„De essentie, dat het CML voor alle
burgers is, is niet doorgedrongen"
et eeuwige zorgenkindje van
e Leusdense inspraak
I
1
Mevrouw Terwindt, voorzitter werkgroep R.O. van het C.M.L.
I
Het Comité Milieuzorg Leusden (CML):
DINSDAG 13 OKTOBER 1981
Interview
LEUSDEN Na ongeveer een hall uur praten formuleert mevrouw
Terwindt de kern van de zaak. „De werkgroepen van het CML missen
de link naar de bevolking, terwijl die link er naar de gemeente juist wel
is."
Sommigen hebben dat in andere bewoordingen al eerder gezegd.
Hel Leusdense inspraakorgaan CML (voluit: Comité Milieuzorg Leus-
den) is eerder een verlengstuk van de gemeente dan een orgaan dat
zich de spreekbuis van de bevolking mag noemen.
Onlangs gooide Jan Jacobs, raadslid voor de Progressieve Kombi-
natie Leusden (PvdA, PPR en PSP) de knuppel in hel hoederhok.
Tijdens een ledenvergadering van de Partij van Arbeid hekelde Jacobs
„de buitengewoon merkwaardige samenstelling en struktuur"van het
inspraakorgaan, dat naar zijn zeggen niet funktioneert. Het moet
anders, zei Jacobs en hij drong aan op een inspraakverordening,
waarin het allemaal beter geregeld zou moeten worden.
door
Marnlx Krelfns
Mevrouw Terwindt, voorzitter, van
de werkgroep Ruimtelijke Ordening
van het CML blijkt het artikeltje.
waarin de opmerkingen van Jacobs
werden weergegeven, in de kantlijn
nijver van notities te hebben voor
zien Ze heeft er het nodige over op te
merken, maar alvorens daartoe over
te gaan, wordt ze verzocht in het kort
de doelstelling van het CML weer te
geven Het blijkt een vraag te zijn, die
haar enigzins overvalt en bij voorbaat
verontschuldigt mevrouw Terwindt
zich voor het geven van een niet-vol-
ledige omschrijving van het doel
waarnaar de CML-ers streven. ,,Voor
mij", zegt mevrouw Terwindt. ,,is de
belangrijkste dat de burgers de gele
genheid krijgen hun gedachten te
ventileren. Nee, met alleen ten aan
zien van gemeentelijke plannen
Over dingen die de mensen aangaan,
waartoe ook gemeentelijke plannen
behoren".
- Hoe doe \e dat dan mensen de
gelegenheid geven tot het uiten van
hun mening en er voor zorgen, dat ze
dat dan ook doen
Terwindt: ..Ja, dat laatste is natuur
lijk met aan ons. Wij bieden die gele
genheid door maandelijks op een
vaste tijd en een vaste plaats te verga
deren. Vantevoren is bekend, waar
over we het gaan hebben Zo'n agen
da is natuurlijk belangrijk, maar er
moeten ook dingen vanuit de bevol
king zelf worden aangedragen He
laas gebeurt dat te weinig. Daarom
zullen we op de jaarvergadering van
12 november aanstaande ook met
een struktuurwijziging van het CML
komen We willen een inspraakwin
kel instellen Daarom vindt ik eigen
lijk achterhaald, wat die meneer Ja
cobs zegt. We zijn een jaar bezig
geweest met de verandering van de
struktuur van het CML. en net nu we
die zullen gaan presenteren, komt hij
met deze opmerkingen".
- Dus ook binnen het CML had men al
wel vastgesteld, dat er op het funktio-
neren het een en ander viel aan te
merken?
