„Je moet je er voortdurend van
bewust zijn, hoe dom betutteling is"
n
Dick Miggelbrink, hoofd van het dagbehandelingscentrum van Lisidunahof:
Groeneveld heeft ook een bril voor
iiiïlHoudt Groeneveld voor ogen
krant
DONDERDAG 24 FEBRUARI 1983
plaatselijk nieuws
Uitgekakt
,,Veel oudere mensen hebben
een schat aan ervaringen Zou
het niet beter zijn als wimet z'n
allen daar wat meer van opsta
ken?"
„Tja Dat is onze westerse
maatschappij Als je 65 bent, ben
je uitgekakt Eigenlijk maken wij
helemaal geen gebruik van de
wijsheid, die mensen in de loopt
van hun leven door allerlei erva
ringen kunnen hebben opge
daan Veel jongeren denken daar
vrij respektloos over. Alsof er een
gat tussen is En op een gegeven
moment hèb je gaten in genera
ties Dan sluit dat niet meer aan."
LEUSDEN Het psychogeriatrisch verpleeghuis Lisiduna
hof heeft op 17 januari 1983 een dagbehandelingscentrum
geopend. Een vast team, onder leiding van het hoofd dagbe
handeling, Dick Miggelbrink, begeleidt de oudere mens, die
voor één of enkele dagen per week is aangwezen op de
diensten van het verpleéghuis. Met de bedoeling om opname
in dat tehuis te voorkomen of uit te stellen.
In Lisidunahof worden 168 be
woners begeleid, verdeeld over 7
afdelingen Één afdeling daarvan
is bestemd voor echtparen, van
wie één der partners gezond is,
om deze de gelegenheid te bie
den bij elkaar te blijven. Het aan
tal begeleidende personen loopt
op naarmate de verzorgings
graad der bewoners van het huis
groter wordt
In sommige afdelingen liggen
mensen voor een groot deel van
de dag op bed Er gaat niet veel
van hen uit De begeleiders pro
beren met hen te praten, maar
wat ze terugkrijgen is zeer ge
ring
Lisidunahof heeft twee afde
lingen, waar mensen begeleid
worden, die nieuwe dingen
(vaak) niet meer kunnen onthou
den. dingen van vroeger nog wél.
Sommige mensen kunnen jaren
op hetzelfde niveau blijven Bij
andere gaat het niveau langzaam
maar zeker achteruit Als iemand
op die afdeling zich niet zelf gaat
wassen, niet meer naar het toilet
gaat, niet meer zelf eet, kortom
als deze persoon meer verzor
ging nodig heeft, dan wordt hij of
zij overgeplaatst naar die afde
ling. waar de mensen meer ver
zorgd kunnen worden
„We doen dat", zegt Dick Mig
gelbrink, aan de hand van bewo
ners besprekingen, in overleg
met de familie, waarbij we de
gang van zaken op een rijtje zet
ten Daar gaan we zorgvuldig
mee om. Het is het vervelende
gevolg van het feit, dat we niet
mensen van allerlei niveau door
elkaar willen plaatsen. Mensen in
het verpleeghuis kunnen dus een
aantal malen verplaatst worden".
Woonleefklimaat
In tegenstelling tot somatische
verpleeghuizen, waar de behan
deling van de lichamelijke ziekte
voor op staat, staat in Lisiduna
hof het woonleefklimaat voorop
Mensen brengen er de laatste
jaren van hun leven door, en de
begeleiders proberen die laatste
jaren zo goed mogelijk te laten
verlopen. Proberen de mensen in
zo goed mogelijke conditie te
houden Iemand is mindergeluk-
kig naarmate die meer handicaps
gaat ervaren, zoals slechter lo
pen, en minder dingen zélf kan
doen
De physiotherapeuten zorgen
daarom voor het onderhoud van
het bewegingsapparaat, behan
delen de klachten over gewrich
ten, die stijf worden, leveren een
stuk revalidatie bij gebroken
heupen De ergotherapeuten
houden zich bezig met de zelf
standigheidstraining van de
mensen. Verzorgen de nodige
aanpassing als iemand alleen
maar goed met een lepel met een
bocht kan eten. kómt die lepel er
Ze houden ook in de gaten wan
neer iemand zijn zelfstandigheid
verliest.
Naarmate de verzorgingsgraat
hoger wordt, wordt de rol van de
physiotherapeut groter Totdat
op een gegeven moment iemand
op bed kan komen te liggen. Dan
moet er voor gezorgd worden,
dat mensen niet dóórliggen. en
dat mensen in zekere mate blij
ven bewegen
Voor iedere afdeling is er één
aktiviteiten begeleidster, die
zorgt voor de aktiviteiten Ze
haalt toneel in huis, organiseert
een uitstapje naar het theater,
sluit aan bij hobbies, die mensen
hebben beoefend, kookt samen
met mensen Vrijwilligers helpen
vaak bij dat soort aktiviteiten.
