Programma van eisen voor 't Ruige Velt
)e metamorfose van een agrarisch dorp
ot een verstedelijkte plattelandsgemeente
OM TE KOMEN TOT BESTEMMINGSPLAN
T~—-V
I I
7 I
T V
n hamersveld tot leusden-centrum
-
JNDERDAG 2 SEPTEMBER 1982
plaatselijk nieuws
DUWING ZWARTEWEG:
groep woningen en bedrijven
de Zwarteweg tussen de Ei-
an en het servicestation van
lendal kan gehandhaafd blij-
De boerderij Zwarteweg 30
één onzer verslaggevers)
JSDEN - Dezer dagen is het
amma van eisen (draaiboek)
hel maken van het bestem-
iplan 't Ruige Velt versche
lt programma zal op 5 okto-
de raadscommissie Openba
ren en Ruimtelijke Ordening
in behandeld. Na de vaststel-
ilgl de uitwerking ervan in een
ling van de hoofdstructuren
et plan. Ook zal dan de finan-
haalbaarheid worden beke-
'ervolgens wordt de hoofd-
juur in de vorm van een be-
nngsplan gegoten,
ironder volgt de uitsplitsing
iel programma van eisen.
(iNGBOUWPROGRAMMA:
rfopig wordt uitgegaan van
luurwoningen (woningwet en
iehuur) en 50% gesubsidieer-
ongesubsidieerde koopwo-
jn Voor het Ruige Velt wordt
jing gehouden met de lokale
Er wordt uitgegaan van de
te verwachten vraag naar wo-
(anno 1925) is in slechte staat De
constructieve delen van het pand
zijn echter nog goed Handhaving
moet worden nagestreefd. De ove
rige bebouwing langs de Zwarte
weg is niet karakteristiek en redelijk
tot slecht onderhouden. Het be
houd ervan behoeft niet te worden
nagestreefd
WERKEN:
In de commissie OW/RO van 20
april jongstleden is de suggestie
gedaan om in de strook langs de
Zwarteweg als overgang naar Prin-
cenhof enige werkgelegenheid op
te nemen. In april besloot de raad
dat bezien moet worden of en in
welke mate enige vorm van werk
gelegenheid nabij de Zwarteweg
als overgang naar de Princenhof in
dit plan opgenomen dient te wor
den. Dienstverlenende werkgele
genheid met een maatschappelijke
of met een commerciële functie,
mits het kantoordeel groter is dan
de opslag, komt het meest in aan
merking. Uitgegaan wordt van ma
ximaal twee hectaren werkgele-
genheidsgebied.
VOORZIENINGEN:
Voor de winkels zijn de toekom
stige bewoners in 't Ruige Velt aan
gewezen op De Biezenkamp en De
Hamershof. Wat de scholen be
treft, daarvoor is geen reservering
van grond nodig Bestaande scho
len kunnen het aanbod opnemen
Op bepaalde plaatsen zullen mo
gelijkheden worden gegeven voor
de bouw van praktijkruimten voor
arts, tandarts enzovoorts en voor
„niet-storende" werkgelegenheid
aan huis zoals een accountants
kantoor, belastingadviseur etcete
ra.
AANSLUITING OP GEBIED
ROND HET PLAN:
Bebouwing Eikenlaan de wonin
gen aan de Eikenlaan zijn met hun
achterzijde gericht op het Ruige
Velt. Op een afstand van 12.5 15
meter evenwijdig aan de kavel-
grenzen ligt een persleiding voor
de afvoer van rioolwater. Het ligt
voor de hand van deze strook een
groenstrook te maken. De wandel
route van Princenhof zal in deze
openbare groenstrook worden
doorgetrokken.
Woonwagencentrum de doel
stelling voor het woonwagencen
trum aan de Middenweg is om een
zo groot mogelijke integratie met
de rest van het plan te krijgen. Er
zal daarom naar moeten worden
gestreefd de straten in het woon
wagencentrum aan te sluiten op de
wegen in de rest van 't Ruige Velt.
GROEN:
Als meest belangrijk te handha
Een luchtfoto van het gebied 't Ruige Velt met in het midden de boerderij van Daatselaar. Rechts boven de
nieuwe Randweg
ven groen moet de begroeiing
langs de oprit naar de boerderij
Zwarteweg 30 worden genoemd
(populieren, knotelzen en vrucht
bomen). Het overige groen alleen
sparen als dat zonder te veel moei
te mogelijk is. Voor het grootste
deel bestaat 't Ruige Velt uit gras
land
Auto-ontsluiting in het verkeers
plan Leusden zijn voor 't Ruige Velt
drie aansluitingen opgenomen, te
weten pp de Zwarteweg ongeveer
ter hoogte van de Olmenlaan, in de
binnenbocht van de Middenweg te
genover de Valleilaan en juist ten
noorden van de bebouwing langs
de Wilgenlaan. In het raadsbesluit
van april dit jaar kwam de aanslui
ting in de binnenbocht van de Mid
denweg te vervallen. Er blijven dus
twee aansluitingen over, een aan
tal dat voor de nieuwe wijk onvol
doende is.
