achterveld ging drieweekse cursus van start
heb besloten niet te roken"
gebeurt me vrijwel nooit dat
een boemerang niet goed gooit"
(c~Mm enmfwbby
Gemout de Graaf maakt boemerangs
1
Om Uwentwil, Tabak,
zou ik alles doen, behalve sterven.
Charles Lamb
„Roken is niet
meer een
vanzelfsprekendheid'
I
DAG 2 FEBRUARI 1982
reportage
HTERVELD Roken heeft mijn hart gestolen. Dóód-zon
rat is een leus op een van de affiches in het Achterveldse
■jebouw, waarin zich circa dertig enigszins gespannen
ten en vrouwen hebben verzameld. Ook bij hen heeft
bun hart gestolen, maar dit dertigtal wil ermee stoppen,
;.at het dóód-zonde is. Omdat ze de sigaret, de sigaar of de
iiiet meer willen, volgen deze mensen een cursus, die
izen geeft bij het besluit niet meer te roken. Deze cursus
K gegeven door de plaatselijke kruisvereniging in samen-
ng met de stichting Leven en Gezondheid.
onfleveer dertig mannen en vrouwen zitten een beetje onwennig
istlc stoelen ot houten banken. Ze kunnen niét naar een rokertje
m. Voor hen staat een groot projectiescherm. Achter In het
;t een tllmprojector. Voor de rest Is de ruimte sobert|es. Mede-
ors van de kruisvereniging en de stichting lopen wat heen en weer
«gen de aanwezigen het cursusgeld (zes tientjes) te betalen,
t ml) probeert Iemand gevat te zl|n en zegt: „Ik zal even m'n sjek
en. Uhh, m'n andere sjek natuurlijk".
nu wel zo, dat de mannen die
roken in totaliteit meer zijn gaan
paffen. Bij de vrouwen is een
stijging te zien van het aantal
rokers: van 28 naar 36 procent
tussen 1978 en 1981. Het NIPO
ploos ook uit hoe het rookgedrag
is van de jeugd in de leeftijd van
tien tot en met 14 jaar. Vorig jaar
bleek 19 procent sigaretten op te
steken; drie procent minder dan
in 1980. Stuk voor stuk hoopge
vende cijfers, die naar verwacht
dit jaar wéér wat lager zullen
liggen.
Cursist de heer Pol uit Amers
foort rookt tl vijftien jaar. „Vier
pakjes shag per week", zegt Ie.
Vlug omgerekend zijn dat 23
door
Caspar van Loo
•1 van de cursisten is de heer
Groot uit Achterveld. Een
oker, die drie dagen met een
•i tabak doet. Hij is er van
Üigd. dat roken ongezond
Vaarom deze cursus? De
it::,,lk heb al eens eerder met
1 geprobeerd te stoppen,
'zonder echt resultaat. Ik wil
Mer opnieuw een poging
jn; Deze cursus is voor mij
goede stok achter de deur",
zegt hij iets waar ik nooit zo
jst bi| stilgestaan heb: ,,Ro-
s niet meer een vanzelfspre-
Iheid Veel mensen, niet-ro-
hebben daar hinder van.
in al uit sociaal oogpunt zou
Bstopt moeten worden met
n."
ns gegevens van een Nl-
uête, gehouden in op
en de stichting Volksge
lid en Roken in het voor-
ij, rookt 41 procent van de
nders vanaf 15 jaar en
Dat is twee procent min-
1 in 1980 en vier procent
1er dan in 1979 De daling is
gevolg van een „veranderd
igedrag" bij de mannen. In
itak 52 procent van de man-
regelmatig een sigaret, si-
of pijp op. Drie jaar later is
nog maar 47 procent. Het is
«haggles per dag. „Ik heb het
nooit eerder geprobeerd om te
stoppen. Maar nu deze cursus er
Is, vind Ik het een mooie gelegen
heid 't wel te doen. Het Is ook
beter voor m'n gezondheid en Ik
merk dat mensen het soms niet
leuk vinden als Ik een sigaret
opsteek".
