„De opstand", van
Peter Lilienthal
Les vacances de
\onsieur Hulot"
illem Ruis als een mislukte
ulk"in„Het Beest"
„Das Boot", knap
gemaakte maar
onpersoonlijke film
E OORLOG ONDER DE WATERSPIEGEL
Jazz-films in „Cineac"-Euro op zaterdag 1 mei
DONDERDAG 8 APRIL 1982
kijk op de film
Filmagenda
Amersfoort
Grand, Snouckaertlaan 4, 033-14632
„Les uns et les autres", 12 jr.
Dag 1 30-8 00
„S.O.B." (Standard Operational
Bullshit) a l
Do. Di. Wo. 1.30-6.45-9.15. Vr Zc
1 30-7 00-9 45 Zo Ma. 2.00-4 30-
7.00-945.
„Das Boot", 12 jr
Do Di Wo 1 30-6 45-9 15 Vr Za
1.30-6.30-9.15. Zo Ma 1.30-4 00-
6.30-9.15.
„Op de snelweg breekt de hel los",
al.
Do Di Wo 1.30-6 45-9 15 Vr. Za.
1 30-6 45-9 30 Zo Ma 145-4.15-
645-9.30.
„Dr. Zhivago", 12 jr
Dag 1.30-8.00
Cinema, Stadsring 30. 033-18900
„Het Beest", 12 jr
Do. Vr. Za Di Wo. 1.30-6 45-9.15. Zo
Ma tevens 4 00.
„Stripes", a l
Do Vr Za Di Wo 1 30-6 45-9 15. Zo
Ma. tevens 4.00.
Euro, Stadsring 32, 033-33655
„Banana Joe", a l 2e week
Co Vr. Di 1 30-6 45-9 15 Wo Za.
6 45-9.15. Zo Ma 1 30-4 00-6 45-
9.15.
Duo, Westsingel 7
„Deense snoepjes In Tirol", 16 jr
Dag 2.15-7.15-9.30. Zo. Ma tevens
4.30 uur
„The way of the dragon", 16 jr
Dag. 2.00-7 00-9 15 Zo Ma tevens
4.15 uur
NACHTVOORSTELLINGEN
Duo, zaterdag
„Joseflne Mutzenbacher deel II", 18
jr. 24.00
„Death wish", 16 jr. 23 45
KINDERVOORSTELLINGEN
Euro, tel 033-33655
„The Aristocatsa l. Geheel Neder
lands gesproken. Wo. en Za. 1.45 uur
icances de monsieur Hulot",
1953 Regie Jacques Tati.
oJ. Tati en Henri Maquet. Ca-
Jacques Mercanton en Jean
ie Muziek Alain Romans. Mon-
laron. Bret Neige Rassi Met
ts Tati, Nathalie Pascaud, Louis
.Michèle Rolla, Suzy Willy, An-
»is, Valentine Camax e a Alle
to. theater Filmhuis Appel-
te Amersfoort. Nachtvoorstelling
1910 april, 23 uur.
Tati heeft slechts een paar
Êmaakt, maar die zijn dan ook
geworden in de traditie van
Chaplin, Buster Keaton en
kwls. Tati is op geheel eigen
•I* Franse exponent van die be-
■komleken met een geheel el-
Pen met clowneske humor die
"de film en later ook voor de tv
tadapeerd. Het typetje dat hij
ecreëerd van de observeren-
'okende man met het vrolijke
«n de regenjas komt in Les
fcs de monsieur Hulot voor
i®* k'jken: Mijnheer Hulot is
In Tatl's eerste film Jour
'was het een postbode op de
tear ook dat was Hulot. En Hu
rt door de regisseur zelf ge-
Les vacances de Monsieur
te 'n de traditie van de grote
uit de „stomme" filmpe-
tonder dialogen opgenomen
'egenwoordlg vrijwel niet
torkomt.
®er Hulot gaat op vakantie. Met
*e minachtig voor de tiendui-
de overvolle treinen en au-
en boven water. Dét is wat Wolfgang
Petersen met „Das Boot" heeft laten
zien. De spanning van het dodelijke mo
ment, het angstzweet dat bijna perma
nent aanwezig is.