Wenselijke aansluitingen zijn: op
Zwarteweg zover mogelijk aan de
zuidzijde van het gebied tot aan
noordzijde garage Bloemendal, op
Zwarteweg tegenover de Olmen
laan, op Randweg bij Rouwendaal,
op Middenweg bij woonwagencen
trum, op de Wiigenlaan bij loodgie-
tersbedrijf Vermeulen en op de Ei
kenlaan nabij de Lindenlaan.
Langzaam verkeer: in het ver
keersplan zijn in of rond 't Ruige
Velt een hoofdroute en enkele aan
vullende fietsroutes aangegeven:
- hoofdroute fietsverkeer langs
Zwarteweg
- aanvullende route fietsverkeer
langs Randweg
- aanvullende route tussen hoofd
route Asschatterweg en hoofd
route Hamersveldseweg Wete
ring via Lindenlaan - Eikenlaan
- Ruige Velt - Valleilaan
- aanvullende route tussen Lariks-
laan en verder oostwaarts tot de
andere aanvullende route in het
plan
OPENBAAR VERVOER:
In het verkeersplan is een bus
route over de Zwarteweg opgeno
men. Een route door de nieuwe wijk
is wenselijk, omdat de afstand tot de
bestaande bushaltes veel te groot
is.
Er moeten geluidwerende
maatregelen worden getroffen
langs de Randweg. Alseen geluids
wal wordt aangelegd, met voor het
grootste deel een hoogte van 3,50
meter, kan het woongebied tot te
gen de wal aan worden benut.
Dit was een grote greep uit het
programma van eisen voor 't Rui
ge Velt, een wijk die In de toe
komst tussen de 600 en 700 wo
ningen moet gaan herbergen.
Het draaiboek is gemaakt door
het gemeentelijk apparaat. De
gemeenteraad zal het uiteindelij
ke programma moeten vaststel
len.
één onzer verslaggevers)
jltaa JSDEN -„Van Hamersveld
lusden-centrum of de
morfosevan een agrarisch
tot een verstedelijkte
slandsgemeente". Dat Is de
an het tweede hoofdstuk
e scriptie van Karin
is'drBtamse, waarin zij een
:lcht van de geschiedenis
van de plek, die nu
den-centrum heet. Ze
<t melding van de op de
derhei teruggevonden
htoi len van een zeer vroege
lelijke nederzetting, van de
lële stichting" van
lin( denln777ende
Ikkellng van een agrarische
rzettlng in de negende
aarl Vier eeuwen later ontstaat
mei
aat
ersveld in de vorm die nu
lerkenbaar Is: op een In
soo d-zuld-rlchtlng lopende
7% andrug wordt de
ai u irsveldseweg aangelegd,
aande typische
ibouwing ontstaat, die de
kern vormt van wat nu
Leusden-centrum heet.
Dat Hamersveld blijft
eeuwenlang een agrarische
gemeenschap met veel
weidegebied en hier en daar
akkerbouw. In 1960 staan erin
Hamersveld 400 huizen en
boerderijen enwonenereen
kleine drieduizend mensen.
Maar dan geraakt het dorpje in
een stroomversnelling. Het dorp
groeit snel, zowel wat het aantal
hulzen als wat het aantal
Inwoners betreft. „Er vindt",
zegt Karin Abrahamse, „een
metamorfose plaats.
Hamersveld wordt
Leusden-centrum, de gemeente
Stoutenburg met Achterveld
wordt aan de gemeente Leusden
toegevoegd en Hamersveld en
omgeving wordt van een
agrarische gemeenschap een
verstedelijkte
plattelandsgemeente."
Vanwaar die plotselinge
ontwikkeling? Vanwaar die groei
In nog geen 25 jaar van 3000 naar
ongeveer 15.000 Inwoners alleen
In
Hamersveld/Leusden-centrum?