Toch bestaat de grootste
groep medewerkers op Lisiduna
hof uit verplegend en verzorgend
personeel, ziekenverzorgenden
en leerling ziekenverzorgenden
„We maken veel werk van de
familie van nieuwe bewoners,
zegt Dick Miggelbrink „Mensen
hebben er moeite mee. dat ze
hier komen Dat is niet leuk De
familie heeft het vaak óók moei
lijk met opname van vader, moe
der, man. vrouw. We proberen de
mensen te betrekken bij de opna
me. Als mensen pas zijn opgeno
men krijgen hun familieleden
voorlichting over dementie. En
kele afdelingen hebben familie
contactgroepen, en de familie is
ook betrokken bij de afdelmgs-
besprekingen"
Als dit allemaal goed funktio-
neert, waarom dan nu dagbehan
deling gestart?
De ontwikkeling van het dag
behandelingscentrum is iets van
de laatste jaren In de psychiatrie
bestaat de dagbehandeling al
langer. De vergrijzing van de be
volking heeft er meete maken, en
de verzorgingsgraad van al die
steeds ouder wordende mensen
Bovendien opname in een ver
pleeghuis is duur in vergelijking
tot dagbehandeling. Daarom wil
men trachten mensen zolang
mogelijk uit het verpleeghuis te
houden, waarbij het voordeel
voor de mensen zelf is, dat ze
langer in eigen milieu kunnen
blijven
Een dagbehandelingscentrum
is regionaal gebonden Lisiduna-
hofs dagbehandelingscentrum
werkt voor een straal van 15 kilo
meter om Leusden heen: Leus
den. Achterveld, Amersfoort,
Woudenberg, Scherpenzeel, Nij-
kerk, Soest, Bunschoten en een
gedeelte van Barneveld
Dick Miggelbrink: „We probe
ren de mensen gebruik te laten
maken van de faciliteiten van het
verpleeghuis Daarom ook zitten
we er tegen één gebouwd. We
maken gebruik van de deskun
digheid en alle aanwezige appa
ratuur"
Welke mensen komen in aan
merking voor het dagbehande-
Imgscentrum?
„Als je over dagbehandeling
praat, kun je niet concluderen,
dat het om mensen gaat, die
minder dement of beter zijn dan
bewoners van het verpleeghuis
Het gaat om mensen, die thuis
voldoende opvang hebben
Je ziet, dat er een groot ver
schil is tussen de ene en de
andere dagbehandeling patiént
Er is een grote groep mensen,
met een echtgeno(o)t(e) thuis
Ze vervelen zich, vereenzamen,
raken geïsoleerd. De echtgenote
gaat in dagbehandeling Komt
hier gedurende twee of drie da
gen weer onder de mensen
We houden een open middag.
Dan kan de echtgenoot komen
kijken, het gebouw zien. Bij het
dagbehandelingscentrum is be
langrijk, dat de mensen er plezier
van beleven, dat ze er graag naar
toe gaan."
De begeleiders op Lisidunahof
hebben uiteraard als ideaal om
zo veel mogelijk aandacht aan
klachten van mensen te beste
den De behandeling van die
klachten wordt zoveel mogelijk
verspreid over de hele dag
Wachtlijsten
Alhoewel de dagbehandeling
er in eerste instantie niet voor
bedoeld is, biedt deze ook uit
komst voor die mensen, die op de
lange wachtlijsten voor opname
in de verpleeghuizen staan Er
zijn mensen, die (een beetje) ver
geetachtig zijn, niks mankeren,
maar hun toestand brengt vaak
vervelende gevolgen met zich
mee. In het bejaardentehuis,
waar ze wonen, raakt alles weg
Binnen de kortste keren liggen
ze er bij hun buren uit, omdat ze
vergeten zijn dat ze daar vijf mi
nuten tevoren" óók al op bezoek
waren, of uit angst daarvoor
maar op, hun kamer blijven
Oolcvoor de mensen, die twee
a drie dagen per week in het
dagbehandelingscentrum wor
den begeleid (de partner wil de
patiént vaak niet langer dan één
dag missen, maar terwille van de
zinnigheid van de behandeling
wordt daar over het algemeen
minimaal twee dagen van ge
maakt) is het nodig om een split
sing aan te brengen in de diverse
niveau's.
