Van toekomst-horror en fantasy
tot ruimtevaart en vrouwen-SF
F
F
i J
J. W. KNIEP
HERBEX
De
rijd om het
\km
HOMMEN
01» M'MYOltli
Samenstelling: Bert Vos
rthur C- Clarke
E FONTEINEN
VAN
HET PARADIJS
boek
DONDERDAG 25 MAART 1982
|Het Is alweer geruime tijd geleden,
jlwij in deze rubriek aandacht heb-
i besteed aan science fiction, toe-
st-romans en fantasy-verhalen.
(betekent echter niet, dat de Ne-
andse uitgeverijen stil hebben
an. Integendeel zou je wel kun-
i zeggen. Tientallen titels zijn er
sen bijgekomen, ook al willen
alge uitgevers het etiket „SF"
i wel eens vervangen door „toe-
nst-romans" of futuristische ro-
Want het is wel duidelijk, dat
mmige uitgevers nog steeds hul-
zljn voor science fiction als
SF heeft toch nog steeds
er een betekenis van „pulp", snel
naakte, goedkope uitgaafjes, die
ets met literatuur te maken heb-
Dat dit natuurlijk klinkklare on-
zal de gemiddelde lezer intus-
i wei duidelijk zijn geworden. SF
[de ruimste betekenis van het
xd heeft aan betekenis gewon-
Lhet niveau is In de loop der jaren
elljk gestegen. Of je het nu lek-
r blijft noemen of aarzelend llte-
ire kwaliteiten toekent aan somml-
[romans, doet eigenlijk weinig ter
De toekomst-roman wint veld.
.fantasy, toekomst-horror, al die
es binnen een genre, veroveren
i steeds groeiend lezerspubliek,
^andaar, dat wij in deze aflevering
li,.Uitgelezen" weer eens ruime aan-
iit schenken aan dit fenomeen,
jrgewaaid uit de Verenigde Staten,
r nu volwassen geworden in eigen
Want - en dat is op zich verheu-
de uitgevers staan niet meer
al afwijzend tegen Nederlandse
nst-romans. Hoewel de Angel-
che produktie nog gretig in Ne-
dse vertalingen worden omgezet,
jierook in het eigen taalgebied schrij-
inaar voren gekomen, die hebben
etoond volwassen SF te kunnen
(rijven Een nieuwe stroming binnen
Ibekomst-roman is de vrouwen-SF
1 vrouwen waren tot voor kort in de
fiction magertjes vertegen-
de groep ratten groot en sterk genoeg
om eindelijk de vijand aan te vallen.
Ratten, groot als kleine honden, trekken
op in slagorde en richten het eerste
bloedbad aan. ,,Het rattenleger" is
een huiveringwekkend verhaal, goed
geschreven met een morbide gevoel
voor afschuwelijke details. Bijna on
overwinnelijke, resistente ratten tegen
een vertwijfelde groep mensen
Whitley Strieber wist enkele jaren ge
leden te verrassen met zijn toekomst
horror-roman ,,De weerwolven" (uitge
geven door Bruna) Van hem ver
scheen kortgeleden bij Elsevier Boeke
rij „The hunger" (De Honger). Strieber
weet in dit al even huiveringwekkende
boek het thema „vampier" op hoogst
originele wijze uit te werken tot een fas
cinerende mengeling van science fic
tion en horror „De honger" is het ver
haal van Miriam, een wonderlijke
schoonheid van onbestemde leeftijd.
Deze Miriam Blaylock - zo blijkt al spoe
dig - leeft van bloed Mensenbloed.
Maar dat niet alleen Ze is onsterfelijk
en weet die onsterfelijkheid grotendeels
over te dragen op anderen Psychiater
Sarah Roberts houdt zich in het labora
torium bezig met „onsterfelijkheid en
via proeven op resus-apen probeert ze
het onsterfehjkheidselixer samen te
stellen En ze is daar bijna in ge
slaagd.
Whitley Strieber's verhaal is aan de
ene kant gruwelijk, maar ademt tevens
een erotische sfeer uit, die het gruwelij
ke van het verhaal voldoende afzwakt.
