TIEN JAAR WIJK ROZENDAAL
Of: hoe de droom van bestuurders en
projekt-ontwikkelaars anders uitpakte.
I lang oorzaak van j
j ongenoegen en wantrouwen"
Meer dan de helft is tevreden,
vooral door groen en voorzieningen
Het woonparadijs voor de
j 21e eeuw volgens de j
i formule van drs. J. Poot.
j# De Groenstichting: 10 jaar
BEWONERS ROZENDAAL OVER HUN WIJK
plaatselijk nieuws
LEUSDEN Het gebeurt
niet vaak, dat een wijk haar
tweede lustrum viert door
middel van een gedenkboek
je). De wijk Rozendaal —al
tijd al een buitenbeentje ge
weest binnen de Leusdense
veste doet dat wel. De jour
nalist Max van Gijn is de sa
mensteller. Hij schreef in sa
menwerking met anderen:
„Rozendaal tien jaar" in op
dracht van het bestuur van de
Groenstichting Rozendaal,
het beheersinstituut van alles
wat rond de huizen in Rozen
daal groeit, bloeit en wordt
gebruikt. In het boekje de re
sultaten van een bewoners
enquête,' een interview met
burgemeester Schneider van
Almelo (de man onder wiens
bestuur in Leusden de Euro
woningen van de grond kwa
men), gesprekken met archi
tect Klunder, stedebouwkun-
dige Zuiderhoek en groenar-
door
Bert Vos
chitect Boer. Opzichter-be
heerder Kuijpers vertelt over
zijn werk en ervaringen, ter
wijl het één en ander histo
risch uit de doeken wordt
gedaan aan de hand van een
dialoog tussen de heren Ou
de Vrielink en Den Besten.
Een gesprek, waaruit duide
lijk het grote ongenoegen
naar voren komt, dat de wijk
Rozendaal en met name de
Groenstichting vrijwel vanaf
de geboorte heeft omringd.
Uit wat Oude Vrielink en Den
Besten te vertellen hebben
blijkt overduidelijk, dat de
Groenstichting Rozendaal en
alles wat daarmee samen
hangt, vanaf het begin on
danks een basis van puur
wantrouwen in leven bleef, in
stand gehouden door ge
meentelijke bestuurders, die
alles zélf wilden doen, maar
niet wisten hoe. Tumultueuze
vergaderingen waren geen
uitzondering. Oude Vrielink:
„Het waren, zoals een buur
man van me zei, Poolse land
dagen. Iedereen had zijn
emoties. Vaak was er geen
agenda. De vergaderingen
stonden onder het motto:
„Roept u maar!"
„Tien jaar Rozendaal" is
een leerzaam boekwerkje. De
vraag is alleen nog steeds of
het iédere Rozendaler nu dui
delijk zal worden, wat de
Groenstichting wel is en wat
niet. Ondanks alles.
EUROWONINGEN
Wie in 1969 over Leusden
sprak, had het over de Eurowo
ningen En dat was geen wonder.
De projektontwikkelaar Eurowo-
DINSDAG 26 JANUARI 1982 IdlSjBl* |C1—
wethouder Bijleveld was, nu bur
gemeester van Houten. Maar wie
ook de uitvinder is geweest, trots
hoeft men er nietoptezijn. Vanaf
het begin van de Groenstichting
was er slechts sprake van wan
trouwen tussen bewoners en ge
meentebestuur en je zou kunnen
zeggen, dat Rozendaal in die ja
ren was doortrokken van het
„grote ongenoegen" Niemand
wist eigenlijk precies wat de
Groenstichting voor de bewo
ners te betekenen zou kunnen
hebben. Het enige wat duidelijk
was, dat was de jaarlijkse reke
ning voor ettelijke honderden
guldens. Het interview met de
heren Oude Vrielink en Den Bes
ten spreekt wat dat betreft duide
lijke taal. Begin 1980 werd een
einde gemaakt aan de Groen
stichting Oude Stijl, in 1970 op
gezet door gemeentelijke be
stuurders, die en dat blijkt pas
achteraf geen flauw benul
hadden over wat ze aan het doen
waren.
Het ongenoegen en wantrou
wen is grotendeels verdwenen,
ook al zijn er nog steeds Rozen
dalers, die zich telkens weer af
vragen, waarom ze nou jaarlijks
zoveel moeten betalen om in het
woonparadijs van drs Poot te
mogen wonen. De Groenstich
ting Rozendaal is na tien jaar
volwassen geworden Evenals
het vele, en bepaald aantrekkelij
ke groen, dat onder leiding van
de landschapsarchitect Boer tot
stand kwam. Deze Groenstich
ting Nieuwe Stijl beheert nu de
erfenis van het New Town-syn-
droom uit de zeventiger jaren.
