Jules Verne-reeks in
nieuwe vertaling
Li
„E Nachtlang Füürland"
in het Filmhuis
Eerbetoon aan wijlen Romy
Schneider met films in
dinsdag-movie-cyclus
u
„Stroszek" van Herzog
in Filmhuis-nacht
leu
sd
e
r
km
n
„Game of Death 2":
Bruce Lee?
„The Blues
Brothers"
in De Til
NIEUWE SERIE VAN LOEB:
I.
OUDE GLORIE HERLEEFT
„Stoomlocomotieven" een
geïllustreerde encyclopedie
lu
KJ I \KJ I v j
FILMS IB-
HET KOR
"V
DONDERDAG 20 JANUARI 1983
kijk op de film
(Van de filmredaktie)
AMERSFOORT - In het Amers-
foortse Filmhuis Appelmarkt wordt
van zaterdag tot en met dinsdag de
Zwitserse speelfilm „E Nachtlang
Füürland" van regisseur Clemens
Klopfensteln vertoond, die samen
met Remo Legnazzi ook voor het
scenario, camera en montage zorg
de. De film dateert uit 1981.
Twee jaar geleden maakte Klopfen-
stein samen met Remo Legnazzi in op
dracht van de |ubilerende televisie E
Nachtlang Fuurland. een film over een
Scène uit. ..L'lmportant e est d aimer met Fabio Testi en Romy Schneider
(Van de filmredaktle)
AMERSFOORT - In de Dinsdag-
Movle-Cyclus van het Grand Theater
wordt in de komende weken volop
aandacht geschonken aan het geva
rieerde fllmoeuvre van de Duits-
Franse fllmactrice Romy Schneider,
die onlangs (helaas te jong) is
overleden. Romy Schneider, in 1955
het gevierde idool na haar grandiose
succes met de suikerzoete Sissi-ver-
tolking. was na die peroide er In ge
slaagd om zich van juist die roem te
ontdoen en nadat ze zich in Frankrijk
vestigde ontwikkelde zij zich van het
voormalige teenerfilmsterretje tot
een actrice van formaat. Ze stond op
het hoogtepunt van haar carrière,
toen de dood een eind maakte aan
haar leven. Het Is een uitstekende
gedachte om via de Dinsdag-Movle-
Cyclus nog een aantal van haar films
te herhalen. Zo kunnen de filmlief
hebbers na ,.L important e est d'ai
mer" nog onder meerCesar en Ro
salie" van Claude Sautet, „Une hls-
toire simple" (eveneens van Sautet),
,,Clair de femme" van Costa Gravas
en ,,La Banquière" van Francis Girod
verwachten.
„L'important c'est d'aimer
De komende dinsdag wordt gestart
mei de uit 1977 daterende film ..L'lm
portant c'est d'aimer" van de Poolse
regisseur Andrej Zulawski. Het is een
tragische liefdesgeschiedenis, geba
seerd op de roman ..La nuit Américai-
ne" van Christopher Frank maar Zu
lawski maakt er veel meer van dan dat.
De hoofdfiguur in het verhaal is de
tweederangs fllmactrice Nadme Cheva
lier (Romy Schneider), die - mede door
het nogal botte optreden van een regis
seuse - niet in staat is om in een film
scène ..Ik hou van je' te zeggen tegen
een stervende vriend. Een op haar ver
liefde fotograaf verstrikt zich in de on
derwereld om haar carrière kansen te
geven (Fabio Testi). maar het wordt zo
wel de ondergang van haar echtgenoot,
die zelfmoord pleegt (Jacques Dutronc)
als van de fotograaf zelf, waardoor de
actrice tot tweemaal toe in haar eigen
leven de afscheidsscène moet spelen,
die ze in de film niet kon doen
Een tamelijk melodramtisch gege
ven. dat door Zulawski echter op een
bijzonder barokke, indringende wijze
wordt verfilmd en door Romy Schneider
zo intens en indringend wordt gespeeld,
dat de film ver uitstijgt boven de door
snee dramatische film
Bruce Lee.