Het vampier-thema wordt - zoals ge
zegd - origineel uitgewerkt, waarbij ook
de moderne onderzoekingen worden
betrokken ten aanzien van onsterfelijk
heid Wie „De weerwolven" heeft gele
zen, weet wat men kan verwachten en
men wordt daarin niet teleurgesteld
Tenslotte in dit genre „De vloek van
de Beer" (Crooked Tree"). Het is ge
schreven door Robert C Wilson en be
handelt het thema magie en het dier In
dit geval beren, die door één of andere
invloed levensgevaarlijk zijn geworden
en in de wouden van Canada het ene
menselijke slachtoffer na het andere
maken. Het is opmerkelijk hoe vaak de
laatste tijd dit soort boeken geschreven
worden romans, waarin het dier (het
doet er niet toe welk dier) van vredelie
vend ineens verscheurend wordt In dit
geval is een oude - reeds gestorven -
Indiaanse tovenaar (sjamaan) er de
oorzaak van en Axel Michelsen ontdekt
hoe hij een eind kan maken aan de
„vloek van de Beer" Wilson weet dit
gegeven origineel uit te werken en dat
doet me plezier, want we hebben al
eens eerder beren op ons lezerspad
ontmoet Ook dit verhaal is bestemd
voor lezers met tamelijk sterke zenu
wen. want de beren zijn bepaald met
zachtzinnig
nederlandse sf
Eén van de produktiefste schijvers
van Nederlandse SF is de Vlaming
Eddy C. Bertln. Van hem verscheen
bij Bruna onder meer „De Achtjaar-
lljkse God" en „Eenzame Bloedvo-
gel". Eveneens bij Bruna nu zijn
tigd, zowel in de romans zelf als
:ien van de auteurs. Daar is de
jaren snel verandering in geko-
De amazones van de SF rukken
Idelijk op! Schrijfsters als Ta-
lee. Sheila MacLeod. Gwyneth
Rachel Pollack en anderen
'gedrongen in Nederland en ne-
itet zwaard op tegen de mannelijke
ÊQas. En ze staan hun „man-
ekomst-horror
"ds enkele jaren tekent zich een
stroming af binnen het science
fi-genre Ik noem die categorie
rgemakshalve .toekomst-horror"
seen fascinerend mengsel van SF
KW. veelal in de nabije toekomst
tet heden gesitueerd. We hebben
to paar op ons bureau liggen. In de
le plaats „Het Rattenleger" van
B Herbert (géén familie van Frank
overigens). Het verhaal speelt
a' m de nabije toekomst rondom
■w. dat kortgeleden is geteisterd
enorme rattenplaag. Slechts
Pen op grote schaal heeft een
8®jke ramp voorkomen en het ziet
uit, dat de gevreesde zwarte -
kernstraling gemuteerde - rat is
*°eid Toch laat men niets aan het
al over en de controle blijft uiterst
jQ Een (commercieel, door de
teid gesteunde) organisatie van
iame deskundigen moet er zorg
•togen, dat er geen tweede keer
«'gelijke ramp kan plaats vinden.
Pender is zo'n deskundige in
0 van Ratkill. die stad en land af-
todra er ook maar enige tekenen
wijzen in de richting van een
'e 'at. Maar ratten zijn uitermate
*eker de gemuteerde soort, en zo
181 gebeuren, dat de overlevende
1 van de Londen-ramp langzaam
zeker het aantal nakomelingen
9'oeien in de veilige beschutting
"PP'ig Forest, onopgemerkt door
001 zo alerte mens Op een dag is
die in 1967 bij uitgeverij Veen ver
scheen Geschreven door Jacob Car-
rossa (pseudoniem van de journalist
Jaap Stigter). Het werd een succesvol
SF-debuut en dat is één van de rede
nen, dal de roman onder de titel „De
naakten en hun held" bij Gradivus in
herdruk verscheen. Carrossa's roman
heeft nog niets van zijn kracht verloren
en ook nu nog is het verhaal van Paik en
Ellis, twee paupers in het niemandsland
nabij de gigantische technologische
steden van Europa, verbannen door de
wetten van een keiharde politiestaat.
Het verhaal speelt zich af in 2089. Ja
cob Carrossa weet op uitstekende wijze
het grauwe uitzichtloze bestaan van de
paupers te schilderen tegen de achter
grond van ontluikend verzet. Verzet van
Paik tegen de commissaris van de pau-
perpolitie, die hem zijn geliefde Ellis af
wil nemen Nog niet eens zozeer verzet
tegen zijn bestaan in die grauwe wereld
aan de voet van de technologische aar
de „De naakten en hun Speyers" werd
in 1972 bekroond met de Europe
Award.