Met één groot verschil: men wéét
nu, wat er wordt beheerd en
waarom De Groenstichting
heeft duidelijkheid geschapen in
de financiële ondoorzichtigheid
van de gemeentelijke voorgan
gers. En dat alleen al is het vieren
van tien jaar Rozendaal best
waard
ROZENDAAL NU
Na tien jaar Rozendaal
het tijd voor een evaluatie
jubileumboekje voorziet ds
Samensteller Max van Gijn
in geslaagd om aan del
van interviews, historische
tenswaardigheden en feiten
nu de bewoners méér in
en duidelijkheid te verschi
dan ooit het geval is geweest
zijn niet louter positieve za
die uit de doeken worden
daan De toon van kritiek is,
miskenbaar. Kritiek op gemfl
tebestuurders, die schijnbaS
een vlaag van overmoed bel
nen met een New Town LeusM
die nooit afgemaakt werdl
nooit afgemaakt kon wor|ï>
omdat een ontwikkeling vanrcl
samenleving altijd anders is.l
men tientallen jaren tevoren»
denkt en zo fraai op papierjl
Sterker nog wat tien jaar Jë
den de bestuurders als ge'S
waardig en degelijk in de ra
klonk, is nu klinkklare nonyjj
geworden. De New Town Ly
den is een luchtkasteel gebleM
Binnen tien jaar.
Vandaar dat Leusdense pol
tegenwoordig aanmerk!
voorzichtiger te werk gaan. V
die zijn er nu achter gekor
dat het voorspellen van de
komst het beste aan erke
profeten overgelaten kan
den. Wat voor hen overblijft Is
herstellen van de toen In o
moed gemaakte fouten. Z
een verkeers-structuur die
deugt. Wat de wijk Rozem
betreft: dèt was voor de plaa
lijke politici een makkie. Wa<
blijkt, dat de Groenstichting
zendaal toch nog ergens g
voor blijkt te zijn. Maar laats
ter niemand de eer voor
opeisen dit instituut te heb
bedacht. De kans zit er
steeds in dat hij aan de sch3
paal wordt genageld
uitzonderlijke bestuurders, die
dergelijke „nonsens" ook nog
serieus hebben genomen
VOLWASSEN
Niettemin werd Leusden op
gestuwd in de vaart der volkeren
door het projekt van de heer
Poot. Het prestlge-projekt kreeg
extra aanzien door de opening
van de modelwoningen op Fin
mark door in die tijd beroemde
sport-coryfeeën als Ard Schenk,
Ada Kok en anderen. Daartoe
was een grote feesttent op het
toen nog maagdelijke plein neer
gezet, die bevolkt werd met alle
mogelijke belangrijke mensen
uit heel Nederland en omstreken.
De fanfare barstte los. Leusden
bepaald bedrag zou moeten be
talen. Geld. dat nodig was om al
dat extra groen en de extra voor
zieningen als zwembad en ten
nisbaan te kunnen afbetalen Èn
ter aflossing en rente van de één
miljoen gulden, die was geleend
nog voordat er ook maar één
inwoner in Rozendaal was neer
gestreken
ONGENOEGEN EN
WANTROUWEN
Uit het interview in „Tien jaar
Rozendaal" met burgemeester
Schneider blijkt, dat hét allemaal
zijn idee was geweest, die
Groenstichting, ook al kunnen
we ons nog heel goed herinne
ren, dat de qrote animator toch
De wijk Rozendaal: veel zwemmen in eigen bad
i i
De wijk Rozendaal: veel groen.
moest iets bijzonders worden, de
eerste grote aanzet voor de New
Town Leusden. Het voorbeeld
concept, dat het gemeentebe
stuur van Leusden voor ogen
had, was dat van de Engelse
steden. Géén slaapstad van
Amersfoort, maar een stad met
een eigen identiteit, een eigen
karakter compleet met alle voor
zieningen die daar bij horen.
Een stad met zo n 55 000 inwo
ners moest het worden. Uit de
toelichting op het stedebouw-
kundige plan blijkt wel, hoezeer
de gedachte van de gemeentebe
sturen op hol waren geraakt: „De
imposante uitbreiding van de ge
meente Leusden zal worden uit
gevoerd in drie fasen De ge
was duidelijk geïmponeerd door
dit opmerkelijke vlagvertoon.