Terwindt: ..Jazeker, natuurlijk Het
contact tussen de werkgroepen en de
burgers is niet voldoende Soms gaat
het goed Ik noem de vergadering van
juni van de werkgroep R.O toen de
plannen ten aanzten van de Leusder-
hei aan de orde waren Toen zaten er
zo'n veertig mensen op de tribune,
die nadrukkelijk hebben meegespro
ken. Zo moet het gaan. maar zo gaat
het met alle vergaderingen. Maar
moet je daarom maar niet vergade
ren? Nee, dan heb je die goede mo
menten ook niet meer"
- Hoe komt dat, dat die vergaderin
gen lang niet altijd lopen, zoals het
zou moeten
Terwindt ..Ja. dat klinkt misschien
gek. omdat er al zoveel over in de
krant heeft gestaan en er al zoveel
over gesproken is. maar ik denk toch.
dat het CML onvoldoende bekend is
bij de burgers. De burgers, en met
name dan de nieuwe, weten niet, dat
het CML een orgaan is voor hen zelf
De essentie, dat het CML er voor alle
burgers is. is niet doorgedrongen
- Eerder is de indruk ontstaan, dat het
CML een soort verlengstuk van de
gemeente is geworden. Zoals de
werkgroep R.O een plaats is, waarde
gemeente regelmatig plannen lan
ceert
Terwindt ..Het is natuurlijk metzo.
dat de gemeente de werkgroep R.O.
nodig zou hebben als plaats om plan
nen te lanceren Ook is het niet zo,
dat de werkgroep alleen maar over
gemeentelijke plannen praat. Maar
ja, de gemeente ordent de ruimte en
dat gaat de burgers aan en dus heb
ben we het over dergelijke plannen in
de werkgroep. Maar dat staat ook de
inbreng van andeie zaken tegenover
Meneer Buhler. die bijvoorbeeld
voortdurend fietsproblemen aan de
orde stelt, de leden van de Vrouwen
adviescommissie, die hun eigen in
breng hebben De direkteurgemeen
tewerken zit daar bij voor het geven
van informatie. Het is toch belangrijk
om op de hoogte te zijn."
- Toch vraag ik me af, wat voor
waarde we nu moeten toekennen aan
de zinssnede. ,.De werkgroep R.O
van het CML heeft zi/n instemming
met dit plan betuigdzoals je die
soms in gemeentelijke voorstellen
aantreft. Moet ik dan lezen de bevol
king kan zich kennelijk in dit plan
vinden
Terwindt ..Dat zou de ideale situa
tie zijn Maar dan moet ik toegeven,
dat daar nu geen sprake van is Te
weinig burgers doen mee. en dan
wordt het toch een kleine groep, die
daar zijn mening zit te geven."
- En dan ook nog eens een merk
waardig samengestelde'' kleine
groep, zoals Jacobs het uitdrukt.
Terwindt: ,,Je moet de werkgroep
als de vaste kern beschouwen. Daar
omheen wisselt het aantal deelne
mers aan de vergaderingen Ook de
samenstelling wisselt steeds, naar
gelang het onderwerp, ledereen, die
daar voor voelt, kan aan de diskus-
sies in de werkgroep R.O. deelne
men".
- En iedereen kan ook lid worden van
de werkgroep?
Terwindt: ,,Ja, iedereen is welkom.
Hoeweleen man als Wagenaar
zou moeilijk lid kunnen worden van
onze werkgroep En ook raadsleden
die best welkom zijn bij de verga
deringen kunnen, denk ik geen lid
worden van de werkgroep Maar die
hebben wel een andere plaats om
hun mening te uiten."
- Nooit iemand geweigerd als lid van
de werkgroep R.O
Terwindt ..Dat zou u aan Ten Ber
ge de voormalige voorzitter red.
—moeten vragen Ik dacht dat dat
Mevrouw Terwindt, de voorzit
ter van de werkgroep R.O. van het
C.M.L., is thans twee jaar lid van
die werkgroep. Vier jaar geleden
kwam zij in Leusden wonen. In het
deelnemen aan de vergaderingen
van de werkgroep R.O. zag zij een
mogelijkheid om zich meer be
trokken te voelen bij de Leusden
se gemeenschap. Vanwege het
feit dat mevrouw Terwindt in een
uithoek van de gemeente woont is
er van een direkt contact geen
sprake. Zij koos binnen het C.M.L.
voor de ruimtelijke ordening, om
dat dat aansluit bij haar vak. Me
vrouw Terwindt is planologe.