„De nieuwe morgen" is de titel van
een bundel fantastische vertellingen en
toekomstverhalen, samengesteld door
Manuel van Loggem Van Loggem
heeft bij het samenstellen van deze
nogal omvangrijke bundel vooral geke
ken naar bekende namen en dat levert
een nogal merkwaardige mengelmoes
op, waarbij je zo en dan best een vraag
teken kunt plaatsen en je af kunt vra
gen of een verhaal nu werkelijk in deze
bundel thuishoort. Van Loggem heeft
het genre nogal ruim opgevat, zodat
ook verhalen van Simon Carmiggelt,
Willem Frederik Hermans, Jan Wol
kers, Harry Mulisch, Hugo Claus, Rem-
co Campert, Piet Grijs en anderen in
deze verhalenbundel zijn terug te vin
den.
Wat niet betekent, dat deze verhalen
niet in de bundel zouden passen, maar
fiddt llertiri
SU nil lil MM STH\MU'.\
VAN IIK (iEKSI
vwtokn uii hot fyeralHraan-•urmrisnr.i
U.ivVÜlfH) -
nieuwe roman „DE SLUIMEREN
DE STRANDEN VAN DE GEEST",
waarin Bertin zijn Membraan-wereld
verder In afzonderlijke verhalen uit
werkt.
Eigenlijk kun je niet spreken van een
roman, omdat het een serie verhalen is,
die hooguit met elkaar gemeen hebben,
dat ze in dezelfde membraan-wereld af
spelen Eén en ander aan elkaar gekop
peld met flarden uit toekomstige ge
schiedkundige werken, ballades, tech
nische uieenzettingen e d Een sys
teem, dat de laatste jaren ook door John
Brunner (Zanzibar en Doem Wereld)
veelvuldig is toegepast Niet alle verha
len van Berlin zijn even sterk, maar in
totaliteit is „De sluimerende stranden
van de geest toch een boeiende SF-
gebeurtenis van eigen (Nederlandstali
ge) bodem
„De naakten en hun Speljers" was
de titel van de Nederlandse SF-roman.
als je de bundel de titel ,,ue nieuwe
morgen" geeft, dan denk je veel eerder
aan toekomstverhalen dan aan de fan
tastische vertellingen, die de hoofd
moot uitmaken Van de echte Neder
landse SF-schrijvers zijn opgenomen
Rein Blijstra. Carl Lans. Ef Leonard,
Wim Burkunk, Paul van Herck, Peter
Cuijpers, Eddy C. Bertin, Patrick Con
rad en Bob van Laerhoven Verhalen,
die eerder verschenen in Ganymedes 2
en verschillende nummers van het al
weer verdwenen tijdschrift van Manuel
van Loggem zélf „Morgen".
Een nogal beperkte, eenzijdige keus,
als je beseft, dat bijvoorbeeld van Ga
nymedes. het SF-jaarboek van Bruna
alweer de zesde bundel is verschenen.
Ik mis bijvoorbeeld, om maar eens een
naam te noemen, Tais Teng, die toch
werkelijk voldoende heeft gepubliceerd
om opgenomen te kunnen worden in
deze bundel. Ik mis nog meer SF-na-
men die al vele jaren Nederlandse
science fiction hebben geschreven en
gepubliceerd in verschillende tijdschrif
ten En dat is een gemiste kans Maar
goed, bekende namen betekenen altijd
nog betere verkopen en met dat gege
ven voor ogen, zal deze bundel z'n weg
wel vinden. En - ondanks de tekortko
mingen - „De nieuwe morgen" is niet
slecht te noemen Maar het had veel
beter gekund.
Tenslotte aandacht wat de Neder
landse SF betreft voor de zesde bundel
korte verhalen van Nederlandse bo
dem. het Bruna-SF-jaarboek „Gany
medes" „Ganymedes" is een uniek
verschijnsel in de Nederlandse SF-we-
reld en als zodanig zou het bijzonder
jammer zijn, indien het verdwijnen zou
door de moeilijkheden, waarin de uitge
ver op dit moment verkeert. Bruna-re-
dakteur Vincent van der Linden is de
samensteller van „Ganymedes" en ook
deze zesde bundel levert weer een be
hoorlijke hoeveelheid verhalen van
kwaliteit op Verhalen van 32 schnjvers
en schrijfsters die zich al dan niet regel
matig of beroepshalve bezig houden
met het schrijven van science fiction-
verhalen. Een fascinerende, u iteenlo-
pende mengeling van humoristische,
fantastische, technologische en horror
achtige toekomstverhalen, waaruit
blijkt, dat de goede ideeén en verras
sende plots niet alleen uit het buiten
land komen Voor hen, die kennis willen
maken met het Nederlandse toekomst
verhaal een uitgelezen gelegenheid
„Gnymedes" is op dit moment nog de
enige bundel, waarin Nederlandse SF-
auteurs zich kunnen presenteren en dat
initiatief alleen al is de moeite waard om
in stand te houden Het is te hopen, dat
1982 de zevende bundel op zal leveren.