(Van de filmredaktie)
AMERSFOORT - Deze week is „Game of Death 2" te zien, waarin wordt
gesuggereerd, dat het de laatste film met de befaamde karate-ster Bruce Lee
zou zijn. Maar - en de wonderen zijn de wereld blijkbaar nog niet uit - dat was
de uit 1979 daterende „Game of Death" nummertje 1, waarvoor slechts
veertig minuten opnamen met Lee waren gemaakt voordat deze op myste
rieuze wijze stierf. Producer Raymond Chow, die mede dankzij Bruce Lee veel
geld in de Hong Kong-films verdiende, probeert dat grapje nog een keer uit te
halen met „Game of Death 2". Ik zou zeggen: wel voor de hele echte liefheb
bers, die aan de naam Bruce Lee alleen al genoeg hebben.
kroegentocht van een gefrustreerde
dertiger en diens (laatste7) poging om
de utopie van '68 voor zichzelf te verwe
zenlijken Hij wordt daartoe aangemoe
digd door een meisje uit de punk- en
kraakbeweging van Bern Na al zijn ge
klaag over zijn werk. de verhouding lol
zijn in de vrouwenbeweging actieve
vriendin en scepsis over de jonge gene
ratie demonstranten, komt hij tol het in
zicht dat de onvrede in hemzelf zit. Sa
men met het meisje stelt hij een gefin
geerd nieuwsbericht op. dat hij s mor
gens om zes uur als nieuwslezer van de
wereldomroep zal uitzenden Daarin is
sprake van smeltende gletschers pal
men in Bern. een comité Vrij Zicht op de
Middellandse Zee. dat begonnen is de
Alpen af te graven en van naar Siberië
en Alaska gevluchte regeringsleiders
Met het voorlezen van dit bericht meent
hij meteen een mooie streep door zijn
doodlopende bestaan te kunnen trek
ken en de weg naar Vuurland, waar al
les gloeit, iigt open.
Met veel gevoel voor humor gaan
Legnazzi en Klopfenstein aan de hand
van nieuwslezer Max Gfeller in op de
problemen van een generatie die met
vaste banen is vastgelopen met de
idealen van '68 en nu geconfronteerd
worden met nieuwe bewegingen als die
van vrouwen en krakers Een spontane
film ook. omdat de meeste personages
in de film zichzelf spelen en door Klop-
fensteins nachtfilm-techniek (met hoog-
gevoelig materiaal van 2000 ASA)
slechts hoefden te zijn wie ze zijn. Leg-
nazzi's grote kennis van de Berner sce
ne zorgde ervoor dat er boeiende con
frontaties plaatsvinden tijdens Max'
kroegentocht. Fictie en realiteit lopen in
E Nachtlang Füürland vrijwel naadloos
in elkaar over. wat bqdraagt tot de bij
zondere kwaliteit van deze film, die be
gin dit jaar bekroond werd met de Max
Ophulsprijs van de stad Saarbrücken
Het juryrapport meldde ..De film toont
op een zeer persoonlijke wijze en met
poëtische middelen het vervliegen van
de hoop uit 1968 en het verlangen naar
een nieuwe utopie."
(Filmhuis Appelmarkt, zaterdag tot en
met dinsdag 20 15 uur.)
"1m_
Histoire D'o staat zowaar opnieuw
het programma van de Amersfoort
bioscopen Deze film van Just Jaecffl
met Corinne Clery als O. dateert T
1975. Toen vond ik het een walgen
slechte film en sindsdien is mijn oorde^L.
niet gewijzigd. Mooie plaatjes-filnv |J
Jeackin, bekend van „Emanuellefl^
voegt aan zijn al te modieuse soft se De
beelden ook nog een portie sadisme vty5
en zelfs dat weet hij nog niet realistiss'jMe
te brengen. J?e
lil. V
He
Jal ya
(Van de filmredaktie)
LEUSDEN - In De Til kan men
vanavond terecht voor het bekij
ken van de film „The Blues Bro
thers" van regisseur John Lan-
dis. Het is een schitterende mu
ziekfilm vol komische scènes,
die soms aan slapstick grenzen.
Een film, waarin vrijwel alle mu
ziekstijlen aan bod komen, en tal
van verwijzingen naar succes
volle Hollywood-films in zijn ver
werkt. Het verhaal draait om Ja
ke en Elwood. Jake komt uit de
Joliet-gevangenis en is van plan
een „nieuw" leven te beginnen,
ook al is het nog de vraag of dat
legaal leven zal worden of niet.