„Om "dat te begrijpen", aldus Ka
rin Abrahamse „moeten we terug
naar het jaar 1960 als de Tweede
Nota op de Ruimtelijke Ordening
wordt uitgebracht door de
regering. Met het oog op de te
verwachten bevolkingstoename
in Nederland tot het jaar 2000,
namelijk tot zo'n 20 miljoen
Inwoners, en dus ook een grote
bevolkingstoename In de regio
Amersfoort, worden er met deze
nota plannen opgesteld hoe en
In welke gebieden deze
bevolkingsontwikkeling plaats
moet vinden.
Ondanks dat er in de regio
Amersfoort, met uitzondering
van de gemeenten Hoogland en
Leusden, weinig plaats is om de
ontwikkeling van de bevolking
plaats te doen vinden, wordt er
voor dit gebied het plan „De
Ranltz" ofwel het plan „Groot
Amersfoort" opgesteld. De
grootscheepse urbanisatie
dwingt namelijk tot stedelijke
concentratie van de bevolking.
Dit „Groot Amersfoort" zou dan
in de behoefte aan ruimten in
West-Nederland en van de
provincie Utrecht zelf moeten
voorzien."
70.000 INWONERS
Dat moet dus een hele lap
grond geweest zijn en dat was
het ook. De grootste uitbreiding
op tegenwoordig Leusdens
grondgebied had moeten komen
te liggen in de buurt van
Stoutenburg. Van de Rijksweg
A 28 tot aan de grens met de
gemeente Barneveld en van de
Rijksweg 1 tot aan het
Vallelkanaal. Verder een forse
uitbreiding van de kern
Achterveld en van de kern
Leusden-zuld. „Het plan-De
Ranitz of „Groot Amersfoort"
wordt gedacht als bandstad met
een lineaire verkeersstructuur.
De stad Amersfoort zou zich
moeten uitbreiden met lobben of
iZ I
T
fl
LEUSDEN - CENTRUM 1970
LEUSDEN - CENTRUM 1980
'^^gemeentelijk Info over het structuurplan gaven bijgaande schetsjes duidelijk de ontwikkeling van Hamersveld/Leusden-centrum in de laatste
laar aan.
vleugels naar het oosten en
westen, en dus In de richting van
de gemeenten Hoogland en
Leusden, die immers genoeg
plaats bieden voor de
uitbreidingen die In het plan
worden gedacht. Verder zou de
regio Amersfoort nog in de
gemeenten Soest en Hoevelaken
een, zij het een minder sterke
uitbreiding kennen. Het plan-De
Ranltz betekent voor de
gemeente Leusden dat ze zou
moeten uitgroeien tot 70.000
inwoners."
In concreto betekent het dat
Leusden, of eigenlijk
Stoutenburg, door Amersfoort
opgeslokt zal worden. Dat geldt
voor alle betrokken gemeentes
en zij keren zich tegen het plan.
Karin Abrahamse: „Niet dat ze
tegen de groei in het algemeen
zijn, maar ze willen hun
zelfstandigheid behouden en
niet overvleugeld worden door
Amersfoort. Ze besluiten dan
zelf maar uit te gaan breiden.
Alleen de gemeente Hoogland is
tegen alle plannen van
uitbreiding en heeft dit dan ook
moeten bezuren, het wordt door
Amersfoort geannexeerd."
In 1965 wordt begonnen met
het ontwerp-structuurplan
Leusden-Hamersveld. Het
oorspronkelijke gebied van
uitbreiding dat door de tweede
Nota op de Ruimtelijke Ordening
is gesteld en tot uiting komt in
het plan-De Ranitz, ligt rond
Stoutenburg. Maar het gaat daar
om een gebied met grote
landschappelijke waarde en om
die reden wordt besloten de
uitbreiding te verplaatsen naar
de omgeving van het dorp
Hamersveld. In 1967 biedt de
gemeente Leusden een plan aan
aan de „Commissie
Gemeentelijke Plannen" uit de
Provinciale Planologische
Commissie (PPC). Uitgangspunt
blijft het ook in het plan-De
Ranitz genoemde Inwonertal van
65.000 70.000. Maar de iokaties
voor de woningbouw komen
elders te liggen. Ten zuiden van
de Schoolsteegbosjes en ten
oosten van het Valleikanaal. Het
worden roerige jaren voor
Leusden. De plannen om voor de
woningbouw het Valleikanaal te
overschrijden stuiten op veel
bezwaar. Mede onder druk
daarvan, maar ook omdat In het
ontwerp-streekplan Utrechtse
Vallel-Eemland een kleinere
uiteindelijke capaciteit wordt
toegedacht, wordt het aantal
Inwoners teruggeschroefd. Dat
streekplan wordt vastgesteld in
1968 en volgens dat plan zal
Leusden tegen het eind van de
eeuw 46.000 inwoners tellen. De
uitbreidingen zijn gepland in het
gebied ten zuiden van de
Schoolsteegbosjes. Het gebied
dat nu de „Tweede Fase" heet en
ten noorden van de kern
Leusden-centrum ('t Ruige Velt
Een foto uit het archief van de Leusder Krant. Het is oktober 1973 en
boeren protesteren tegen het bestemmingsplan Tweede Fase van toen.
