Orlow Seunke en de
„Smaak van water"
Opnieuw prima jeugdfilm
van Karst van der Meulen
I
leu
sd
e
r
kra
n
Is
Polanski's „Chinatown"
i
£9
„Aquirre, der Zorn Gottes"
van Werner Herzog in
Filmhuis Appelmarkt
„KNOKKEN VOOR TWEE"
„Züri Brannt"
WINNAAR GOUDEN LEEUW VENETIË
DINSDAG-MOVIE CYCLUS
Een kattebelletje of een fijn gedrukt
kaartje?
DE LEUSDER KRANT
FILMS IN
HET KORT
kijk op de film
DONDERDAG 6 JANUARI 1983
(Van de filmredaklie)
„De smaak van water", Nederland,
1902 Regie Orlow Seunke; scenario
Orlow Seunke. D A. Kooiman, M
Koopman en J R Achterberg; camera
Albert van der Wildt; muziek Maarten
Koopman, motage Orlow Seunke en
Tom Ensman, Genre zedenschets,
met Gerard Thoolen. Dorijn Curvers,
Joop Admiraal, Hans van Tongeren, Ol-
ga Zuiderhoek, Moniek Toebosch e a.
Keuring: 16 jaar, lengte: 100 minuten.
Theater Grand - Amersfoort.
Orlow Seunke over de film en zijn film
„Liefst wil Ik films maken naar mijn
eigen Ideeën Ik las ergens Iets wat
Ik goed vond: „Er zijn 2 soorten
speelfilms. De ene soort is de film die
de toeschouwer toestaat onze dage
lijkse werkelijkheid te vergeten. De
andere soort wijst telkens weer op de
werkelijkheid terug". Dat betekent
niet dat je alleen maar realistisch
moet filmen. Neem bijvoorbeeld Fel-
llnl, die juist afwijkt van het realis
tisch filmen om onze dagelijkse
werkelijkheid te kunnen benadruk
ken.
De eerste soort is de droomfilm. Ze
gaan over moeilijkheden die een
held heeft om zijn doel te bereiken.
Zodra hij het doel bereikt, valt het
doek. Maar voor mij begint de film
dan juist. Op dat moment vraag Ik me
af: is die held er gelukkig mee?
Ik hou niet van films waarbij de ene
scene te logisch voortvloeit uit de
voorgaande. Een karakter Is niet zo.
Een mens heeft allerlei beweegrede
nen om nooit logisch te handelen: er
is je trots, je ijdelheid, je jaloezie
noem maar op. En dèt Is het leven.
Juist de twijfel waar demensen mee
leven is Interessant, maar als ik daar
over wil filmen, zeggen ze: „dat
wordt een artistieke film, dat Is niet
interessant voor een groot publiek".
Ik kan en wil het niet geloven.
De eerste aanzet voor De smaak
van water was dat Ik een film wilde
maken over iemand die zich machte
loos voelde. Later zijn er allerlei the
ma's en lijnen bijgekomen, waardoor
er, hoop Ik, een „echt" karakter kon
ontstaan met al zijn nuances: van
hard tot verlegen, in de war, verne
derd, vertederden fanatiek. Ik pro
beer mijn belangrijkste personages
herkenbaar te maken.
Via stijlmiddelen, zoals koude en
warme kleuren met elkaar te laten con
trasteren en een levendige montage,
met veel shots, tegen de rustige lange
instellingen van het einde te zetten, kan
ik het proces dat de hoofdpersoon door
maakt helpen duidelijker te maken,
maar het blijft bij mij de akteur die dit
voor het leeuwendeel zal moeten over
dragen Ik wil dat een film je „pakt", dat
je „meegaat". De techniek mag dan
niet overheersend zijn. het is een mid
del om het verhaal en de emotie over te
dragen. Ik probeer in mijn films bij de
mensen een emotie los te maken, ik wil
de mensen beroeren, een ontroering
die dieper gaat dan alleen maar een
vereenzelviging met de hoofdpersoon.
De techniek van het filmmaken is niet
afhankelijk van mooie beeldjes. Het eni
ge criterium voor de techniek, hoe knul
lig ook, is komt er een ontroering over?