Elwood heeft zijn twijfels, maar
Jake heeft een goed idee: het
weer oprichten van hun oude or
kest, dat vroeger erg succesvol
was en volle zalen trok. Met de
opbrengst van de concerten wil
len de Blues Brothers het wees
huis, waar ze opgroeiden, voor
de ondergang behoeden. Dat
idee van Jake leidt tot dolle ver
wikkelingen, verpakt in schitte
rende muzikale hoogstandjes.
De film in De Til begint om acht
uur.
IS DIT GENOEG? In 1978 verscheen
de door C. Buddingh en E van Vliet
samengestelde bloemlezing „Poëzie is
een daad van bevestigingIn die bun
del trachtten de samenstellers een
beeld en 'n historisch overzicht te geven
van de Nederlandse en Vlaamse poë
zie sinds het einde van de Tweede We
reldoorlog.' Ze probeerden werk bijeen
te brengen van dichters die het poëtisch
klimaat van die periode vaak in belang
rijke mate hebben bepaald of in ieder
geval in die periode poëtisch aktief wa
ren geweest. Buddingh' en Van Vliet
wilden dus dichters brengen en ze wor
stelden met vragen als wie moet er in.
met hoeveel gedichten en welke?
Korte tijd later begonnen ze aan een
nieuwe bloemlezing en kozen voor een
heel andere opzet Deze keer ging om
het geven van een beeld van de Neder
landse en Vlaamse poëzie tussen 1880
en 1980 aan de hand van 'n dertigtal the
ma's. Nu ging het dus niet om de dich
ters in de eerste plaats, maar was de
vraag: welke verzen zoeken wij bij welk
thema, waarbij het er minder toe doet of
het nu van dichter A of dichter B afkom-
ctin ie
Het werden uiteindelijk twee bundels,
beide getiteld ..Is dit genoeg een stuk
of wat gedichten" Daarvan is recente
lijk het tweede deel verschenen en
daarin dus de helft van de dertig the
ma's Aan bod komen nu: muziek, na
tuur. oorlog en vrede, ouderdom, plant
en dier, poëzie, reizen, satire, stad en
land, vader, verdriet, vriendschap, we
tenschap en techniek, zee en ziekte.
Op zich is die thematische benade
ring een aardige invalshoek voor het
samenstellen van een bloemlezing
Maar het heeft natuurlijk ook z'n beper
kingen. Bovendien, zo leggen de sa
menstellers uit. had men voortdurend te
kampen met een veel te groot aanbod
Over „liefde", jaargetijden" en „dood"
waren ieder voor zich al hele bloemle
zingen samen te stellen. Buddingh' en
Van Vliet besloten maar geen lange ge
dichten te nemen, hetgeen een curieus
criterium mag heten. Ook blijkt uit de
inleiding, dat men niet goed wist wat te
doen met „evergreens", wel of niet op
nemen? Uiteindelijk koos men er voor
om sommige wel op te nemen en ande
re niet.
„Een stuk of wat gedichten" heeft
dus zijn tekortkomingen, zoals de licht
nonchalante titel eigenlijk ook niet ver
hult De vraag of het genoeg is. zal ieder
voor zich moeten beantwoorden De
samenstellers zijn er zich van bewust,
dat de wat meer geoefende poëzielezer
waarschijnlijk een negatief antwoord
zal geven. Maar voor hen is deze bun
del dan ook niet bedoeld. Buddingh' en
Van Vliet zeggen zich te willen richten
tot „the common reader", nader aange
duid als „de man of vrouw, het meisje
of de jongen, die op eigen houtje niet de
weg kan vinden in heel die doolhof van
namen
„Is dit genoeg: een stuk of wat ge
dichten";
honderd jaar Nederlandse en Vlaamse
poëzie aan de hand van dertig thema's;
samengesteld door C. Buddingh en E.
van Vliet tweede deel; 288 bladzijden,
paperback, uitgave Manteau. prijs
25.90
MET DE GROETEN VAN DE
PRAATPAAL. Door A. J M Mosheu
vel. met tekeningen van Jasp (uitgave
De Gooise Uitgeverij. Bussum). Kortge
leden verscheen de tweede druk van
„Met de groeten van de praatpaal" be
levenissen van de Wegenwacht van de
ANWB
nen doen We zien Bruno voor het laatst
in het reservaat van de Cherokkee-in-
dianen in North-Carolina. Hij heeft een
lange reis van meer dan duizend mijl
achter de rug en geeft zijn dne laatste
dollars uit om te kunnen eten. Zijn ge
zicht heeft een vrolijke, opgeluchte uit
drukking.