Het negatieve sociale aspect
van het roken zal, denk Ik, In de
toekomst steeds meer de door
slag geven bij het stoppen met
roken. Wellicht dat aan dit punt
nog meer aandacht gegeven
moet worden.
„Goedenavond dames en
heren. Welkom bij deze cursus
Stoppen met Roken". Voorzitter
D. Versteegh van de stichting
Leven en Gezondheid staat voor
de groep, waaruit zo nu en dan
een benauwd kuchje is te horen.
De prikkelende stoffen in een
sigaret hebben blijkbaar hun
Voorzitter D. Versteegh van de stichting Leven en Gezondheid spreekt de cursisten in Achterveld toe
werk goed gedaan in het slijm
vlies van de strottepijp. Voorzit
ter Versteegh zegt dan, dat er
tegenwoordig steeds meer aan
dacht komt voor rokers die ervan
af willen. „De methode van mijn
stichting kan daarbij succesvol
zijn. U moet niet denken dat deze
cursus u zonder meer van het
roken afhelpt. Het stoppen moet
u namelijk zelf doen Deze cur
sus geeft u daarbij adviezen. Ik
kan wel zeggen dat de methode
van mijn stichting 70 tot 80 pro
cent resultaat geeft. Dit percen
tage is aan de voorzichtige, lage
kant". Dan zegt de heer Ver
steegh iets waar ik nu duidelijk
mijn twijfels over heb: „Als u
stopt met roken en verder niets
aan uw gezondheid doet, hoeft u
niet te stoppen". Het sociale
aspect maakt blijkbaar geen deel
uit van de cursus.
HAAT-LIEFDE
De voorzitter gaat verder. Hij
heeft een makkelijke en geoefen
de babbel. „Radikaal stoppen
met roken is de beste methode.
Zowel lichamelijk als psychisch
Een sigaret is evenveel een
vriend als een vijand voor de
mens Er bestaat in feite een
haat-liefde verhouding Maar
omdat de sigaret ook je vijand is.
moet je er radikaal mee breken."
Volgens voorzitter Versteegh
moet men niet trachten om te
turnen in een „gezelligheidsro-
ker" Want hij zegt. dat die niet
bestaat. „Niet-rokers kunnen
ook gelukkig zijn", klinkt het uit
zijn mond.
De stichting Leven en Gezond
heid, waarvan Versteegh dus
voorzitter Is, houdt zich al een
jaar of tien bezig met „praktische
hulpverlening aan verstokte ro
kers". Het 5-dagenplan van de
stichting schijnt over de gehele
wereld al meer dan 13.000.000
mensen van het roken afgehol
pen te hebben. De wereldwijde
aanpak ligt 'm in het feit, dat de
stichting een initiatief is van de
Zevendedags Adventisten, een
kerkgenootschap dat over de ge
hele wereld te vinden is en een
gezonde leefwijze voorstaat. De
cursus Stoppen met Roken is
afkomstig uit Canada, waar be
hoorlijke successen zijn ge
boekt. In Nederland is de cursus
al eens via de telvisie uitgezon
den. De heer Versteegh zegt:
„We zijn destijds met de cursus
begonnen omdat er zogezegd
een gat in de markt was. Dat
klinkt onbedoeld commercieel.
Je stapt gewoon daarin waarin
behoefte bestaat". De cursus in
Achterveld kost zestig gulden
per deelnemer. Wie denkt dat de
begeleiding niet geholpen heeft,
kan een gedeelte van het in
schrijfgeld terugkrijgen. „Daar
doen we niet moeilijk over", al
dus Versteegh.