„Ganumedes 6" warm aanbevolen.
technologische sf
Science fiction kan men onderver
delen in verschillende soorten. Eén
daarvan is de technologische SF,
waarin vaak op heel inventieve wijze
huidige technologieën in de toe
komst verder zijn uitgewerkt of nlet-
bestaande technieken worden „uit
gevonden". Arthur C. Clarke is één
van de grondleggers van dit genre
toekomstverhaal, maar ook Isaac
Aslmov heeft belangrijk
bijgedragen met zijn befaamde ro
bot-verhalen. Deze technologische
SF zou weer kunnen uitsplitsen In
verhalen, die sociaal-maatschappe
lijk zijn gericht (de techniek in dienst
van de mensheid of de maatschappij
ondergeschikt aan de techniek), en
verhalen die meer een avontuurlijk
karakter hebben, zich afspelend In
de oneindige kosmos.
Van Arthur C Clarke verscheen kort
geleden in Nederlandse vertaling „The
fountains of Paradise" (De Fonteinen
van het Paradijs), een mixing van bei
de richtingen Hoewel Clarke met name
de laatste jaren weinig nieuws meer pu
bliceerde en we het voornamelijk moes
ten doen met herdrukken, is zijn naam
nog steeds goed voor een goede ver
koop. „De fonteinen van het paradijs" is
wat mij betreft een aangename verras
sing. Clarke is er in geslaagd om niet
alleen de technologie de boventoon te
laten voeren op zijn zo fascinerende wij
ze. ook de samenleving met de eeuwen
oude cultuur is op uitstekende wijze
door het verhaal verweven. Clark, die al
jaren op Sri Lanka woont, heeft dat ei
land als voorbeeld genomen, haar rijke
verleden verbonden aan de ontzagwek
kende. technologische toekomst. Clar
ke bouwt, vanaf dit eiland, een brug naar
de sterren. Letterlijk. Het is de droom
van de briljante ingenieur Vannevar
Morgan die Clarke in een sublieme be
schrijving werkelijkheid laat worden,
een lift vanaf de aarde naar de maan
Het klinkt ongeloofwaardig, maar Clar
ke is een meesterverteller, die - met
veel meer diepte dan in het verleden het
geval was - het ongeloofwaardige van
toekomstige technologieën geloof
waardig weet te maken zónder het
menselijk aspekt uit het oog te verlie
zen. De schrijver van „2001heeft nog
niets van zijn kracht verloren. Integen
deel: hij heeft andere aspekten toege
voegd aan een verhaal over ontzag
wekkende technieken, waardoor „De
fonteinen van het Paradijs" aan rijkdom
heeft gewonnen. Aanbevolen
Iets heel anders, maar niettemin
even fascinerend en soms overrompe
lend, is de roman „De terugkeer van
de Ganymeden" van de jonge SF-au-
teur James Patrick Hogan. „De terug
keer van de Ganymeden" is het vervolg
op „Ruïnes op de maan", dat in 1979
door Meulenhoff in Nederlandse verta
ling werd uitgegeven. Hogan is er op
indrukwekkende wijze in geslaagd om
vrijwel alle raadsels van het menselijk
ontstaan langzaam maar zeker te ont
sluieren in zijn twee toekomstromans,
die weliswaar barstensvol zitten met
een ongelooflijke technologie, maar
aan de andere kant een bepaalde
schoonheid uitademen, met name ten
aanzien van de ontmoeting tussen de
mens en de Ganymeden De onbewe
zen hypothesen van Erich von Danikern
verbleken bij hetgeen Hogan via een
perfekt opgebouwd spanningspatroon
de lezer voorschotelt. Duizelingwek
kende technologische hoogstandjes
vermengd met een werveling van in
tientallen eeuwen opgebouwde veron
derstellingen over de mens als feno
meen zélf Een flitsend geschreven toe
komstroman in het voetspoor van Ar
thur Clarke, maar wel met een geheel
eigen, bepaald frisse aanpak en uitwer
king.