(Filmhuis Appelmarkt, za 23 uur)
Porky's pikante pretpark heeft
Amersfoorts record gebroken De filij
waar iedereen zo om schijnt te moete Ht
lachen, gaat de 25e week in en dat va
met niks Dat schijnt geen enkele f ne
voordien ooit gehaald te hebben orT
Amersfoort, zo is door Jogchems Thelg
ters vastgesteld en dat gaat gevit
worden Iedere 25ste bezoeker a-, 2
Porky mag daarom de komende weF
gratis naar Porky en de zijnen gaande
ken Op naar de negende maand In
(Van de filmredaktie)
AMERSFOORT - In de nachtvoor
stelling van het Amersfoortse Film
huis, zaterdag om 23 uur, kan men
kijken naar de bekende film „Stros
zek" van de Duitse regisseur Werner
Herzog, die kortgeleden furore
maakte met zijn zeer moeizaam tot
stand gekomen speelfilm „Fitzcaral-
do". „Stroszek" dateert uit 1977 en
kan worden beschouwd als een film
ballade, waarin een verhelderend,
kritisch beeld wordt gegeven van de
Amerikaanse maatschappij.
Stroszek wordt uit de gevangenis vrij
gelaten. Voor de zoveelste keer Het
moment is aangebroken dat hij afscheid
neemt van zijn vrienden Bruno wil ei
genlijk helemaal niet weg" Maar van
daag begint voor Bruno een nieuw le
ven Hij leert te winnen en te verliezen in
een liefdesgeschiedenis met de tiDoe-
laarster Eva Eva wordt bedreigd door
pooiers HerrScheitz. Brunos buurman
heeft een neef in Amerika De dreige
menten van de pooiers worden zo sterk,
dat Eva. Bruno en Herr Scheitz beslui
ten samen een bizar trio te vormen en
hun geluk te beproeven in de USA In
Plainsfield. Wisconsin, tegen de Cana
dese grens, ondergaan zij dat geluk
een tijdje in de koude herfst in een warm
mobile home van 21 meter lang. met
een kleuren-t v. Maar geluk - Max Op-
hüls zei dat al - bestaat met uit lol al
leen. Het heeft een prijs, die Bruno en
Eva niet kunnen opbrengen Eva ver
laat Bruno om met een vrachtrijder mee
te liften naar Vancouver „Ik begrijp de
ze taal wel niet. maar ik hoor er iets
achterbaks in". vindt Bruno Uiteindelijk
wordt de woonwagen verkocht Bruno
en Herr Scheitz plegen een overval om
met hun buit van S 22 - in de supermarkt
aan de overkant boodschappen te kun-
Eva Mattes als Eva in ..Stroszek"
Omslag van ..De geheimzinnige
straal", zoals die werd uitgegeven door
Loeb in een nieuwe vertaling.
Eén van de grondleggers van de
hedendaagse science fiction-lltera-
tuur is de Franse schrijver Jules Ver
ne. Wie kent niet zijn befaamd gewor
den romans als „80.000 mijlen onder
zee", waarin de avonturen van kapi
tein Nemo met de onderzeeèr Nauti
lus, of „De reis naar de maan"? In
Nederland verschenen de vertalin
gen van Verne's werk tot nu toe bij
Elsevier. Al zo n zeventig, tachtig
jaar lang stonden deze boekjes be
kend als de „blauwe boekjes" met
het originele omslag en de gravures,
zoals die in de Franse uitgaven voor
het eerst verschenen. Zelf heb ik nog
enkele exemplaren uit 1913 en 1919
in mijn verzameling en het blijft ple
zierig om de oude gravures te bekij
ken en Jules Verne's gloedvolle fan
tasie opnieuw te beleven.
Sinds kort is het Verne-monopolie
van Elsevier echter doorbroken door
uitgeverij Loeb. die is gestart met een
aparte reeks Verne-romans, die nooit
zijn vertaald in het Nederlands of al lang
niet meer in Nederland en België ver
krijgbaar zijn. Het opvallende is. dat
Loeb deze romans uitgeeft in nieuwe en
(met nadruk)volledige vertalingen Om
verwarring te voorkomen (sic) heeft
Loeb haar reeks gestoken in omslag,
maar de band is op het eerste gezicht
vrijwel gelijk met de banden van de El-
sevier-reeks In groen uitgevoerd in-
plaats van blauw.