Is er een emotie die opgewekt wordt?"
aldus de regisseur van ..De Smaak van
Water", die op het Filmfestival van Ve
netië een Gouden Leeuw won als de
beste debuutfilm.
In „De smaak van water" gaat het om
de veertigjarige Hes. een ambtenaar
sociale dienst op een overheidsbureau
waar hij routineus sociaal moeilijke ge
vallen volgens de formulieren-spelregel
afwerkt
Een discussie met een stagiaire over
zijn beroepsuitoefening, een ongeluk
dat voor zijn ogen plaats vindt en de
confrontatie met het veertienjarige
meisje Anna (Dorijn Curvers) doen hem
in een crisis geraken Het meisje Anna
isoleert zich vervuild in een kast van de
buitenwerpld en hij besluit zijn huis en
Gerard Thoolen en Dorijn Curvers in een scène uit,.De smaak van water'' van
Orlow Seunke geïnspireerd door de roman ..De bezoeker" van Gyöng Konréd
bureau te verlaten en bij het meisje in te
trekken in een poging haar te helpen in
contact te treden met anderen De
adoptie van haar mislukt tenslotte: de
formulierenspelregels zijn niet veran
derd en dwingen hem het kind af te
staan.
„De smaak van water" is een subtiel
geschilderde schets van een absurde
wereld, waarbij met name ook de came
ravoering een belangrijke rol speelt in
het geheel, naast de vervreemdende
elementen, die het onmogelijk maken
plaats en tijd van deze film te bepalen.
Met Gerard Thoolen in een sterke rol als
de ambtenaar Hes naast Dorijn Curvers
als het meisje Anna
Een film, die ontroert en aanspreekt en
terecht internationaal werd geprezen
Sommigen schrijven vlug even een briefje
om te melden, dat er gezinsuitbreiding heefi
plaats gevonden. Dat is natuurlijk óók een
manier.
Toch gaat er niets boven een fijn gedrukt
kaartje, uitgezocht naar uw smaak.
Uit de grote collectie 1982 hebt u enorm veel
keuze. En wat de tekst betreft: wij zorgen
snel en accuraat, dat er op komt te staan
wat u wenst In hand- of machineletter.
Vandaag besteld, morgen klaar.
-als het om snelheid èn kwaliteit gaat.
Rozendaallaan 9 te Leusden-Centrum. Op werkdagen van 9.00 tot
12.00 uur en van 13 3C tot 17 00 uur. Telefoon: 033-941495.
„Chinatown", USA. 1975. Regie
Roman Polanski. Produktie: Robert
Evans. Scenario: Robert Towne; met.
Jack Nicholson; Faye Dunaway, John
Huston, Perry Lopez en John Hiller-
man. Keuring 16 jaar. Lengte: 131 mi
nuten Theater Grand - Amersfoort,
dinsdag-movie-cyclus.
(door Bert Vos)
Scenarioschrijver Robert Town las
veel detective-romans en met name
alle boeken van Raymond Chandler,
alvorens hij begon aan het schrijven
van het scenario voor „Chinatown"
voor regisseur Roman Polanskl. Die
Invloed van Chandler is onmisken
baar In „Chinatown", waarin Jack Ni
cholson de prlvé-detective J. J. Gites
speelt. Maar de psychologische ka
raktertekening Is onmiskenbaar van
Polanski.
„Chinatown" is aan de ene kant
spannend als een thriller, maar heeft
aan de andere kant psychologische as-
pekten, die de film net even boven het
detective-genre uittillen en dat is vooral
ook nog eens geaccentueerd door het
uitstekende spel van Jack Nicholson en
Faye Dunaway. De film kreeg twee Os
cars, die voor het beste verhaal en voor
het beste scenario.