De tocht van de vrijwel nieuwe U-96
met Jürgen Prochnow als „Der Alte"
(de Ouwe) verloopt bepaald niet, zoals
men had gehoopt en verwacht.
Natuurlijk, er worden successen ge
boekt, maar die zijn zelfs tamelijk
wrang En daarna gaat het helemaal
mis. Gehavend moet de boot naar de
Middellandse Zee, door het nauw van
Gibraltar, waar de Britse oorlogsvloot
op elke Duitse beweging loert. Ze wor
den ontdekt
„Das Boot" is een knap gemaakte
spektakelfilm. Dét in de eerste plaats.
De effekten van Karl Baumgartner zijn
uitstekend. Verder geeft „das Boot"
een goed beeld van de omstandighe
den aan boord van U-boten tijdens de
Tweede Wereldoorlog Je zou het een
wonder kunnen noemen dat nog tien
duizend bemanningsleden het over
leefd hebben Wat „Das Boot' echter
mist is menselijkheid, de warmte van
mensen die de boot bevolken, hoe be
nauwd het er ook is. Op enkele kleine
uitzonderingen na blijven de beman
ningsleden, zélfs de hoofdrollen, één
dimensionale figuren, die handelen om
dat ze zo moeten handelen
De echte hoofdrol is de angst en natuur
lijk de boot zelf. We worden niets wijzer
van de mensen échter hen, die de tor
pedo's uit de buizen jagen naar de vij
andelijke schepen of hen, die het beleid
bepalen. De Ouwe is een keiharde, een
kouwe kikker, die zo nu en dan een
greintje menselijkheid vertoont, maar
het lijken eerder toevallige oprispingen,
dan beredeneerd De oorlogscorres
pondent toont zijn angst, maar we wor
den daar ook verder niets wijzer van.
Regisseur Wolfgang Petersen heeft
verzuimd om gevoelens te tonen, ^n dat
is erg jammer, want het zou „Das Boot"
aanmerkelijk meer echte diepte hebben
gegeven. Nu is het bijzonder moeilijk
om je met de hoofdpersonen te identifi
ceren en daardoor raak je ook niet zo
Scène uit .Das Boot". De kans op ontsnapping is héél klein geworden
gauw betrokken door diezelfde angst
die hen beroert. Petersen heeft door die
opstelling bereikt, dat je op een bijzon
der afstandelijke manier naar een ei
genlijk onwezenlijk spektakelstuk kijkt
Knap gemaakt, maar onpersoonlijk
Ik heb de Indruk, dat Petersen niet
verder durfde te gaan, bang mis
schien om oude wonden opnieuw
open te rijten. „Das Boot" Is dan ook
geen politieke film. Je kunt je zelfs
afvragen of het een antl-oorlogsfllm
is. Maar dat Is denk Ik, Iets wat iedere
toeschouwer zelf moet beoordelen.
Hoe hij of zij het spektakel van „Das
Boot" ervaart. Dat oorlog waanzin Is,
word je echter wél duidelijk gemaakt.
Maar dat wisten we al
volle direkteur van een projekt-ontwik-
kelingsmaatschappij, getrouwd met
een pracht van een vrouw (Hedie Mey-
ling) en in het bezit van een lief dochter
tje. Een gelukkig gezin dus. Totdat hij
tot de ontdekking komt, dat één van zijn
projekten zijn eigen wereld aantast. Hij
heeft zélf getekend voor een woning-
bouw-projekt in een oude buurt, waar
zijn moeder woont. De huizen zullen
afgebroken moeten worden, zijn moe
der zal elders moeten gaan wonen
Harry Melchior (Willem Ruis) probeert
op het laatste moment zijn fout te her
stellen, maar verliest Dat is het begin
van een dramatische ontwikkeling,
waarbij Melchior door de gevestigde or
de wordt uitgespuwd. De man ontwik
kelt een enorm wraakgevoel ten opzich
te van zijn voormalige beschermheren,
verlaat zijn gezin en eindigt tenslotte als
een opgejaagde, die uiteindelijk de
stnjd op moet geven.
