„Een box is meest veilige
wereldje voor een kind"
Wij moeten ons zo snel
mogelijk uit de vreemde
kuituren terugtrekken'
eusd
er
Reran
t
Leusdense kindarts Dmy van Bruggen naar Bangkok
VRIJDAG 13 MEI 1983
interview
■N
jen
ge-
zijn
jar-1
um
est.
per-
loor
ids-
per-
veld
en
van
ten-
l/RO
3 bij
en).
3 15
1983
rage
wik-
Cen-
van
l te-
hter-
10 en
:uele
telijk
rden
1983,
Idoor Anco Mali
LEUSDEN/AMERSFOORT
„Veel mensen beklemtonen
t verschil tussen het werk,
it ik in het Sint Elisabeth
iekenhuis deed, en dat wat
|t in Thailand ga doen. Ze
leggen: „Je gaat heel ander
rerk doen". Zélf zie ik toch
ntinuïteit en een heel stuk
ivereenkomst. Met name op
in punt. Mensen zeggen:
,Je kon hier wat doen. Daar
je naar vluchtelingen, en
it is een uitzichtloze situa-
waar je niets aan kunt
len." Dan zeg ik vaak: Kijk,
it is nou hetzelfde als wat ik
ir had, want hier werkte ik
ik vaak, dat ik de ziekte op
:h niet kon genezen. Het
lastische kind bleef spas-
tch. Het dove kind bleef
lof. Het blinde kind bleef
lind. En het kind met het
I kleine hoofdje heeft
loit een groot hoofd gekre
nt in mijn praktijk.
Dus laten we ons niets verbeel-
Ook in Nederland kunnen we
heel veel dingen niets doen als
Wat is je funktie als arts7 Dat
dat dat spastische kind en dat
ide kind en hun ouders tot een
ner van leven kunnen komen
die kinderen als spastische,
nde of anderszins gehandicapte
«teren tot een zinvol leven kun-
komen.
|Dat vond ik het ontroerendste op
eceptie. Het tweede uur moch-
ouders en kinderen komen. Ze
len allemaal aan me voorbij,
(dacht, precies als bij de vluch-
Ingenaan je situatie heb ik niets
men veranderen. Je bent nóg
I. je bent nóg doof en je bent
spastisch, je zit nóg altijd in je
itoet. je hebt nóg altijd geen haar
ie hootd Aan de andere kant
je: wat hebben we fijne jaren
id met elkaar, omdat het geiukt
jet te verwerken, en dat je als
rs en kinderen met elkaar een
hebt kunnen opbouwen,
irin je perspektief ziet, waarmee
irder kan".
.Ik vond de ouders daar een
getuigenis van Mijn lamilie
|#el eens. als ze al die ouders en
ren zagen. „Wat is er toch
ziekte!", en dan zei ik: „Wat is
toch een troost, dat je er mee
leren leven!" Aan de ene kant
het een stuk gebrokenheid, dat
je voorbijtrok, en aan de ande-
int een stuk blijheid, een stuk
iwektheid. dankbaarheid, 't
ngeentranen, 'twasdaareen
Diezeltde problematiek zal ik
(te vluchtelingenkampen ook
krijgen. Want ook daar kan ik
|vluchteling zijn en de politieke
ie niet veranderen
jlkvind daar een situatie, die vol-
uilzichtloos is. (Uitzichtloos
véél te zwak woord. Ik wil
wel gillen om aan te duiden
de situatie daar is.)
ook dóar kan ik in die situatie
de mensen gaan staan, en
hen proberen hoe we deze si-
voor het moment nog weer
ar kunnen maken, èn zien
«e voor elkaar mens kunnen
|haat
ben Gereformeerd Vrijge-
rt, en dat geeft een dimensie
nljn werk, en een heel sterke
ïr. Ik las gisteren nog er-
dat je, als je in een wereld
aat komt, de haat niet moet
i haten, want dan wordt de
nog groter. Toon alleen je
Daarom ben ik zo blij, dat
et dat God in de wereld van
[tegen Hem Zijn Zoon gege-
aft als liefde voor ons.''