Datzelfde geldt eigenlijk ook voor
Larry Niven. die een vervolg schreef op
..Ringwereld" „De bouwers van
Ringwereld". Niven heeft iets van Jack
Vance als hij exotische werelden be
schrijft vol met wezens, die in niets op
de mens lijken, maar toch met de mens
samenwerken Hij combineert dat met
de technische wonderwerelden van Ar
thur Clarke en het resultaat is een bij
zonder mixing, waarbij de lezer van de
ene verrassing naar de andere wordt
gevoerd. De Ringwereld van Larry Ni
ven lijkt veel op de ruimtekolonies, die
bijvoorbeeld Gerard O'Neill in de toe
komst wil bouwen. Maar dan miljoenen
keer zo groot Dat hier onvoorstelbare
technologieën aan ten grondslag lig
gen, behoeft geen betoog Maar Niven
weet dat allemaal heel helder en geloof
waardig uit de doeken te doen. En zo
boeken,voor u besproken
hoort het ook in een goed SF-verhaal
De „Ringwereld" zoals Larry Niven die
in zijn romans beschrijft, is een kunst
wereld, geschapen door een onbekend
ras, bevolkt met mensen en dieren,
maar ook met vertegenwoordigers van
talrijke kosmische beschavingen. Je
zou het een staalkaart van het univer
sum kunnen noemen, keurig als een
soort Ark van Noach hangend in de
ruimte, gebouwd rond een eigen zon.
De hoofdpersonen uit „Ringwereld"
(Niven's eerste roman over deze bijzon
dere wereld) gaan terug, ieder vanuit
eigen motieven. Louis Wu is de verte
genwoordiger van de menselijke be
schaving en de ontdekker van Ringwe
reld Samen met „Spreker - tot - Dieren"
en „Hij die het verst in de achterhoede
is" gaat hij opnieuw naar Ringwereld
om te ontdekken, dat de zon op het punt
staat te pletter te vallen op de wereld,
die om de ster heen is gebouwd Miljar
den levende wezens zouden daardoor
sterven, een unieke beschaving zou
worden vernietigd. Stapje voor stapje
voert Niven ons opnieuw Ringwereld
binnen en maken we opnieuw kennis
met de bewoners. Fascinerend, bizar,
grotesk en ontroerend En bovenal
spannend van de eerste tot de laatste
bladzijde.
Er zijn eigenlijk onvoorstelbaar veel
mogelijkheden te bedenken ten aan
zien van het lot van de mensheid na een
derde wereldoorlog, waarna kernstra
ling de leefbaarheid van de aarde voor
duizenden jaren tot nul zal reduceren.
Charles Harness beschreef in „Afda
ling in Dis" één van die mogelijkheden.
Een roman, die zich afspeelt in een tijd,
drie duizend jaar na nu. Een deel van de
beschaving is verwoest door een ver
nietigende oorlog, een deel bleef leven,
begon opnieuw. Zij bouwt een bescha
ving op, voortkomend uit de resten van
een vrijwel verloren gegane technolo
gie.
Een vreedzaam leven, totdat zij wordt
gekonfronteerd met een mythe, die on
verwacht werkelijkheid wordt: de verte
genwoordigers uit de duister, onder
grondse stad Dis. Charles Harness is er
in geslaagd om een bijzonder span
nend verhaal te vertellen, waarbij hij
huidige ontwikkelingen logisch in de
toekomst heeft doorgetrokken Het is
nog met eens het idee als wel de uitwer
king ervan die „Afdaling in Dis" tot een
boeiende roman maakt
vrouwen-sf
In deze rubnek heb ik al eerder aan
dacht geschonken aan de reeks
„SFEM" van de Arbeiderspers. Intus
sen zijn er weer nieuwe delen versche
nen. Gwyneth Cravens schreef, geïn
spireerd door Carlos Castaneda en zijn
ontmoetingen met de Mexicaanse brujo
Don Juan de lichtvoetige, vlot geschre
ven roman „De strijd om het licht",
waarin de hoofdpersoon Ella dankzij
haar laarzen een nogal spannend avon
tuur tot een goed einde brengt. Ella Snel
bindt de strijd aan tegen een magisch-
godsdienstige sekte die op de wereld
macht uit is en dat brengt haar op de
meest onmogelijke plaatsen, van Mexi
co tot Tibeth. Een strijd tegen het
kwaad, tegen de duistere geesten die
op aarde proberen het licht te verdrij
ven Prima avonturenverhaal met ge
lukkig een vrouwelijke held.