Een jaar geleden volgde zij Sjef
ten Berge op als voorzitter van de
werkgroep. Het voorzitten bevalt
haar goed, ,,en hopelijk de andere
leden ook". Ze zou nog een jaar of
twee voorzitter willen blijven.
nooit gebeurd was Wel is er een keer
een probleem geweest, maar de per
soon waar het toen om ging, heeft
uiteindelijk toch niet gevraagd om lid
te worden Het is alleen maar fijn,
wanneer mensen willen meedenken
en meepraten. Hoe meer hoe liever."
- Toch h/kt het er op, dat de werk
groep, misschien ongewild, een wat
politieke kleur heeft gekregen
Terwindt: ,,De politiek moet u er
helemaal buiten houden. Het gaat om
de inspraak van individuele burgers.
Natuurlijk praat iedereen daar vanuit
zijn eigen visie Maar niemand zit
daar namens een politieke groepe
ring Dat is een groot verschil."
- Maar zo iemand als meneer Baars,
die is niet alleen lid van de VVD, maar
LEUSDEN De bron van
alle ellende ligt in de oor
sprong. Met deze zin zou
men simplistisch de verloe
dering van het Comité Mi
lieuzorg Leusden kunnen sa
menvatten. Het is het kers
verse raadslid Jan Jacobs
(PKL) dat kortgeleden de
(milieu-) kat de bel weer eens
heeft aangebonden en dat is
een goede reden om het CML
(nog eens) door te lichten.
We zijn niet van plan om wéér
de lange lijdensweg van het
CML historisch op een rijtje
te zetten. Dat hebben we al
eens in een eerder stadium
gedaan. In dit artikel gaan we
in op de oorsprong, het ont
staan van het CML, het Comi
té Milieuzorg Leusden, haar
doelstellingen (voor zover
die ooit op tafel zijn geko
men) haar verwarrende be
gin, waarbij het al meteen al
fout ging, doordat een wet
houder tot voorzitter werd
gekozen. Mede daardoor
werd de basis gelegd voor
het huidige CML: een politiek
verlengstuk van het gemeen
tebeleid. Niet de Stem des
Volks, maar zoals sommigen
opmerkten: de Stem van wet
houder Wagenaar.
Het is natuurlijk een tikkeltje iro
nisch wanneer een lid van de Pro
gressieve Kombinatie Leusden
(PKL), Jan Jacobs (PvdA), het funk-
tioneren van het huidige Comité Mi
lieuzorg Leusden aan de orde stelt.
Want het Is in oktober 1973 te danken
geweest aan de toenmalige voorzitter
van de PvdA-Leusden, de heer J. R.
Visser, dat Leusden nu is opge
scheept met een inspraakorgaan, dat
geen inspraakorgaan is. Het is ook
mede de schuld van de progressieve
frakties in de raad, dat men acht jaar
lang heeft toegestaan, dót de verloe
dering van een in feite uniek in
spraakorgaan heeft doorgezet. De
PvdA kan haar handen derhalve in
eigen boezem steken.
De PvdA-voorzitter was medio
1973 één van de initiatiefnemers tot
de oprichting van een comité milieu
zorg, samen met o m. mevrouw Col-
paart uit Leusden-Zuid. mevrouw
Van de Gijp uit Achterveld, mevrouw
De Greef uit Achterveld en de heren
Spek en Mathies uit Leusden-Zuid
Een vertegenwoordiger uit Stouten-
burg ontbrak, maar voor de rest zou
men kunnen spreken van een brede
vertegenwoordiging Het initiatief
stelde de zorg voor het milieu voorop.
Dat was nodig gebleken, nadat in
hetzelfde jaar plattelander en dorpe
ling in opstand was gekomen tegen
de nogal vergaande verstedelijkings-
plannen van het Leusdense gemeen
tebestuur. U kent die geschiedenis
Toch lijkt het er op, dat men zich
weinig of niets meer herinnert van dat
eerste begin, op die gedenkwaardige
avond woensdag 3 oktober 1973.
