in
vloed op je emotionaliteit, iets wat
goed te merken is in dagen van men
struatie en tijdens de overgang. De
overgang wordt ingezet door een pro-
gesterondaling, gevolgd door een te
kort aan oestrogeen. Hierdoor ontstaat
een gevoel alsof men aan het afkicken
is: moe, lusteloos en veel zweten. Dit
gevoel wordt versterkt als je niet weet
wat er aan de hand is - iets wat vroeger
vaker voorkwam dan tegewoordig -
„Het is niet zo dat je een slaaf van
deze invloed van de hormonen bent",
aldus de heer Egmond ,,Je kunt ermee
leven". Bovendien is gebleken dat vrou
wen die menstruatieperiode goed ver
werken een betere kans hebben zonder
veel problemen door de overgang te
komen. Want alle vrouwen moeten er
door heen Tabletten en injekties vor
men slechts uitstel van executie. Het
gebruik hierbij van de pil brengt een
aantal nadelen met zich mee. de men
struatie begint weer en het gevaar voor
trombose is aanwezig. ..Een aantal ja
ren geleden was er reklame van ik ge
loof Pleegzuster Bloedwijn: Dat hielp je
er wel doorheen. Ja, maar je kunt ook
regenwater nemen, je komt er toch
doorheen".
Een aardig percentage vrouwen -
ongeveer 30% - komt zelfs „onbe
wust" door de overgang heen Voor de
gezellige dikkerdjes was er nog een
troost: „Zwaardere dames hebben hun
problemen sneller opgelost dat de rela
tief slankere, waarmee ik nog niet wil
zeggen "de rest van de woorden
van de heer Egmond ging verloren in
het gelach van de aanwezigen
ONGEMAK
Bij de behandeling van de ongemak
ken die de overgang met zich mee
brengt vermeldde de heer Egmond ook
wat vrouwen kunnen doen om deze on
gemakken zo klein mogelijk te houden.
De bekende „opvliegers" - de momen
ten waarbij het klamme zweet uitbreekt
- kunnen enigszins in de hand gehou
den worden door lichaamsbeweging
Ontkalking komt ook vaak voor bij
vrouwen in de overgang, waardoor men
in deze groep veel beenbreuken aan
treft. Deze ontkalking kan men behan
delen met voedingsmiddelen die kalk
bevatten. Indien de ontkalking in hevige
mate plaats vindt dan moet wel de toe
vlucht genomen worden tot het toedie
nen van oestrogeen
Incontinetie (Het niet meer onder
kontróle hebben van de blasspier) is
wel een van de naarste ongemakken
van de overgang. Men durft op den duur
nauwelijks meer een tweede kopje kof
fie te drinken. Bij de bestrijding van op
vliegers was ook „veel drinken" ge
noemd. Naar, voor diegenen die last
hebben van incontinentie. Ook hier
helpt lichamelijke oefening, met name
bekkenbodemoefeningen, waarvan
een aantal ook bekend zijn van de
zwangerschapsgymnastiek
Voor sexuele problemen raadde de
heer Egmond aan de huisarts te raad
plegen: „Het is voor velen goed om te
weten dat er iets te doen is aan pijn of
schraalheid die eventueel optreedt".
Tenslotte werd de depressiviteit ge
noemd. „Men komt er doorheen, mis
schien met hulp van anderen Van man
nen moet u niet veel begrip verwachten,
gewoon omdat zij niet kunnen ervaren
wat u doormaakt Daarom is het beter
met andere vrouwen uw problemen te
bespreken." Hij legde de nadruk op het
praten over moeilijkheden. In dit ver
band noemde hij de VIDO- (Vrouwen in
de Overgang) - groepen die hij goed
vond.
MISVERSTANDEN
Aan de menstruatie en de overgang
zijn veel misverstanden verbonden. Zo
is het bijvoorbeeld niet waar dat wan
neer men al jong begint met menstrue
ren, men er ook „vroeg" vanaf is Ook
heeft seksualiteit niets met leeftijd of
overgang te maken „Seksualistiet is de
bevestiging van een relatie. Het is een
ontkenning van de relatie als het na de
overgang over is met de seksualiteit",
aldus de heer Egmond. De wetenschap
dat de menstruatie niet meer terugkeert
kan bovendien bevrijdend werken op
een seksuele relatie.
Veel vrouwen hebben een veel rui
mere interval van mensturatie dan vier
weken Dat hoeft niet erg te zijn: Eén
maal per jaar menstrueren kan vol
doende zijn Dat is wel noodzakelijk an
ders wordt de baarmoeder lui" Is men
echter in de overgangsleeftijd en begin
nen de bloedingen weer na ongeveer
anderhalf jaar afwezig te zijn geweest!
dan adviseerde hij kontakt op te nemen
met de huisarts, omdat de mogelijkheid
van aanwezigheid van poliepen groot
was.
LEERZAAM
De overgang duurt 2 tot 4 jaar, maar:
„dan is het ook geweest. Het komt niet
meer terug. Van uitstel komt geen af
stel, tenzij men met gesloten ogen over
steekt".
De laatste vraag vanuit het publiek
gold de overgang van mannen.
De heer Egmond bevestigde het
bestaan hiervan, al betrof het relatief
weinig mannen. Het probleem bij de
man is ook niet zozeer lichamelijk als
wel psychisch en maatschappelijk.
De overgangsperiode van de man
ligt namelijk tussen de 55 en 60 jaar.
„Ze gaan dan inderdaad ook op stap,
maar weest u gerust: ze komen te
rug". Dat hoeft van mij dan niet
meer" viel als reaktie te beluisteren.