fe ZOA is een Reformatori-
[Stichting, die in zijn medische
"ok wil duidelijk maken waar-
an we het. Die dat ook doet
pijn partnerorganisaties met
>in Thailand, waar ze samen
in een Christelijk medisch
waarin zes internationale
Olijke organisaties participe-
'<noem Tear Fund, World Re
cord Concern. Salvation Ar-
fAMA.
i deze organisaties bestrijken
'iheleboel landen, en kunnen
gericht personeel recrute-
1 al deze samenwerkingsver-
wordt door de Nederlan-
en grote hap van het geld
acht. De begroting van ZOA
k P'us minus vier miljoen gul-
pr jaar. Dat zijn gaven en gif-
[Nederland, waar al deze pro-
mee gefinancierd worden,
(één van de stimulansen voor
1 dit interview te geven, om-
jZOA verplicht is om aan ie-
u. die daarom vraagt, te ver-
Iwaórom wij mensen uitstu-
Borstvoeding
„Een ander punt is, dat ik het
ontzettend goed vind, dat de
borstvoeding het weer gehaald
heeft. Toen ik begon was de
strijd tussen fabrikanten van ba-
bymelk en moeders met borst
voeding volledig gewonnen
door de fabrikanten met dure
reklames en grote akties. Gelei
delijk aan hebben, terecht, de
moeders het weer gewonnen."
,,Ook zijn de ouders weer meer
op hun eigen plek terecht geko
men Tien jaar geleden waren we
zó bang voor infekties. dat de ou-
der-kind-relatie ernstig gestoord
werd. De ouders mochten toen al
leen achter glas naar hun kind kij
ken. en soms zelfs dat niet. Nu is
het verantwoord, dat je een ouder
er met de neus boven op bij laat
staan, met de hand op het kind, en
ren Want verder zeg ik. laat mij
maar rustig werken, en niet al dat
gezeur erbij'
„Zie je er nut in?", vragen de
mensen. Ik zeg altijd die vraag
over nut verbléékt als je vóór ie
mand staat. Ik heb zelf met één
Cambodjaan, getrouwd en twee
kinderen, ontzettend goed kontakt
Kim Salem. En het is gek: de hele
Cambodjaanse problematiek hang
ik op aan die Kim Na twee jaar
kwam ik weer bij Kim, (ik heb al
diverse malen die landen en kam
pen bezocht), en Kim zat nog
stééds in het kamp achter het prik
keldraad Zijn kinderen zijn nu gro
ter. één is gehandicapt ,,Diny",
zegt ie, „Ikdacht na twee jaar komt
ze terug, en komt ze me uit het
kamp halen'" ,,Kim, ik kan niet",
zeg ik Nederland neemt geen
Cambodjanen op..Dmy, ik heb zo
veel met jou beleefd, ik heb zo veel
met jou geschreven Diny, jij haalt
me er uit!". Nou, via een heleboel
toestanten, Australische, Canade
se ambassades, wie weet, krijgen
we die ene naar Canada"
,,En al die anderen dan", zeggen
ze tegen me Ja. er blijven nog
100.000 mensen achter. Maar zeg
jij nou maar eens tegen zon Kim:
.Sorry, hoor, er zitten nog 99 999
mensen als hij dus doe ik het maar
niet" Dat zou toch een heel slecht
antwoord zijn? Als ik Kim weer voor
me zie, dan ben ik blij, en denk al
heb ik alleen Kim er maar uitgekre
gen. En dan ben ik heel verdrietig
voor die 99 999 anderen, maar een
mens lijdt zijn eigen leed, en als je
één mens zijn eigen leed kunt ver
lichten: verder kom je in Nederland
toch óók niet: laten we eerlijk zijn."