De groene Verne-reeks van Loeb be
staat nu uit vier delen „De geheimzin
nige straal", uit 1882. met de oorspron
kelijke illustraties van L Benett en ver
taald door Pieter Verhulst. „De ver
schrikkelijke reisuit 1901met alle oor
spronkelijke illustraties van George
Roux en vertaald door Anita van der
Ven. De gevaarlijke uitvinding," (illu
straties L. Benett, vertaling Pieter Ver
hulst-niet gedateerd) en „De drijvende
stad met alle illustraties van P Perat
en vertaald door Pieter Verhulst.
Het is een uitstekend initiatief van
Loeb om met deze nieuwe reeks verta
lingen te starten Hoewel Verne vooral
vermaard werd door de reeds eerder
genoemde boeken over de Nautilus en
de reis naar de maan (en niet te verge
ten „De reis om de aarde in 80 dagen"),
wordt maar al te vaak vergeten hoe rijk
het oeuvre van Jules Verne is. In totaal
schreef Verne, naast libretti voor ope
ra's en toneelstukken maar liefst 82 uto
pische, exotische en technische, sterk
avontuurlijke toekomstromans, die aan
de belangstelling van de lezers van zijn
tijd beantwoorden en die verschillende
technische verworvenheden van de
twintigste eeuw met veel visie voorspel
den.
Van de 82 romans die Verne in zijn
leven (1828-1905) schreef, verschenen
(voordat Loeb haar reeks startte) onge
veer 75 in Nederlandse vertaling. Dat
aantal zal dus uitgebreid worden en dat
betekent in ieder geval, dat de Neder
landse Jules Verne-verzamelaar in
staat zal worden gesteld om het com
plete oeuvre in Nederlandse vertaling in
bezit te krijgen
Hoewel maar al te vaak de boeken
van Verne onder „jeugdliteratuur"
wordt gerangschikt, is dit toch een
waardering die onvoldoende is. Ook
in deze tijd zijn de romans van Verne
óók voor volwassenen vrijwel on
aangetast door de tijd, ondanks het
feit, dat verschillende door Verne be
schreven vindingen en technieken
inmiddels zijn achterhaald of zijn
verbeterd. Aanbevolen.
Bert Vos.
DE MOORDENAAR VAN ONDROl
door Eli Asser (uitgave Elsevier te Arj
sterdam) Eli Asser schreef vroeger rSP
gelmatig televisie-series voor het h—
gezin, maar de laatste tijd horen we«
genlijk weinig van hem Bij Elsevier vew
scheen eind vorig jaar een boekwer^T
getiteld „De moordenaar van Ondral
geschreven door Eli Asser en aancjj
zien ik geen lezer ben van het I
„Weekend' waarin dit verhaal als feil
leton verscheen, was ik nieuwsgid
genoeg om me snel aan het lezen
zetten
Asser is echter niet zo grappig als|
me altijd heb voorgesteld en „De mo;
denaar van Ondron" is - hoewel wel al
zodanig bedoeld - ook niet echt lei!
Als „doldwaze satire" op de wereld vi
James Bond, zoals de achterflap vel
meldt is dit geschrift van Asser watij
betreft gewoon mislukt
DE DIVANPOP en andere verhalef
door Herman Pieter de Boer
(Uitgave Elsevier-Amsterdam. papJ
back). Veel beter wat dat betreft isl
bundel van Herman Pieter de Boer „(j
divanpop en andere verhalen"
Natuurlijk, niet alle verhalen
even goed. maar dat kan ook niet alsl
maar liefst 38 verhalen in een boek v|
174 pagina's wilt proppen Verschilld
de erg korte verhalen van slechts en'-l
Ie bladzijden zijn vaak niet meer Cfl
een korte impressie, zonder echt p'Jf
Maar gelukkig heeft De Boer mé^i
bieden dan deze impressies alleen f
het algemeen vrij pretentieloze verhaf
tjes, maar best aardig om in een ver|
ren uurtje te lezen
4JMS
Herman Pieter de Boer De divan pop ïy
andere verhalen.