Want toen werd de eerste, fatale
fout gemaakt. Terwijl de toen aanwe
zige belangstellenden voor het CML
van mening waren, dat de voorzitter
géén binding met het gemeentebe
stuur zou moeten hebben (ook wet
houder Wagenaar dacht daar toen zo
over) was het de heer Visser, die op
zijn standpunt bleef staan een wet
houder als voorzitter
Visser motiveerde dat toen als
volgt:
,,Het inzicht, dat het milieu waarin
wij als menselijke samenleving ver
toeven, een samenhangende een
heid is, waarin de oorzaken op het
ene gebied gevolgen oproepen voor
het andere, dwingt ons er toe om al
de mogelijkheden tot het ordenen
van onze omgang met het milieu als
een samenhangend geheel te be
schouwen Voorlopig zijn we zover
De oprichtingsvergadering op woensdag 3 oktober 1973 van het CML
nog niet, het milieurecht is een zeer
versnipperde zaak. verspreid over al
lerlei wetten en ook de ordeningsbe
voegdheid van diverse milieurechte-
lijke bepalingen zijn verdeeld over
diverse overheidsorganen We moe
ten hier echter voorlopig mee werken
en dat betekent, dat vooral de ge
meentebesturen uit eigen inzicht en
kracht de versnippering moeten be
strijden en zo goed en zo kwaad als
dat gaat een samenhangend milieu
beheer moeten nastreven. Allereerst
in eigen huis Er moet een duidelijke
taakverdeling zijn tussen de bestuur
ders en diensten, die ieder voor zich
telkens iets met milieubeheer te ma
kenhebben Er moet èen goede coör
dinatie zi/n en m het college moet een
man zich belasten met deze coördi
natie, alle beslissingen die iets met
het milieubehoud en de milieu
hygiëne te maken hebben, moeten
via deze bestuurder lopen In Leus
den is Wethouder Wagenaar aange
wezen om deze taken te behartigen
en hij kan zich vanaf 3-10-73 laten
adviseren door een Comité Milieu
zorg. Het Comité kan ook adviezen
uitbrengen, gevraagd of ongevraagd
aan het college van b. en w of aan de
Raad Vooral in de beginfase is het
noodzakelijk dat zowel Wethouder
als Comité elkaar vinden en is het
slaan van een brug een noodzakelijk
heid. De discussienota stelt het zo:
..Door ook de door ons gekozen
overheid in het werk van het Comité
te betrekken komen we tot een goede
coördinatie, vrees voor een te grote
invloed van de overheid in een derge-
li/k breed samengesteld comité be
hoeft er niet te bestaan, de vergade
ringen van het Comité Milieuzorg
(Staf Werkgroepen) zijn openbaar
en onze democratie waarborgt een
..Freedom of Speech" en de leden
dienen bij belangrijke punten te
stemmen zonder last of ruggespraak
met hen die zij vertegenwoordigen.
In deze motivatie zitten reeds alle
elementen voor een iet-funktioneren
van het CML ingebakken. Het is voor
maakt ook deel uit van de schaduw-
fraktie van die partij
Terwindt. ..Nou, dat weet ik hele
maal niet En dat hoef ik ook hele
maal niet te weten, want voor mij
geldt in godsnaam geen politiek Ik
vind het een verkeerde ontwikkeling,
wanneer de politieke partijen zich
met de inspraak gaan bezighouden."
- Een inspraakverordening, zoals
door Jacobs voorgesteld, hoeft voor
u dus ook niet9
Terwindt: ..Zo'n verordening hoeft
niet. nee Als de gemeente maar me
dewerking verleent en duidelijk laat
merken, dat je gehoord bent
- Is dat in de achterliggende periode
voldoende gebeurd
Terwindt: ..Ik kan een aantal voor
beelden noemen van zaken, waarin
de gemeente wel degelijk naar ons
geluisterd heeft De eerste opzet van
Claeverenblad/Wildenburg vonden
wij een waardeloos plan, en mede
door de inbreng van het CML is dat
plan naar de prullebak verwezen. Er
zijn meer momenten geweest, waar
door ik dacht we doen het toch niet
voor niets"
- Daar tijfeit u wel eens aan?
Terwindt: ..Jazeker; ik heb mijn
twijfels over wat we doen Ook al
besef ik heel goed. dat inspraak niet
betekent dat je altijd je zin krijgt."