,,Die Kim. Daar denk ik al door
weer aan. Dan kom ik daar. en dan
zeg ik „Kim, we wilden ook wel
medicijnen voor jullie kopen, maar
we hebben zó veel nodig, en ik kan
maar de helft kopen, dus daarom
doen we het maar nietDan kijkt
Kim mij aan met zijn grote vragen
de ogen, en dan gééf ik die helft van
de medicijnen Zodra je het terug
brengt op menselijk nivo, van mens
tot mens, eigenlijk ben ik dan zo
van. over een uur op het vliegtuig
stappen'"
Beademing
Mag ik u. voordat we verder in
gaan op uw werk in de vluchtelin
genkampen, vragen een balans op
te maken van negen jaar medisch
werk in Nederland? Wat ging er
vooruit, wat ging er achteruit?"
Diny van Bruggen zegt „Bepaal
de dingen zijn heel duidelijk voor
uitgegaan. Wat zijn sommige tech
nische ontwikkelingen tot grote ze
gen geworden. Laten we dat even
bedenken bij al ons schelden, dat
we tegenwoordig doen op de tech
niek Toen ik als kinderarts begon
had een kind meteen onrijpe lon
genziekte bij te vroeg geborenen
vaak kans op sterven of zwakzin
nig in leven blijven Die kinderen
kwamen er nooit onbeschadigd
door. Toen ik in opleiding ging be
gonnen we met het beademen om
dat zuurstofgebrek tegen te gaan.
Sindsdien zijn de vooruitzichten uit
zonderlijk verbeterd. Ik sluit zon
kind nu aan op het beademingsap
paraat De intensieve behandeling
wordt dan vaak overgenomen door
het Wilhelmina Kinder Ziekenhuis
te Utrecht. Als die fase voorbij is
blijkt vaak dat het goed gaat met
het kind. Zo heb ik nu nog enkele
kinderen in mijn praktijk, die het tien
jaar geleden bij die stand van za
ken van toen met gehaald zouden
hebben of ernstig hersenletsel zou
den hebben opgelopen. Dat er nu
in onze techniek óók wel eens wat
fout gaat, en we toch wel eens een
keer hersenbeschadiging krijgen,
betekent, vergeleken bij de groep,
die vroeger zonder behandeling
beschadigd werd. dat de balans
nog steeds de goeie kant op is.
Drs. Diny van Bruggen uit Leusden is begin deze maand naar de
Thaise hoofdstad Bangkok vertrokken waar ze medisch coördinerend
werk gaat verrichten voor de Stichting Hulpverlening Zuid-Oost-Azië
(ZOA). De meeste mensen zullen Diny van Bruggen kennen als een van
de kinderartsen in het Amersfoortse St. Elisabeth Ziekenhuis. Ruim
negen jaar heeft zij daar samen met haar collega dr. Bakker vanuit de
medische invalshoek veel kinder-lief-en-leed meegemaakt en
begeleid. Stille en dankbare getuigen daarvan zijn de talloze briefjes,
foto's en tekeningen die Diny van Bruggen bij haar afscheid in april
kreeg van kinderen, die haar op handen dragen. Zij is daar intens blij
mee.
Nu zit de Leusdense in Bangkok voor de stichting Hulpverlening
ZOA, een stichting die als grondslag Gods woord heeft, zoals beleden
in de drie formulieren van Enigheid. Doelstelling is hulp te verlenen
aan behoeftige naasten in of uit Zuid-Oost-Azië, gekoppeld aan en/of
ter ondersteuning van de Evangelieverkondiging. Voordat drs. Van
Bruggen naar Thailand vertrok had Anco Mali een uitvoerig gesprek
met haar. „Een van de stimulansen om dit interview te geven is om
bekend te maken waarom de ZOA mensen uitstuurt. Dit is de stichting
verplicht te vertellen aan iedereen die daarom vraagt. Het gaat niet zo
zeer om mij: laat mij maar rustig werken en niet al dat gezeur erbij".
Diny van Bruggen aan het woord.
n
zelfs een kusje op de wang, als het
even kan.