Een goede dramatische handeling
dus. Eigentijds, goed voor een pnma
psychologische thnller Maar als je dan
de uiteindelijke (Nederlandse) versie
ziet, ga je twijfelen aan je verstand.
Want wat op papier toch zo aardig leek,
spat op het witte doek uit elkaar als een
zeepbel.
Een logische ontwikkeling ontbreekt
vrijwel geheel De overgang van Mel
chior van geslaagde zakenman tot pa
ria gaat ongeloofwaardig snel, zonder
dat de toeschouwer ook maar een mo
ment de gelegenheid krijgt zich te ver
diepen in de drijfveren van de man Als
de moeder uit haar woning moet (in een
erg fraaie buurt met monumentale wo
ningen slaat er bij Melchior een stop
door en hij besluit zelf in het huis te gaan
bivakkeren. Hij wordt er met een enorm
vertoon van macht door de politie uitge
zet. Onwerkelijk, ongeloofwaardig. Na
de gevangenis komt de wraak op presi-
Scène uit Het Beest, met Willem Ruis
dent-direkteur Karlsen (Ward de Ra-
vet) Hij schiet de man uiteindelijk neer
met zijn op een Blak Decker Workma
te in elkaar geknutseld machinege
weer..
En daarmee komen we op een ander
ontoelaatbaar aspekt van deze misluk
te film. De reclame. We hebben er alle
begrip voor, dat een speelfilm tegen
woordig bijna niet zonder sponsoring
kan worden gemaakt Maar wat de toe
schouwer nu krijgt voorgeschoteld,
slaat vrijwel alles van wat we tot nu toe
in speelfilms hebben mogen aanschou
wen. Een bekend sigaretten-merk. een
fabrikant van audio-visionele appara
tuur, een catering-bedrijf en zo kunnen
we nog wel een tijdje doorgaan Alle
maal sponsors, waar je als kijker niet
aan voorbij kunt, of je wilt of niet. Sto
rende elementen in een toch al niet te
beste film die de geloofwaardigheid van
het totaal nog een graad of wat afzwakt.
En dan Willem Ruis zelf. Ik denk,
tobussen bevolken is mijnheer Hulot in
zijn autootje gestapt om zich onver
schrokken in het verkeer te storten
Evenals talloze andere voertuigen gaat
hij op weg naar zee Maar het vervoer
middel van mijnheer Hulot is met geen
ander te vergelijken: hij bestuurt het op
zo'n specifieke wijze dat het in het voor
bijgaan dikwijls paniek zaait Tati's ge
vecht met de auto en het verkeer drukt
zijn afschuw uit van het mechanische
waarmee de wereld is vergeven Die
afschuw of ook wel verwondering zou
steeds meer een plaats in zijn films
gaan innemen totdat Hulot vrijwel ver
dronk in de grote gebouwen en het
massale verkeer in Playtime.
De bestuurder, Hulot, van dit voertuig
blijft onverstoorbaar Het hotelletje
waar mijnheer Hulot zijn intrek neemt,
lijkt op alle vakantiehotelletjes, met uit
zicht op zee en op de badgasten
Steeds op dezelfde uren vindt men aan
dezelfde tafeltjes dezelfde mensen
de blonde Martine. wier charme menige
verwoesting aanricht in de harten van
de vakantiegangers, de zakenman die
er maar niet toekomt zich los te maken
van de telefoon, de intellektueel met zijn
spitsvondige verhandelingen, de ge
pensioneerde commandant met zijn
martiale houdingen, de Engelse dame
met haar breiwerk, de kinderen met hun
spelletjes.