Rachel Pollack, een Amerikaanse die
in Nederland werkt, maakte haar ro
man-debuut met Golden Vanity, een
vlot geschreven space-opera, waarin
Golden Vanity, dochter van de presi
dent van de Vennootschappen, op de
achterlijke aarde terecht komt om haar
vader en de anderen te ontvluchten. De
aarde wordt alleen maar beschouwd als
een achteraf-planeetje. dat door de
machtige kosmische Vennootschap
pen alleen maar nuttig is, zolang er geld
in zit. Er heeft zich daardoor een soort
lethargie van de mensheid meester ge
maakt, waaraan een eind komt als Gol
den Vanity arriveert. Maar dat is lang
niet alles. Rachel Pollack heeft een ro
man geschreven, waann in feite een
compleet kosmisch bestel wordt ge
schilderd, met echte mensen Avontu
ren in de ruimte èn op aarde vermengd
tot een boeiend geheel Een boek. dat
je in één adem uitleest.
Tenslotte aandacht voor „Margaret
en Ik" van Kate Wilhelm, van wie in
deze reeks ook reeds „De tijd van de
jeneverbes" is verschenen „Margaret
en ik" is een psychologische verken
ning, waarbij de „ik" het onderbewust
zijn van Margaret isMaar daarnaast is
„Margaret en ik" levens een goed ge
schreven avonturen-roman Margaret
is een vrouw, die problemen heeft in de
relatie tot haar man en rust probeert te
vinden in een strandhuisje Maar die
rust is haar niet beschoren Ze wordt
verwisseld met de vriendin van een
overleden wetenschapper, wordt be
laagd door twee wetenschappers die
aantekeningen van de overledene wil
len hebben, door haar echtgenoot èn
door haar eigen sexuele fantasieën.
Een uiterst boeiende roman. Maar SF
Het is op het randje.
fantasy
Een genre apart is de fantasy. Ver-
halen over geesten en demonen,
zwaarden en magie. Verhalen, zich j
afspelend in duistere werelden, vol I
geheimzinnigheid en sinistere de
cors. Het is opmerkelijk, dat met na
me de laatste jaren verschillende
vrouwelijke auteurs zich sterk heb
ben gemaakt in dit genre en dat bij
zonder Inventief en kleurrijk doen.
Tanith Lee, die lange tijd op betrek
kelijk eenzame hoogte stond, heeft
gezelschap gekregen van schrijf
sters als Phyllis Eisenstein, Joanna
Russ en anderen.
Wie zich in dit genre wil verdiepen
doet er goed aan de verhalenbundel
„Amazone" te lezen, waarin Jessica
Amanda Salmonson een aantal verha
len in de fantasy-sfeer selecteerde, ge
schreven door vrouwen en met vrou
wen in de hoofdrollen.
Phyllis Eisenstein schreef „Alaric",
verhalen over de zwervende jonge min
streel met zijn bovennatuurlijke gave
om van plaats te veranderen op het mo
ment, dat dit noodzakelijk wordt Ook de
wereld die Eisenstein schiep is er één
vol magie, met koningen, graven en to
venaars Een middeleeuws decor,
maar of de aarde het middelpunt is of
een andere planeet wordt in het midden
gelaten, zoals in de meeste van dit soort
fantasy-verhalen. Het gaat voorname
lijk om de sfeer, waann de fantasy kan
gedijen en daar passen geen technolo
gische hoogstandjes bij
Opvallend is de grote produktie van
Tanith Lee, die bovendien in zeer korte
tijd in Nederland is doorgedrongen en
van wiens werk inmiddels veel is ver
taald Naast uitgeverij Gradivus - die de
meeste romans van haar tot nu toe ver
taalde - heeft ook Meulenhoff beslag
weten te leggen op enxele van haar
werken (de cyclus „Heren der duister
nis", in 1980 bekroond met de British
Fantasy Award).
Kortgeleden verscheen, na „De Heer
van het zwaard het tweéde deel:
„Meester van de dood", dat gevolgd zal
worden door „Meester van de Waan"
Tanith Lee heeft een heel aparte,
vloeiende stijl Ze brengt haar hoofdper
sonen tot leven in magische werelden
met eigen wetten Schept die aparte
met zijn omvangrijke „Zanzibar" de le
zers ervan te overtuigen, dat het met
goed gaat met onze samenleving als
we niet proberen een andere weg in te
slaan.
sfeer, kenmerkend voor fantasy, waarin
de magie van goed en kwaad om voor
rang strijden temidden van gewone
mensen
„Meester van de dood" is opnieuw
een voortreffelijke roman, geschreven
in die onnavolgbare stijl, die haar be
faamd heeft gemaakt
Wat minder tevreden ben ik over de
boeken, die kortgeleden in vertaling van
haar verschenen bij Gradivus Dat is het
nadeel als van een schrijver alle ro
mans worden vertaald. Ook de minder-
goede komen dan zonder meer aan
bod. Voor verzamelaars en de trouwe
fans van Tanith Lee misschien op zich
niet zo erg, maar je wordt dan wel ge
konfronteerd met bijvoorbeeld „Ten
Oosten van Middernacht", die bedui
dend lager van kwaliteit is dan de na
dien geschreven romans.