SPEK EN BONEN
„Ik heb besloten niet te ro
ken" De circa dertig mensen in
het zaaltje zeggen deze regel een
paar keer hardop. De eerste psy
chologische stap naar het stop
pen met paffen Ik houd mijn
mond dicht. Zat mijn shag nog in
de jaszak? Als ik de mensen aar
zelend hoor zeggen ..Ik heb be
sloten met roken", krijg ik het
gevoel alsof ik in de tweede klas
lagere school zit en niet heb
opgelet. Maar ja, we krijgen nu
film. Bewegende tekenbeelden
met ondertitels. Op speelse en
ironische wijze wordt niet-roken
propaganda gemaakt. Geen gru-
welfilm gelukkig over verwoeste
longen en aan kanker lijdende
mensen De lichten floepen weer
aan. Voordat er even gepauzeerd
kan worden, collectert voorzitter
Versteegh de nog aanwezige
pakjes sigaretten. Vrijblijvend.
Mijn pakje Samson krijgt hij niet
Ik doe voor spek en bonen aan de
eerste cursusavond mee.
In de pauze krijgen de cursis
ten naar keuze een glaasje si
naasappelsap of appelsap aan
geboden Naar ik later hoor zijn
dat goede drankjes om de nicoti
ne uit het bloed te zuiveren.
Na een klein kwartiertje gaat
iedereen weer op ziin plaats zit-
'ten en verschijnt dr L. Boerse-
ma, huisarts in Achterveld, voor
de groep. Hij zal de „medische
aspecten" behandelen in de cur
sus. Boersema, die vroeger een
pakje per dag rookte en nu dus
niet meer paft, heeft een aantal
boekjes meegenomen Hij laat
blijken zijn huiswerk niet goed
gedaan te hebben, want regel
matig moet hij informatie in de
boekjes opsnorren om zijn be
toog voort te kunnen zetten Het
ziet er wat stuntelig uit en som
mige cursisten, merk ik, raken
een beetje geïrriteerd.
FRISSE LUCHT
Wat de dokter zegt is voor mij
niet nieuw, zoals de verschijnse
len bij de eerste trek van een
sigaret en de „bestanddelen" van
een peuk (kankerverwekkende
stoffen, koolmonoxyde, prikke
lende stoffen en nicotine). Hij
zegt uitdrukkelijk, dat er geen
voedingsstoffen in een sigaret
zitten. Uiteindelijk vertelt de
Achterveldse huisarts hoe de
klap van het stoppen met roken
in de eerste vierentwintig uur
moet worden opgevangen.
„Drink in totaal zes acht glazen
water of vruchtensap om de ni
cotine uit het bloed te krijgen en
daarmee de prikkel, behoefte om
een sigaret op te steken. Nicotine
lost namelijk goed op in deze
vloeistoffen. Drink geen koffie,
thee of alcohol want zij wekken
namelijk de prikkel op om te
roken Eet verder hoofdzakelijk
vruchten: ananas, perziken, abri
kozen, appels enzovoorts En
probeer verder driemaal daags
drie keer diep adem te halen door
de neus en vervolgens via de
mond weer uitademen. Wel frisse
lucht. Sterkte, dat was het voor
vanavond".
Maandagavond 18 januari, bij
na tien uur 's avonds. De eerste
cursusavond heeft twee uur ge
duurd. De mensen verlaten drup-
pelgewijs het Achterveldse
krulsgebouw. De een kijkt opge
lucht, de ander wat somber.
Denkt misschien aan de verloren
„vriend", of aan een rendez
vous. Plotseling denk Ik er ook
hard aan om m'n gedraaide saf
fies vaarwel te zeggen. Ik besluit
nog niks, maar neem me voor de
eerste tijd geen shaggies meer te
draaien en veel water te gaan
drinken. Ik voel het pakje Sam
son in mijn jaszak.
„Gewoon stoppen", staat op
het foldertje dat ik mee naar huis
krijg-
Gewoon sociaal stoppen.
LEUSDEN/ZUID De be
ers van Hobbleskoop
hobbytentoonstelling die
zeven november jongstle-
in de openbare basis-
iooI 't Palet was georgani-
d hebben hem vast
zien zitten: Aernout de
iaf. Samen met zijn buur-
jen liet hij daar aan ge-
resseerden de boeme-
angs zien die zij zelf ge
naakt hebben. Vooral de
isten onder de bezoekers
n zich verleiden tot de
ikoop van een klein model
merang.