De komst van mijnheer Hulot brengt
in dit vreedzame rustige leventje een
hele opschudding teweeg Hulot blijkt
een meester te zijn in het veroorzaken
van de meest onverwachte gebeurte
nissen. die hemzelf en de anderen in
verlegenheid brengen, ofschoon hij al
leen maar de ingevingen van zijn van
nature edelmoedige hart volqt Maar
Bundesfilmpreis en de jury van de
Evangeliese Kerk In de BRD verleen
de de film het predikaat: beste film
van de maand Oktober. In Leon, de
tweede stad van Nicaragua vinden
begin 1979 de laatste gevechten
plaats tussen het Sandlnlstles Be
vrijdingsfront en de resten van het
leger van Somoza. Op 19 juli 1979 Is
de overwinning aan het FSLN en So
moza vlucht naar het buitenland. In
November 1979 werd DE OPSTAND
In Nicaragua opgenomen door Li
lienthal in samenwerking met vele
Latijnsamerlkaanse fllmmedewer-
kers. Vele burgers en leden van het
Sandlnlstlese leger hebben aan de
film meegewerkt.
De film verhaalt de lotgevallen van
Agustin, die soldaat is in de nationale
garde van Somoza Hij is ingedeeld bij
de verbindingstroepen. Op een week
eind bezoekt hij zijn ouders in Leon Zijn
vader weigert hem op straat te begroe
ten en sympathiseert met de Sandinis
ten Agustin's zuster heeft zich bij hen
aangesloten. Tijdens het weekeinde is
Agustin getuige van moordpartijen van
de garde in zijn woonwijk Hij rechtvaar
digt zijn uniform t o v. zijn familie door
het feit dat hij als enige regelmatig geld
thuisbrengt. Bovendien is hij als verbin
dingsman niet direct betrokken bij de
gruweldaden van de garde Zijn ouders,
geholpen door een priester, halen hem
over te deserteren.
Commandant Flores van Leon, die
Agustin als zijn persoonlijk assistent
heeft benoemd dreigt met een terreur-
aktie tegen de wi|k als Agustin zich niet
opgeeft. Hij buigt voor deze dreiging
Dan volgen een aantal akties zich snel
op. Als Flores zich met bezittingen en
gezin wil inschepen naar Amerika, wor
den ze overvallen door een eenheid van
de Sandinisten. Even later organiseert
zich een protestbetoging in een van de
kerken van Leon, waar een brief van de
bisschop van Managua wordt voorgele
zen Een eenheid van het leger valt de
kerk aan en velen worden gedood De
vrouwen en Leon begeven zich naar de
kazerne om hun zonen (die veelal in het
leger zaten) op te eisen Ze worden
door de troepen van Flores verjaagd
Na het bloedbad in de kerk deserteert
Agustin en sluit zich bij de Sandinisten
aan Een verbindingsman als hij is uiter
aard welkom en al gauw ingezet om
telefoonleidingen af te tappen om ach
ter de troepenbewegingen te komen
Na jaren van oorlog en duizenden
slachtoffers in Nicaragua bevrijd De
laatsie beelden van de film zijn de au
thentieke beelden van de feestroes na
de OPSTAND
helm en na jarenlange voorbereiding
ging „Das Boot" vorige week In pre
mière. Ik moet zeggen, dat Petersen
weinig of geen risico's heeft geno
men en afgezien heeft van persoon
lijk heldendom, ja zelfs van de mees
te persoonlijke facetten In deze oor
logsfilm.
„Das Boot" is een afstandelijk bekij
ken van de ervaring der onderzeeboot
bemanning op een uiterst gevaarlijke
missie De schrijver - in de film de Duit
se oorlogscorrespondent luitenant
Werner - heeft zo'n reis meegemaakt
en verwerkt tot een roman Regisseur
Petersen „Maar mijn luitenant Wemer
heeft niets te maken met Buchheim. Hij
is een heel andere, nieuwe figuur". Vol
gens Petersen is Buchheim niet eerlijk
geweest toen hij het boek schreef. „Hij
laat uitkomen, alsof hij toen al tegen de
oorlog was en ik heb eerder de indruk,
dat Buchheim met zijn boek getracht
heeft een stuk privé-verleden te over
winnen
Wij hanteerden een ander uitgangs
punt. In deze film gaat het over het pro
ces van de verandering" Verandering
in een zeer korte tijd, veroorzaakt door
de enorme spanning en de angst aan
boord van een onderzeeboot met haar
zeer beperkte bewegingsruimte. Ge
vangen onder water met boven zich de
dood die toe kan slaan.