„We hebben op de dagbehan
deling de beschikking over de
zelfde disciplines als in het ver
pleeghuis". vertelt Dick Miggel
brink. Dat zijn twee ziekenver
zorgenden, een bezigheidsthe
rapeute, die samen met het overi
ge personeel de aktiviteiten voor
haar rekening neemt, en twee
part-timers fysio- en ergothera
peut Wat het verpleeghuis niet
heeft, en het dagbehandelings
centrum wél is een maatschap
pelijk werkster, die kennis gaat
maken met de mensen, die zijn
aangemeld, en die hun vraagt te
komen kennismaken met het
dagbehandelingscentrum De
maatschappelijk werkster geeft
tijdens de periode, dat de men
sen het centrum bezoeken, sig
nalen dóór van thuis naar het
tehuis, en omgekeerd
Gehaald en gebracht
De mensen, die het dagbehan
delingscentrum bezoeken, wor
den gehaald en gebracht door
een taxibedrijf met rolstoelver
voer. De mensen zijn van 's mor
gens half tien tot 's middags half
vier in het centrum Voor de
lunch kan men kiezen tussen
brood of een warme maaltijd uit
de eigen keuken. Soep. warm
eten en een toetje worden ver
strekt Een salade of een appel
taart kan wel es door de mensen
zélf worden gemaakt.
Mensen, die op verzoek van de
huisarts voor het dagbehande
lingscentrum in aanmerking ko
men. worden aangemeld door de
Sociaal Geriatrische Dienst Er
wordt bekeken of de mensen
twee maal in de week met gezins
hulp toe kunnen, dagbehande
ling nodig hebben in een soma
tisch of psychogeriatrisch ver
pleeghuis Als de noodzaak aan
wezig is, dat de patiënt in kwestie
begeleiding krijgt van het dagbe
handelingscentrum Lisidunahof.
dan kan zo iemand daar binnen
een paar weken terecht.
Dick Miggelbrink zegt: „We
nemen de mensen op, zoals ze
zijn. We gaan ze niet screenen of
onderzoeken
Wat we hier doen heeft te ma
ken met twee groepen mensen.
De ene groep komt op dinsdag
en donderdag. De andere op
maandag, woensdag en/of vrij
dag We werken met twee gelijk
luidende programma's éls we
appeltaart bakken, doen we dat
twee keer
We hebben een week pro
gramma met aktiviteiten, die
door vrijwel part-timers worden
ingevuld. Van dag tot dag is glo
baal aangegeven wat aan de orde
is. Door het weekprogramma
heen loopt iedere dag een stuk
huishoudelijk werk. dat de men
sen thuis óók zouden hebben
We laten de mensen koffie ma
ken, thee zetten, tafeldekken, af
wassen, stofzuigen en stof afne
men In het kader van de zelf-
standigheidstraining. Daar heb
ben we de inrichting op aange
past we hebben een fraaie keu
ken met oven enzovoorts."
Naar de markt
Daarnaast worden er aktivitei
ten beoefend als gymnastiek, oe
feningen met lijf en ledematen,
bewegen op muziek. Dinsdags
kan men naar de markt in Leus-
oen. vrijdags naar die van Amers
foort gaan, tenminste, als het
mooi weer is Er kunnen dia's of
films worden verstoont Er wordt
gebruik gemaakt van de school
televisie, als die toevallig een
geschikt programma, een docu
mentaire over een of ander land
heeft.
„We proberen aan te sluiten bij
wat mensen doen of vroeger
gedaan hebben", aldus het hoofd
van de dagbehandeling" Bij de
meeste mensen is er de klacht
over inaktiviteit. Ook de omge
ving moet de mogelijkheid krij
gen om daarbij prikkels te geven
Met een groepje van vijf men
sen zaten we vorige week te eten
Ze brachten geheel zelfstandig
de afwas naar de keuken, wasten
af, ruimten alles op, en zetten het
keurig weg En dat waren dan
mensen, die inaktief waren'
Wij moeten natuurlijk wel in de
gaten houden wat mensen ooit
gekund hebben, en ze niet gaan
plagen met dingen, die ze echt
niét meer kunnen Maar als er
iemand bijvoorbeeld zegt „Ik
zou zo graag nog eens spinnen",
en ze kan dat, dan proberen wij
dat voor haar te regelen We
maken ook gebruik van de plan
tenkas. en groenten willen gaan
kweken Sommige mensen vin
den het leuk om het spitwerk te
verrichten. Andere beleven er al
leen al plezier aan om naar het
verrichten van die werkzaamhe
den te kijken".