FORT
ernout een zestienjari-
mavo-scholier uit Leus-
-Zuid laat me een in-
kwekkende verzameling
merangs zien Daarbij
itaat die verzameling uit
schillende modellen en
it de wetenschap dat hij ze
ïmaal zelf gemaakt heeft
ijg ik de indruk dat hij al
paar jaar met deze hobby
:ig is. Niets is minder
.Afgelopen zomer las
een artikel over boeme-
igs in ,,Kijk" Daarbij stond
een bouwbeschrijving
een boemerang. Zo is het
jonnen. Kort daarna las ik
„De Jonge Onderzoeker"
zelfde artikel. In een van
artikelen werd verwezen
Boemerangs" een
kje geschreven door G.
urink. Dat boekje had
n in de leeszaal nog niet
lar dat hebben ze inmid-
tls besteld. Toen ik het wil
lenen bleken er nog tien
r me te zijn. Er is dus best
langstelling voor. De
rijver, G. Schurink, is ook
jrzitter van de Algemene
Boemerang Organisatie
.Holland" die in Amstelveen
jevestigd is. Daar ben ik lid
/an geworden en ik ontvang
het „Boemerang Bulletin"
Het clubblad Ik schrijf
heer Schurink wel eens
om iets te vragen over boe
merangs en ik krijg altijd heel
vriendelijk antwoord".
Kun je vertellen waar een
boemerang voor gebruikt
wordt? Is het louter een
sportvoorwerp of Is het ook
wel een jachtwapen?
„Nee er is een verschil tus
sen de boemerang, die alleen
als sportvoorwerp gebruikt
wordt, en het werphout dat
het echte jachtwapen vormt
Het werphout heeft een an
der profiel dan de boeme
rang. Dit werktuig heeft een
grotere open hoek dan de
boemerang. Het komt na het
gooien niet terug. Het is dui
delijk alleen bedoeld om er
buit mee te halen De boeme
rang is waarschijnlijk bij toe
val uit dit werphout ontstaan.
Het is waarschijnlijk een
„mislukking" geweest. Door
het afwijkende profiel kwam
het met een grote boog weer
terug bij de werper. Daar
door is het als sportmateriaal
gebruikt gaan worden. De
Engelsen gaven tenslotte de
naam. Zij zagen in Australië
de inboorlingen er voor de
sport mee omgaan. Zij vin
gen steeds de klanken
„boom-a-rang" op en zij die
gaan verbinden aan alle
werphouten. De naam van
één soort is dus gaan gelden
voor twee soorten van ver
schillende aard. Er bestaan
echter ook weer verschillen
de soorten boemerangs. „Dit
voorbeeld'-Aernout pakt een
boemerang die een hoek van
ongeveer negentig graden
tussen de poten vertoont -„Is
een Ooldea."
RUIMTE
Je hebt veel verschillende
modellen. Is het zo datje met
een simpel model begonnen
bent en daarna een steeds
ingewikkelder model bent
gaan maken?
„Nee. dat is niet zo. Ik ben
begonnen met het model uit
„Kijk". Iedere keer als ik een
nieuw model zag ging ik het
maken. Dus ik maak eigenlijk
alles door elkaar heen Het
model zegt ook niets over het
gooien met de boemerang.
Sommigen modellen gooien
moeilijker dan andere.
Bij het gooien met boeme
rangs ben je wel afhankelijk
van het weer. Vooral de fak-
tor wind is erg belangrijk.
Maar het maken van boeme
rangs bewaart Aernout dan
ook voor die dagen dat het
weer niet al te best is. Staat er
dus niet al te veel wind en is
de aanwezige bries regelma
tig dan is Aernout met zijn
boemerangs langs de Ta-
bakssteeg te vinden „De
wind moet vooral regelmatig
zijn, anders kun je niet goed
bepalen hoe je moet gooien
Als de wind ook maar iets te
hard is. houdt het al op. om
dat de boemerang daardoor
uit zijn baan wordt gebracht
Ik heb laatst in de sneeuw
gegooid. Daarvoor had ik al
een rode boemerang geno
men. Hij viel echter op de
grond en ik kon hem haast
niet meer vinden, doordat hij
onder de sneeuw was gezakt.