Petersen. „Je ging als jonge man aan
boord van een U-boot en je kwam er als
oude kerel weer af. Als ie het overleef
de. Van de veertigduizend onderzee
bootbemanningsleden kwamen er der
tigduizend niet terug."
Een onderzeeboot is in feite een
zwaar bewapende gevangenis. De
ruimte is beperkt, evenals de veiligheid.
Je bent op elkaar aangewezen, elke mi
nuut van de dag. Het doel is de vijand,
maar de vijand loert net zo goed op haar
jager. Een spel van kat en muis, onder
dat Ruls In wezen best een goede
acteur zou kunnen zijn. Maar niet In
een drama, niet In „Het Beest" dus.
Willem Ruis hoort In een komedie
thuis, ook al zullen de toeschouwers
bij het aanzien van wat regisseur
Paul Collet voor ons heeft gewrocht
zich kostelijk kunnen amuseren.
Maar dat was nou net niet de bedoe
ling, denk Ik. Kortom: „Het Peest" Is
geen goede film en dat Is jammer.
Het kan zijn, dat de schuld bij de Ne
derlandse producent gezocht moet
worden, die voor Nederland een ge
heel eigen versie mocht monteren.
Ik heb de Vlaamse versie niet ge
zien, dus een vergelijking is moeilijk.
Dat er echter Iets mis Is gegaan, Is
duidelijk. Hoewel Ik er geen liefheb
ber van ben, zie Ik Ruis toch liever
optreden als show-master. In plaats
van als een mislukte Hulk met wraak
gevoelens In een film, die vlees noch
vis Is.
(Van de fllmredaktle)
AMERSFOORT - Ter gelegenheid
van de vierde manifestatie „Jazz in
Amersfoort" za! Euro Cinema op za
terdag 1 mei a.s. weer als cineac
gaan draaien. Op die dag worden na
melijk vanaf elf uur 's morgens tot
18.00 uur 's middags doorlopend
filmvoorstellingen gegeven van een
programma met zes films over en
met jazz, jazz-muslci. Jazz-llefheb-
bers, maar natuurlijk zij niet alleen,
kunnen voor een toegangsprijs van
5,- het programma bekijken, dat
bestaat uit de volgende films:
1 Django Reinhardt
Biografische film gemaakt na zijn
dood met o.a Django Reinhardt, Jo
seph Rheinhardt. Stephane Grapelli,
Andre Ekyam, Alix Combelle, Hubert
Rostaing.
2. Nat King Cole and his trio.
Tunes Come on baby do - Arrand
Boy for Rhytm - Got a penny Benny.
3. March of time Music in America.
Benny Godman. Gene Krupa, Origi
nal Dixieland Jazz Band. Art Tatum, Ed
die Conden All Stars.
4 Tekenfilm: Mimmie the moocher's
wedding day en Hot Frogs.
Bekende jazz-sterren doen mee als
kikkers zoals Fats Waller, Bill Robin
son, Ethel Waters, Louis Armstrong,
Cab Calloway, The Mills bros.
5 Tekenfilm: Cat blues
Een kattenballet met tussendoor op-
names van wereldsterren als Johnny
Griffin, Art sTmmons. Jackie Samson,
Kenny Clarke.
6. Pied Piper from Basin Street
Tekenfilm met muziek van Jack Tea-
garden
„Het beest", België, 1982. Regie: Paul
Collet. Scenario idem Produktie. John
de Mol; camera Ralf Boumans en Eddy
van der Ende Muziek Egisto Macchi,
montage Ton Ruys; Met Willem Ruis,
Hedie Meyling, Anouk Collet. Cara van
Wersch, Ward de Ravet, Josee Ruiter,
Harry Kümel, Freya Ligtenberg en an
deren Lengte: 90 minuten. Première
Nederland, theater Cinema 1 te
Amersfoort. Genre drama.