- Van de werkgroep R.O. is nog wel
duidelijk waar men mee bezig is. aan
het coördinatieteam twijfelen echter
velen. Terecht?
Terwindt: ..In het verleden is on
duidelijk geweest, wat het Coördina
tieteam nu eigenlijk doet Dat gaat in
de nieuwe struktuur veranderen. Het
Coórdinatieteam gaat er dan voor
zorgen, dat de werkzaamheden van
de werkgroepen en de op te richten
inspraakwinkel elkaar niet overlap
pen Ook biedt het Coórdinatieteam
dan de mogelijkheid voor de werk
groepen om eikaars hulp in te roe
pen Het zal vooral de taak van de
voorzitter zijn om de zaken op het
goed spoor te zetten en ik verwacht
dat met die inspraakwinkel de werk
zaamheden aanzienlijk zullen toene
men Dan zal er echt behoefte zijn
aan het coördineren, terwijl het
Coórdinatieteam tot nog toe eigenlijk
meer een soort praatclub is geweest.
Ik maak er als voorzitter van de werk
groep R.O nu een jaardeel van uiten
in die tijd hebben we eigenlijk over
al de nogal idealistische kijk van de
toenmalige PvdA-voorzitter, die de
bet is geweest aan de verkeerde start
van een comité Milieuzorg, dat in
acht jaar kon uitgroeien tot een totaal
van het gemeentebestuur en de
diensten afhankelijk opererend ad-
vies-orgaan", bestaande uit „leden",
die op totaal onduidelijke gronden
zitting hebben genomen in coördin
atieteam of werkgroep R.O. Van eni
ge coördinatie is vrijwel geen
sprake, over het milieu wordt zelden
gedacht binnen de kringen van het
Coördinatieteam of werkgroep R.O.
De vraag of het huidige CML op
een zo breed mogelijke basis is sa
mengesteld, kan gevoeglijk negatief
worden beantwoord. Leusdenaren.
die puur uit belangstelling zitting wil
len nemen worden geweerd ..omdat
anders de groep te groot wordt",
terwijl anderen, die óók belangstel
ling voor een lidmaatschap" tonen,
zonder meer worden opgenomen in
de werkgroep RO (want dat is in feite
het hele CML een groepje burgers,
dat op wazige gronden zitting heeft
genomen en als „leden" vrijblijvend
praten over hetgeen gemeentelijke
plannenmakers op tafel leggen)
Toegegeven de plannen komen wel
in een zeer vroeg tijdstip op tafel
Dóór ligt het dan ook niet aan.
Het ontbreekt het CML aan enige
juridische of wettelijke achtergrond
het is geen vereniging, géén stich
ting, geen aktiegroep. Er zijn geen
statuten of reglementen En zelfs niet
vastgelegd hoe en wanneer nieuwe
„deelnemers" zich bij het bestaande
groepje mogen voegen De indruk
bestaat dan ook. dat met name het
Coórdinatieteam en de werkgroep
R O tot stand is gekomen via telefo
nische aquisitie van enkele pientere
„leden", die de versterking met name
uit eigen (politieke) gelederen liet
aanrukken. Van een „brede samen
stelling" is dan ook al sinds jaren
geen sprake meer
Over de doelstellingen zullen we
het maar niet hebben Afgezien nog
van de vraag of er doelstellingen zijn
(dat is altijd een ondoorgrondelijk
mysterie gebleven) het moet ieder
een zo langzamerhand duidelijk zijn.
dat hetgeen het CML in hoofdzaak
doet. weinig of niets meer met milieu
en milieubehoud te maken heeft. Of
hebt u bijvoorbeeld de CML-werk-
groep R.O de laatste tijd horen pra
ten over eventuele stortplaatsen in
Leusden waar gif zou kunnen zitten?
