I
[nap gemaakte SF-familiefilm
an regisseur Steven Spielberg
t
Ordinary People:
indrukwekkend
[arrison Ford en Rutger Hauer
i sterke toekomst-thriller van Scott
-,T." - THE EXTRA TERRESTRIAL
Hobby instuif
bij Blijhof
SLADE RUNNER" NAAR ROMAN VAN PHILIP K. DICK
CINEMACLUB DE KORF
DONDERDAG 9 DECEMBER 1982
1
e
usa
e
r
hran
t
kijk op de film
,,ET" en Elliot in een scène uit Steven Spielberg's science fiction film voor het hele gezin ET - The Extra Terrestrial.
manier, daarbij resoluut afrekenend
met de gedachte, dat buitenaardse we
zens altijd lelijk, afschuwwekkend en
agressief zouden zijn ..ET is bepaald
geen schoonheid en de meeste men
sen zullen toch wel enigszins rillerig
worden wanneer ze oog in oog met dit
wezen komen te staan Maar Spielberg
is er in geslaagd (dankzij ook de voor
treffelijke inventiviteit van Carlo Ram-
baldi en de effectenmakers) om van ET
een met onbelangrijke persoonlijkheid
te maken, een hoofdpersoon, waarmee
je je ongemerkt kunt identificeren in zijn
heimwee naar de moederplaneet
Groene mannetjes van Mars en omstre
ken zijn aardig, erg aardig zelfs. Dat is
de boodschap die de film met name ook
aan de kinderen probeert mee te geven
In dit opzicht ligt „ET" duidelijk in het
verlengde van ..Close encounter
Het camerawerk is imposant, de ef
lernieuwste mens-kreatie van de gene
tische tovenaar Tyrell. is een aardige
bijkomstigheid, maar is eerder op basis
van een betere acceptatie door het pu
bliek. dan als bepalend element inge
voegd
..Blade runner" is een goede SF-film.
een sterke thriller en een avonturenfilm
Een uitgebalanceerde komblnatle,
door regisseur Ridley Scott uitge
werkt tot een overrompelende film
belevenis, waaraan ook de speciale
effecten van het team van Douglas
Trumbull in niet geringe mate heeft
bijgedragen. Trumbull, die sinds zijn
verbazingwekkende medewerking
aan Kubrick's ,,2001" als de meester
van de speciale effecten wordt be
schouwd, overtreft in „Blade Run
ner" zichzelf. Maar anders dan in
sommige SF-films, waarin de uitzon
derlijke trucagetechnieken het ei-
fecten navenant, zonder dat je de in
druk krijgt, dat je door al die effecten
wordt overrompeld. Als vanzelfspre
kend introduceert Spielberg al in de eer
ste scènes de leefwereld van ET door
het interieur van het ruimteschip te laten
zien en ook in het verdere filmverloop
blijft die vanzelfsprekendheid gehand
haafd Ondanks het ontbreken van eni
ge agressie in de film. weet Spielberg
op de juiste momenten de spanning te
verhogen en op zich is dat knap Het
bewijst, dat je ook een spannende film
kunt maken zonder de zo langzamer
hand clichématige ingrediënten als sa
disme. moord en geweld Is „ET" daar
om een film voor kinderen? Je kunt er
gerust met je hele gezin naar toe gaan.
maar niet alleen kinderen zullen van
„ET genieten. Ook volwassenen zul
len zich zonder meer gewonnen geven
en de kant van ET kiezen
Als het aan Spielberg ligt, zullen
veel mensen in het vervolg niet meer
bang zijn voor groene mannetjes van
verre planeten. En dat is op zich al
een bijzonder opwekkende gedach
te.
Harrison Ford als Deckard en Sean Young als Rachael. de allernieuwste kreatie
van de genetische tovenaar Tyrell (scene uit Blade Runner van Ridley Scott).
genlijke verhaal en de acteurspresta
ties overschaduwen, blijft „Blade
Runner" overeind. En zo hoort het
ook.
Ie runner", USA 1982 Regie
I Scott. Produktie Michael Dee-
cenario: Hampton Fancher en Da-
eoples naar de roman „Do an-
idream of electric sheep" van Phi-
Dick Camera Jordan Cronen-
Muziek Vangelis. Montage Terry
ngs Speciale fotografische effec-
1 j jglas Trumbull, Richard Yuri-
en David Dryer, Met Harrison
Rutger Hauer. Sean Young. Ed-
James Olmos. M Emmet Walsh,
Hanna. William Sanderson, Brian
s Joe Turkel, Joanna Cassidy e.a
e: 100 minuten; Keuring 12 jaar
er Grand 1.