Hoofdzaken
Bij de dagbehandeling onder
scheidt men drie hoofdzaken
het plezier hebben, de zelfstan-
digheidstraining en de reaktive-
ring. Daarbij zijn de sociale kon
takten met anderen ook van be
lang
Voor zover mensen orientatie-
moeilijkheden hebben proberen
de begeleiders hierop in te spe
len door middel van oriëntatie
oefeningen Er zijn duidelijke
klokken en kalenders aanwezig,
zodat mensen steeds zélf de tijd
en de dag kunnen aflezen. Er
wordt aan gesloten bij aktualitei-
ten uit de kranten. Mensen, die
slecht ter been zijn geraakt, wor
den door de fysiotherapeut be
handeld. De ergotherapeut helpt
voor zo ver mensen bij het een of
ander behoefte tot aanpassing
hebben. Wat ook voor thuis
geldt.
„Veel mensen", vertelt Dick,
„gaan thuis 's middags een uur
tje naar bed Dat kunnen ze hier
óók doen We hebben twee rust
kamers. 't Is vrij vermoeiend voor
de mensen, zo'n dag hier, en ze
maken dus graag gebruik van die
rustkamers
Wij proberen de zaken af te
stemmen in overleg met andere
hulpverlenende instanties of per
sonen. Met de bejaardenhulp, de
wijkverpleegster. Kijken wie er
wat doet, en op welke dagen,
Een bnl die past bij verschillende kapsels. Jeugdig en
vlot Uitgekozen bij de Gilde-opticien. Het vertrouwde
adres waar vakmanschap en service zo vanzelfsprekend
zijn. De Groeneveld-opticien is in het bezit van de
modernste oogmeetapparatuur Correcte bediening en
oprechte interesse voor het vak zijn kenmerken van de
Groeneveld-opticien De grootste trots
is het enorme assortiment Van prettig
voordelig tot hoogst exclusief
Modebrillen voor jong en oud. Op alle
correctiebrillen l jaar gratis garantie!
Welkom.
Bij de Groeneveld- opticien.
Aanïestoiöi Wj hel
fïbor zekerheid en service,
de Gilde-Opklom
op een totaal van ongeveer veer
tig mensen in dagbehandeling".
Enthousiast
Hoewel mensen in eerste in
stantie niet zo gemotiveerd zijn
om enkele malen per week hun
huis uit te gaan, is het aardige dat
ze, als ze de dagbehandeling op
Lisidunahof een keer hebben
méégemaakt, er over het alge
meen erg enthousiast over zijn
Dat is iets wat de be geleiders
niet hadden durven verwachten
Zelf hadden ze gedacht, dat het
meer moeite zou kosten Perslot
moet je er wel het nut van inzien
om zo maar es met een taxi twee
of drie dagen ergens heen te
gaan' Zelfs de mensen, die er
sceptisch tegenover staan, of
wier omgeving dat doet, waar
door zij worden beïnvloed, vin
den het prettig, als ze een paar
keer zijn geweest
De kosten van de dagbehande
ling en het vervoer worden ge
dragen door de Algemene Wet
Bijzondere Ziektekosten. Datbe-
zodat er een goede spreiding en
verdeling is.
We zijn begonnen met vijf
mensen per dag We willen lang
zaam naar een volledige bezet
ting toe. Van twee groepen met
zeventien mensen, wat neerkomt
„In wezen is het weinig effi
ciënt en kortzichtig om schakels
te laten wegvallen, en dan weer
zélf met een hoop ellende overal
achter te moeten komen."
„Ik denk, dat je nu ook al om je
heen hoort, dat het niet zo goed
is, dat mensen altijd maar naar
bejaardentehuizen gaan. Je ziet
óók. dat overal geldkranen wor
den dichtgedraaid. Mensen moe
ten door familie of buren opge
vangen worden, maar dat is niet
meer zo. Mensen zijn toch wel
voor een flink stuk afhankelijk
geworden van professionele
hulpverleners, en je kunt de klok
niet terugdraaien
We zitten met veel hulp behoe
vende ouderen. Dat is een ver
schuiving met vroeger Vroeger
kon je wel een paar jaar voor opa
zorgen, maar met de huidige ge
zondheidszorg, zou dat wel es
tien jaar lang kunnen worden".
Geen betutteling
„Is er langzamerhand ook niet
een heel andere categorie oude
ren ontstaan Die geen betutte
ling wil. Je kunt je wild ergeren
aan de toon. die jongeren ten
opzichte van ouderen in tehuizen
Leusden, Winkelc. Hamershof,
Grutterij 3, tel. 033-944242
leiveru l 125,— per dag, inclusief
vervoer Er is geen eigen bijdrage
verschuldigd De warme of
broodmaaltijd is bij de prijs inbe
grepen Ten behoeve van drank,
uitstapjes, extra etenswaren
wordt de mensen verzocht één
maal per maand f 10.bij te
dragen
Hoe mooi al deze voorzienin
gen ook zijn, en hoe jullie ook te
bewonderen zijn, dat ie ze zo
prima invult, is veel nou niet te
wijten aan de incompetentie van
onze samenlevingsvorm?"