De privé-detective Gites houdt zich
normaal gesproken bezig met overspe
lige echtparen. Dat biedt weliswaar niet
zoveel afwisseling, maar Gittes is daar
tevreden mee na een nogal turbulent en
gevaarlijk leven als politieagent in de
beruchte wijk Chinatown in Los Ange
los. Toch biedt dergelijk werk niet altijd
de garantie voor rust, want als Gittes
een echtscheidingszaak aanneemt die
op het oog routine moet zijn, komt hij in
de problemen Een vrouw komt bij hem
en vraagt hem Inlichtingen te verzame
len over de ontmoetingen van Hollis
Mulwray met een jong meisje. De vrouw
zegt de echtgenote van Mulwray te zijn
De man is hoofd van de dienst waterlei
dingen in de stad. Wanneer de zaak
een publiek schandaal wordt en Mulw-
ray's lichaam later in het waterreservoir
wordt gevonden, blijft Gittes doorgaan
met de zaak. Hij is er intussen achter
gekomen, dat Mulwray kortgeleden ge
weigerd heeft een nieuwe dam te bou
wen om het tekort aan water in de stad
op te heffen, terwijl grote voorraden wa
ter uit het reservoir verdwijnen.
„Chinatown" is het portret van een
man, die ondanks zijn cynisme, zijn
charme en doortastendheid, een gebo
ren verliezer is. De zaak die hij behan
delt is duidelijk te groot voorhem, al wil
hij dat niet toegeven. De titel van de film
is dan ook dubbelzinnig bedoeld „Chi
natown" staat voor „dreiging, het afge
sloten ghetto, het isolement, het onaan
tastbare" De zaak, waar Gittes mee
bezig is, dreigt voor hem een nog groter
Chinatown te worden dan dit werkelijke
stadsdeel ooit voor hem was toen hij er
als politieman dagelijks mee werd ge-
konfronteerd
Als de zaak tenslotte noodlottig af
loopt en eindigt in Chinatown, moet Git
tes machteloos toezien. Eén van zijn
medewerkers neemt hem dan bij
hand met de woorden „Jake,
mee, dit is Chinatown"
Faye Dunaway is in deze boeiervi
film de vrouw van hoofdingemej
Mulwray Een vrouw die gefrustreerdl
labiel door het leven gaat, worstelel
met allerlei psychische problemen, a
nog eens worden geëscaleerd door 1
dood van haar man en de daarmee M
menhangende ontwikkelingen I
Die twee karakters worden dofl
Polanski uitstekend gekarakujjl
seerd, waarbij het voortreffelijk
spel van Nicholson en Dunaway
teraard bepalend is geweest voor fJ
welslagen van de film. Eigenlijk kl
er weinig mis gaan door het ster!
scenario, dat ten grondslag lag a£j
deze film en regisseur Polanski
niet voor niets een vakman. 0$
„Chinatown" ademt die Europe®
sfeer uit. Een sfeer, die Amerikanef;
hoe ze ook hun best doen, zeldi
hebben kunnen benaderen.
Scène uil: ,.De 101 Dalmatiërs" van Wall Disney
Big Bomber. Eigenlijk is het zinloos
om over een nieuwe film met Bud Spen
cer in de hoofdrol te schrijven. Zo ook
dus over z'n nieuwste „Big Bomber",
waarin Bud als voormalig zeekapitein
de kost aan wal probeert te verdienen
met boksen en dat is hem best toever
trouwd. Regisseur Michele Lupo heeft
wel eens betere films gemaakt met
Spencer Hill, maar niettemin zal „Big
Bomber" de liefhebbers van fikse knok
partijen voor prima vertier zorgen Te
zien in het Grand Theater in Amers
foort, vanaf donderdag 6 januari. Alle
leeftijden, dat spreekt!
(Van de filmredaktie)
„Knokken voor twee", Nederland
1982, Regie. Karts van der Meulen; pro
duktie Simon Jansen; scenario Karst
van der Meulen en Piet Geelhoed; mu
ziek: Tonny Eyk, camera Fred Tam-
mes; met Peter Bos. Hein Boele, Diana
Dobbelman, Bram van der Vlugt, Ann-
Will Blankers. Ferd Hugas, Marlous
Fluitsma, Michael Walma van de Mo
len, Inge Sliggers en vele anderen.