Heeft u de werkgroep horen protes
teren tegen de plannen van het ge
meentebestuur (al jaren geleden ge-
publiceert) om de Schoolsteegbos
jes tegen alle oorspronkelijke uit
spraken in toch deels te bestemmen
voor rekreatie9 Nee. Het toeval helpt
in dit geval een handje door de beslis
sing van CRM Dat hebben we in
géén geval te danken aan ons eigen
comité milieuzorg. Integendeel'
niets anders gepraat dan over de
veranderingen
- En nu gaat er dan wat veranderen9
Terwindt „Tijdens de jaarvergade
ring zullen we die veranderingen
aankondigen De basis wordt de in
spraakwinkel Dat is een contact
groep, die iedere laatste vrijdag van
de maand zitting houdt, naar wij ho
pen in de bibliotheek Daar zul'en
steeds twee a drie mensen aanwezig
zijn. waarbij mensen met hun opmer
kingen terecht kunnen
Verder komt er nu een onafhanke
lijke voorzitter. Het Coördinatieteam
zal daarvoor Jan Boerma voordra
gen
- Hoort de SOL (Stichting Samenle
vingsopbouw Leusden) er bij of niet?
Terwindt „Het Coördinatieteam
beschouwt SOL als een onderdeel
van het CML. Het is de opvolger van
de voormalige werkgroep Welzijn
Inderdaad bestaat daar enig misver
stand over. met name ook bij het
gemeentebestuur Deze week heeft
het Coördinatieteam een gesprek
met burgemeester en wethouders,
waarbij dit ook aan de orde zal ko
men
- Het is niet het enige misverstand
rond het CML. Is het niet eigenlijk zo.
dat het ontbreken van welke afspraak
dan ook de voornaamste oorzaak is
van het falen van het CML
Terwindt „Ik dacht niet dat dat de
reden van het falen is Als alles goed
loopt, is het helemaal niet nodig, dat
er allerlei reglementen en dergelijke
zijn. Ik houdt er niet van om idealisme
zo vast te leggen
- Verwacht u veel heil van de nieuwe
struktuur
Terwindt „Ik ben zeer hoopvol
gestemd Ik denk dat veel ten goede
zal keren
TWEE PETTEN
In de praktijk blijkt een wethouder
als voorzitter niet te werken. De man
zal dan met twee petten op moeten
Jan Jacobs (PKL) Het CML heeft een
merkwaardige samenstelling en een
vreemde struktuur
zitten en dat valt in de meeste geval
len uit In het voordeel van het wet
houdersschap. Bovendien is een
wethouder met handen en voeten
gebonden aan het ambtelijke appa
raat èn de politiek. Van enige bewe
gingsvrijheid ten opzichte van het
gemeentebestuur en raad is geen
sprake, kón geen sprake zijn. Wet
houder Wagenaar voelt dat tijdens de
oprichtingsvergadering in oktober
1973 vrij goed aan. Wij citeren uit het
verslag het volgende:
De heer Wagenaar. ..Het is onmo
gelijk om besluiten van het comité
bindend te laten zijn, met voorbij
gaan aan de raad Het is uiteindelijk
de raad die hierover beslist. Men
moet niet vergeten, dat vaak financi
ële en technische kwesties gaan
meespelen, waarbij een beslissing
van de raad noodzakelijk is. Overi
gens moet het niet zo zijn als in
Zoetermeer. waar twee jaar geleden
ook een dergelijk comité is opge
richt, maar dat nu zichzelf heeft op
geheven omdat het college van b. en
w. van Zoetermeer alle adviezen van
het comité naast zich neerlegde. Een
dergelijke gang van zaken moeten we
in Leusden natuurlijk proberen te
voorkomen Als verbindingsman tus
sen het comité en het college wil ik
proberen uw gedachten bij het colle
ge te vertolken"
De heer Visser stelde voor de heer
Wagenaar te benoemen tot voorzit
ter. De heer Wagenaar. ..Ik ben niet
zo erg gelukkig met een voorzitter
schap. Als voorzitter van het comité
zal ik de standpunten van u moeten
verdedigen bihet college, maar het
is niet altijd gezegd, dat ik het daar
mee eens ben Ik zal op twee stoelen
tegelijk moeten zitten. Ik ben veel
liever een liaison tussen het comité
en het college met de raad, zonder
het voorzitterschap.
jtSSVt.
CAw