I BERT VOS
omen androïden van elektri-
schapen?" Dat was de vraag
1 Ie befaamde science fiction-
ver Philip K. Dick zichzelf stel-
i zijn gelijknamige roman „Do
Ids dream of electric sheep?"
- itstekende titel voor een uitste-
boek. De Britse regisseur Rid-
I :ott nam deze roman van Dick
sis voor zijn futuristische thril-
Blade Runner", met Harrison
1 n de hoofdrol als Rick Deckard,
iremie-jager en Rutger Hauer
oy Batty, een kunstmens, een
1-6.
tulip Dick's boek lag het accent
en niet onbelangrijk deel op het
il de mensheid de dieren had uit-
1 d (of bijna had uitgeroeid) en der
den enorme status verleende aar
het in bezit hebben van zo'n echt dier
Maar het merendeel van de mensheid
moest zich tevreden stellen met knap
gemaakte kunstdieren Rick Deckard
wil enorm graag zo'n echt dier en mor
daarvoor het benodigde geld verdienen
met de jacht op de op aarde verboden
kunstmensen, die ondanks het verbod
toch op aarde zijn geland. Regisseur
Ridley Scott en scenarioschrijvers
Hampton Fancher en David Peoples
hebben die accenten verlegd en kozen
mede op grond daarvan voor een ande
re titel „Blade Runner". In het filmver
haal is Rick Deckard niet getrouwd, er
wordt slechts zijdelings gesproken over
kunstdieren, en Deckard heeft hele
maal geen zin meer in het vernietigen
van kunstmensen Hij is het doden moe.
Toch wordt hij door de speciale politie
uitgenodigd om de jacht te ope
nen.
Een andere verhaalstruktuur met
Philip Dick's boek als basis dus en je
kunt je afvragen of daarmee het wezen
van het boek met is aangetast Slechts
gedeeltelijk naar mijn gevoel
Regisseur Ridley Scott en zijn scena
rioschrijvers zijn er echter in geslaagd
om de vervangende elementen in het
verhaal op z'n minst even interessant
en boeiend te maken, waardoor de film
naar mijn gevoel toch aan sterkte heeft
gewonnen. Meer nog dan Dick in zijn
roman deed, schildert Scott de aarde af
als een verloederde wereld, gedoemd
tot sterven De meeste mensen zijn
op de fiets tijdens een wilde achtervolging in Steven Spielberg s SF-familie-
(The extra terrestrial), USA
Regie Steven Spielberg Pro-
Steven Spielberg en Kathleen
idy. scenario Melissa Mathison.
ra Allen Daviau; montage: Carol
Dn; muziek: John Williams; ET ge-
rd door Carlo Rambaldi, visuele
en Dennis Murren; speciale ef-
coördinator: Dale Martin; ont-
ruimteschip Ralph Mc Quarne,
paintings Chris Evans en Frank
met Dee Wallace, Henry Tho-
*eter Coyote. Robert MacNaugh-
Drwe Barrymore, K C Martel,
Frye e.a Genre: science-fiction-
familiefilm. keuring alle leeftijden, leng
te 115 minuten. Theater Grand,
Amersfoort.
Wie Steven Spielberg's „Close en-
counter of the Third Kind" heeft ge
zien (al dan niet in herziene versie)
zal veel herkennen in diens filmtop
per „ET" (The Extra Terrestrial), de
grote Kerstpremière in de Neder
landse bioscopen. Spielberg, die zijn
voorliefde voor dit soort onderwer
pen niet onder stoelen of banken
steekt, heeft van het scenario van
Melissa Mathison een knappe fami
liefilm gemaakt, waarin een buiten
aards wezen een schitterende hoofd
rol speelt. Science fiction voor de he
le familie, dat is weer eens iets an
ders. En „ET" is Iets anders. Spiel
berg, die als niemand anders zijn pu
bliek kent en daar vaak perfect op in
weet te spelen, zal met „ET" onge
twijfeld een rage hebben veroor
zaakt. Ook in Nederland wijzen de
voortekens daar op: posters, stic
kers, spelletjes, grammofoonplaten,
boeken en wat al niet meer luiden het
„ET"-tijdperk in. Zoals zo vaak het
geval is met Spielberg's films is het
onderwerp op zich niet eens zo sen
sationeel, maar het is opnieuw de
filmische uitwerking van Spielberg,
die van „ET" iets bijzonders maakt.