De, één jaar later (1978), geschreven
roman „Het Kasteel der Duisternis"
laat duidelijk de groei zien van Tanith
Lees inventiviteit en stijlbeheersing,
gevolgd door „Laat de doden ster
ven" uit 1980
Ik ga niet in op de inhoud van deze
verhalen Fantasy-verhalen laten zich
eigenlijk niet goed in het kort navertel
len door de sfeer, die een zeer bepalen
de rol speelt, de landschappen en we
relden van de hoofdpersonen en de ma
gie van de vertelling zélf. Fantasy, al
thans dat is mijn mening, moet je onder
gaan. In de juiste sfeer, in een passen
de omgeving Dan pas zullen de ver
vreemdende, archaïsche aspekten van
de verhalen het best tot hun recht ko
men Overigens lijkt het me toe, dat uit
gevers er verstandig aan doen om het
Nederlandse fantasy-publiek - dat nog
steeds groeit - niet te overvoeren met
romans van één schrijfster Ook al is
zo'n auteur dan nog zo succesvol.
SF IN HET KORT
Doem wereld, door John Brunner
Brunner wist nog niet zo lanq geleden
Kale Wilhelm, schrijfster van
Margaret en ik" (Foto Dick Wilhelm).
De huidige ontwikkelingen van de
maatschappij doortrekkend naar een
toekomst, schiep Brunner een niet al te
rooskleurige wereld. Datzelfde doet hij
in het al even omvangrijke „Doemwe-
reld". Vervuiling-sociaal, moreel, poli
tiek. industrieel - is de kern van het
verhaal, waarin Brunner opnieuw op
sombere toon schetst waar we met z'n
allen naar toe gaan Geen erg opwek
kende literatuur, hoe indrukwekkend
geschreven ook. Voor de echte liefheb
bers onder ons, die er maar niet genoeg
van kunnen krijgen
Het gat in de tijd", door Alfred E. var.
Vogt Van Vogt was vroeger een uitste
kende auteur, die vriend en vijand re
gelmatig wist te verrassen met zijn on
navolgbare verhalen. De laatste jaren is
het stil geworden rond Van Vogt tot kort
geleden „Het gat In de tijd" ver
scheen. geschreven in 1980 En dan
blijkt weer eens. dat niet alles wat uit de
VS komt op het gebied van SF goed is
„Een gat in de tijd" is bepaald niet
boeiend, soms uiterst verwarrend en
kan het best zo snel mogelijk worden
vergeten
Perry Rhodan. De liefhebbers van
Perry Rhodan worden regelmatig be
diend met nieuwe uitgaven Gradivus
geeft tegenwoordig de zogenaamde
secundaire reeks uit en dat resulteert in
redelijk goed geschreven space ope
ra's, zich afspelend in het door Perry
Rhodan overeind gehouden univer
sum, al dan niet met de Aardse held in
een hoofdrol. Kortgeleden kwamen dne
nieuwe deeltjes uit „De sleutel tot een
andere wereld", geschreven door H.
G. Ewers (nr 10), „Tunnel naar het
oneindige", door William Voltz (11) en
„De spockagent uit het heelal" door
H. G Ewers (nr 12). Let er wél even op,
dat de uitgever de omslag van nummer
10 met die van nummer 11 verwissel
de
Dierbaar doolhof, door Robert
Sheckley Veel uitgevers zijn begonnen
aan het herdrukken van de best-ver
kochte delen uit hun SF-reeks. Naast
Meulenhoff is ook Bruna hienn aktief.
Kortgeleden verscheen de herdruk van
„Dierbaar Doolhof" uit 1968 Het ver
haal van de aardbewoner Carmody. die
een intergalactische prijs knjgt aange
boden en daardoor prompt verdwaalt in
de kosmos Of parallelle wereld. Dat
mag de lezer zelf invullen.