Genre jeugd/familie-film; keuring alle
leeftijden; theater, matineevoorstellin
gen van Euro Cinema te Amersfoort
Regisseur Kart van der Meulen is
op zich eigenlijk een fenomeen. Hij
behoort tot de uiterst kleine groep
regisseurs, die louter films voor de
jeugd maakt. Bovendien is Van der
Meulen hiervan zonder twijfel de
beste en dat bewees hij meerdere
malen, zoals met „Peter en de
vliegende autobus", „Martijn en de
Magiër", „De bende van hiernaast"
en hij bewijst dat opnieuw met
„Knokken voor twee". Daarnaast Is
Van der Meulen nogal intensief bezig
met verschillende televisieprogram
ma's zoals kortgeleden als regisseur
van de serie „De zevensprong". Dat
zijn films niet alleen in Nederland
succesvol zijn en worden gewaar
deerd, blijkt wel uit het feit, dat hij
ook Internationaal grote bekendheid
heeft verworven, mede dankzij prij
zen op buitenlandse festivals (Mos
kou, Bombay). Kortom: een regls-
Scène uit Knokken voor twee met Peter Bos als Walter en Michael Walma van
de Molen als Freddie.
seur, waar we zuinig op moeten zijn.
„Lieve pappa en mamma, omdat jul
lie altijd ruzie om mij maken, kan ik maar
beter weggaan", schrijft Freddie op een
avond als hij de konflikten tussen zijn
ouders niet langer kan verdragen. Hij
pakt wat spulletjes in een tas en loopt de
donkere nacht in
Waar moet een jongetje van twaalf 's
avonds naar toe? Freddie weet maar
één adres dat van zijn vroegere buur
meisje Saskia, die - sinds de scheiding
van haar ouders - met haar vader en
haar oudere broer Joris in een andere
plaats woont
Een avontuurlike tocht voert Freddie
tenslotte naar Saskia. Zij staat voor een
moeilijk probleem; zij kan Freddie geen
onderdak bieden, want haar vader kent
Freddie's ouders en zal hen natuurlijk
direkt opbellen. Derhalve brengt zij
Freddie voorlopig naar het klubhuis, de
verzamelplaats van kinderen van ge
scheiden ouders. Een bouwvallige
keet, gesitueerd bij een oud landhuis,
dat ieder moment kan worden afgebro
ken
Zo wordt Freddie lid van de klub.
Voorlopig weliswaar, want zijn ouders
zijn (nog) niet gescheiden Maar hij
heeft tenminste een dak boven zijn
hoofd. Saskia's broer Joris vindt alleen
wél, dat Freddie naar huis moet bellen
Hij hoeft niet te vertellen waar hij is,
maar Joris vindt het niet eerlijk als hij
zijn ouders in angst laat zitten
Alles lijkt geregeld Freddie kan in het
klubhuis slapen en ieder klublid neemt
hem een avond mee naar huis voor een
warme maaltijd. Maar dan wordt er roet
in het eten gegooid: de kinderen krijgen
te horen, dat ze de volgende dag hun
klubhuis moeten verlaten, juist nu zij het
zo hard nodig hebben'
Met de hulp van hun vriend en ver
trouwensman, de poppenspeler Walter,
zoeken de kinderen een nieuw onder
komen. Geen eenvoudige zaak; na een
aantal mislukkingen besluiten de kinde
ren een sloophuis te „kraken" Walter
wil daar niet van horen, want het huis
staat op instorten Hij biedt hen éls alter
natief de benedenverdieping van een
leegstaande villa aan zijn ouderlijk
huis.
De klub verkeert in juichstemming; nu
kunnen zij hun ouders uitnodigen in hun
eigen omgeving, zonder elk weekend
heen en weer geslingerd te worden En
waarom dit niet te vieren met een groot
openingsfeest met alle ouders?
Maar voor het zover komt, treden er
nog vele komplikaties op, want Walter
had niet zo maar het huis mogen aan
bieden, omdat hij daarvoor eerst zijn
nurkse oom Theodoor om toestemming
had moeten vragen En één ding is ze
ker. als oom Theodoor zich ergens mee
bemoeit, zijn de moeilijkheden niet van
de lucht.