Potentiële kopers zwichtten voor
de luxueuze reclame-brochures
van de projektontwikkelaar, op
gezet In samenwerking met het
Haagse PR-bureau Frans Weg
man. Een brochure, waarin de
een schone belofte op de andere
werd gestapeld, daartoe geïnspi
reerd door de gemeentelijke
wensdromen, aangemoedigd
door de verbeeldingskracht van
de heer Poot.
Niet lang daarna werd de eer
ste volwassen boom op Finn-
mark geplant. Want het was ook
iedereen duidelijk, dat zo'n
prachtige wijk meteen fiks in het
groen gezet moest worden Vol
wassen groen liefst. En daarmee
begon de ellende. Want de grote
vraag was ook toen al wie moet
dat allemaal gaan betalen? Het
antwoord: de Groenstichting Ro
zendaal. Met andere woorden: de
bewoners zélf
Het zou nog ettelijke jaren du
ren, voordat de bewoners van
Rozendaal er achter zouden ko
men, wat die Groenstichting pre
cies te betekenen had. Maar ze
konden er niet onderuit: ieder
een had keurig het koopkontrakt
getekend, waarin onontkoom
baar zwart op wit stond, dat iede
re koper van een Eurowoning in
de wijk Rozendaal tevens ver
plicht lid was van de Groenstich
ting en daarvoor jaarlijks een
ningen onder leiding van de heer
Poot (later door cynische Leus-
denaren de despoot genoemd),
pakte de zaken grootscheeps
aan Het projekt Leusden werd
het paradepaardje van Eurowo
ningen èn van drs Poot Reclame
via de televisie bracht landelijke
bekendheid nadat minister
Schut van Volksvesting de ma
quette van het (grote) geheel had
onthuld en de eerste betonnen
segmenten in de weilanden wa
ren geplant. De wijk Rozendaal
meente Leusden is er van het
begin af van uitgegaan, dat de
New Town Leusden zodanig
moet worden opgezet, dat de
woningen, de groenvoorzienin
gen, de wegen en de waterpartij
en glansrijk de kritiek van de
„nieuwe" Nederlanders uit het
jaar 2000 moeten kunnen door
staan." Men moet bepaald een
dichterlijke geest in dienst heb
ben gehad bij de gemeente om
dergelijke bloemrijke taal neer te
kunnen pennen. En bovendien
De wijk Rozendaal: veel speelgelegenheden
(door Bert Vos)
LEUSDEN In het boekje
„Rozendaal tien jaar", samenge
steld door Rozendaler/journalist
Max van Gijn is een uitgebreid
hoofdstuk opgenomen met de
uitslag van de onlangs gehouden
enquête onder de bewoners van
de wijk Rozendaal, door hard-
nekkigen nog steeds „Eurowo
ningen" genoemd als gevolg van
de geslaagde commerciële In
doctrinatie van drs Poots en zijn
public relationbureau in het be
gin van de jaren zeventig. De
uitslag van de enquête is in zo
verre interessant, dat een aar
dige indruk kan worden verkre
gen ten aanzien van het woonge
not. Is de wijk Rozendaal in alle
opzichten het woonparadijs ge
worden, zoals werd voorzien, of
zitten er toch negratleve kanten
aan de opzet èn de uiteindelijke
uitvoering.
PARKEREN
Laten we eens met een nega
tieve kant beginnen. Het parke
ren. Wat dachten de gemeente
bestuurders, daartoe geïnspi
reerd door de New Town Ge
dachte, over het toekomstige
parkeren van auto's in de wijk
We citeren „Alle woningen be-
vatien, op de begane grond, een
garage, waarin één, desgewenst
twee auto's onderdak kunnen
vinden. Bovendien bevat elke
woning nog parkeerruimte bui
ten voor nog eens twee auto's.
Indien in het jaar 2000 iedere
ring van plein-indeling ten be
hoeve van meer parkeerruimte,
enkele parkeer-concentraties in
het grote groen.
Misschien dat we de heer Poot
nog eens om advies kunnen vra
gen
Overigens behoren de andere
genoemde nadelen niet tot de
opvallende zaken van Rozendaal
alléén Het zijn zaken, die ook in
andere Leusdense wijken wor
den aangetroffen, zoals misbruik
van voetpaden, verlichting die
vaak stuk is, vervuiling van de
vijvers en overlast van honden en
katten.