„Wat is er achteruitgegaan? Er is
een toenemende achteruitgang in
basale kennis van kinderverzor
ging. De ouders maken zich nu zor
gen over gewone dingen. Dat is ei
genlijk heel triest Een kind van een
half jaar, dat niet praat. Nou. dat
moet toch nog helemaal niet. Een
kind van twee jaar, dat nog niet zin
delijk is Mijn kind huilt een uur Pri
ma, mevrouw, goed voor zijn lon
gen Mag mijn kind fruit hebben of
niet? Mensen belden mij: het kind
had zich waarschijnlijk gestoten,
want er zat een deuk in het hoofd
(fontanel). Ik heb met spoed geke
ken om de onrust bij de ouders weg
te nemen Arme ouders, denk ik
dan dat er in jullie omgeving zó
weinig basale kennis meer is. Je
moet ouders uitleggen dat hun kind
heel gewoon, heel normaal en ge
zond is. en dat alles goed gaat
Over alle onmogelijkheden, die één
keer op de 100 000 gevallen voor
komen, maken ouders zich zorgen,
dat juist hun kind dat ene op die
100 000 is De dingen, die bij
100.000 kinderen voorkomen, we
ten ze niet Men kan daardoor niet
meer onbezorgd genieten van zijn
kind, en dat vind ik jammer.''
Overspannen
„Dan het gekke anti-box idee
dat er is. Een box is het meest
veilige wereldje, waar een kind
van negen maanden met zijn ei
gen speeltjes alles kan ontdek
ken van boven, onder, vierkant,
rond, en weet ik wat. Maar, een
box, zegt men, is belemmering
van vrijheid. Dus het kind gaat in
de kamer. Trekt de boeken uit de
kast, haalt de planten onderste
boven. Na drie maanden zijn va
der en moeder helemaal hotelde-
botel, is het hele huis tot één
meter hoogte kaal geworden,
en iedereen is overspannen. Het
kind kan die grote wereld nog
niet aan. Het kan net de wereio
van die box aan, en heeft, voor
zijn eigen bescherming, een stuk
afsluiting van die grote mensen
wereld nodig. Kennisoverdracht
van familie en moeders tot de
jonge moeders verdwijnt, en het
is uitermate moeilijk om die na
televisie of boeken in stand te
houden."
Toenemend zie ik ook een pro
blematiek, die mij bitterder aan het
hart ligt dan de vluchtelingenpro
blematiek, en dat is dat de gezin
nen uit elkaar gaan. Heel wat keer
tjes zie ik. dat het kind een kwaal
heeft, waarvan ik als dokter zou
kunnen zeggen: hé wat fijn, hier
kunnen we wat aan doen, maar
waar ik het idee heb dat de diepste
ellende niet in de kwaal zit, maar
het gezin ligt weer uit elkaar Of
vader komt op bezoek, of moeder,
maar pa en ma willen elkaar niet
meer zien Of moeder komt met het
kind, dat iets giftigs heeft gedron
ken, en pa komt alleen om moe uit
te schelden, omdat die niet goed op
het kind past. Het volledige wanbe
grip tussen de ouders onderling, en
tussen de ouders en het kind, is
een problematiek, die je als arts
massaal op je af ziet komen, en
waaraan je in jouw funktie niets
kunt doen.
Gevechten over kinderen Wortel-
loze kinderen. Op kleine schaal
doen we hier hetzelfde als daar in
die landen met vluchtelingenpoli-
tiek op grote schaal gebeurt
Face tot face
„Tenslotte loopt de medische
zorg gevaar te desintegreren dat
men categorieën behandelt en
geen personen meer Dat de ou
ders verdwalen in het bos van hulp
verleners, organisaties, teams.
Wij hadden vroeger een uit
spraak als de dossiers over het
kind zwaarder worden dan het kind.
is de prognose slecht
Er worden in veel gevallen méér
rapporten over een kind van team
naar team gezonden dan dat er met
ouders en kind een gesprek is ge
weest. Het face tot face contact van
de hulpverlener met de patiént
daalt schrikbaren. Voor mijzelf ook.