ET staat voor „Extra Terrestrial" en
daarmee wordt dan een wezen be
doeld. kennelijk afstammend van een
buitenaards kikkerras, dat tijdens een
uitstapje van zijn volk naar de aarde per
ongeluk het ruimteschip mist en alleen
achterblijft Hij komt uiteindelijk terecht
bij de tienjarige Elliott (Henry Thomas),
die het leven op aarde draaglijk voor
hem maakt Er ontwikkelt zich dan een
komische situatie in het huis van de fa
milie Taylor, waar de kinderen zich in
tensief bezig houden met ET, en zijn
soms verrassende oprispingen, terwijl
moeder Mary (Dee Wallace) geheel on
wetend blijft, zelfs als Elliot dronken in
school wordt aangetroffen (na een
overigens sterke kikker-scène),
Ford, de ster uit de Star Wars-rev** enRaiders of the Lost Ark" in aktie als
te-runner in Ridley's Scott's gelijknamige film.
terwijl ET de ware schuldige is. ge
tuige de vele bierblikjes in het huis
Maar hoe aardig het allemaal ook
voor ET geregeld wordt ET heeft
heimwee Heimwee naar zijn eigen volk
en de planeet, waar hij werd geboren.
Hij wil terug naar huis En dat is een
lofwaardig streven, want intussen zijn
wetenschappelijke patrouilles naar
hem op zoek nadat de landing van het
ruimteschip is ontdekt De leider van het
wetenschappelijk team is ene Keys
(Peter Coyote), die er altijd al van heeft
gedroomd eens oog in oog te zullen
staan met een vertegenwoordiger van
een buitenaards ras Maar als de kon-
frontatie dan eindelijk plaats vindt, ge
beuren er onverwachte dingen
Regisseur Spielberg heeft in feite de
lijn, die hij begon in „Close Encounters
of the Third Kind" tamelijk konsekwent
doorgezet Werd die film afgesloten met
een ontmoeting tussen aardse weten
schappers en buitenaardse wezens
met hun gigantische ruimteschip, in
„ET" wordt die konfrontatie tussen
mens en buitenaards wezen gekonkre-
tiseerd. Hij doet dat op een intelligente
meer gegeven om Butch dan om
hem en Conrad voelt haarscherp,
dat ook zijn moeder hem blijkbaar
de dood van Butch in stilte verwijt
De poging tot zelfmoord eindigt in
het ziekenhuis en als hij weer thuis
komt wordt hij door zijn ouders on
der behandeling gesteld van een
psychiater (een voortreffelijke rol
van Judd Hirsch). Hij probeert zich
aan te passen, maar slaagt daar
niet in. Hij stort zich in een schuch
ter liefdesavontuur met een aardi
ge klasgenoot, Karen Zijn vader
Calvin (Donald Sutherland) is van
goede wil en probeert telkens weer
kontakt met zijn in zichzelf gekeer
de zoon te krijgen, maar zijn moe
der is te afstandelijk en weigert tot
de kern van Conrad's emotionele
crisis door te dringen.
..Ordinary People" behoort wat
mij betreft tot de betere films van de
laatste jaren. Geen opgeklopt ver
haal, maar een bijna on-Ameri-
kaanse benadering van problemen
in een gewoon gezin. Gezien de
filmcarrière van Robert Redford
zou je dat bijna verrassend kunnen
noemen, maar dat is het niet, om
dat van Redford bekend is, dat hij
zich sociaal-maatschappelijk erg
betrokken voelt bij het wel en wee
van gewone mensen. De film „Bru-
baker" - niet onder zijn regie maar
wel met hem in de hoofdrol - geeft
daarvan al een indikatie als men
weet, dat Redford zelf de inspirator
van deze film is geweest. Deze po-
sitief-kritische benadering van de
Amerikaanse samenleving werkt
bijzonder verfrissend en het is dan
ook jammer, dat Redfort na zijn
grote succes met „Ordinary Peop
le nog geen nieuwe films heeft ge
regisseerd.
De keuze van de karakterrollen
zou ook wat merkwaardig kunnen
overkomen. Donald Sutherland is
nu niet bepaald het uitgezochte ty
pe van een liefhebbende vader.
Want afgezien misschien van
„M A.S.H speelt hij meestal rol
len, die allesbehalve sympathiek
zijn. („1900", „Fellini's Casanova",
„Klute", „The dirty dozen" e.a
Het is dan ook een waagstuk van
Redford geweest om juist Suther
land voor deze vaderrol te kiezen.