Bviar fcffogtfvo'tt
Cm; u ••fi'eercfft sKCjrctopeÉftc ver,
Sommige Nederlanders vinden het
nog steeds jammer, dat ze niet in En
geland zijn geboren. Niet omdat ze
Engeland nou zoveel beter vinden
dan hun eigen land, dat niet, maar
louter en alleen omdat die Engelsen
zoveel méér de oude glorie van het
tijdperk der stoomlocomotieven in
ere houden. Ga maar na. In Engeland
barst het van de nostalgische spoor-
treintjes, vaak getrokken door glan
zend opgepoetste en door laaiend
enthousiaste amateur-spoorweg
deskundigen in stand gehouden
stoomlocomotieven. Praat met de
Engelsen over de goeie ouwe tijd van
de stoomtrein en hun ogen beginnen
te schitteren.
Hoewel, ook de Duitsers kunnen er
wat van. getuige de talrijke oude spoor-
Mosheuvel, één der oudgedienden
van de wegenwacht, heeft allerlei aardi
ge komische boeiende en andere
anekdotes uit het gevarieerde leven
van de Nederlandse wegenwachter
verzameld en gebundeld en het resul
taat is een alleraardigst boekje, waaruit
blijkt, dal de gemiddelde Nederlandse
automobilist rijkelijk veel stol geeft tot
een uitbundige lach.
wegtrajekten en goed geoutilleerde
spoorwegmusea. Kortgeleden was ik in
het enorme Duitse Museum in Mun-
chen. waar alles (of bijna) alles van wat
er in de loop der eeuwen is uitgevonden
en op technisch, chemisch of elektro
nisch gebied verder is ontwikkeld te vin
den is. Een gigantisch gebouw met een
even gigantische verzameling Daar
was het. dat ik met ontzag kon kijken
naar de glanzende stoomlocs, die in
volle glorie stonden opgesteld Niet al
leen de kleintjes en de eersten uit het
begin van het stoomtijdperk, maar ook
de giganten. En dan is deze expostie
van het Duitse Museum nog lang niet de
grootste op zijn gebied. Ik denk dat het
Londense Science Museum een grote
re afdeling heeft
Zo n hondèrdvijftig jaar geleden de
den de eerste stoomlocomotieven hun
intrede met de legendarische ..Rocket
van George en Robert Stephenson De
Britse stoomtrein-expert Brian Hollings-
worth heeft in zijn nu in Nederlandse
vertaling bij Elsevier verschenen boek
„Stoomlocomotieven" die honderd vijf
tig jaar opkomst, glorie en ondergang
van de stoomlocomotief beschreven
Het is - en dat kun je best aan een Brit
overlaten - een zeer volledig werk ge
worden waarin een schat aan histori
sche. maar ook nieuwe (kleuren)-foto's
van locomotieven. Compleet met de
meest essentiële kenmerken, de fabri
kant. welke maatschappij de locomotief
in heeft gezet op haar lijnen voor perso
nenvervoer, etc etc
Stoomlocomotieven zie je in Neder
land nog zelden volop aan het werk
zoals je ze vlak na de Tweede Wereld
oorlog tot in de vijftiger jaren nog wel
kon voorbij zien razen. Zo nu en dan
organiseert men in Nederland nog een
show met o.a. stoomlocomotieven, er
zijn nog verschillende toeristische tra
jecten met vooral kleine stoomtracties.
maar dan heb je het wel gehad Rest
dan nog een bezoek aan het Spoorweg
museum in Utrecht, wat op zich echt de
moeite waard is.
De echte liefhebber begeeft zich
buitenslands cm opnieuw dc oude
glorie te kunnen proeven, de indruk
wekkende giganten aan het werk te
zien. Staaltjes van pure, geperfektlo-
neerde techniek. Overigens is het
jammer, dat Elsevier in dit uiterst
boeiende boek vergeten heeft een
Nederlands hoofdstuk toe te voegen,
met name ten aanzien van hetgeen
op dit gebied nog in Nederland is te
zien met de nodige adressen. Voor
de rest. een schitterend boek.
Omslag van de Nederlandse vertaling van Brian Hollingsworth's ..Steam Pass®
ger 150 jaar schoonheid en techniek van de stoomtractie. Uitgave Elsevier fffl
vier grote uitklapplaten en verder een schat aan gegevens.