En ik denk. dat een grotere groep
kinderen in deze categorie gaat
vallen Samenwerking is goed.
maar de individuele behandeling
mag daar niet in verdrinken!'
Mag ik u nu vragen hoe uw inte
resse voor het werken in vluchtelin
genkampen is ontstaan Waarom
hebt u het besluit genomen om
naar Zuid-Oost Aziè te gaan?
Ze zegt. „Ik heb eigenlijk het
idee, dat ik dat zelf niet genomen
heb. maar dat ik er gewoon inge
trokken ben, en dat is een verhaal,
dat al jaren speelt 't Is begonnen in
mijn studententijd, want ik had ook
erg veel belangstelling voor ge
neeskunde in derde wereldlanden.
In de geneeskunde spreekt mij de
kindergeneeskunde het meeste
aan Maar ik heb altijd wel een bre
de belangstelling gehouden Ik ben
niet een superspecialist qeworden
in de zin van veel weten over wei
nig Ik ga werken voor de Stichting
Zuid-Oost Azië, die sinds 1973 be
staat, en die is opgericht om hulp te
verlenen eerst in Zuid-Vietnam. en
later aan vluchtelingen uit Zuid-
Vietnam, en nog later aan vluchte
lingen uit Laos, Cambodja. Het
werkterrein verspreidde zich, volg
de de politieke ontwikkelingen, en
werd door deze verplicht om zich te
verspreiden over geheel Zuid-Oost
Azië." Wij verzorgen personeel, en
met name ook erg veel fondsen om
zorg te geven aan de mensen in de
vluchtelingenkampen Het is vrijwil
ligerswerk, ook mijn werk Dat
houdt in, dat je een aantal werkaf
spraken maakt en een aantal goe
de regelingen treft Ik denk, dat ik in
principe dit werk drie jaar ga doen
„Ik heb van een afstand steeds
meegeleefd in het advieswerk voor
organisaties, die mensen uitzon
den, en daar ben ik zeker al tien
jaar mee bezig. In dat kader heb ik
aanvankelijk ook werkbezoeken
gebracht aan Nieuw-Guinea. en
aan Suriname En heb op het veld
met de werkers besprekingen ge
had en dergelijke. Dat maakte me
haast wel wat jaloers op dat werk,
maar op dat moment vond ik toch,
dat mijn taak hier lag Ik ben er toen
nooit verder op ingegaan
„Maar in 1980 is toen de omslag
gekomen. In 1980 werd ik door de
ZOA en Tear Fund samen ge
vraagd om vier weken waar te ne
men in vluchtelingenkampen En
meteen een stuk organisatie en on
derwijs ter hand te nemen. De eer
ste week heb ik alleen maar geke
ken en geluisterd De tweede week
ben ik met hen tot de conclusie ge
komen. dat hun grootste probleem
was de opvang van accuut zieke
kinderen, een stuip, een koorts,
een bewusteloos kind, een te vroeg
geborene. Waarbij iedereen met de
handen in het haar zat van help,
wat moeten we nou. Daar heb ik
een soort richtlijnen voor gemaakt,
en dat heb genoemd; guidelines for
pediatric emergencies Zeven on
derwerpen had ik gepakt. De derde
week heb ik in overleg met hen die
guidelines aangepast aan de lokaal
beschikbare middelen Die derde
week heb ik ook gebruikt andere
guidelines te onderwijzen aan de
medics, dat zijn Cambodjaanse
jongens, die na eén jaar opleiding
het artsenwerk ter hand nemen.