(door Bert Vos)
Willem Ruis In zijn eerste dramati
sche rol In een Nederlandstalige
speelfilm. Hoe ziet dat er uit? Elke
keer als er een nieuwe Nederlandsta
lige film uitkomt ben ik nieuwsgierig.
Met „Het Beest" van de Vlaamse re
gisseur Paul Collet was dat ook het
geval. Ik moet zeggen, dat het resul
taat me niet mee is gevallen, alle goe
de bedoelingen van de filmmakers
ten spijt.
In principe is het basisverhaal uitste
kend geschikt om er een boeiende film
van te maken, maar ik denk, dat het
scenario van Collet onvoldoende was
uitgewerkt, niet evenwichtig en logisch
genoeg was om een goede film op te
kunnen leveren.
Want ga maar na. Ruis is een succes-
om hem heen schijnen de zaken er een
boosaardig plezier in te scheppen een
fatale wending te nemen. Zijn beste be
doelingen draaien uit op catastrofes en
alleen zijn optimisme stelt hem in staat
deze blijmoedig te verdragen. Maar de
mensen in zijn omgeving reageren min
der blijmoedig, met uitzondering van de
Engelse dame die een vurige bewonde
ring voor mijnheer Hulot gaat koeste
ren, vooral na zijn eklatante overwinnin
gen op de tennisbaan dankzij zijn zeer
persoonlijke „service in drieën' Dus
moet Hulot deze opdringerige dame
proberen te ontlopen
Mijnheer Hulot zit vol initiatieven. Hij
organiseert een ritje paardrijden met de
knappe Martine. wat helaas slecht af
loopt Hij bereidt een gekostumeerd bal
voor waar niemand verschijnt. Hij
verdwaalt op zoek naar de afgesproken
plaats voor de picknick die hij op touw
had gezet Maar dat alles zou nog niet
zo erg zijn als zijn ondernemingen voor
Boot", 1982, BRD, regie: Wolf-
Petersen. Produktie: Günter
och Scenario: Wolfgang Peter-
ear het gelijknamige boek van Lo-
jünter Buchheim. Camera Jost
pi, speciale effecten Karl Baum-
jr, montage. Hannes Nikel, mu-
Oaus Doldinger.
jürgen Prochnow, Herbert-Arthur
meyer, Klaus Wennemann, Hu-
Bengsch, Bernd Tauber, Martin
en vele anderen. Lengte: 124 mi-
Keunng: 12 jaar Theater Grand
piersfoort Genre: oorlogsfilm
(door Bert Vos).
de Tweede wereldoorlog zijn er
trden oorlogsfilms gemaakt.
»en slechte. „Das Boot" is tot
jment de nieuwste aanwinst In
ivoor de verandering een Duit-
leelfilm over een deel van de
I oorlogsvoering. Regisseur
tng Petersen vond dat de tijd
is voor de verfilming van „Das
van Lothar-Günther Buch-
Jürgen Prochnow als ..De Ouwe" in ..Das Boot" van Wolfgang Petersen
\rry Melchior in ..Het Beest van regisseur Paul Collet
zijn medehotelgasten niet steevast de
meest onverwachte en zeer weinig op
prijs gestelde incidenten met zich mee
brachten. Mijnheer Hulot zorgt voor een
schitterend slottoneel. als door zijn on
handigheid het door de kommandant
voorbereide vuurwerk midden in de
nacht ontstoken wordt en een onbe
schrijfelijke paniek in het badplaatsje te
weeg brengt.
„De opstand" van Peter Lilienthal
gaat over de bevrijdlngsstrljd van Ni
caragua. De film kreeg in 1980 de
Scène uit ..Meneer Hulot met vakantie"
„De opstand", Duitsland, 1980 Regie
Peter Lilienthal Scenario Peter Lilien
thal en Antonio Skarmeta. Camera Mi
chael Ballnaus Muziek Claus Banzer
Met: Augustin Pereira, Oscar Castillo,
Carlos Cantania. Maria Lourdes Centa-
no e v a Theater Filmhuis Appelmarkt
te Amersfoort, van zaterdag tot en met
dinsdag, 20 15 uur Lengte 96 minuten.