en 't Vliet). Karin Abrahamse:
„Het structuurplan
Leusden-Hamersveld zal
worden uitgevoerd In een aantal
fasen, waarvan de laatste in 1999
voltooid zal moeten zijn en dan
zal Hamersveld dus een
capaciteit van 46.000 inwoners
kennen. Met de uitvoering van de
eerste fase wordt in 1969
aangevangen en deze wordt
geheel volgens plan uitgevoerd.
In deze tijd wordt ook de
gemeente Stoutenburg met
Achterveld aan Leusden
toegevoegd en de naam
Hamersveld verandert in
Leusden-centrum."
3000 BEZWAARSCHRIFTEN
In 1973 wordt het
ontwerp-bestemmingsplan voor
de Tweede Fase gepresenteerd.
Er komen niet minder dan
drieduizend bezwaarschriften
bij de gemeente binnen. „De
bewoners van Leusden", zo zegt
Karin Abrahamse, „vinden het
namelijk leuk om In een
plattelandsgemeente te wonen,
maar nadat zij zijn
binnengestapt moet de deur
toch wel gesloten worden voor
nog meer allochtonen." En
hoewel het plan In zijn
structuurvorm In 1968 wel bij de
provincie In genade was
aangenomen, maakt ook Utrecht
nu bezwaar. In de loop der jaren
zijn namelijk de prognoses ten
aanzien van de ontwikkeling van
de bevolking van Nederland
aanzienlijk veranderd. Ten tijde
van de presentatie van het
ontwerp-bestemmingsplan gaat
men er van uit dat Nederland In
het jaar 2000 geen 20 miljoen
inwoners zal tellen, maar zeer
veel minder. De grootscheepse
plannen van weleer zijn
overbodig geworden. Er wordt
een nieuw bestemmingsplan
„tweede fase" opgesteld,
waarbij er van wordt uitgegaan,
dat Leusden na voltooiing van
het plan 28.000 Inwoners zal
tellen. De realisering van die
Tweede Fase Is thans voor een
gedeelte voltooid en voor een
deel In volle gang. Overigens Is
Inmiddels duidelijk geworden
dat na de afbouw van de Tweede
Fase Leusden geen 28.000
inwoners zal tellen, maarzon
2000 minder. Evenzeer Is
duidelijk geworden, dat de
voltooiing van het plan zeker niet
voor 1985 maar hoogst
waarschijnlijk later zijn beslag
zal krijgen.
Over wat er daarna met
Leusden moet gebeuren is in de
achterliggende twee jaar het
nodige gezegd. In de
achterliggende raadsperiode
begon het gemeentebestuur met
de opstelling van een nieuw
structuurplan, waarin In grote
lijnen wordt aangegeven, wat de
ontwikkelingen van deze
gemeente na voltooiing van de
Tweede Fase zouden moeten
zijn. In mei stelde de raad de
zogeheten keuzenota vast, die
voorafgaat aan het
ontwerp-structuurplan en
waarin een aantal hoofdpunten
zijn vastgelegd. Uitgangspunt is,
dat Leusden straks alleen nog
maar zal bouwen voor de opvang
van de eigen behoefte. Eerst ten
noorden van de bestaande
bebouwing in 't Ruige Velt en
daarin in 't Vliet. En dan komt
waarschijnlijk het gebied ten
zuiden van de
Schoolsteeg bosjes aan de orde.
Maar de linkse fracties in de
gemeenteraad zijn daar niet
voor. In die fracties twijfelt men
ernstig aan de noodzaak om nog
zo veel te bouwen. Het CDA, met
de grootste fractie In de raad,
heeft traditioneel grote
aarzelingen om de natuurlijke
grens, die de Schoolsteeg bosjes
vormen, te overschrijden.
Het moet In leder geval
allemaal nog worden vastgelegd
In een structuurplan. Daarna
komt de uitwerking In
bestemmingsplannen. En de
door Karin Abrahamse
beschreven jongste
geschiedenis van Leusden heeft
uitgewezen, dat het maken van
een plan nog geenszins betekent
dat het ook zal worden
uitgevoerd.
Karin Abrahamse.
moinoimiing wei.
soonlijkheid wordUd°c»r
£erl l üfjgi Zwarteweg 16a, "telefoon