Dick Miggelbrink „Daar zit
wel iets in natuurlijk Maar het is
toch óók wel niet de mogelijkhe
den hebben. Ik ken een aantal
mensen van wie bijvoorbeeld de
dochter het best zou willen doen.
Maar die dochter werkte, en dus
kon het niet
Mensen, die in verpleeghuizen
worden opgenomen zijn vaak
weduwen of weduwnaars Som
migen hebben geen kinderen
Bovendien kunnen veel mensen
niet bij hun kinderen gaan wo
nen. als ze die hebben Veel be
jaarden vinden zelf ook, dat ze
hun kinderen niet te erg kun
nen/mogen belasten
De mensen hier in het dagbe
handelingscentrum zijn juist de
mensen, die thuis wél opgevan
gen worden. Ze zijn óf getrouwd,
of verblijven in een bejaardente
huis, of wonen in bij een doch
ter."
zich menen te kunnen permitte
ren.
„Wij zijn er fel op. Zeker op dat
betuttelen. Het aanspreken met
„opaatje" door jongeren die den
ken dat ze de wijsheid in pacht
hebben. Bij ons worden mensen
beoordeeld naar de manier,
waarop ze met mensen omgaan.
Er moet respekt blijven. Daar zijn
we ons van bewust. Als dat re-
spekt niet blijkt uit de manier,
waarop er met de ouderen wordt
omgegaan, en mensen blijven
dingen zeggen als: „Nou ga ik
dié even voeren", dan zijn ze bij
ons zó weg.
Betutteling: we zijn er dage
lijks mee bezig. Je moet je er
voortdurend van bewust zijn hóé
stom dat wel niet Is. Alhoewel
betutteling niet hetzelfde is als
iemand eens een nachtzoen ge
ven, zijn hand vast houden of
lekker onderstoppen. Maar dan
moet je er wel op letten, of ie
mand daar behoefte aan heeft.
Dat dèt een zekere attitude is, die
je je moet éénleren, dét is zéker
zó!"
Redaktie en administra
te: Kantoor Leusder Krant,
^ozendaallaan 9, Leus-
jen-Centrum. Op werkda
gen geopend van 09.00 tot
12 00 uur en van 13 30 tot
17 00 uur Telefoon 033-
541495
jAbonnementsgeld:
Jf 59,40 per jaar;
f 30.20 per half jaar;
f 15,35 per kwartaal
T (lachten bezorging:
Ms abonnee dient u de
l6£ trant voor dinsdag- of don-
Jerdagavond 18.00 uur te
lebben ontvangen Is dat
net het geval, neem dan
tontakt op met onze hoofd-
igent bezorging (dinsdag
;en donderdag tussen 18 30
'en 19.30 uur), tel 033-
M0691 Bij geen gehoor
<unt u kontakt opnemen
net onze inspekteur bezor-
)ing. overdag 03420-
16141toestel 44
Nabestellen foto's:
De meeste in de Leusder
Krant gepubliceerde foto s
kunt u nabestellen (met uit
zondering van archief- en
iistonsche foto s). bij voor-
I uitbetaling van 5.- per ex
emplaar (formaat 13 x 18
cm) op giro 871441 t n v
BDU b.v. te Barneveld, met
duidelijke vermelding van
gewenste foto, aantal
nummer van krant, pagina
waarop de foto werd ge-
jplaatst U kunt ook kontant
betalen op ons kantoor. Ro-
iendaallaan 9 Leusden
Centrum
Ongeveer drie tot vier we
ken na betaling ontvangt u
de gewenste foto's thuis
*E LEUSDER KRANT is
en uitgave van de BDU-
krantenkombinatie te
Barneveld.
mterieur dagbehandelingscentrum
Onafhankelijk Nieuws
blad voor de gemeente
Leusden.
Verschijnt elke dinsdag
en donderdag.
Verantwoordelijk
redakteur:
Vtarnix Kreyns
Redaktie:
Bertien Engelkens
aspar van Loo
Levering kopij en adver
tenties:
/oor het dinsdagnummer
Dot uiterlijk maandagmid-
)ag 12 00 uur. voor het
Jonderdagnummer tot ui-
erlijk woensdagmiddag
12 00 uur
door
Anco Mali