En het moet gezegd worden Su
therland is overtuigend. Ook de
keus van Mary Tyler Moore (nog
steeds erg aktief als comediènne)
ligt nu niet bepaald voor de hand.
Toch is regisseur Redford er in ge
slaagd om haar rol bijzonder over
tuigend over te laten komen, waar
bij duidelijk is, dat deze actrice veel
meer in haar mars heeft dan men
op grond van haar carrière zou zeg
gen. Timothy Hutton als Conrad
kreeg terecht zijn Oscar en eigen
lijk zou ik er eentje willen toeken
nen aan Judd Hirsch als de psy
chiater Berger. Kortom „Ordinary
People" is een indrukwekkende
film, die nog lang op het netvlies
blijft hangen
LEUSDEN - Kinderen van
4 toi en met 12 jaar kunnen
dit jaar een leuke kersttaart
versturen die ze zelf
gemaakt hebben op de
hobby-instuif van zaterdag
11 december, of misschien
houden ze hem liever zelf.
En er is voor ieder een kaars
die ze met gekleurde was
mogen versleren. Ook is er
weer macramé vdor de wat
oudere kinderen. Verder
staan er ecoline en klei klaar
op deze ochtend, die begint
om half 11 en duur tot half 1
ledereen is van harte
welkom, en neem ook eens
een vriendje of vriendinnetje
mee!
Scène uit „ET" van Steven Spielberg.
Rutger Hauer als Roy Batty, kunstmens, model Nexus-6 in de enerverende toekomst-thriller van Ridley Scott
.Blade Runner'
reeds vertrokken naar andere planeten
in de melkweg om te ontkomen aan een
wisse dood De aarde ligt in de dodelijke
nevels van de vervuiling gehuld en
slechts het „afval" van de maatschappij
is achtergebleven: mensen die hoe dan
ook zullen sterven. Toch is de samenle
ving niet doods. In de grote metropool
heerst grote, nerveus-jachtige aktiviteit
In deze gigantische smeltkroes van al
lerlei rassen gaat het leven (bijna onver
stoorbaar) verder. Beheerst door het
monopolie van de grote genetische in
dustrieën en de tot in de porieën door
dringende commercie
Midden in deze stedelijke vuilnisbelt
ligt een gigantische pyramide, het hart
van de genetische industrie: het hoofd
kantoor van de beruchte Tyrell Corpo
ration Opgebouwd als een tempel van
de „nieuwe" tijd, waarin de machtigste
man ter aarde troont Tyrell. een gene
tisch genie, de schepper der kunstmen
sen en dieren Een arrogante god. neer
kijkend op het stervend gepeupel, ver
beneden hem aan de voet van zijn
machtig bolwerk
Met die kunstmensen zit het niet
goed. Tyrell heeft ze te goed willen ma
ken en ze zijn derhalve nauwelijks van
gewone mensen te onderscheiden
Slechts een ingewikkelde test kan hen
ontmaskeren óf de intuïtie van een er
varen „blade runner", een soort pre
miejager, die gespecialiseerd is in het
elimineren van kunstmensen. En dat
die ontmaskering noodzakelijk is ge
worden vindt zijn oorzaak in de sterker
wnrdf>ndo macht van de kunstmensen.
Ze zijn een bedreiging voor de mens
heid geworden en hooguit nog inzet
baar op verafgelegen kolonies voor de
exploitatie van mijnen en het verrichten
van uiterst gevaarlijke karweitjes
Kunstmensen mogen niet meer op de
aarde komen Toch slagen vier kunst
mensen er in om via list en moord terug
te keren op de planeet, waar ze werden
„geboren Hun doel het redden van
hun eigen leven De levensduur van de
Nexus-6 modellen loopt ten einde en de
replicanten, zoals de kunstmensen
worden genoemd, willen blijven leven
Tyrell zal hen moeten redden
Blade runner Rick Deckard wordt te
ruggeroepen in aktieve dienst om de
vier Nexus-6 modellen te vernietigen.