Het is ongelofelijk, maar de vierde
week kon ik met mijn handen op
mijn rug lopen ik kon weggaan' De
geplastificeerde lijsten hebben we
op de afdeling gelegd, en wie er
ook dienst had die pakte het „blau
we" boek en zei. ik kijk - ik heb een
bewusteloos kind - is ie dit of dat
Cambodjanen
„Het belangrijkste was eigenlijk,
die Cambodjanen zijn zó leergierig,
zó ijverig, die tonen zó veel begrip,
en zijn zo zorgzaam voor hun eigen
volk, dat ik daar jaloers op werd, en
dacht, ik wil bij jullie werken. De
Cambodjanen zijn een volk, daar
word je verliefd op.
Sinds die tijd ben ik via advies
werk er bij betrokken gebleven, en
ben ik in 1982 op verzoek van ZOA
en World Relief in vier weken vijf
kampen gaan visiteren. In verband
met budget- en personeelsplan
ning voor het komende jaar Om
een stuk medische inbreng in de
organisatie te brengen, die verder
perfekt loopt Op die reis was ik
weer zó onder de indruk van ver
schillende dingen, van het nut van
het werk daar. de verschrikkelijke
noodzaak de mensen zijn volledig
afhankelijk van ons. Aan de andere
kant heb je het mooie werk. dat
zulke geweldige resultaten heeft
daar ledereen zegt tegen me
Daar ga je dan De bodemloze put.
En druppel op de gloeiende plaat.
Maar als ik dat beoordeel naar ef-
fektiviteit, dan kon ik wel eens even
goed scoren als bij het werken in
Nederland U begrijpt wel uit dit ver
haal dat ik in een periode van tien
jaar niet zélf bewust Amersfoort
heb afgestoten, maar dat ik ben
losgescheurd van Amersfoort door
uitwendige faktoren
Zal Diny van Bruggen Amers
foort en alle luxe niet missen
daar in Thailand? Ze houdt van
goede menselijke relaties, en die
kun je overal hebben. Ze houdt
van muziek, en die kun je overal
maken en beluisteren. Diny van
Bruggen speelt piano, en dat in
strument is natuurlijk zwaarder
dan het toegestane gewicht aan
luchtvracht. Daar zal ze wel wat
mee in haar maag.
Toen kregen in het ziekenhuis de
kinderen een plastic blokfluit in
het kader van een projekt: ast
makinderen leren blokfluit spe
len om de ademhalingsgymnas-
tiek. Ze kreeg een ingeving, en
leerde zichzelf blokfluit spelen.
Op haar afscheid kreeg de diver
se grammofoonplaten. Ze kocht
een piepklein cassetterecorder-
tje, en nam enkele platen op.
Diny van Bruggen zet de casset
te op, en speelt de begeleiding op
haar blokfluit erbij. „Spiel mit", en
zij spéélt méé met veel elan Wij
genieten er beiden intens van Ver
schrikkelijk leuke muziek. En te
vens dé sleutel om in twintig kilo
luchtbagage een stuk muziekple-
zier mee te nemen
Opofferen van comfort? Dat
comfort weegt voor Diny niet op te
gen de fijne gesprekken, het mu-
ziekmaken (ze krijgt een Canadese
sekretaresse, die óók blokfluit
speelt) en hét mens zijn voor el
kaar, fijne dingen die ze in het verre
Azië tegemoet gaat Van de
Amersfoortse collega-kinderartsen
heeft ze een panfluit gekregen. Die
kan óók in het koffertje. En een
waar muziekfestijn volgens andere
criteria gaat ze daar tegemoet.
Vluchtelingen
Wilt u nog iets toelichten over het
vluchtelingenprobleem Welke vol
keren zijn waar naar toegevlucht?