Een boemerang gooi je
vanuit verticale stand Als je
de boemerang horizontaal
gooit, vangt hij wind en valt
hij op de grond. Je hebt vrij
veel ruimte nodig: een flink
veld, een weiland of zoiets.
Hoe hoog en hoe ver boeme
rangs komen is niet precies
te zeggen. Ik denk dat ze wel
zo'n vijftig meter ver kunnen
komen. Hoe hoog, dat kan
verschillen. Gemiddeld ha
len boemerangs daarbij een
snelheid van negentig kilo
meter per uur. Het verhaal
dat ze op hun baan een appel
doormiddel kunnen snijden
is niet waar. Als dat zo was
zouden ze vallen. Het zou
dan ook riskant zijn om ze op
je vingers op te vangen, zoals
ik bij deze vijfpotige boeme
rang doe
TRAINING
In het midden van die boe
merang zit een rond gat Het
schijnt tamelijk eenvoudig te
zijn om boemerangs op die
manier op te vangen, zeker
als je enige oefening hebt
„Training is wel belangrijk. Ik
had laatst al een tijdje niet
meer gegooid Dat kon ik
goed merken.
Ik ben laatst ook met een
paar jongens gaan gooien
Zij deden het voor het eerst.
Op een kleine jongen na
kreeg niemand het voor el
kaar Door vaak te gooien
krijg je de slag te pakken"
Boemerangs worden van
licht materiaal gemaakt. Van
daar dat de wind al zo snel vat
op het voorwerp hebben.
Welk materiaal gebruikt Aer
nout voor zijn boemerangs?
„Boemerangs kunnen van
diverse materialen worden
gemaakt, als ze maar licht
zijn Men gebruikt wel alumi
nium, karton en plastic. Poly
ester is wat zwaarder, maar
wordt ook wel gebruikt Het
voordeel van dit materiaal is
dat beschadigingen makke
lijk te verhelpen zijn, maar
dat het in de eerste plaats
nog wel een tik kan hebben.
Als een polyester boemerang
is verbogen dan kun je zelfs
een bankschroef gebruiken
om het weer goea proberen
te krijgen. Ikzelf gebruik
meestal vuren *bt berken-
multiplex. Om kromtrekken
te voorkomen bewaar ik ze
vaak tussen spanners van
tennisrackets. Als ze krom
trekken heb je kans dat ze
tijdens hun baan zakken en
niet meer terugkomen
Vooral berkenmultiplex is
wel goed materiaal voor het
maken van boemerangs. Het
nadeel van houten boeme
rangs is dat ze na beschadi-
ding niet meer zo goed te
repareren zijn."
DOOLHOF
Aernout laat een boeme
rang zien die langs het prik
keldraad is gegaan Daar zijn
duidelijke sporen van achter
gebleven Het is altijd af
wachten of na reparatie de
boemerang nog te gebruiken
is Soms luistert het minder
nauw, maar vaak blijken er
toch verhoudingen te zijn
waar rekening mee gehou
den moet worden: „Van één
van de boemerangs was een
poot voor de helft afgebro
ken. Vreemd genoeg deed hij
het nog goed. Toen ik er een
heel klein stukje afhaalde en
hem repareerde, bleek dat ik
er niet meer mee kon gooi
en".
Aernout zaagt de boeme
rangs uit plankjes hout Eerst
heeft hij de bouwtekening
vanaf papier op het nout
overgebracht. Daarna lakten
schuurt hij ze twee maal. Met
plakkaatverf worden de ver
sieringen aangebracht „We
hebben stickertjes die ik in
de vorm van de afbeelding
knip en op de boemerang
plak. Daarna schilder ik de
hele boemerang, over de
stickers heen. De stickers
haal ik er vervolgens af en ik
schilder de afbeelding in."