Tenslotte „Bommen op New York"
van Fred Allhoff De schnjver bracht dit
verhaal in 1940 als feuilleton-vorm (der
tien aflevenngen) in het New Yorkse
weekblad „Liberty" Hij gaat ervan uit,
dat Engeland door Hitier wordt bezet en
de Duitse oorlogsmachines dóór-razen
richting Verenigde Staten om onstuit
baar ook dit land aan te vallen De bom
men vallen op New York. Vanuit het
gezichtspunt van de lezers van 1940
een niet slecht doordachte ontwikke
ling, gebaseerd op wa! militaire deskun
digen voor mogelijk hielden. Maar toch
enigszins achterhaald Je merkt, dat het
verhaal in 1940 is geschreven. Als cu-
nositeit echter interessant.
„Bommen op New York, door Fred AJIhoff. 1940
Urtgave Bruna, Ulrechi. 1980 Paperback. pnjs
19.90.
„Dierbaar Doolhofdoor Robert Sheckley. 1968.
Urtgave Bruna. Utrecht, 1981 (herdruk) Paperback.
pn)S I 16,50.
Perry Rhodan-secundalre reeks. Urtgave Gradi
vus le Oen Haag. paperback prijs per deel 9,90.
„Hel gat In de tijd" door A E van Vogl. 1980
Urtgave Grad.vus le Den Haag. paperback, prijs
14.90.
„Doemwereld". door John Brunner 1972. Urtgave
Gradivus le Den Haag, paperback. I 2,50 (459 blz)
Tanith Lee Meester van de dood urtgave Meulen
hoff Nederland te Amsterdam, paperback, pnjs
16 50
Laat de doden niet 9terven (14,90). Het kasteel
der duisternis 14.90) Ten oosten van Midder
nacht (14.90) alle dne uitgegeven door Gradivus te
Den Haag Paperback.
Alaric. door Phyllis Eisenstein. 1978 Urtgave Meu
lenhoff Nederland te Amsterdam 1981 Geïllu
streerd door Stephen Fabian Paperback, pnjs
13.50
Amazone, verhalenbundel samengesteld door Jes-
s>ca Amanda Salmonson, 1979, uitgegeven door
Gradivus te Den Haag, paperback, 18.90
Margaret on Ik. door Kate Wilhelm, 1971 Urtgege-
vendoor de Arbeiderspers te Amsterdam gebonden
I 24.50
Oe strijd om het licht, door Gwyneth Cravens,
1979, uitgegeven door de Arbeiderspers le Amsler-
dam. pn|S 1 29,50
Golden Vanity door Rachel Pollack 1980. urtgege-
ven door de Arbeiderspers te Amsterdam, gebon
den. pn|s 28 50
Dne uitgaven in de SFem-reeks
De terugkeer ven de Ganymeden. door James Pa
trick Hogan. 1978 Uitgegeven door Meulenhoff Ne
derland te Amsterdam, paperback, 14,50.
Afdaling In Dis. door Charles Harness 1978 Urtge-
geven door Meulenhoff Nederland te Amslerdam.
paperback
De bouwers van Ringwereld. door Larry Niven,
1980 Urtgegeven door Gradivus te Den Haag. pa
perback. 22.90
De fonteinen van het Paradl|s, door Arthur C Clar
ke. 1980 Urtgegeven door Bruna te Utrecht, paper
back. 24.90
De naakten en hun held, door Jacob Carrossa.
Uitgave Gradivus te Den Haag paperback, pnjs
14.90
De nieuwe morgen, samengesteld door Manuel van
Loggen urtgegeven door Meulenhoff Nederland te
Amsterdam, paperback
De sluimerende stranden van de geest, door Eddy
C Bertin. urtgegeven door Bruna le Utrecht, paper
back 24.90
Herbex 12 dagen
Anti-Rook Kuur,
bestaat uit kruiden
extracten, vitamine
complex capsules en
kruidentabletten, zo
nauwkeuring en speciaal
sj samengesteld, om de
roker een ontwennings
methode ter beschikking
te stellen, dewelke
zonder problemen voor
■JrA de persoon die het
gebruikt, het gewenste
resultaat in 12 dagen zal
opleveren.
Gebruiksaanwijzing:
1. Begin iedere morgen met 20 druppels Herbex kruidenextract
VDB 1020 in te nemen. Herhaal dit 's morgens en 's avonds.
Dit extract is een rustgevend middel, dat u helpt om de onrustige
rokersdrang weg te nemen.
2. Neem om de 2 3 uur een Herbex kruiden ontwenningstablet.
Zuig deze tablet helemaal op.
3. Neem 3 X daags 2 vitamine complex capsules om het vitamine
gehalte weer op peil te brengen, dat door de nicotine is
afgebroken.
DROGISTERIJ-PARFUMERIE
WINKELCENTRUM HAMERSHOF
't ERF 2 TEL. 033-941462- LEUSDEN-C