„In 1975 werd Vietnam onder de
voet gelopen Toen werd Vietnam
communistisch De communisti
sche Patet Lao kwam in Laos aan
de macht. In Vietnam heerst het
Russische communisme. In Cam
bodja het Chinese Dat vecht ook
weer tegen elkaar In vier jaar tijd
zijn in Cambodja enkele miljoenen
mensen onder Pol Pot omgeko
men. In 1979 is Vietnam Cambodja
binnengevallen, en sinds die tijd
wordt Cambodja door Vietnam
overheerst, en vechten in Cambod
ja Cambodjanen en Vietnamezen
tegen elkaar, of Chinezen en Rus
sen. Oftewel de Cambodjanen wor
den vermalen in de strijd, die zich
daar afspeelt. Samenvattend in
Zuid-Oost Azië is het na de tweede
wereldoorlog nooit meer rustig ge
weest Er is altijd oorlog geweest,
en er is een oprukkend Chinees en
Russisch communisme. Die ont
wikkeling heeft geleid tot grote
vluchtelingenstromen. Men brengt
ze tijdelijk onder in kampen, van
daaruit worden ze hergevestigd in
een nevenland. voornamelijk Au
stralië en Amerika (die mogelijk
heid is nu praktisch op) De tweede
mogelijkheid heet: vrijwillige repa
triëring. Waarbij het vrijwillige vaak
tussen zeer grote aanhalingste
kens staat Aangezien beide moge
lijkheden geen mogelijkheden zijn
zitten de grote groepen nog steeds
in de kampen.
Op dit moment heeft een groot
Cambodjaans kamp een inwoners
aantal van 68 000 man In Noord-
Thailand ligt een kamp van Hmong
vluchtelingen uit Laos van 36.000
man. Dat gaat weer groeien ook
Zonder toekomst Klem gereden
door de politiek. In die kampen
wordt een groot stuk van het me
disch werk verricht door ZOA met
partnerorganisaties. Momenteel
werken er veertien ZOA mensen in
de kampen drie artsen en een
groot aantal verpleegkundigen plus
een kultureel werkster
Vakatures
„Op dit moment zijn er twee
zéér urgente vakatures voor art
sen: één voor een doorgangs
kamp op de Philippljnen, en één
voor een kamp in Noord-Thai-
land. We denken aan artsen met
ervaring in huisartsenpraktijk of
verloskunde. We verwachten bo
vendien, dat ze meewerken in
het team als hechte eenheid en
dat ze instemmen met de statu
ten van de ZOA."
Waaruit zal uw taak bestaan ten
slotte?
„Mijn taak zal bestaan uit het
coördineren van het werk. het ver
zorgen van onderwijsmateriaal, het
evalueren en plannen van werk,
personeelsbehoefte, budget, het
opstarten van nieuwe program
ma's, dat dat medisch verantwoord
gebeurt Een duidelijk voorbeeld is
wel: in één kamp komt heel veel
tetanus voor van de pasgebore
nen Haast alle patiëntjes tetanus
overlijden daaraan. Dat komt door
een geinfekteerde navel Dat is erg
moeilijk te bestrijden Het beste is
dat je vaccineert tegen de ziekte. In
dit geval, met een ongevaccineerde
bevolking, moet je de zwangeren
vaccineren
Hier heb je een heel duidelijk or
ganisatorisch probleem Als je kin
deren hebt met tetanus moet je
niet: méér kinderartsen sturen,
maar moet je verloskundigen stu
ren. Een ander punt is als er op
een gegeven moment erg veel infu-
zen gegeven worden bij uitge
droogde kinderen: dan vragen we
ons direkt af dat er niet meer aan
dacht besteed moet worden aan
méér infuzen maar aan orale rehy-
dratietherapie, een behandeling
vervolg op pagina 9
Gevechten in de grenskampen van Cambodja
maken talloze slachtoffers onder de vluchtelingen.
Duizenden mensen vluchten over de Thaise grens
Onder hen zijn vele tientallen gewonden.
Het Christelijk Medisch Team (CMT), uitgezonden
door ZOA, Tear Fund, het Leger des Heils en
anderen, helpt in deze noodsituatie.
Storting van uw bijdrage op giro
29.14.600 ten name van de
STICHTING HULPVERLENING ZUID-OOST-AZIË
(ZOA) TE GRONINGEN
Wilt U s v p bij de overschrijving onderstaande
gegevens vermelden
PROJECT NO. 171