Op een van de boemerangs
prijken Kwik, Kwek en Kwak,
op een andere vierpotige
boemerang is een verkeers-
circuit afgebeeld, kompleet
met auto's, weer een andere
is op een wat klassiek aan
doende manier versierd in
zwart en geel. Binnen het
gezin De Graaf bestaat toch
wel een heel grote waarde
ring voor een boemerang
waarop een ingewikkeld
doolhof is afgebeeld.
KOSTEN
Met het maken van een
boemerang is Aernout twee
drie uur bezig. Het meeste
gebeurt met de hand ge
woon omdat hij niet over een
uitgebreide „gereedschap
penkist" beschikt maar hij
wil wel eens naar een schuur-
machine grijpen. Is dat niet
een beetje rigoreuze aanpak
bij het gebruik van dit lichte
materiaal Vooral omdat het
gewicht en profiel toch wel
belangrijk zijn?
„Nee hoor. het gaat goed
Het gebeurt me vrijwel nooit
dat een boemerang niet goed
gooid. Het gewicht kun je
ook in grote mate bepalen
door het aantal keren lakken
Verder kunnen boemerangs
verzwaard worden door het
gebruik van lood Het ge
wicht kun je dus zelf rege
len."
Aernout maakt de boeme
rangs in de eerste plaats voor
eigen gebruik. Ook gaan er af
en toe boomerangs weg als
kado. Het is geen dure hob
by: de materiaalkosten per
boemerang bedragen onge
veer vier gulden. Het was een
uitzondering dat men bij
Hobbieskoop de boeme
rangs kon kopen. De kleinste
en meest verkochte—boe
merangs kostten een rijks
daalder. De middelgrote en
grootste respektievelijk tien
en twaalf gulden Bij een
speelgoedwinkel was men al
meer kwijt geweest Aernout
vertelt: Ik zag laatst een boe
merang van middelgrootte
voor vijfentwintig gulden.
Die was niet eens van berken
gemaakt en een beetje met
indianenmotieven beschil
derd
Ik verkocht de boemerangs
om enigszins de kosten er uit
te krijgen Vooral kleine jon
gens vonden het erg leuk. Ze
kregen er ook een gebruiks
aanwijzing bij. Op wedstrij
den gebeurt dat ook. Men
verkoopt boemerangs om de
reiskosten er uit te krijgen"
TOEKOMST
Doe je zelf mee aan wed
strijden?
„Nee, dan moet ik nog een
tijdje oefenen" Waarop zijn
moeder, die het gesprek
volgt, opmerkt dat het wel
een manier is om te oefenen.
Ja dat is zo. Ik mag wel mee
doen aan wedstrijden, door
mijn lidmaatschap De af
standen vormen ook wel een
probleem. Dat brengt de no
dige kosten met zich mee De
wedstrijden worden in Ede
gehouden, maar ook op Ter
schelling en Amsterdam. Bo
vendien moet ik dit jaar exa
men doen daardoor heb ik
niet veel tijd, maar ik ben wel
van plan om een keer aan
wedstrijden mee te gaan
doen".
Zou je anderen willen leren
hoe ze boemerangs kunnen
maken en hoe ze ermee moe
ten omgaan?
Daar heeft Aernout duidelijk
nog niet aan gedacht. „Ik
mpet zelf nog zoveel leren'
Misschien in de toekomst
Jongens en meisjes die ge
ïnteresseerd zijn geraakt in
de hobby van Aernout mo
gen best kontakt met hem
opnemen Zijn telefoonnum
mer is 940496.
„Maar misschien kunt u hen
beter wijzen op de artikelen
en het boekje over boeme
rangs?"
Natuurlijk, dat ook Voor de
geïnteresseerden De artike
len over boemerangs en boe
merangs maken stonden in
„Kijk" het julinummer in
1981 „De Jonge Onder
zoeker" nummer 9,1981Bei
de maandbladen zijn vast wel
te vinden in de bibliotheek
En misschien vind je daar
ook het volgende boekje:
G Schurink, Boemerangs.
(Verschenen in Thieme's
Vrije Tijd Serie).
Leonie Merts