Tijdens alle verwikkelingen krijgt Fred
die de gelegenheid bij de kinderen thuis
te zien hoe zij, alleen met hun vader of
hun moeder, leven Hij ontdekt, dat je
zelf, als kind. kan voorkomen dat een
scheiding de zon niet uit je leven haalt
Walter en vooral Joris leren hem
dat een kind niet het onderwerp Is
van echtelijke ruzies. En dat, als het
tot een scheiding zou komen, hij niet
behoeft te kiezen, als hij van belden
evenveel houdt.
Beeld uit ,,Mon Oncle d'Amérique" van Alain Resnais
Knokken voor twee is de titel van de
nieuwste familiefilm van de Nederland
se jeugdfilmregisseur Karst van der
Meulen. Vanaf donderdag te zien in de
matineevoorstellingen van Euro op
donderdag, vrijdag, zaterdag en
woensdag, kwart voor twee Een film,
die met name de jeugd zal aanspreken
door de herkenbaarheid van de hoofd
personen en de bijzonder plezierige uit
werking van het filmgegeven door een
man, die kan worden beschouwd als de
beste jeugdfilm-regisseur van Neder
land (zie ook elders in deze filmrubriek)
De 101 Dalmatiërs, uit de droomfa-
briek van filmgigant Walt Disney is kort
geleden in een nagesynchroniseerde.
Nederlandse versie uitgebracht en be
gint in Grand aan de vierde week Een
vrolijke en vooral spannende film rond
de ontvoering van vijftien puppies van
de Dalmatiërs Pongo en Perdita Een
prima kinderfilm, dat is duidelijk
Mon Oncle d'Amérique. De Franse
regisseur Alain Resnais is een bijzon
dere filmer. Dat bewees hij eerder met
films als „Stavisky" (1974) en „Provi
dence" (1976) en dat bewijst hij op
nieuw met „Mon Oncle d'Amérique
een film, die vanaf donderdag in Grand
te Amersfoort te zien zal zijn. In „Mon
Oncle d'Amérique vertelt Resnais het
verhaal van drie mensen van verschil
lende ouderdom en afkomst, twee man
nen en een vrouw De laatste zal meti
twee mannen iets te maken hebbe
maar de twee mannen zullen elka
nooit ontmoeten Daarnaast geeft Re
nais het expogé weer van de biola
Henri Laborit, zodat in feite het verha
in de film aan de hand van dit wele
schappelijk expogé wordt verklaai
Een merkwaardige filmische aanpa
die echter uitstekend werkt en v<
„Mon Oncle d'Amerique een bijzond
re film maakt, die niet voor niets op k
filmfestival van Cannes vorig jaar i
speciale prijs van de jury èn de prijs v;
de Internationale kritiek verwierf
Voor de liefhebbers van een thril®
met horror-achtige elementen dra
vanaf donderdag in Duo de film
stranger Is watching" van regissel
Sean S Cunningham. Met Kate M|
grew en Rip Torn inde hoofdrollen I
verhaaltje is tamelijk simpel en draj
om een ontvoering en een lustmocn
Cunningham, die eerder „Friday I
13th" regisseerde, bakt er niet veel v
en met deze film blijkt, wat zijn ecffl
talenten zijn Met holle spanning <K
schokeffecten probeert hij het filmvJs
haal overeind te houden, maar slaatX
daar niet in ..A stranger is watching K
op alle fronten voorspelbaar en hetfji
niets nieuws aan het genre toe te
gen Voor de liefhebbers zal dat oveig
gens. denk ik, geen enkel bezwaX!
zijn. 1.2
'O
.-8!
(Van de filmredaktie)
AMERSFOORT - Het Amersfoorts
Filmhuis Appelmarkt start het nieu
we jaar met o.m. de nachtfilm van
regisseur Werner Herzorg: „Aquirre,
der Zorn Gottes" uit 1971/72. Met
o.m. Klaus Kinski, Helena Rojo en
Del Negri In de hoofdrollen.
Aguirre, der Zorn Gottes is de verfil
ming van het dagboek van een Spaan
se priester die in de 16e eeuw (1560/
'61met de conquestadores meetrok in
het Amazonegebied, op zoek naar het
legendarische goudland El Dorado, on
der leiding van de edelman Pizarro.