Hij walgt van zijn lugubere werk, maar
hij wordt onder druk gezet En daar
mee begint een enerverende jacht,
waarbij Ridley Scott ons de toekomsti
ge wereld toont Gedegenereerd, half
verlaten en verloederd Een rottende
samenleving, doordrenkt van onwezen
lijke commercie, die nog krampachtige
pogingen doet om de schijn op te hou
den Drink Coca Cola en sterf
Was ..Alien" van Ridley Scott een
toekomst-shocker van formaat, deze
Britse regisseur kan men zijn Ameri
kaanse produktie „Blade Runner"
straks ongetwijfeld een tweede succes
bijschrijven op zijn credit-lijst Want
„Blade Runner" heeft naar mijn gevoel
dezelfde enorme impakt als „Alien"
had. Overrompelend in beeld en geluid
en met een ijzersterk gegeven Hoewel
„Blade Runner' (ook door Scott zelf)
wordt beschreven als een detectieve-
thriller die zich toevallig in de toekomst
afspeelt, is het natuurlijk veel méér dan
dat Zoals ook „Alien" veel meer was
dan een horror-film die zich in de ruimte
afspeelde
Ridley Scott beperkt zich niet tot het
pure avontuur, maar weet op één of
andere wijze altijd wel méér in zijn film
te stoppen Maatschappijkritiek, als
men een wat zwaar woord wil gebrui
ken, ontbreekt dan ook niet Ondanks
de spanning van het snelle aktie-avon-
tuur, weet Scott ons en passant met de
neus op een sombere toekomst te druk
ken. Een toekomst beheerst door in
dustriële giganten, genetische manipu
latie en vergevorderde elektronika.
Desondanks een allesbehalve benij
denswaardige wereld Dat maakt „Bla
de Runner" tot een aan de ene kant
meedogenloze film, aan de andere kant
tot 'n film. waarin de menselijke waarden
niet zo maar overboord worden ge
gooid Want - en dat is de kracht van dit
filmverhaal - wat in Dick's roman toch
enigszins ontbrak, wordt door Scott
geaccentueerd het gevoelsleven van
de kunstmensen, uitzonderlijk goed in
beeld gébracht in de enerverende slot
scènes, waarin Deckard (Harrison
Ford) de uiteindelijke konfrontatie aan
gaat met zijn grote tegenpool, de leider
van de kunstmensen, Roy Batty (voor
treffelijke rol van Rutger Hauer') Een
konfrontatie. die anders eindigt dan in
het boek. waardoor de film aan overtui
ging wint. Dat Deckard in de loop van
het filmverhaal verliefd wordt op de al-
„Ordinary People", USA, 1980. Re
gie: Robert Redford. Produktie: Ro
nald L. Schwaryscenario: Alvin Sar
gent; gebaseerd op de roman van Ju
dith Guest; camera: John Bailey;
montage: Jeff Kanew; muziek: Mar
vin Hamlisch/Jack Hayes; met: Do
nald Sutherland, Mary Tyler Moore;
Judd Hirsch, Timothy Hutton e.v.a.
Genre: familie-relaties; lengte: 121
minuten; keuring: alle leeftijden.
Donderdag 16 december 1982, aktl-
viteitencentrum De Korf, zaal open:
19.30 uur (voor voorverkoop niet-le-
den). Aanvang: 20 uur. Toegangs
prijs leden: ƒ2,50. Nlet-leden met tij
delijk lidmaatschap: ƒ7,50.
„Ordinary People" is het uitste
kende regie-debuut van de be
faamde filmacteur Robert Redford.
Een film, die terecht werd onder
scheiden met maar liefst vier Os
cars: een voor de beste film, een
voor de beste regie, een voor de
beste mannelijke bijrol (Timothy
Hutton) en een voor het beste sce
nario (Alvin Sargent).
Het is het verhaal van verstoorde
familie-relaties en op zich zou dat
een loodzware film kunnen opleve
ren, ware het niet. dat regisseur
Redford alles heeft gedaan om te
zware melodramatische accenten
te vermijden. Bovendien heeft hij
het verhaal niet gesitueerd in wat
vaak gebruikelijk is de rijke klasse,
maar in een gewoon gezin (ordina
ry people). Juist daardoor is de ma
te van herkenbaarheid aanmerke
lijk gestegen Geen Dalles-achtige
intrige dus, maar een verhaal, dat
psychologisch aanmerkelijk dieper
gaat en tot nadenken stemt, omdat
het situaties laat zien. die in elk ge
zin zouden kunnen voorkomen
In „Ordinary People" is het de
jongen Conrad, die een poging tot
zelfmoord doet, omdat hij getuige
was van zijn oudere broer Butch en
van mening is. dat hij hem had kun
nen redden Het zijn die schuldge
voelens, die bij hem de overhand
krijgen, onbegrepen door zijn ou
ders. Maar er is een ander facet en
dat i^'ijn moeder. Die heeft altijd al