De heer Egmond besloot het on
derwerp met het gezegde: „We ko
men er wel doorheen met zijn allen".
De avond bleek voor velen bijzonder
leerzaam te zijn geweest.
LEUSDEN - De NCVB-centrum be
steedde maandag 14 september een
avond aan het thema „Massa-me
dia". Mevrouw A. de Bruin-van Hee-
ringen was uitgenodigd om deze
avond te leiden en zij deed dit op een
voortreffelijke wijze. Zij betrok de da
mes bij het boeiende onderwerp
door ze steeds vragen te stellen waar
ze over moesten nadeken. Het woord
massa-media wil zeggen media voor
iedereen. Media, in het meervoud
van medium, betekent middelen.
Massa-media kun je betrekken op de
zender en/of de ontvanger. Ingegaan
werd op de vraag „Wat is nieuws" Is
dat nieuwe, werkelijk nieuws. Wordt het
gekleurd. Wordt er in geknipt. Wie knipt
hierin en wie draagt hier de verantwoor
delijkheid voor?
Mevrouw de Bruin vond niet dat al
leen de zender verantwoordelijkheid
draagt. Er wordt tenslotte zelf gekozen
voor een bepaald programma of voor
een krant Toch moeten zowel de nega
tieve als de positieve kanten naar bui
ten gedragen worden Hoe kunnen wij
ons beschermen tegen de media? Door
de knop om te draaien of door het abon-
LEUSDEN-ZUID Dinsdagavond
8 september kwam de N.V.C.B. Leus
den-Zuid dit seizoen weer voor het
eerst bij elkaar. Als spreker was uit
genodigd Ds. Hans Bouma uit Ut
recht.
Ds. Bouma sprak over het onder
werp huwelijk en gezin. „Hoe blijf je
er mens bij Hij begon met iets te
vertellen over de historie van het
huwelijk, dat zoals wij dat kennen pas
twee eeuwen gebruikelijk is. Vroeger
speelden alleen familiaal-economi-
sche belangen een rol onder andere
om een familiebezit bij elkaar te hou
den.
Meestal zochten de ouders een
huwelijkspartner uit. De voor- en na
delen van vroeger en nu werden be
sproken. Ook de rol van man en
vrouw naar aanleiding van Efeze 5
werd uitgelegd Ook het kinderloze
huwelijk, gewenst of ongewenst
werd uitvoerig belicht. Het sprak dan
nement op te zeggen wordt er weinig
bereikt
Mevrouw De Bruin pleitte en/oor om
kritiek te geven, niet als grote groep,
maar ieder apart. Een omroep of krant
is daar best gevoelig voor. „Zelf moet
iedereen zich de vraag stellen: veran
deren media de moraal? Zijn zij opper
machtig of hebben wij voldoende weer
baarheid. Zijn wij aktief in het kiezen,
zowel voor het ja als voor het nee?" Bij
al deze gestelde vragen was het niet de
bedoeling dat er alleen deze avond over
zou worden nagedacht Mevrouw De
Bruin hoopte ook dat juist na deze
avond de dames er aktief mee zouden
bezig blijven.
Aan de hand van diskussiepunten
werd na de pauze over het begrip mas
sa media gepraat. Op de vraag bent u
het eens met de manier waarop de
„media" meningen en ideeën doorge
ven, was men wel tevreden over het
nieuws en de nieuwslezers/leesters
Wel vond men dat interviewers vaak de
geïnterviewde praktisch dwong zijn me
ning te laten zeggen. Beïnvloed de me
dia de samenleving of beïnvloedt de
samenleving de media? Gezegd werd
dat de media reakties geven op de sa
menleving maar dat er toch een wissel
werking optreedt
Als voorbeeld werd het eigen maand
blad genoemd, waar het onderwerp fe
ministische theologie aan de orde is ge
weest. Veel vrouwen vonden dit niet
nodig, zij wilden het ook niet lezen.
Toch zijn er veel vrouwen geweest die
juist over dit onderwerp zijn gaan den
ken, nadat zij de stukken gelezen heb
ben.
Kinderprogramma's en of daar bege
leiding bij moet vonden diverse vrou
wen alleen nodig wanneer hier proble
men over bijvoorbeeld echtscheiding in
voorkomen. De media beïnvloed het
gezinsleven, daar waren de dames het
volkomen mee eens. Zelfs etenstijd
wordt hieraan aangepast. Moeten ont
vangers zich bundelen? Nee, zei een
groep leder moet persoonlijk reaktie
kunnen leveren Reklame vond men in
de krant nuttig, in folders handig en op
de televisie kon je erdoor beïnvloed
worden. De groep die deze vraag be
handelde vond zelf reklame op de tele
visie best gezellig en voelde zich niet
beïnvloed.
Tot slot de vraag, zouden wij als
massa invloed hebben op de media?
Het antwoord was ja, mits wij alert
zijn, blijven en reaktie geven.
ook bijna vanzelf dat er nogal wat
vragen en meningen naar voren kwa
men, waar ds Bouma zo goed moge
lijk een antwoord op probeerde te
geven Tot slot besloot ds. Bouma
met gebed, waarna gezamenlijk het
Bondslied werd gezongen
Op 20 oktober willen we een be
zoek brengen bij Stichting „Amen de
Path" in Amersfoort. Gaat u ook
mee? 's Morgens 9.30 verzamelen
hoek Maanweg bij het politiebureau.
We gaan per fiets. Is dat voor iemand
een bezwaar, wilt u dat even bellen
naar één van de bestuursleden? Er
wordt dan voor vervoer gezorgd.