Het ontbreken van een echte
voortuin is echter wél typisch des
Rozendaals. Hoewel het me ver
baast, dat zo weinig wordt ge
klaagd over de afschuwelijke
betonnen bloembakken aan de
pleinkant
VERBOUWINGEN
Er zijn weinig mogelijkheden
voor echte verbouwingen in Ro
zendaal. De meeste ondervraag
den zouden graag een extra ver
dieping op hun huis willen heb
ben, maar het bestemmingsplan
Rozendaal (en de daarbij beho
rende voorschriften) voorziet
daar echter niet in. Andere soor
ten verbouwing die men graag
zou willen zien: balkon over de
volle breedte, de benedenpui aan
de achterkant drie meter de tuin
in, een kelder onder het huis,
uitbreiden naast het huis (hoek-
Nederlander boven de 18 jaar
zijn eigen auto mocht bezitten,
dan nog kennen de bewoners
van deze drive-in-Eurowoningen
geen parkeerproblemen."
Een simpele tocht door de wijk
leert ons, dat dit een toch wel erg
naïeve illusie is geweest En toch
is het nog geen 2000. Slechts 3%
van de bewoners heeft geen
auto, 60% heeft één auto en 37%
van de bewoners bezit méér dan
één auto. „Wij zijn dus een auto-
rijke wijk", lezen we in het boekje
en zo is het Sterker nog. In
Rozendaal is er bijna geen plaats
meer voor zonder overlast voor
anderen. De meerderheid van de
auto-bezitters parkeert de auto
op het pleintje Dus niet in de
gigantische garage, waar wel
twee auto's in konden, ook niet
voor hun deur. Dat er wat aan het
moeizaam geworden parkeren
gedaan moet worden, is voor de
meerderheid wel zeker. Veel ad
viezen gaan in de richting van
dwang Andere oplossingen
parkeergelegenheid bij de in
gang van de pleinen, extra par
keerplaatsen naast de kopgevels
van de hoekwoningen, verande-
Parkeren in de wijk Rozendaal is na tien jaar een ware kunst geworden. De plannenmakers
dachten voldoende ruimte te hebben tot het jaar 2000. Een ernstige misrekening.
De wijk Rozendaal veel fiets- en voetpaden
woningen), balkons verbouwen
tot serre en de garage verande
ren in woonruimte Verder is er
behoefte aan een fietsschuur,
een carport vóór en meer tuin
grond ten koste van het
fiets/voetpad. Veel van die wen
sen kunnen echter niet gereali
seerd worden omdat het bestem
mingsplan daarin niet voorziet
De vraag van verschillende be
woners: maak van de Groen
stichting een echte vereniging
van huiseigenaren, is wellicht zo
gek nog niet. Het blijkt tenminste
dat er op dat gebied nog veel
werk aan de winkel is. Al was het
alleen maar om te bekijken in
hoeverre uitbreidingsmogelijk
heden gerealiseerd kunnen wor
den en om dèt te coördineren uit
oogpunt van kostenbeheersing.
PRIVACY
In het algemeen is men tevre
den over de privacy. 81 procent
van de geënquêteerden vonden,
dat er méér privacy was dan in
wijken met normale bouw. 23
procent vindt, dat er méér ge
luidshinder binnen te konstate
ren is dan in andere woningen
elders De geluidshinder buiten
wordt door maar liefst 44 procent
als minder dan elders be
schouwd.
VOORZIENINGEN
De voorzieningen in de wijk,
zwembad, tennisbaan, speel
plaatsen en het vele groen, wor
den door de meerderheid als het
meest positieve van de wijk erva
ren. Wat overigens niet betekent,
dat er niets meer op het verlang
lijstje staat: allerlei ontspan-
ningsvormen dienen ruimte te
krijgen, zoals crossen, rolschaat
sen, sleeën, skateboard, vissen.
Teveel om op te noemen, rij
we nemen aan, dat de bewoiw
van Rozendaal niet zoveel a'ei
len wijken van hun mede-Uli
denaren elders. II
Tenslotte nog een cijferii
procent van de Rozendalers)!
In geval van brand I
woning weer op dezelfde pli
willen bouwen en tien pro<
elders in de wijk. De meerdert
is dus tevreden met Rozend
de eerste echte nieuwbouw
van Leusden na de introdu
van de New Town. En dal li
ondanks alle fouten die in
verleden zijn gemaakt g
gek resultaat. Over tien jaar
len we alles opnieuw op eenr
zetten, mits de Groensticft
dan nog bestaat en bereid Is
zo'n interessant boekwerkje'*
realiseren als nu, in 1982,'F
jaar nadat op de weilanden jc
het oude Hamersveld de drc*-
van Poot werd gerealiseerd.