De film volgt de belevenissen van
een vooruitgeschoven groep, die via
moeilijk begaanbare bergpaden en op
vlotten het oerwoud intrekt Onder hen
Scène uit: Knokken voor twee" van Karst van der Meulen. te zien in Euro.
matineevoorstellingen.
(Van de filmredaktie).
AMERSFOORT - Op het eerste
weekprogramma van het jaar plaat
ste het Filmhuls Appelmarkt de Zwit
serse dokumentalre „Züri Brannt".
Videoladen Zürich maakte een docu
mentaire over de jongerenbeweging in
deze stad. waarvan de acties hun hoog
tepunt bereikten in de zomer van 1980
De film is dus al weer wat gedateerd,
zeker omdat ook het autonome jonge
rencentrum. waarvoor toen zo fel gede
monstreerd werd. inmiddels al weer is
afgebroken. Maar wie nog steeds geïn
teresseerd is in de nieuwe bewegingen
van de jaren '80. in hun strijdmethoden,
humor en leed, is Züri Brannt nog zon
der meer de moeite waard Die neemt
ook de soms slechte beeldkwaliteit - de
beelden werden op video gedraaid -
voor lief en geniet volop mee van de
spontaniteit en inventiviteit van deze
jongerenbeweging en van de makers
van de film Met name de quasi-afstan-
delijke, maar humorvolle commentaar
stem bij deze film maakt veel goed
„Het duurde lang voordat Zürich brand
de en toen het eindelijk vlam gevat had.
vond het geen voedingsbodem, want
beton klinkt hol en wil niet branden."
Jongeren in verweer tegen een maat
schappij, waarin alles netjes moet zijn,
waarin de winst verdiend wordt in be
tonnen bunkers, die door asfalt met el
kaar verbonden zijn en waarin grijze bu
reaucraten en ambtenaren de dienst
uitmaken
Filmhuis Appelmarkt, za tot en met
di 20.15 uur
Scène uit Werner Herzog s film „Aquirre. Der Zorn Gottes.
bevindt zich de ambitieuze en meeop
genloze Don Lope de Aguirre. Hun vM
kenning is uitzichtloos en de leider lil
sua besluit om naar de hoofdtroep terg
te keren Aguirre verzet zich hierteglr
en laat Ursua afmaken Hij zweert jjr
Spaanse koning af en laat de even
ke als domme Guzman uitroepen
„Keizer van El Dorado" In feit blijft®
zelf de nieuwe leider, hopend op e(i£
nog grotere goudvondst dan de lege»,
darische Cortez voor hem Op e$|
groot vlot zakken ze de rivier af. diej
trager wordt. De levensmiddelenvi
raden raken op en de groep wordlg
kleiner ten gevolge van gifpijlen
door onzichtbare Indianen op hen
worden geschoten. De mannen wordj
doodsbang voor de stilte van het
woud. Aguirre wil van geen terugki
weten. Koorts en hallucinaties maki
iedereen gek. Tenslotte blijft er nj
mand meer over. Aguirre's dochter,
wie hij een „zuivere dynastie" had
len vestigen sterft in zijn armen Op
laatst zien we Aguirre nog als enige
het met lijken overladen vlot in gezj
schap van honderden doodskopaapj
De bizarre beelden uit Aguirre
streren in hoge mate de moeilijkhi
van de opnameploeg die naar het Ai
zone gebied was gereisd. Het afdriji
van de vlotten en het afbranden van f|
dorp vonden ook in werkelijkheid pla|ff
en zijn eigenlijk uit overmacht in de H
terecht gekomen g
Klaus Kinski is een acteur die merg
1971 niet zo snel in een film van Herrij]
zou verwachten In Duitsland wasjB
voordien vooral bekend geworden m.
zijn rollen in avonturenfilms Dat
wel de reden van Herzog om hemH
hoofdrol te geven in een poging van tjr
kwaliteitsfilm ook een commercieel s m
ces te maken B
ig-
Filmhuis Appelmarkt, za. 8 jan B
uur. I
